WITAMINY W STRESIE PRZEWLEKŁYM
Stres to zaburzenie równowagi ustroju
Czynniki fizykalne:
hipoglikemia
spadek ciśnienia
zaburzenia termoregulacji
Czynniki psychiczne:
- wydarzenia życiowe i inne
Elementy stresu
nieprzewidywalność sytuacji
brak kontroli nad jej pojawieniem się
interpretacja negatywna = ucieczka
interpretacja pozytywna = mobilizacja
aktywacja układu wegetatywnego: aminy katecholowe
oś stresu: podwzgórze - przysadka - nadnercza - wzrost wydzielania kortyzolu - hamowanie CRF i ACTH - spadek kortyzolu
Stres przewlekły to stałe wysokie stężenia kortyzolu
-towarzyszy temu przestawienie na procesy kataboliczne
hipoperfuzja
hipoksja
hipoglikemia
wzrost produkcji wolnych rodników i cytokin
wzrost procesów zapalnych
-atak wolnych rodników i cytokin
apoptoza i procesy neurodegeneracyjne
kryzys energetyczny w komórkach mózgu
napływ Ca i glutaminianu-hamowanie pomp
zaburzenia przepływu neuromediatorów
spadek funkcji poznawczych
spadek koncentracji i uwagi
wzrost agresji - dystonia - lęk - depresja
-aktywacja sił obronnych, mobilizacja organizmu, przewlekła adaptacja
-następnie osłabienie, zużycie organizmu, uszkodzenie wielonarządowe- stałe wysokie stężenie kortyzolu jest toksyczne dla organizmu
przemiany cywilizacyjne
zmęczenie psychiczne
niski poziom wydatkowanej energii
słaby metabolizm
toksyny z otoczenia
Istotna jest suplementacja owoców i warzyw!!!
Kwas foliowy
regulacja wzrostu i funkcjonowania komórek głównie neuronów-NA i 5HT
hamowanie wytwarzania homocysteiny z pokarmów mięsnych: metionina--cysteina--uszkodzenie naczyń
zrównoważenie nadmiaru cysteiny:
400mg kwasu foliowego: 1 litr świeżego soku pomarańczowego
2 szklanki szpinaku
- brak:
depresje
lęk
bezsenność
bóle głowy
stany zapalne błon śluzowych
zahamowanie wzrostu
- jego poziom w org. obniża:
stres
kawa
papierosy
aspiryna
środki antykoncepcyjne
-źródło: świeże zielone warzywa, pomidory, groch, drożdże piwne, wątroba
Witamina C
silny antyoksydant
hamuje krwawienia dziąseł, szkorbut
podnosi odporność na zakażenia
istotna w stresie
ważna w zakażeniach i rekonwalescencji
oczyszcza organizm z toksyn
-źródło: maliny, jeżyny, porzeczki, świeże owoce dzikiej róży, cytryny, pomarańcze, grejpfruty, ziemniaki, pomidory, karczochy
Witamina C + rutyna = synergizm składników
chroni wit. C przed utlenianiem
uszczelnia ściany naczyń
wspomaga działanie przeciwzapalne
zmniejsza obrzęk śluzówek nosa
wzrost zapotrzebowania:
stres
retinopatia cukrzycowa
okres rekonwalescencji
okres podatności na infekcje
Witamina D
wpływ na kości
korzystny wpływ na układ nerwowy i mięśniowy
regulacja wydzielania insuliny
określenie indywidualnego zapotrzebowania - multigenomika
niedobór-uboga dieta, brak światła, zanieczyszczenie środowiska
-źródło: tran, oleje rybie, mleko, białko jaj, masło, wątroba, światło słoneczne
Witamina E
antyoksydant fazy lipidowej
zwalcza wolne rodniki
chroni wyściółkę naczyń
obniża ryzyko miażdżycy i nowotworzenia
łagodzi napięcie mięśni
poprawia zdolność koncentracji i samopoczucie
poprawia wzrok
dym papierosowy powoduje degradację witaminy E
składnik kosmetyków-pielęgnacja skóry, likwidacja zmarszczek
- źródło: oleje roślinne, migdały, orzechy włoskie, mleko, jaja, kiełki pszenicy, brukselka
Beta karoten-prowitamina A
- wzmacnia system immunologiczny
- substancja antyinfekcyjna, ochrania przed:
zakażeniami
stanami zapalnymi skóry, błony śluzowej płuc, błony śluzowej układu pokarmowego
