KONTROLA FINANSOWA I SKARBOWA

06.03.2010

Istota kontroli:

Były podsektory w jednostkach sektora finansów publicznych;

1. rządowy

2. samorządowy

3. ubezpieczeniowy

Obecnie od sierpnia 2009 jest tylko podsektor rządowy, nie ma samorządowego i ubezpieczeniowego, co nie znaczy, że analiza ich nie pozwala ich wyróżniać - we wszystkich można omawiać zagadnienia kontroli.

Specyficzne cechy kontroli finansowej, w tym skarbowej określa prawo finansowe.

W kompetencji finansowej jednostek sektora finansów publicznych wyodrębnić można grupy czynności:

1. projektowanie i ustalanie wyznaczeń (polityka, akty polityki, prawo, najróżniejszego rodzaju przepisy, plany finansowe)

2. dokonywanie dochodów i przychodów oraz wydatków i rozchodów (pobór, gromadzenie dochodów i przychodów oraz rozdysponowywanie wydatków)

3. ewidencjonowanie w rachunku sprawozdawczości całokształtu działalności finansowej

4. kontrola i analiza finansowa.

WYZNACZENIA - akty polityki itd. , wskazują jaka powinna być działalność, której dotyczą wyznaczenia, ich zadaniem jest określanie, tworzenie jakiegoś stanu, którego osiągnięcie jest niezbędne, celowe - uznaje się je za obowiązujące.

Szczegółowe wyróżnienie:

- przepisy prawne - stanowienie norm prawnych

- decydowanie o polityce, dyrektywy polityczne

- ustalanie planów, wyznaczenia planistyczne - różnego rodzaju charakter, nie każdy plan wiąże , nie w każdym zakresie, nie mają charakteru dyrektywnego, prognozy, oczekiwania. Plan który wiąże - budżet (państwa, samorządowy) - dyrektywne po stronie wydatkowej, wiąże przy:

1) wysokości wydatków (górna granica)

2) przeznaczeniu wydatków (cel)

3) dysponent budżetowy, który dokonuje wydatków.

Bilanse innych jednostek niż państwo, nie mają charakteru wiążącego.

- normy etyczne - reguły powinnego zachowania się, nie regulowane prawem - nie respektowanie - nie ma sankcji.

- zasady racjonalnego działania - gospodarność, oszczędność efektywność.

Źródło powstania wyznaczeń (podmiot) - rozkłada się na wiele podmiotów.

Sama jednostka kontrolowana może tworzyć wyznaczenia. Zakres wyznaczeń stale wzrasta, jest postęp, rozwój gospodarczy, poszerzanie i rozbudowa więzi finansowych oraz zakres debudżetyzacji (wychodzenie z tradycyjnych jednostek budżetowych poza budżet).

WYKONANIE - mają charakter odmienny - praktyczne działania osób lub zespołów osób, które realizują założone cele w ramach wyznaczeń (wykonanie w ramach działalności technicznej, gospodarczej, gromadzeniem dochodów i wydatkami jednostek sektora finansów publicznych).

Po to są wyznaczenia aby wykonania były z nimi zgodne, wykonawcy mają wiedzieć jak się zachowywać. Musi być zgodność wykonań i wyznaczeń.

Zgodność operacji finansowych z wyznaczeniami - stosuje się różne środki:

1. dobiera się zespoły wykonawców (przygotowani, wykształceni)

2. zespół fachowców wyposażyć w jak najlepsze środki działania (instrumenty)

3. korzystanie z doświadczeń, praktyki w tym innych państw, można wykorzystywać metody naukowe, zarządzanie finansowe

4. zachęty finansowe - premie, nagrody dla wykonawców

5. sankcje dla tych którzy niewłaściwie wykonują wyznaczenia

6. kontrola finansowa - podstawowa metoda zapewnienia zgodności pomiędzy wyznaczeniami a wykonaniami.

KONTROLA FINANSOWA - taka działalność na którą składają się 4 elementy czynności:

1. ustalenie stanu obowiązującego (wyznaczeń)

2. ustalenie stanu rzeczywistego (wykonań)

3. porównanie wykonań z wyznaczeniami w celu ustalenia czy zachodzi ich zgodność czy dochodzi do niezgodności

4. wyjaśnienie przyczyn stwierdzonej zgodności lub niezgodności między wyznaczeniami a wykonaniem.

Analiza i nadzór a kontrola.

ANALIZA - podobna do kontroli - też 4 rodzaje czynności (2, 3 i 4 są takie same), różni się pierwszy element - ustalanie stanu będącego podstawą oceny - ten stan nie jest wyznaczeniem obowiązującym (wybrane stany przydatne do analizy np. efektywność wydatków, rozwój przedsiębiorstwa).

NADZÓR - organ nadzorczy jest wyposażony w kompetencje władcze, środki oddziaływania na postępowanie organów, nie może wyręczać jednostki nadzorowanej. Czynności nadzorcze są podobne do kontroli (pkt. 1, 2, 3, 4) również podjęcie działań wiążących podmioty nadzorowane (np. kary, zachęty, zalecenia, nakazy postępowania). Organ nadzorczy może nie tylko stwierdzić niezgodność ale również zachęcić lub wymusić określone postępowanie. Organ nadzoru ponosi większą odpowiedzialność, nie może wyręczać organu kontroli.

Z reguły nadzór nie tylko ustala wyznaczenia ale również często jest autorem tych wyznaczeń, nie tylko bada zgodność ale wydaje wyznaczenia.

Podział nadzoru:

1. prewencyjny - ma na celu wkroczenie organu nadzorczego jeszcze przed rozpoczęciem działalności organu (powinien zapobiegać)

2. represyjny - wyciąganie konsekwencji od organów za nieprawidłowe decyzje

3. weryfikacyjny - sprawdzenie i uchylenie takich decyzji podmiotów, które są np. niezgodne z prawem, zasadami gospodarki, zmierza do przywrócenia prawidłowości ale bez represji

4. pozytywny - przeciwdziała nieprawidłowym stanom rzeczy

5. kształtujący - wpływa na zmianę sytuacji prawnej podmiotu -zakazy lub nakazy podjęcia określonej działalności przez dany podmiot.

Rodzaje KONTROLI:

1. Czynności stwierdzające jakie wyznaczenia obowiązują w konkretnie określonym przypadku - nie może być utożsamiane z tworzeniem wyznaczeń - one już istnieją, nie określa ich organ kontroli, ma zbadać jakie wyznaczenia powinny być brane pod uwagę. Kontrolujący muszą mieć do tego fachowe kwalifikacje.

2. Ustalenie wykonań - proces badawczy, opis stanu rzeczywistego, obraz stanu jednostki na dany dzień.

3. Konfrontacje - porównanie stanów wyznaczeń i wykonań, stan rzeczywisty i stan postulowany przez wyznaczenia jako najlepszy. Badanie zgodności lub niezgodności tych dwóch stanów.

4. Wyjaśnienie przyczyn niezgodności lub zgodności wyznaczeń z wykonaniami (pierwotne przyczyny, zakres odpowiedzialności osób, najlepsze środki do osiągnięcia tej zgodności).

ETAPY KONTROLI finansowej:

1. czynności planistyczne, które przygotowują kontrolę, programowanie kontroli, kiedy ma być przeprowadzona, gdzie jakie jednostki będą kontrolowane, sposób przeprowadzenia. Kontrola planowana jest kontrolą najlepszą

2. właściwa kontrola - analiza sprawozdań, porównywanie danych, rozmowa,

3. ujmowanie wyników kontroli w formie sprawozdań (np. szerokie sprawozdanie RIO). Takie sprawozdanie pozwoli na lepsze zaplanowanie następnej kontroli,

4. czynności pokontrolne - zapoczątkowują wykorzystanie wyników kontroli, umożliwiają przejście od kontroli do administrowania, zarządzania. Kontrola kończy swoje postępowania na wynikach przyczyn zgodności lub niezgodności. Stosunek między wykonaniami a wyznaczeniami.

Nauka o kontroli:

- wyjaśnienie funkcji oraz istoty kontroli (umiejętności praktycznych)

- wyjaśnienie i ustalenie ogólnych zasad skutecznego wykonania kontroli

- wskazanie jakie odchylenia wykonań od wyznaczeń są najbardziej charakterystyczne, typowe,

Sposoby zapewnienia zgodności między stanem rzeczywistym a obowiązującym:

1. dostosowanie wykonań do wyznaczeń do stanu obowiązującego (postulowanego),

2. doprowadzenie do zmiany wyznaczeń (są nierealne, wadliwe) - jest trudniejsze w realizacji - sprawdzenie czy na pewno trzeba je zmienić.

Najczęstsze przypadki niezgodności:

- wadliwe planowanie działalności

- ujawnienie w toku wykonywania takich okoliczności, które nie były znane przy planowaniu - mogą uzasadniać zmianę wyznaczeń

- niedopełnienie obowiązku przez podmioty wykonujące wyznaczenia (odchylenia).

Zadaniem kontroli jest dostarczenie rzetelnych informacji z wyników kontroli tym jednostkom, które są odpowiednie.

Skuteczność kontroli będzie większa jeżeli jest prowadzona według jasnych zasad.

Zasady w kontroli - istnieją zasady regulujące sposób prowadzenia kontroli. Nauka o kontroli buduje zasady kontroli, co powinno sprawiać większą efektywność. Postulaty nauki o działalności kontrolnej.

Zasady - charakter służebny, wyniki kontroli pozwalają kierownictwu doprowadzić do właściwego stanu, jest skuteczne jeżeli:

- przestrzegane są zasady planowania, zasady kontrolnego i pokontrolnego postępowania,

- prawidłowa organizacja aparatu kontroli w danym państwie.

