ROZMIESZCZENIE I JAKOŚĆ GLEB W POLSCE (2)

GLEBA - to nie gruba najbardziej zewnętrzna warstwa litosfery powstała na skutek wietrzenia skal przy współudziale organizmów żywych.
Gleby w Polsce są słabe, średnie a nawet źle.
Bonitacja - to przydatność rolnicza gleb.
W Polsce możemy wyróżnić 6 klas bonitacyjnych gleb:
- 1 klasa to gleby najlepsze zajmują 0,5 % powierzchni kraju.
- 2 klasa to gleby bardzo dobre zajmują około 3% powierzchni kraju.
- 3 klasa to gleby dobre zajmują ok. 23,5% powierzchni kraju.
- 4 klasa to gleby średnie zajmują ok. 40% powierzchni kraju.
- 5 klasa to gleby słabe zajmują ok. 23% pow. kraju.
- 6 klasa to gleby źle zajmują ok. 11% pow. kraju.

Gatunek gleb zależy od:
- skały macierzystej (skład gleby)
- klimatu
- roślinności.

Najwięcej mamy gleb bielicowych i brunatnych. Jeżeli gleby brunatne powstają na glinach to są średnio urodzajne, gdy natomiast powstają na podłożu lessowym zalicza się je do gleb najżyźniejszych. Nazwa brunatne pochodzi od zawartości żelaza. Występują one na terenie całej Polski razem zajmują ok. 80% powierzchni kraju. Największe kompleksy występują na Wielkopolsce, Pojezierzu Mazurskim, Podlasiu oraz w zachodniej części Pojezierza Pomorskiego.

Gleby bielicowe są najgorsze pod względem przydatności rolniczej. Powstają na podłożu piaszczystym. Gleby te maja bardzo mało wilgoci. Występują na terenie całej Polski a zwłaszcza na wschodnim terenie Poj. Pomorskiego , pól. części Niziny Mazowieckiej.

Mady zajmują ok. 4-5% powierzchni kraju, są to gleby rzeczne. Powstają na skutek ciągłego wylewania rzek. W wyniku tego tworzą się osady organiczne (nanosy rzeczne noszą nazwę aluwia). Podczas kolejnego wylewu tworzą się kolejne warstwy osadów aż do momentu wytworzenia odpowiedniej gatunkowo gleby. Występują na Żuławach Wiślanych wzdłuż Wisły, Odry, Sanu ,Bugu oraz Warty.

Czarnoziemy zajmują ok. 1% powierzchni Polski. Zalicza się je do gleb bardzo żyznych. Powstają na podłożu lessowym. Występują na Wyżynie Lubelskiej w Kotlinie Sandomierskiej, w południowej części Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej na północ od Krakowa.

Czarne ziemie powstają na podłożu podmokłym, zabagnionym. Są to gleby żyzne, ale po osuszeniu. Zajmują 1-2% powierzchni kraju. Występują na Kujawach.
Czarnoziemy i czarne ziemie zawierają dużo próchnicy co wpływa na ich żyzność.

Gleby bagienne zajmują ok. 9% powierzchni kraju. Należą do nich gleby torfowe. Warunkiem ich żyzności jest melioracja i nawożenie. Występują w okolicy rzeki Biebrzy i Narwi na Polesiu Lubelskim.

Rędziny powstała na podłożu wapiennym. Zajmują ok.1% powierzchni Polski. Występują na Wyżynie Lubelskiej, Krakowsko - Częstochowskiej, Kielecko-Sandomierskiej .