- źródło: żółte i zielone warzywa i owoce, pomarańcze, marchew, brokuły, brzoskwinie
Witamina A
- antyoksydant, zwalcza wolne rodniki
- wzmacnia system immunologiczny
- straty:
dieta niskotłuszczowa
stosowanie parafiny jako środka przeczyszczającego przez osoby starsze
okres dojrzewania
nadużywanie alkoholu
palenie papierosów
schorzenia wątroby
- źródło: żółte sery, masło, wątroba, ryby
Cholina- związek fitochemiczny odżywiający umysł
-substancja do produkcji Ach odpowiedzialnej za:
sprawność umysłu
koncentrację uwagi
- brak: stany lękowe, rozdrażnienie, bezsenność
- źródło: synteza naturalna, kwas foliowy, B12, aminokwasy
- suplementacja: żółtko jaj, wątróbka, drożdże ,soja, kiełki pszenicy, zielony groszek
Inozytol
- naturalny produkt przemiany materii
- syntetyzowany w mózgu, wątrobie, nerkach, przewodzie pokarmowym
- brak: do aktywności niezbędny enzym jelitowy frytaza, zaburzenia flory jelitowej
- ograniczony dostęp - potrawy przygotowane w kuchence mikrofalowej
źródło: mięso, mleko, orzechy ziemne, zboża, warzywa, składnik lecytyny
Magnez
- udział w kurczliwości mięśni-jak spada poziom- przykurcze np. po lekach moczopędnych
- wpływ na przemiany tłuszczowe
- współudział w tworzeniu aktywnej formy witaminy D
- profilaktyka stresu i depresji, stany zmęczenia, praca umysłowa
- strata:
alkohol
kawa
herbata
„diety cud”
intensywny wysiłek fizyczny
- źródło: kakao, czekolada, pestki dyni, słonecznik, orzechy, ciemne pieczywo, szpinak, sok pomidorowy, ser żółty
Selen-
w połączeniu z aminokwasami cysteiną i metioniną:
- przeciwdziała przedwczesnemu starzeniu
- chroni serce i układ krążenia przed zmianami chorobowymi
- zapobiega stanom zapalnym głównie RZS
wspomaga wydalanie szkodliwych metali ciężkich
- neutralizuje toksyny w organizmie
- ważny dla funkcjonowania systemu immunologicznego
- agodzi objawy menopauzy
- źródło: urozmaicona dieta
Koenzym Q 10
- silny antyutleniacz
- naturalny składnik mitochondriów
- bierze udział w procesach utleniania
- poprawa wydolności energetycznej organizmu
- poprawa metabolizmu komórek mięśnia sercowego
- spowolnia procesy starzenia (choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane)
- wspomaga walkę z otyłością
*Omega3
- główny składnik tkanki mózgowej
- wpływ na jakość błon komórkowych
- synteza hormonów
- synteza serotoniny i dopaminy
- spadek ryzyka chorób układu krążenia
- wzrost odporności
- niezbędny do prawidłowego rozwoju mózgu
- ważny składnik terapii depresji(badania kliniczne)
Podsumowanie:
Zastosowanie suplementacji witaminami tylko w przypadkach dużych niedoborów'
Terapia stresu przewlekłego:
-aktywność fizyczna
łagodzi stres
rozładowuje napięcie
poprawia samopoczucie(endorfiny)
poprawia jakość snu
zwiększa zaopatrzenie w tlen i substancje energetyczne
przyspiesza metabolizm
chroni przed chorobą wieńcową, nadciśnieniem, cukrzycą
poprawia funkcjonowanie umysłu, podejmowanie decyzji, planowanie, pamięć
Strategia radzenia sobie ze stresem:
- zaakceptowanie stresu
- wypracowanie elastyczności psychicznej
- nie rozpamiętywanie przeżytego stresu
- wyciąganie wniosków i myślenie pozytywne
- aktywne podejście do problemu
- prawidłowe odżywianie: warzywa i owoce-dużo, a unikanie mięsa, tłuszczu i węglowodanów = obniżenie spożycia cholesterolu, nasyconych kwasów tłuszczowych, metioniny
- ewentualnie potem suplementacja witamin
1