ZASADY:

1. Proceduralna - postulaty aby kontrola była precyzyjna (ścisła), jak najbardziej zbliżona w czasie do działalności kontrolowanej, planowana, programowana, koordynowana, aparat kontrolny powinien być wyposażony w szerokie uprawnienia, współpraca organu kontrolnego z jednostkami kontrolowanymi, utrwalenie wyników w formie pisemnej, przekazanie wyników w celu ich wykorzystania.

2. Organizacyjne - niezależność kontroli, fachowość, zasady moralne osób kontrolujących.

Zasada ścisłego ujmowania - błąd w ustaleniach może pociągnąć za sobą błędne wyniki kontroli.

Czas kontroli - jak najkrótszy, ma mieć sens.

Programowanie i planowanie zarówno co do przedmiotu jak i jednostek, brak przesady (za często, za rzadko).

Zasada współpracy kontrolującego i kontrolowanego - bezstronne przygotowanie czynności pokontrolnych, szybsza kontrola, lepsze efekty.

Ujęcie wyników kontroli w formie ustnej jest możliwe ale istotne jest aby były ujęte w formie pisemnej (protokół), jak najszybciej od zakończenia kontroli

Zasada niezwłocznego przekazania wyników kontroli - pozwala jednostce kontrolowanej na odpowiednie zachowanie się

Zasady organizacyjne - żeby kontrola była efektywna i rzetelna podmioty kontrolujące muszą być niezależne, nieusuwalność kontrolera, immunitet, dobre wynagrodzenie. Organizacja kontroli będzie zależała od przygotowania fachowego kontrolera.

Rodzaje kontroli - kryteria mogą być różne:

1. Przedmiot kontroli - co jest kontrolowane - kontrola finansów, administracji, gospodarcza, podatkowa, skarbowa, dewizowa, wykonania budżetu państwa.

2. Podmiot kontroli - kto jest do kontroli uprawniony - społeczeństwo, media, organy kontroli skarbowej, podatkowej, NIK, RIO:

- kontrola społeczna

- kontrola profesjonalna.

3. Prowadzona jest pod jakimś kątem - rzetelność, legalność, racjonalność.

4. Usytuowanie podmiotu:

- zewnętrzna np. RIO

- wewnętrzna - audyt, np. Skarbnik jednostki

5. Według czasu wykonywania kontroli:

- uprzednia (wstępna) - podejmowana przed podjęciem czynności kontrolnej, zamiar lub decyzja podjęcia czynności, ma charakter prewencyjny, kontrola zamierzeń. Zastępuje proces decyzyjny jednostek - lepsza jest kontrola następna

- następna - czynności już podjętych:

* powtórna - dotyczy sytuacji kiedy czynności dokonujemy w tej samej jednostce - ma sprawdzić czy jednostka poprawiła się

* uzupełniająca - zjawiska, które nie były przedmiotem kontroli

Oba typy następnej stosujemy kiedy wyniki kontroli były niezadowalające.

Kontrola bieżąca - wykonywanie w toku czynności kontrolowanych mogłoby zastępować podejmowanie decyzji - bez sensu.

Sposób ustalania stanu rzeczywistego:

1. Faktyczny - stan rzeczywisty ustala osobiście kontroler - bez pomocy dokumentów, sam bada rzeczywistość, metoda inwentaryzacji rzeczy i zjawisk

2. Dokumentowy - badanie przedstawionych dokumentów i ksiąg (bilansów, zestawień), faktury, paragony, księgi rachunkowe, sprawdzenie finansowe

W obydwu przypadkach kontroler musi być upoważniony do tego badania, musi być fachowcem żeby ocenić.

Dokumenty badane muszą być rzetelne i prawidłowe, badanie formalnej i materialnej zgodności dokumentów.

Miejsce wykonywania kontroli:

1. kameralna - w siedzibie podmiotu wykonującego kontrolę - bez wysyłania kontrolerów, opierając się na dokumentach

2. na miejscu - w siedzibie kontrolowanego - kontroler na miejscu zapoznaje się ze stanem rzeczywistym.

Według zakresu przedmiotu kontroli:

1. pełna - bardziej kosztowna - pozwala na dokładną kontrolę podmiotu

2. odcinkowa - częściej wykonywana (fragment, sfera zjawisk istotnych dla budżetu), kontrola problemowa (tematyczna), badanie tego samego zagadnienia w kilku jednostkach kontrolowanych. Wynik kontroli pokazuje czy dane zagadnienia budzi wątpliwości w różnych miejscach.

Kontrola ciągła - wykonywania permanentnie (np. Skarbnik jednostki) lub doraźna - od czasu do czasu.

Kontrola wyrywkowa - przedmiot jest przypadkowy, kontrolujący indywidualnie ocenia.

Kontrola reprezentatywna - nie całkowity zakres operacji ale uporządkowany.

Kontrola merytoryczna - bada sytuację finansową

Kontrola formalna - bada dokumenty.

Kontrola finansów może być wykonywana przez liczne podmioty.

Organy kontroli:

1. Organy, które wykonują czynności kontrolne łącznie ze swymi czynnościami podstawowymi, np. kierowanie, nadzorowanie, zarządzanie, te czynności nie są precyzyjnie oddzielone od czynności kontrolnych - podmioty wykonują kontrolę funkcjonalną - państwa, administracji publicznej, MF,

2. Organy wyodrębnione, powołane wyłącznie do celów wykonywania kontroli. Oddzielenie czynności kontrolnych od innych - podmioty wykonujące kontrolę instytucjonalną - organy kontroli państwowej, finansowej.

20.03

Schemat organizacji kontroli w Polsce:

SYSTEM KONTROLI:

1. Kontrola społeczne

2. Kontrola zawodowa:

1. Kontrola zewnętrzna:

1. kontrola podatkowa

2. kontrola skarbowa

3. kontrola dewizowa

4. kontrola NIK (finansowa)

5. kontrola parlamentarna (wykonanie budżetu państwa)

6. RIO (kontrola i nadzór finansowy - opiniuje zagadnienia finansowe jednostek samorządu terytorialnego)

2. Kontrola wewnętrzna:

1. audyt wewnętrzny

2. kontrola skarbnika (w jednostkach samorządu terytorialnego)

3. komisja rewizyjna (wykonanie budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego)

Czynności sprawdzające - są w postępowaniu kontrolnym (nie są prawnie kontrolą)

Zmiany w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Kontrola przedsiębiorców w świetle ustawy (02.07.2004 r.) ustawa zmieniona w grudniu 2008 r. - cały rozdział V.

Założenie ustawodawcy - zmieniono po to żeby uporządkować zasady i tryb przeprowadzenia kontroli. Cel:

1. wzmocnienie ochrony praw przedsiębiorców w toku kontroli, wzmocnienie swobody przedsiębiorczości przed kontrolą zbyteczną, uciążliwą, przewlekłą, kosztowną

2. umożliwienie państwu skutecznego i efektywnego wykrywania nadużyć.

Zasady kontroli:

Art. 77 ust.3 zgodnie z tym zakres przedmiotowy kontroli oraz organy zostały określone w innych ustawach. Ta ustawa wprowadza regułę - ust 1 i 2 - kontrola jest przeprowadzana za zasadach rozdz. V tej ustawy.

Nadanie tej ustawie charakteru szczególnego - stoi wyżej od ustaw pozostałych - reguluje szczegółowe zasady kontroli w rozdz. V. Można domniemywać że ustawodawca dał pierwszeństwo stosowania przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Konstytucja nie pozwala różnicować ustaw - nie ma ustaw silniejszych. Nie można stosować ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jeżeli jest mniej korzystna od innych ustaw regulujących. Przepis późniejszy będzie miał pierwszeństwo w stosowaniu. Art. 77 ust.1 nie ma treści normatywnej, można go odczytywać jako wskazanie, przypomnienie ustawodawcy aby nie dopuszczał do powstawania sprzeczności.

Wyjątki - Prawo Wspólnotowe i Umowy Międzynarodowe - zawsze mają pierwszeństwo.

Art. 77 ust.4 odpowiedzialność odszkodowawcza - szkoda na skutek kontroli, mają być spełnione dwie przesłanki:

1. poniesienie szkody przez przedsiębiorcę

2. poniesienie szkody ma być na skutek czynności kontrolnych z naruszeniem prawa.

Ust 5 - dochodzenie roszczenia - w odrębnych przepisach - KC, KPC, przypomnienie przedsiębiorcy o przysługujących mu prawach.

Ust 6 - jeżeli organ kontroli zdobył dowód w postępowaniu kontrolnym które było prowadzone niezgodnie z prawem to nie może tego dowodu wykorzystać w żadnym innym postępowaniu.

KPA mówi o rażącym naruszeniu prawa - ustawa o swobodzie mówi o każdym naruszeniu prawa.

Przebieg kontroli - art. 79 -

Zawiadomienie przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli - obowiązek zawiadomienia, kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż w terminie 7 a przed upływem 30 dni od daty doręczenie zawiadomienia.

Możliwość złożenia wniosku przez przedsiębiorcę o wcześniejszą kontrolę ale organ nie musi przeprowadzić kontroli wcześniej. Wyjątki - kiedy zawiadomienia się nie dokonuje:

1. kontrola na podstawie prawa międzynarodowego i umów międzynarodowych nie wymaga zawiadomienia

2. gdy kontrola jest niezbędna do zapobieżenia przestępstwu lub zabezpieczeniu dowodów przestępstwa

3. przy jakości paliw

4. prowadzona w toku postępowania o ochronie konkurencji i konsumentów

5. bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia, ochrona środowiska

6. przedsiębiorca nie ma adresu.

