Konwersatoria 10.10.08r.

Temat: Język jako kod porozumiewania się.

1.JĘZYK I MOWA

Na przestrzeni wieków człowiek wytworzył szczególny sposób porozumiewania się z innym człowiekiem za pomocą jezyka. Współcześnie różnią się pojecia: język i mowa, tak więc język jest głównym narzędziem porozumiewania się ludzi, natomiast mowa jest konkretną realizacją tego procesu. Istnieje również pisemny sposób porozumiewania się ludzi, który jest trudniejszy.

Składnikami procesu mowy są:

1. mówiący, czyli nadawca

2. adresat wypowiedzi- odbiorca

3. ich wzajemny kontakt

4. komunikat, czyli treść wypowiedzi

5. kod językowy decydujący o formie przekazu

Proces komunikacji może być zakłócony przez tzw. Szumy ich występowanie wskazuje na to jak ważny w procesie porozumiewania się jest kod ( zbiór reguł gramatycznych, składniowych, znaczeniowych).

R. Jakobson wyróżnił 6 zasadniczych funkcji języka w zależności od intencji nadawcy:

1)f. referencyjna- wskazywanie przedmiotów wypowiedzi np. to jest okno

2)f. emotywna- wyróżnienie uczuć nadawcy

3)f. konatywna- nakazu

4)f. fatyczna- jej celem jest utrzymanie kontaktu z odbiorcą (np. pomrukiwanie)

5)f. poetycka- estetyczna wartość wypowiedzi

6)f. metajezykowa- odnosząca się do samego języka

Przeważnie te funkcje się łączą.

JĘZYK- głosowe narzędzie porozumiewania się ludzi.

MOWA- jest konkretną realizacją tego procesu.

FUNKCJE JĘZYKA:

1. referencyjna- wskazanie przedmiotu wypowiedzi.

2. emotywna- wyróżnienie uczuć nadawcy.

3. konatywna

4. fatyczna- utrzymanie kontaktu między nadawcą a odbiorcą.

5. poetycka- estetyczna wartość wypowiedzi.

6. mata-językowa

2.SYSTEM JĘZYKA

JĘZYK- to słownictwo i system gramatyczny na który składa się system fonologiczny, morfologiczny i składniowy, czyli syntaktyczny.

System morfologiczny obejmuje słowotwórstwo i odmiany wyrazów (fleksję).

3.NORMA JĘZYKOWA I KRYTERIA POPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ

NORMA JĘZYKOWA- jest normą wytwarzaną w procesie komunikacji i ustabilizowaną w procesie komunikacji i ustabilizowaną przez czas, zwyczaj oraz powstaje niejako żywiołowo i społecznie.

Kryteria poprawności językowej:

• literacko-autorskie- odwoływanie się do twórczości autorów współczesnych.

• estetyczne- dotyczy poetyckiej funkcji języka. Polega na szczególnym zestawieniu słów.

• narodowe- wynika z tradycji narodowej.

• formalno-logiczne- sensowność, uzasadnienie logiczne użycia wyrazów, zwrotów.

4.NORMA POPRAWNOŚCI WYMAWIANIA

Wypowiedź dźwiękowa (mowa) realizowana jest jednym ciągiem, bez przerw, bez wyodrębnionych zdań. Do rozdzielania wypowiedzi na odcinki służy pauza i intonacja. Ale mimo wszystko mówimy pełnymi ciągami, powracamy do zdań wcześniejszych. Często połykamy pewne sylaby, tracimy oddech.

Normy artykulacji dźwiękowej:

• podstawowa- RZECZYWISTOŚĆ JĘZYKOWA- wyodrębnia się w środowisku ludzi wykształconych. Jest ona nieprecyzyjna, gdyż nie każdy wykształcony człowiek mówi poprawnie i właściwie artykułuje.

• normy wymowy formułuje FONETYKA- jest to nauka o głosce i sposobach artykulacji.

Artykulacja głosek:

• w wymowie potocznej (w gronie przyjaciół, w domu);

• gdy przemawiamy do grona osób (publiczne).

Normy wymówieniowe:

• norma szkolna- dzieci w przedszkolu często posiadają wadliwość mowy. Należy wówczas zastosować ćwiczenia logopedyczne. Gdy są poważne problemy należy zgłosić się z dzieckiem do specjalisty. Nauczyciel musi wszystkie ćwiczenia wypróbować na sobie. Może zwracać uwagę na sposób komunikowania się dzieci między sobą oraz w rozmowach z dorosłymi,.

• norma sceniczna- wymowa super poprawna. Nie może popełnić błędów. Wymowa sceniczna stanowi sytuację jakby modelową (gdy autor recytuje tekst, dopuszczenie wymowy potocznej doprowadziłoby do zniekształceń, które zakłóciłyby możliwość zrozumienia, zwłaszcza w sytuacji różnorodnej akustyki na widowni.

Środowiska do kształcenia się poprawności myślenia i mowy:

-rodzina;

-przedszkole.

Nauczyciel musi mówić poprawnie, jest pierwszym autorytetem wiedzy o świecie, sposobach zachowań i działania, wymaga od pedagoga nieustannej uwagi i autorefleksji. Musi znać i rozumieć mechanizmy rządzące sposobami użycia kodu językowego, musi opanować formy i zasady poprawności językowe

---