Art. 283c Ordynacji podatkowej

Kwestia zawiadamiania o kontroli - kontrowersyjna:

- przedsiębiorca przygotowuje się do zapowiedzianej kontroli tak, że nie będzie mu to kolidowało z prowadzoną działalnością,

- przeciw temu jest skuteczność kontroli (zwłaszcza wobec tych, którzy naruszają przepisy prowadzenia działalności).

Przy wyłączeniach z zawiadomienia o kontroli - nie uwzględniają skali naruszeń prawa

Zapewnienie efektywności działania państwa w kwestii nadzoru nad działalnością gospodarczą, art. 78 zawiadomienie organu adm. publicznej - te organy zawiadamiają wójta, burmistrza o podjętych działaniach. Wójt, burmistrz może wstrzymać wykonywanie działalności na czas nie dłuższy niż 3 dni, trudno wstrzymać. Powinny być zawiadamiane organy koncesyjne, licencyjne, nadzorcze - mogłyby szybciej reagować.

Skuteczność kontroli - art.80

Czynności kontrolne są w obecności kontrolowanego lub osoby upoważnionej. Jeżeli nie ma kontrolowanego można wykonywać czynności w obecności innego pracownika, funkcjonariusza lub świadka (funkcjonariusz publiczny ale nie będący pracownikiem organu kontrolującego) - możliwość przeprowadzenia kontroli zawsze,

art. 80a

miejsce przeprowadzenia kontroli - w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności (spółki zależne są odrębnymi przedsiębiorstwami). Za zgodą podatnika może być w siedzibie organu kontrolującego. Obowiązek przeprowadzenia kontroli w sposób sprawny i możliwie nie zakłócający pracy przedsiębiorstwa.

Art. 81

Przedsiębiorca jest zobowiązany prowadzić książkę kontroli przechowywaną w siedzibie kontrolowanego, ma służyć do zapisywania liczby i czasu kontroli jego przedsiębiorstwa - bezterminowa. Wpisy dotyczą oznaczenia organu kontroli, upoważnienia do kontroli, zakres przedmiotowy kontroli, daty rozpoczęcia i zakończenia kontroli, zalecenia pokontrolne, uzasadnienie wszczęcia kontroli i czas trwania kontroli. Przedsiębiorca do tej książki wpisuje to co zrobił później, co ulepszył, usprawnił. Należy książkę okazywać organom kontroli.

Ustawa określa czas trwania kontroli u wszystkich przedsiębiorców

Art. 83 - długość kontroli

Czas trwania kontroli według klasyfikacji przedsiębiorstw:

1. mikro - 12 dni roboczych

2. mali przeds. - 18 dni roboczych

3. średni - 24 dni robocze

4. pozostali - 48 dni roboczych

Przedłużenie jest możliwe tylko z przyczyn niezależnych od organów kontroli.

Ochrona przedsiębiorcy w postępowaniu kontrolnym

Art. 84c

Sprzeciw - wnosi przedsiębiorca wobec podjęcia i wykonywania kontroli przez organy kontroli z naruszeniem praw. Sprzeciw - na piśmie w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli, uzasadnienie sprzeciwu. Termin na rozpatrzenie sprzeciwu - 3 dni, zawiły. Wniesienie sprzeciwu - dodatkowe postępowanie wewnętrzne w ramach kontroli, 3 dni liczy się od daty wszczęcia postępowania.

Zakończenie kontroli to sporządzenie przez organ protokołu kontroli - dokument, ma w sposób rzetelny i zgodny z prawdą odzwierciedlać stan faktyczny jaki istniał w czasie kontroli. Podpisują zarówno kontrolujący jak i kontrolowany. Ustawa nie przewiduje terminu na dostarczenie protokołu kontrolowanemu.

Czynności sprawdzające - przepisy zawarte w Ordynacji Podatkowej - dział V.

Kontrola podatkowa - dział VI.

Dwie odrębne instytucje prawne.

Czynności - aktywność organów podatkowych mające charakter kontrolny - nie są kontrolą podatkową, nie są postępowaniem podatkowym. Są to czynności konkurencyjne, jak się już rozpocznie kontrola lub postępowanie podatkowe to nie można robić czynności sprawdzających.

Czynności są rodzajem wstępnej kontroli podatkowej, ściśle związanej z postępowaniem podatkowym. Jeżeli w wyniku czynności sprawdzających okaże się że treść deklaracji jest poprawna to procedura czynności sprawdzających będzie zakończona bez wydawania aktu końcowego organu podatkowego. Jeżeli jest odwrotnie - stwierdzenie istnienia nieprawidłowości - organ podatkowy może: albo wszcząć postępowanie kontrolne albo wszcząć postępowanie jurysdykcyjne, podatkowe w sprawie określenia wysokości zobowiązań podatkowych.

Czynności sprawdzających dokonują:

1. organy podatkowe I instancji

2. w ograniczonym zakresie Minister Finansów lub upoważniony organ

Czynności sprawdzające mają charakter materialno - techniczny.

Cele czynności:

1. sprawdzenie terminowości składania deklaracji podatkowych oraz wpłacenie zadeklarowanych podatków, dotyczy również pobieranych podatków przez płatników i inkasentów

2. stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji podatkowej

3. ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionym dokumentem.

Szerokie możliwości dla organów z korzystania z nich. Nieograniczone badanie stanu faktycznego, organ powinien ograniczać się, organ nie może, ustalając stan faktyczny, dokonać oględzin lokalu. Nie każde sprawdzenie jest dopuszczalne.

Minister Finansów dokonuje czynności dotyczących dokumentów składanych w zakresie wymiany informacji z innymi państwami UE - dot. podatku VAT.

Wezwanie do skorygowania deklaracji lub udzielenia wyjaśnień (błędy rachunkowe, omyłki, wypełnione niezgodnie):

- organ może sam skorygować deklaracje (poprawki, uzupełnienia), wtedy gdy wysokość korekty nie przekracza 1000zł, jeżeli to zrobi ma obowiązek kopię korekty dostarczyć do podatnika. Podatnik ma prawo 14 dni od dnia doręczenia wnieść sprzeciw, taki sprzeciw anuluje korektę.

- jeżeli korekta jest wyższa niż 1000zł - organ podatkowy zwraca się do podatnika o skorygowanie deklaracji i złożenie wyjaśnień, uzasadnienie poprzez wskazanie przyczyn.

Podatnik dokonuje korekty deklaracji. Korekta pod nadzorem musi mieć wyraz silny (decyzja stwierdzająca zaległości lub nadpłatę.

Wątpliwości co do w ogóle złożenia deklaracji (obowiązku złożenia) organ może wezwać podatnika do złożenia wyjaśnień i wskazać przyczyny.

Ingerencja w merytoryczną treść dokumentu - czynności sprawdzające powinny się ograniczać do formalnych treści. Organ podatkowy może zażądać od kontrahentów podatnika dokumentów - protokół z czynności u kontrahenta - nie jest to uważane jako postępowanie kontrolne.

Jeżeli miejsce, siedziba kontrahenta znajduje się poza miejscem siedziby organu kontrolującego to czynności sprawdzające robi organ właściwy. Organ podatkowy za zgodą podatnika może dokonać oględzin lokalu ale tylko wtedy kiedy jest to niezbędne do zweryfikowania stanu faktycznego. Termin oględzin jest ustalony w porozumieniu z podatnikiem. Wstępne sprawdzenie dokumentów podatnika jeżeli w deklaracjach podatnik wskazał korzystanie z ulg.

Żądanie skierowane do instytucji finansowej - ochrona tajemnicy skarbowej.

Bezstronność wykonywania czynności sprawdzających - wyłączenie Naczelnika Urzędu Skarbowego od wykonywania czynności jeżeli dotyczą samego naczelnika, rodziny itd., również pracownik urzędu skarbowego, funkcjonariusz celny podlegają wyłączeniu gdy czynności sprawdzające miałyby dotyczyć ich lub rodziny.

21.03

Pierwsze postępowanie kontrolne - kontrola podatkowa - ordynacja podatkowa - dział V.

Kontrola podatkowa jest dla organów uprawnieniem - nie obowiązkiem.

Postępowanie w ramach kontroli podatkowej zostało przypisane organom podatkowym I instancji. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków, które nakłada na nich prawo podatkowe.

Zakres podmiotowy - kogo dotyczy kontrola podatkowa?

1. podatników

2. płatników i inkasentów

3. następców prawnych

Jeżeli podatnikiem jest osoba prawna to kontrolowana jest ta osoba prawna a nie Zarząd takiego podmiotu.

Minister Finansów - sprawdza stosowanie uznanej metody ustalania ceny transakcyjnej.

Podmioty powiązane mają układać swój bieg powiązań tak by nie wpływało to na wynik (nie mogą ustalać tak ceny aby jeden miał zbyt wysokie a drugi za niskie dochody). Minister Finansów kontroluje metodę wyboru ceny transakcyjnej.

Ordynacja nie wprowadza obowiązku dla kontrolowanego - dostarczenia danych, które organ sam powinien znaleźć.

Minister Finansów może zawierać z władzami państw obcych porozumienie w zakresie koordynacji czasu wszczynania przeprowadzenia kontroli (jedno lub wielostronne) - prawo obecności władz państw obcych w postępowaniu kontrolnym.

III etapy:

1. wszczęcie

2. przebieg

3. zakończenie kontroli.

Wszczęcie art. 282 Kontrolę podatkową podejmuje się z urzędu.

Decyzja należy do organu podatkowego. Organy podatkowe zawiadamiają o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Terminowość - wszczęcie nie wcześniej niż 7 dni od daty doręczenia i nie później niż 30 dni. Jak upłynie termin 30 dni wszczęcie wymaga nowego zawiadomienia. Dowody po tym terminie nie mogą być użyte w kontroli.

Art. 282c

lub zgoda kontrolowanego.

Elementy:

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej zawiera:

1) oznaczenie organu;

2) datę i miejsce wystawienia;

3) oznaczenie kontrolowanego;

4) wskazanie zakresu kontroli;

5) pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji;

6) podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia

Wręczenie osobie kontrolowanej zawiadomienia i okazanie legitymacji służbowej.

Upoważnienie do kontroli (wzór upoważnienia), jeżeli upoważnienie nie spełnia tych wymagań to nie może stanowić podstawy do przeprowadzenia kontroli oraz zakres kontroli nie może wykraczać poza ramy wskazane w upoważnieniu.

Żeby ułatwić prowadzenia kontroli, nie tylko kontrolowany może uczestniczyć w kontroli ale może wyznaczyć osobę do reprezentowania go, musi taką osobę upoważnić na piśmie i zgłosić do Naczelnika US.

Upoważniona osoba:

1. ma prawo odebrać zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli

2. ma prawo wyrazić zgodę na wcześniejszą kontrolę

3. jest upoważniona do składania wyjaśnień i zastrzeżeń do protokołu

4. składania wyjaśnień i zastrzeżeń do wszystkich czynności kontrolnych.

Przy osobie prawnej upoważnienie należy okazać zarządowi, wspólnikowi lub innej osobie upoważnionej.

Gdyby kontrolowany był nieobecny i nie ma osób upoważnionych to kontrolujący wzywa kontrolowanego do stawienia się w miejscu w terminie 1 dnia po upływie 7 dni od daty doręczenia. Nawet jak się nie stawia to i tak wszczęcie się rozpoczyna.

Art. 284a

w szczególnych przypadkach bez wręczenia upoważnienia.

Prowadzenie - wykonywanie kontroli podatkowej.

Prowadzona na podstawie upoważnienia pracownikom lub funkcjonariuszom, podpisany przez właściwy organ:

1. naczelnika Urzędu Skarbowego

2. Naczelnika Urzędu Celnego

3. Wójta, Burmistrza, Prezydenta

4. Ministra Finansów

Wystawienie upoważnienia przez organ nieupoważniony powoduje że czynności kontrolne są nieważne.

Wszystkie czynności kontrolne są wykonywane w obecności kontrolowanego lub wskazanych osób (upoważnionych np. członka zarządu). Rezygnacja musi mieć formę pisemną.

Gdzie przeprowadza się kontrolę?

1. siedziba kontrolowanego - najczęściej

2. jeżeli kontrolowany przechowuje dokumenty w innym miejscu to tam

3. każde miejsce związane z prowadzoną działalnością przez podatnika

4. w siedzibie organu podatkowego - gdy kontrolowany się zgadza (może być rezygnacja z udziału przez kontrolowanego).

Godziny i czas prowadzenia kontroli:

- w ramach prowadzonej działalności gospodarczej lub przez 8 godzin dziennie - wynika z regulaminu, statutu.

Jeżeli księgi są przechowywane poza siedzibą kontrolowanego - musi dać dostęp do tych ksiąg w swojej siedzibie lub innym miejscu np. biuro rachunkowe, powinny być przewiezione.

Gdy osoba fizyczna nie ujawniła przychodów mających znaczenie to można zwrócić się do niej o oświadczenie o stanie majątkowym na konkretny dzień. Nie ma w Ordynacji wskazania jaka powinna być treść oświadczenia - powinien wykazać posiadane ruchomości, nieruchomości, prawa majątkowe (stany rachunków bankowych).

Uprawnienia kontrolujących art. 286:

Kontrolujący mają prawo wstępu na taki teren jaki został wskazany jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, do pomieszczeń gdzie mogą sprawdzić prowadzoną dokumentację.

Zachowanie odpowiednich przepisów przy aktach, dokumentach zawierających tajemnicę..

Do oględzin lokalu gdy jest to niezbędne do ustalenia wydatków na cele mieszkaniowe musi być zgoda prokuratora rejonowego. Pracownikom organu kontrolnego może być potrzebna asysta przy takim wejściu do pomieszczeń. Organ kontrolujący może zwrócić się do Policji, Straży Granicznej lub organu wojskowego - nie mają prawa odmowy. Szczegółowy zakres obowiązków tych organów - rozporządzenie MSWiA.

Zakończenie kontroli podatkowej - szybkość postępowania - bez zbędnej zwłoki. Gdy organ kontrolujący zdaje sobie sprawę że nie zdąży to musi na piśmie poinformować kontrolowanego i podać przyczyny wskazując nowy termin zakończenia - możliwość przedłużenia kontroli. Te dowody które zbierze po upływie terminu nie mogą być użyte. Przebieg kontroli dokumentuje się w protokole kontroli - najczęściej pisemnie (lub obraz i dźwięk).

Nie sporządzenie protokołu - bezczynność organu - skarga do Sądu Adm., tak można wymusić sporządzenie i otrzymanie. Art. 290 - minimalne wymagania protokołu:

Do protokołu załącza się załączniki, protokół jest w dwóch egzemplarzach, niedopuszczalne jest uzupełnianie protokołu (aneksy, dopiski) - nie można tego robić. Jeżeli kontrolowany nie zgadza się z treścią protokołu to ma 14 dni na złożenie zastrzeżeń i wyjaśnień do protokołu, uzasadnia dlaczego się nie zgadza. Gdy w tych 14 dniach kontrolowany nie złoży zastrzeżeń to traci do nich prawo. Opracować zastrzeżenia może każdy kogo kontrolowany upoważni. Jeżeli zostaną doręczone w terminie to organ kontrolujący ma obowiązek zawiadomić kontrolowanego o sposobie załatwienia zastrzeżeń (ma 14 dni).

Kontrola kończy się w dniu doręczenia protokołu.

Zmiana adresu - konieczność poinformowania organu kontroli dla celów doręczenia art. 291b:

Tajemnica skarbowa.

Przedmiot art. 293 - ochrona przedmiotowa:

Zakres przedmiotowy nie obejmuje danych globalnych, statystycznych, również danych które nie pozwalają na identyfikację podatnika.

Podmiot art. 294:

Ochrona w ramach tajemnicy skarbowej zależy od tego czy dane zostały uzyskane z banku lub zrównoważonej instytucji czy z innych źródeł. Dostęp do danych objętych tajemnicą jest ograniczony, dane muszą być odpowiednio przechowywane. Jeżeli informacje pochodzą z banku, państw członkowskich, z postępowania o ustalenie cen transakcyjnych to akta są przechowywane w specjalnych pomieszczeniach. Informację można udostępnić bez naruszenia tajemnicy tylko art. 297:

Akta spraw podatkowych, które nie zawierają informacji tajemnicy skarbowej - przechowywanie jest łatwiejsze, udostępnianie jest też szersze art. 298:

Akta niezawierające informacji, o których mowa w art. 182, organy podatkowe udostępniają:

1. ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych

innym organom podatkowym;

3) organom kontroli skarbowej;

3a) pracownikom wywiadu skarbowego;

4) Najwyższej Izbie Kontroli - w zakresie i na zasadach określonych w przepisach

o Najwyższej Izbie Kontroli;

5) sądowi, prokuratorowi, a także upoważnionym pisemnie przez prokuratora unkcjonariuszom Policji lub Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego - w

związku z toczącym się postępowaniem,

5a) służbom ochrony państwa, Agencji Wywiadu, Policji, Żandarmerii Wojskowej,

Straży Granicznej, Służbie Więziennej i ich posiadającym pisemne

upoważnienie funkcjonariuszom lub żołnierzom w zakresie niezbędnym do

przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o

ochronie informacji niejawnych,

5b) Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego, jeżeli jest to konieczne dla

skutecznego zapobieżenia przestępstwom lub ich wykrycia albo ustalenia

sprawców i uzyskania dowodów,

6) biegłym powołanym w toku postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej

- w zakresie określonym przez organ podatkowy;

6a) wojewodzie i Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców - w zakresie prowadzonych

postępowań dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej;

7) innym organom - w przypadkach i na zasadach określonych w odrębnych

ustawach oraz ratyfikowanych umowach międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska

Informacje o numerach rachunków bankowych mogą być udostępniane art. 299§4:

§ 4. Informacje o numerach rachunków bankowych posiadanych przez podatników

mogą być udostępniane:

1) Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych i Kasie Rolniczego Ubezpieczenia

Społecznego;

2) organom egzekucyjnym w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym;

3) wójtom, burmistrzom, prezydentom miast lub marszałkom województw w

zakresie prowadzonych postępowań o przyznanie świadczeń rodzinnych lub

świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji

alimentów

Sankcje za ujawnienia tajemnicy;

- nie narusza tajemnicy sam podatnik - może każdemu ujawnić swoje dane - nie łamie tajemnicy,

- dostęp do tych danych mają pełnomocnicy

- każda forma ujawnienia może dawać podstawę odpowiedzialności karnej, osoba która dopuszcza się z winy umyślnej - do 5 lat pozbawienia wolności; nieumyślnej - do 2 lat pozbawienia wolności. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest skarb państwa - ściganie jest na wniosek pokrzywdzonego.

Wymiana informacji podatkowej między państwami - implementacja polskiego porządku prawnego - dyrektywa dotyczy wzajemnej pomocy państw członkowskich.

Państwa uznały że umowy o podwójnym opodatkowaniu są za małe i po to stworzono dyrektywę dotyczącą wymiany informacji podatkowej.

Dotyczą:

- opodatkowania dochodu, majątku, kapitału

- opodatkowania składek ubezpieczeniowych

Na wniosek lub z urzędu, wniosek powinien zawierać;

1. dane identyfikacyjne wnioskodawcy, dane podatnika

2. zakres żądanej informacji i cel jej wykorzystania

3. stwierdzenie że wyczerpano drogę na poziomie prawa krajowego

4. zobowiązanie do objęcia tajemnicą przez drugie państwo informacji udzielonych.

Z urzędu, gdy spełnione są:

- organ musi zbadać czy uprawdopodobniono uszczuplenie

- czy korzystanie z ulg może być podstawą powstania obowiązku lub zwiększenia obowiązku podatkowego

- gdy ustalenia postępowania podatkowego mogą być użyteczne dla prawidłowego ustalenia pułapów (podstawy opodatkowania).

W obydwu przypadkach kraj członkowski może odmówić informacji, np. gdy państwo nie wyczerpało wszystkich środków postępowania podatkowego lub gdy organ nie ma uprawnień do uzyskania tych informacji oraz kiedy odrębne przepisy uniemożliwiają uzyskanie informacji, gdy udzielenie informacji naruszałoby porządek publiczny RP.

Musi być wzajemność, państwo wnioskujące samo musi mieć możliwość udzielania informacji.

Kontrola skarbowa - ustawa 28.09.1991 - nowelizacje - ujednolicenie procedury kontroli podatkowej i skarbowej w zakresie działalności Inspekcji Skarbowej.

2003 - zmiana zasad powoływania organów kontroli skarbowej. Ustawa powołuje do życia kontrolę skarbową - nowy tryb kontroli. Ustanawia jej organy, określa zasady powoływania tych organów, określa zakres przedmiotowy i podmiotowy kontroli skarbowej (szeroki), określa procedury kontroli skarbowej, przesądza w jaki sposób kończą się postępowania w kontroli skarbowej (merytorycznie - decyzje, wynik z kontroli; formalnie - postanowienie o umorzeniu postępowania), przesądza kompetencje poszczególnych organów kontroli skarbowej.

Kontrola skarbowa nie jest nową instytucją (kiedyś była związana tylko z akcyzą i monopolem), działa w rejonach kontrolnych, tworzonych w obwodach skarbowych.

W pierwotnym kształcie obejmowała jedynie kontrolę podatkową z zakresu finansów publicznych, kontrola gospodarowania mieniem państwowym, kontrolę dewizową i kontrolę cen.

Obecny zakres kontroli skarbowej art. 2 i 3 ustawy.

27.03.2010

Kontrola skarbowa - nie ma legalnej definicji - kontrola która ma wskazane cele przez ustawę. Art. 1 ustawy - cele kontroli:

1. Celem kontroli skarbowej jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienie skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych.

2. Celem kontroli skarbowej jest również badanie zgodności z prawem gospodarowania mieniem innych państwowych osób prawnych, przeciwdziałanie i zwalczanie naruszeń prawa obowiązującego w zakresie obrotu towarowego z zagranicą i obrotu towarami przywożonymi z zagranicy oraz zapobieganie i ujawnianie przestępstw określonych w art. 228-231 Kodeksu karnego wśród osób zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Podział według przedmiotów kontroli.

Przestępstwa w ramach kontroli:

1. łapownictwo bierne - przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej w związku z pełnieniem funkcji publicznej

2. łapownictwo czynne - udzielanie osobiście pełniącemu funkcję publiczną korzyści majątkowej lub osobistej

3. pośrednictwo w załatwianiu spraw w zamian za korzyść majątkową lub osobistą a nawet za obietnicę (powołując się na wpływy).

4. przestępstwo czynnej i płatnej protekcji, udzielanie lub obiecanie korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za załatwienie (pośrednictwo) sprawy

5. przestępstwo nadużycia władzy - działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, które może popełnić tylko funkcjonariusz publiczny - przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązku.

Celem kontroli skarbowej jest zapobieganie i ujawnianie tych 5 typów przestępstw o ile przestępstwa dotyczą funkcjonariuszy w MF.

Cele:

1. Kontrola postanowień prawa podatkowego (przestrzeganie)

- kontrola deklarowanych podstaw opodatkowania podatkiem stanowiącym dochód budżetu państwa

- kontrola prawidłowości obliczeń i wpłacania podatku

- ujawnianie i kontrolę nie zgłaszanych dochodów do opodatkowania działalności gospodarczej

- ujawnianie i kontrolę dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów

- kontrolę źródeł pochodzenia majątku

- badanie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania - podatków lokalnych

- badanie prawidłowości naliczania i wpłacania podatku do samorządów terytorialnych.

Kontrolowane mogą być deklarowane podstawy obliczania podatku budżetu, samorządu, należności pieniężne budżetu państwa nie będące podatkami, należności pieniężne funduszy celowych.

Podatki do budżetu państwa:

1. VAT

2. Akcyzowy

3. od gier

4. zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych (ryczałt ewidencjonowany)

5. ryczałt w p d o f od przychodów osób duchownych

6. pdof (udział w tych dochodach mają samorządy)

7. pdop (udział budżetów samorządowych głównie gmin)

Podatki do budżetu samorządowego:

1. Lokalne

- od nieruchomości

- od środków transportu

- rolny

- leśny

- od spadków i darowizn

- od czynności cywilno - prawnych

- pdof karta podatkowa (ryczałt)

2. Opłaty lokalne

- skarbowa

- targowa

- miejscowa

- administracyjna

- od psów

I. Kontrolę stanowiącą podstawę kontroli budżetu samorządowego trzeba najpierw wszcząć kontrolę rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania.

Przy budżecie wszystkie podstawy są samodzielne - kontrola jest bezpośrednia

Inne niż podatki należności budżetu państwa:

1. cła

2. wpłaty z zysku NBP

3. wpłaty przedsiębiorstw państwowych z zysku jednoosobowych spółek skarbu państwa

4. opłaty od potrąceń i gwarancji udzielonych przez skarb państwa

5. grzywny, mandaty, kary pieniężne.

1. Kontrola postanowień prawa o finansach publicznych (przestrzeganie postanowień przepisów o fin.publicznych):

1. kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi.

2. celowość i zgodność z prawem gospodarowania środkami UE i międzynarodowych instytucji finansowych.

3. prawidłowość obliczenia i wpłacania pieniędzy z państwowych funduszy celowych

4. wywiązywanie się z warunków finansowych pomocy ze środków publicznych (krajowych i UE)

5. kontrola prawidłowości przekazywania środków własnych do budżetu UE

6. certyfikacja i wydawanie deklaracji zamknięcia pomocy finansowej ze środków UE

Ustawa o finansach publicznych 22.08.2009, wykaz środków publicznych:

- dochody publiczne (darowizny, podatki, opłaty)

- środki z budżetu UE

- środki nie podlegające zwrotowi w ramach programu ochrony handlu

- środki pochodzące ze źródeł zagranicznych pozostałe

- przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego (ze sprzedaży papierów wartościowych, prywatyzacji, kredytowe, pożyczkowe)

- przychody z tytułu odsetek

- odsetki z operacji finansowych

- przychody z sektora j.f.p

III. Kontrola należności państwowych funduszy celowych

Fundusz - powiązanie źródła dochodów z celem wydatków.

Fundusze dzielą się na państwowe i samorządowe, takie którym przyznano osobowość prawną i takie które działają jako rachunek bankowy. W obecnej ustawie - likwidacja funduszy z osobowością prawną do 2012 r.

Fundusze mogą być tworzone wtedy, gdy ta instytucja może cieszyć się ofiarnością społeczną. Dzisiaj ogranicza się działalność funduszy ale powołuje inne formy np. agencje rządowe (brak kontroli agencji) - debudżetyzacja - przesuwanie z budżetu poza budżet.

Kontrola skarbowa bada wpłaty do funduszy ale tylko pod kątem rzetelności.

IV. Kontrola gospodarowania mieniem państwowym.

1. badanie celowości podejmowanych decyzji i zgodności z prawem wykorzystania i rozporządzania mieniem państwowym, ujawnianie niedoborów w mieniu państwowym,

2. badanie wykorzystania mienia otrzymanego od skarbu państwa w celu realizacji zadań publicznych,

3. kontrola prawidłowości prywatyzacji mienia skarbu państwa

4. kontrola rzetelności wypełniania obowiązków wynikających z udzielonych przez skarb państwa poręczeń i gwarancji

5. kontrola wykorzystania środków których spłatę poręczył lub gwarantował skarb państwa.

V. Kontrola dewizowa - obejmuje 3 pola:

1. Badanie przestrzegania przez rezydentów i nierezydentów ograniczeń prawa dewizowego - ustawa prawo dewizowe. Rezydent - os. fiz, os. prawna, która ma siedzibę na terytorium polski. Nierezydent - poza terytorium polski. Ograniczenie dewizowe obowiązuje głównie w relacjach rezydenci - nierezydenci.

Nierezydenci z UE - nie ma ograniczeń

Nierezydenci spoza UE - są ograniczenia.

2. Badanie przestrzegania warunków udzielonych zezwoleń dewizowych (prawo dewizowe nakazuje lub zakazuje);

- ogólne - w formie rozporządzenia wydaje MF, dodaje tzw. bity - o wzajemnym popieraniu inwestycji, może rozszerzać uprawnienia rezydentów co stanowi obowiązujące prawo

- indywidualne - mają formę decyzji adm. (zezwolenie na określoną czynność) np. odstąpienie od obowiązku wymiany waluty, jeśli była odmowa zezwolenia to miała charakter ostateczny, można tylko wnieść o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ a później skarga do SA ale tylko w ramach zgodności z prawem.

3. Badanie przestrzegania warunków zezwoleń na prowadzenie działalności kantorowej (sprzedaż i kupno walut obcych) wydawane po odpowiednim szkoleniu. Zachodzenie na siebie kontroli skarbowej i NBP (podobnie jak przy podatkowej), pracownicy NBP mają prawo do wykonywania takich samych obowiązków kontroli.

VI. Kontrola obrotu towarowego za granicą. Sprawdzenie zgodności przywozu i wywozu towarów poza terytorium Polski - Urząd Celny lub poza Urzędem Celnym w miejscu wyznaczonym przez UC.

Kontrola w UC może być wykonywana tylko przez urzędników celnych, poza urzędem - przez inne podmioty również przez pracowników kontroli skarbowej. Kontrola przez UKS obejmuje towary sprowadzane zgodnie i niezgodnie z przepisami na terytorium RP.

VII. Kontrola oświadczeń majątkowych - wskazanych osób, pracownicy i funkcjonariusze zatrudnieni we wszystkich jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej, kontroli skarbowej, MF. Oświadczenia tylko tych pracowników którzy mają obowiązek składania takich oświadczeń:

- członkowie korpusu służby cywilnej

- funkcjonariusze celni

- pracownicy US, IS jeżeli są pracownikami służby cywilnej

- Inspektorzy i pracownicy UKS będący pracownikami służby cywilnej.

- radni gminy, powiatu, województwa, członkowie zarządu powiatu, gminy województwa, wójt, burmistrz, prezydent i ich zastępcy, skarbnicy, wszyscy którzy wydają decyzje w imieniu tych podmiotów.

Wniosek o przeprowadzenie kontroli musi być w formie pisemnej i być umotywowany - podejrzenie podania nieprawdy w oświadczeniu lub zatajenie prawdy.

VIII. Wpłaty środków własnych przekazywanych do UE.

1. opłaty cukrowe

2. należności celne

3. część podatku VAT

4. składka % rozliczana od produktu narodowego brutto, ustala KE corocznie.

Specjalne wydziały przy kontroli skarbowej - policja skarbowa.

Art. 2a

IX. Kontrola cen - obejmuje ceny urzędowe i umowne.

Umowne - tylko w zakresie objętym ograniczeniem kształtowania ich poziomu.

Zasada ustalania o cenach - ceny mogą być kształtowane swobodnie, wyjątki dotyczą:

1. środków farmaceutycznych i materiałów medycznych

2. usług przewozowych transportu zbiorowego oraz taksówkami

3. nie obejmuje konkretnych towarów ale odnosi się do zagrożeń zaistniałych dla funkcjonowania gospodarki i państwa.

Urzędowe - maksymalne co do zasady.

Organ kontroli skarbowej ma kompetencje do weryfikacji czy przedsiębiorca stosuje się do ustawy i czy obniża ceny w przypadkach przewidzianych w ustawie np. gdy towar nie posiada wszystkich cech lub posiada wady - obowiązek zwrotu nienależnie pobranej ceny kontrahentowi + 15% nadpłaty do budżetu, jeżeli nie można ustalić nabywcy to poza karą odprowadza do budżetu.

X. Kontrola obrotu towarami objętymi kontrolą międzynarodową, towary o znaczeniu strategicznych dla bezpieczeństwa państwa oraz utrzymania międzynarodowego pokoju.

1) uzbrojenie

2) towary które mogą być użyte i określa je MG, obrót takimi towarami może być wyłącznie na podstawie zezwoleń.

Zezwolenia na eksport, import, tranzyt - wykonywania usługi pośrednictwa, doradztwa handlowego, uczestnictwa w przemieszczaniu się takich towarów poza granicę Polski.

Zezwolenie:

1. indywidualne - określony towar,

2. generalne - kategoria lub typ towaru,

3. globalne - typ towaru, nie określają kraju

Zezwolenie wydaje MG.

Kontrola skarbowa w tym zakresie obejmuje:

1. przestrzeganie zgodności obrotu z zezwoleniem (weryfikacja transakcji po jej dokonaniu)

2. działanie wewnętrznego systemu kontroli

3. prawidłowość prowadzenia ewidencji obrotu towarami o znaczeniu strategicznym.

XI. Certyfikacja - art. 3a + rozporządzenie MF z 30.03.2006 r. Warunkiem by podmiot polski mógł korzystać ze środków UE jej poddanie prawidłowego rozliczenia środków kontroli. Środki finansowe:

1. pochodzące z funduszy przedakcesyjnych (SAPAR, PHARE)

2. pochodzące z funduszy strukturalnych (EFRR, EFS, Europejski fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa).

3. Środki z funduszu spójności

Kontrola jest na różnych etapach - przyznawanie, przekazywanie i wykorzystanie, dotyczy ostatecznych beneficjentów ale również instytucji pełniących funkcje wdrożeniową i płatniczą.

Umowa styczeń 2001 - SAPAR - rząd polski zobowiązał się do wydawania rocznych poświadczeń rachunków agencji, sprawdzenia istnienia i poprawności wskaźnika współfinansowania przedsiębiorstw.

SAPAR - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pełniła funkcję od 1 września 2003 r., przyjęto że te zadania będzie wykonywała administracja kontroli skarbowej - organem certyfikującym został Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej. Sama certyfikacja - zespół czynności materialno technicznych, wykonywane są na podstawie upoważnienia GIKS, po przeprowadzeniu czynności organ wydaje certyfikat lub deklarację zamknięcia. Kierowane są zawsze te akty na zewnątrz, indywidualnie do adresata, nie regulują bezpośrednio ani praw ani obowiązków podmiotu, nie są decyzjami administracyjnymi, nie podlegają badaniu przez sądy administracyjne.

Zakres podmiotowy: ustawodawca posługuje się kryteriami:

1. podmiotowy zakres kontroli

2. forma prawna podmiotu kontrolowanego - podstawowe kryterium.

Grupy podmiotów które podlegają kontroli;

1. podatnicy - osoby fizyczne, prawne, jednostki nie mające os.prawnej, które podlegają obowiązkowi podatkowemu - art. 7 ordynacji (jego dochód ulega uszczupleniu o zapłacony podatek)

2. Inkasenci (pobiera i odprowadza) i płatnicy (oblicza, pobiera i odprowadza) - wszyscy odpowiadają całym swoim majątkiem.

Zakres podmiotowy kontroli skarbowej - kryteria:

1. forma prawna podmiotu kontrolowanego

2. przedmiotowy zakres kontroli

Rodzaje podmiotów podlegających:

1. osoby zobowiązane do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa

1. podatnicy

2. płatnicy

3. inkasenci - mają dwa obowiązki - pobierają i odprowadzają podatek, nie odpowiadają za wielkość podatku (podatki lokalne, Rada Gminy określa inkasenta)

2. następcy prawni - wstępują we wszystkie prawa i obowiązki tego podmiotu (osoby prawne jak i spółki osobowe prawa handlowego)

- osoby prawne - spółki powstałe w wyniku połączenia dwóch lub więcej i zawiązanie nowej spółki, spółki przejmujące w drodze przez przejęcie spółki przejmowanej, osoby prawne powstające w wyniku podziału.

- spółki osobowe prawa handlowego - spółki zarządzane w wyniku przekształcenia (spadkobiercy).

3. osoby trzecie - grupa podmiotów, które ponoszą odpowiedzialność w przypadku gdy dłużnik podatkowy nie może jej zrealizować. Osoby trzecie odpowiadają wtedy, kiedy podatnik nie płaci swoich zobowiązań podatkowych i trzeba przeprowadzić specjalne postępowanie w którym organ uzna osobę trzecią dla podatnika. Dopóki nie będzie uznania przez organ to ta osoba trzecia nie może być odpowiedzialna.

Kategorie osób trzecich:

- małżonek rozwiedziony

- członkowie rodziny podatnika

- konkubenci

- nabywcy przedsiębiorstwa (aby się uwolnić trzeba żądać zaświadczenia o niezaleganiu)

- firma

- dzierżawcy i użytkownicy majątku

- wspólnicy spółek osobowych (jawnej, partnerskiej)

- komplementariusze (spółki komandytowe)

- członkowie zarządu osób prawnych (spółek, fundacji, stowarzyszeń)

- osoby zobowiązane do świadczeń na rzecz państwowych funduszy celowych

4. Wszystkie osoby zatrudnione (pracownicy i funkcjonariusze), jednostki organizacyjne administracji celnej, podatkowej, kontroli skarbowej oraz zatrudnieni w MF w zakresie w jakim są zobowiązani do składania oświadczeń o stanie majątkowym.

- wszyscy Ci którzy wydatkują, przekazują, otrzymują środki publiczne, podlegają Urzędowi Skarbowemu,

- otrzymujący środki z UE w szczególności z funduszy regionalnych

- osoby korzystające z pomocy finansowej ze środków publicznych,

- osoby władające, zarządzające mieniem państwowym

- beneficjenci poręczeń i gwarancji skarbu państwa

- wszyscy wykorzystujący mienie skarbu państwa

- wszyscy, którzy dokonują obrotu dewizowego (rezydenci, nierezydenci)

- podmioty, które są zobowiązane do stosowania cen urzędowych, podmioty, które podlegają ograniczeniom swobodnego stosowania cen umownych.

Forma prawna:

1. osoby fizyczne

2. osoby prawne (nabywa się na dwa sposoby - ex lege przez ustawę, w drodze wpisu do rejestru)

3. jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (spółki osobowe, spółki poddane przepisom kodeksu cywilnego, spółki osobowe poddane ksh., jawne, komandytowe, partnerskie, komandytowo - akcyjne), jednostki budżetowe, zakłady budżetowe - korzystają z osobowości prawnej skarbu państwa.

Nie podlegają kontroli skarbowej:

- podległe, podporządkowane, nadzorowane przez MON

- podległe Policji, PSP, Straży Granicznej, BOR, ABW, Agencji Wywiadu,

Tylko wówczas gdy dotyczy to celowości korzystania ze środków budżetowych i mienia skarbowego na cele specjalne. Podlegają jako podatnicy.

Kontrole prowadzą:

- Minister Obrony Narodowej

- KGP, KGPSP, Szef Biura, Szef Agencji, Kierownicy służb kontrolują wykorzystanie i celowość.

Art. 6 ustawy - podział podmiotów kontroli skarbowej:

1. podmioty sprawujące kontrolę skarbową - organy kontroli skarbowej

2. wykonujące czynności kontrolne - pracownicy jednostek organizacyjnych oraz inspektorzy kontroli.

Organy prerogatywy (uprawnienia):

1. wszczynanie postępowania kontrolnego, inicjowanie kontroli

2. upoważnienie inspektorów i pracowników do prowadzenia czynności kontrolnych

3. zmiana inspektora

4. żądanie od wydawcy czasopisma lub dziennika zamieszczenia informacji

5. żądanie od banków, maklerów, informacji o klientach,

6. wydawanie rozstrzygnięć proceduralnych, wydawanie decyzji i wyników kontrolnych.

Wśród czynności można wymienić:

- czynności postępowania kontrolnego i wywiadu skarbowego

- czynności zastrzeżone dla inspektorów kontroli skarbowej i wykonywane przez pracowników kontroli skarbowej

- czynności inspektorów i pracowników zatrudnionych przez wywiad skarbowy.

Czynności postępowania kontrolnego - ogół czynności proceduralnych podejmowanych przez upoważnionych pracowników z własnej inicjatywy lub kontrolowanego mających na celu zebranie dowodów w wyniku których:

- zostanie ustalony stan faktyczny

- wydane rozstrzygnięcie

Badanie dokumentów i ewidencji podatkowych, oględziny, przesłuchanie świadka, legitymowanie osób, spis z natury. Czynności może inspektor powierzyć przedstawicielom UE lub instytucjom UE.

Organy kontroli skarbowej są uprawnione do prowadzenia dochodzeń:

1. w sprawach finansowych jak przestępstwa i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu, przeciwko prywatyzacji mienia skarbu państwa.

2. w ramach przestępstw popełnionych na szkodę skarbu państwa

Organy kontroli skarbowej:

1. Minister Finansów

2. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej

3. Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej.

System organów jednoosobowych - łatwo oceniać odpowiedzi tych organów.

Przesłanki:

1. czy sprawa należy do właściwości rzeczowej tego organu

2. właściwość miejscowa

3. ewentualny brak przyczyn do wyłączenia organu z postępowania

Minister Finansów - naczelny organ, kompetencje:

1. wnioskowanie do Prezesa RM o powołanie i odwołanie GIKS

2. powołuje i odwołuje na wniosek GIKS Dyrektorów UKS

3. przyjmuje od GIKS i Dyrektorów UKS półroczne sprawozdania o liczbie wszczętych postępowań, spraw o przekazanie danych podatników do banków,

4. ujawnianie na wniosek do Prezesa SN danych o tajnych współpracownikach kontroli skarbowej,

GIKS - organ kontroli skarbowej wyższego stopnia nad Dyrektorem UKS:

1. uprawnienia dotyczą sprawowania nadzoru nad działalnością Dyrektorów UKS, Inspektorów i Pracowników zatrudnionych w komórkach specjalnych i wywiadzie skarbowym,

2. powołuje i odwołuje Inspektorów i Wicedyrektorów UKS,

3. określa zadania UKS i kontroluje te urzędy

4. organizuje szkolenia inspektorów i pracowników z komórek specjalnych i wywiadu

5. organizuje system informacji w UKS, zapewnia współdziałanie tego systemu z innymi

6. ustala plany kontroli

7. upoważnia Inspektorów i pracowników zatrudnionych w MF

8. analizuje wnioski i wyniki z działalności kontroli skarbowej i przedstawia MF

9. uczestniczy w pracach międzynarodowych instytucji zajmujących się kontrolą skarbową

10. ustala zasady ocen inspektorów US

11. zapewnia ochronę form i metod wykonywania czynności wywiadowczych

12. powołuje komisję egzaminacyjną na kandydatów na inspektorów

13. składa półroczną informację do MF, coroczną Sejmowi

14. nadzór nad działalnością Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych

15. jest upoważniony do podawania do wiadomości publicznej danych o kontroli skarbowej

16. uprawniony do zarządzania kontroli operacyjnych.

Dyrektorzy UKS:

1. ustalają plany kontroli swoich urzędów

2. upoważniają inspektorów i pracowników do przeprowadzania czynności kontrolnych

3. wydają decyzje i wyniki kontroli

4. są powoływani i odwoływani przez MF i mają prawo do podawania do wiadomości publicznej informacji dotyczących kontroli skarbowej na swoim terenie

5. zawiadamiają RIO o nieprawidłowościach w zakresie podatków

6. mają prawo występowania z Notą Sygnalizacyjną

7. mogą żądać od banków, maklerów danych

Jednostki organizacyjne kontroli skarbowej:

1. Urzędy Kontroli Skarbowej

2. Ministerstwo Finansów

W UKS są tworzone wydziały, referaty, oddziały - rozróżnia je ilość pracowników:

- wydział 20

- oddział 10

- referat 5

- wieloosobowe stanowiska poniżej 5

Komórki merytoryczne i ogólne:

Merytoryczne - planowanie, informowanie, kontrola podatków i usług, kontrola UE

Ogólne - kadry, szkolenia, księgowość, ochrona informacji niejawnych, w niektórych urzędach tworzone są ośrodki zamiejscowe.

Organy kontroli mają współpracować z innymi organami administracji publicznej. Zasady:

1. nakaz współdziałania art. 7 ust.1

2. uprawnienia do korzystania z informacji ust2

Uprawnienia dla organów do korzystania z informacji i zobowiązanie do współpracy z szefem krajowego centrum informacji kryminalnej. Rządowe Centrum Legislacji, WAM, Agencja Rynku Rolnego.

Art.7a - organy kontroli skarbowej współpracują i współdziałają z organami zagranicznymi UE dla zadań niezbędnych. Współdziałanie wynika przedmiotowej działalności danej instytucji, przewidziane są porozumienia między organami.

Planowość kontroli odnosi się do postępowania kontrolnego. Plan kontroli określa przebieg kontroli, zestawienie projektowanych możliwości ewentualnych zmian.

Plan jest elastyczny i służy efektywności postępowania organów kontrolnych, nie może hamować niektórych działań.

Odstępstwa:

- sytuacja nadzwyczajna

- przedmiotowy zakres kontroli skarbowej

1) wszczęcie postępowania kontrolnego gdy okoliczności faktyczne będą uzasadniać niezwłoczne podjęcie czynności kontrolnych - odstępujemy od planu

2) gdy uzyskane informacje, zgromadzone materiały, gdy wszczęcie postępowania jest niezbędne ze względu na ochronę interesów skarbu państwa.

3) certyfikowanie środków UE.

Zasada planowości kontroli skarbowej ma znaczenie ograniczone.

Postępowanie kontrolne - regulowany przepisami prawa ciąg czynności podejmowanych przez uczestników postępowania, kończący się wydaniem decyzji lub wynikiem kontroli. Jest zbiorem czynności, nie może być prowadzone dowolnie, ograniczenie czynności określa ustawa lub ordynacja podatkowa.

Zakończenie postępowania:

- merytoryczne - wydanie decyzji lub wyniku kontroli

- formalne - postanowienie o umorzeniu postępowania.

Zasady ogólne i szczególne postępowania.

Ogólne:

- reguła postępowania nadająca przepisom nowe treści art. 120:

1) zasada praworządności

2) zasada zaufania do organów kontroli skarbowej

3) zasada udzielania informacji i wyjaśnień

4) zasada prawdy obiektywnej

5) zasada przejrzystości

6) zasada przekonywania

7) zasada szybkości i prostoty postępowania (efektywność)

8) zasada pisemności

9) zasada dwuinstancyjności

10) zasada jawności

Praworządność - wszystkie organy powinny działać na podstawie przepisów prawa dających podstawę merytorycznych rozstrzygnięć, decyzja organu musi mieć umocowanie w przepisach prawa powszechnie obowiązującego.

Zaufanie - w procesie wykładni prawa zabronione jest posługiwanie się taką, żeby wątpliwości były rozstrzygane na niekorzyść podatnika, organ kontroli skarbowej naruszy prawo kiedy wadliwie oceni stan faktyczny.

- zasada prawdy obiektywnej i aktywnego udziału w postępowaniu strony kontrolowanej, strona ma uprawnienia do odpowiedzi formalnych, dowodów, zasada czynnego udziału kontrolowanego powoduje że ma on możliwość wglądu do materiałów, robienia notatek, może żądać przeprowadzenia dowodu, gdyby mu odmówiono to będzie to wada postępowania, złamanie zasady

- przekonywanie stron - nie kwestionowanie przez kontrolowanego wyników kontroli

- efektywność, szybkość, prostota - ma na celu nie przedłużanie nazbyt postępowania, nie powinno trwać zbyt długo, ale z drugiej strony nie za krótko żeby nie pominąć pewnych dowodów, nie może być pozbawienie kontrolowanego praw.

- pisemność

- jawność - wyłącznie dla kontrolowanego.

Wszczęcie postępowania kontrolnego - inicjatywa wszczęcia:

1. GIKS

2. Dyrektorzy UKS

3. Inspektorzy Kontroli Skarbowej

Inicjatywa wszczęcia nie przysługuje MF ani pracownikom kontroli.

GIKS oraz Dyrektorzy UKS mają inicjatywę wszczęcia postępowania:

1. do kontroli zgodnych z planem kontroli

2. do kontroli nie ujętych w planie dokonywanych na podstawie art. 12 ust3

Tryby wszczęcia postępowania kontrolnego:

1. zwyczajny art. 12 i 13 ustawy

2. nadzwyczajny art. 284 a ordynacji

Postanowienie o wszczęciu postępowania musi spełniać wymogi formalne postanowienia:

- oznaczenie organu

- datę postanowienia

- oznaczenie stron

- powołanie podstawy prawnej

- pouczenie czy służy na nie zażalenie

- podpis osoby upoważnionej, data, stanowisko

Dopiero doręczenie postanowienia jest momentem wszczęcia postępowania. Można wszcząć postępowanie bez doręczenia postanowienia - wymóg legitymacji służbowej, postanowienie doręczone później.

Ordynacja podatkowa określa rozstrzygnięcie postanowienia - podanie zakresu kontroli.

Poza postanowieniem kontrolowanemu dostarcza się upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Elementy upoważnienia:

- imię, nazwisko inspektora, pracownika

- numer legitymacji służbowej

- oznaczenie kontrolowanego

- termin ważności upoważnienia

- datę kontroli

- prawa i obowiązki kontrolowanego.

Uprawnienia kontrolowanego w kontroli skarbowej:

1. uczestniczy w czynnościach kontrolnych

2. działa przez pełnomocnika - ma prawo

3. ma prawo przeglądania akt (kopie, odpisy)

4. ma prawo żądania przeprowadzenia dowodu

5. ma prawo składania wyjaśnień i zastrzeżeń

6. ma prawo oceniać materiał dowodowy

Obowiązki kontrolowanego:

1. wskazanie pisemnie osoby upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego na wypadek nieobecności

2. zapewnienie dostępności do ksiąg rachunkowych

3. obowiązek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym

4. umożliwienie kontrolującym wykonywania czynności kontrolnych

5. umożliwienie rejestrowania czynności kontrolnych

6. udzielanie wyjaśnień

7. zapewnienie kontrolującym warunków do pracy

8. ustanowienie pełnomocnika do doręczeń (kiedy kontrolowany wyjeżdża)

Kto bierze udział w czynnościach kontrolnych:

1. pracownicy

- inspektorzy skarbowi

- pracownicy, którzy nie są inspektorami

2) przedstawiciele państw obcych (zwłaszcza UE) - konwencja o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych - utworzona styczeń 1988, ratyfikowana sierpień 1998.

Skutki wszczęcia kontroli, kontrolowany pozbawiony jest:

1. nie może wystąpić o interpretację przepisów prawa podatkowego

2. nie może dokonać korekty zapisów w księgach podatkowych (przychodów i rozchodów)

3. traci prawo do korekty deklaracji podatkowej

art. 13b kontrola krzyżowa dotyczy jedynie przedsiębiorców

Kontrola krzyżowa nie jest uważana za kontrolę ale za czynności sprawdzające. Limitowanie ilości takich kontroli nie jest możliwe.

Dokumentowanie czynności kontrolnych:

1. w formie protokołu

2. w formie adnotacji

3. za pomocą aparatury rejestrującej obraz, dźwięk.

Protokół - podstawowa, najczęstsza forma, wszystkie istotne czynności mogą być opisane w protokole - mają moc dowodową. Każdy protokół art. 173 ordynacji:

1. wskazanie osób uczestniczących w czynnościach kontrolnych

2. określenie czasu i miejsca kontroli

3. ustalenie jakie poczyniono ustalenia w trakcie czynności

4. sposób w jaki ustalenia poczyniono

5. uwagi osób w trakcie czynności

Do protokołu powinny być dołączone zeznania na piśmie, powinny być dokumentowane:

- zabezpieczenie zebranych dowodów

- przesłuchania świadków

- przesłuchanie kontrolowanego

- oględziny

- zatrzymanie osób lub pojazdów

Szczególne wymogi wobec protokołu są wtedy, kiedy dokumentują przesłuchanie kontrolowanego lub innych osób. Musi wskazywać osobę przesłuchiwaną (tłumacza dot. tłumaczenia), poza podpisem przesłuchanego musi być podpis tłumacza

Protokół sporządza się w dwóch egzemplarzach.

Protokół czynności kontrolnych podpisują tylko kontrolujący, a kontrolowany potwierdza tylko doręczenie jego. Od tego momentu biegnie termin procesowy na złożenie wyjaśnień - 14 dni. Jeżeli nie składa wyjaśnień i zastrzeżeń - nie wynika z tego akceptacja ustaleń.

Adnotacje - sporządzane z czynności mających znaczenie dla sprawy, nie udokumentowane w formie protokołu. Element materialny - gdy utrwalenie czynności nie musi być traktowane jako istotne dla sprawy.

Formalne - wiarygodność potwierdza podpis organu, wiele wspólnego ma z notatką służbową. Adnotacja nie jest doręczana kontrolowanemu np. informacje, jakie otrzymuje organ kontrolujący od innych organów, np. notatki służbowe z legitymowania osób, użycia broni.

Zapisy za pomocą aparatury audio video - zapisy dokonywane nieodpłatnie, każde wykorzystanie takiego dowodu wymaga odpowiedniego wpisu do karty dowodu.

Koniec postępowania kontrolnego - art. 24 ustawy - trzy dopuszczalne formy zakończenia kontroli:

1. decyzja - podatkowa w rozumieniu ordynacji

2. wynik kontroli

3. postanowienie - formalne zakończenie kontroli skarbowej.

1 i 2 - merytoryczne formy zakończenia kontroli.

Decyzja podatkowa - art. 210 ordynacji:

- oznaczenie organu podatkowego (kontroli skarbowej)

- datę wydania

- oznaczenie strony

- powołanie podstawy prawnej

- rozstrzygnięcie

- uzasadnienie faktyczne i prawne

- pouczenie o trybie odwoławczym (od tych decyzji odwołanie jest możliwe)

- podpisy osób upoważnionych.

Decyzja może być wydana wtedy kiedy ustalenia dotyczą:

1. podatków - których określenie należy do US oraz podatku akcyzowego, nie może być wydana decyzja w przypadku podatków lokalnych.

2. opłat i innych nie podatkowych należności budżetu państwa (US) rozlicza się czasem środki pochodzące z UE - jeżeli podlegają zwrotowi nie mogą być objęte tą decyzją.

Nie wydaje się decyzji wtedy, kiedy zaległości podatkowe zostały przedawnione - wtedy postanowienie.

Każda decyzja musi być doręczona. Podatnikowi służy odwołanie od decyzji, jest wnoszone w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji. Odwołanie jako środek zaskarżenia należy do zwyczajnych środków zaskarżenia (dewolutywnych) mogą być składane samodzielnie, nie wstrzymują wykonania decyzji, naruszenie ich założenia - art. 25 o kontroli skarbowej.

Organem odwoławczym od decyzji organu jest właściwy Dyrektor Izby Skarbowej lub Izby Celnej. Treść odwołania określa art. 222 Ordynacji.

Nadzwyczajne środki wzruszenia decyzji organów kontroli skarbowej;

1. wznowienie postępowania

2. stwierdzenie nieważności decyzji

3. uchylenie bądź zmiana decyzji ostatecznej

Wznowienie - art. 240 i 241 ordynacji dotyczy tylko decyzji ostatecznych, ma służyć usunięciu następstw szczególnie ciężkich wadliwości proceduralnych. Kiedy? Art. 240 § 1:

- gdy dowody okazały się fałszywe

- gdy decyzja wydana była w wyniku przestępstwa

- gdy decyzja została wydana przez pracownika lub organ podlegający wyłączeniu

- gdy strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

- gdy wyjdą na jaw nowe okoliczności lub dowody nie znane organowi

- decyzja wydana w oparciu o inną decyzję, która została następnie uchylona

- wydana na podstawie przepisów niezgodnych z konstytucją

- gdy wynik zakończonej procedury ma wpływ na treść wydanej decyzji.

Stwierdzenie nieważności decyzji art. 247 ordynacji, przesłanki:

1. decyzja z naruszeniem przepisów o właściwości

2. wydana bez podstawy prawnej

3. wydana z rażącym naruszeniem prawa

4. dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej

5. została skierowana do osoby nie będącej stroną

6. gdyby była niewykonalna

7. gdy wywołałaby czyn zagrożony karą.

Może być wszczęte z urzędu lub na wniosek podatnika

Uchylenie lub zmiana;

1. decyzje które dotyczą ustalenia i określenia wysokości podatku

2. dotyczące odpowiedzialności podatkowej płatników i inkasentów

3. odpowiedzialność podatkowa osób trzecich

4. decyzja określająca wysokość odsetek, określająca spadkobiercę, zwrot podatku.

Pozostałe decyzje - kiedy strona nabywa jakieś prawa lub takie, kiedy przemawia za tym interes publiczny art. 253, 254.

Wynik kontroli - może być wydany gdy ustalenia kontroli skarbowej dotyczą:

1. w zakresie celowości lub zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi, w tym są również środki UE ale wyłączone są te podlegające zwrotowi,

2. inne niż objęte decyzją podatkową np. należności celnych,

art. 27 kontroli skarbowej - elementy wyniku kontroli:

1. oznaczenie organu kontroli

2. oznaczenie kontrolowanego

3. datę wydania

4. zakres kontroli

5. podstawa prawna

6. ustalenia i wnioski

7. termin usunięcia nieprawidłowości - 30 dni od daty terminu podanego, obowiązek usunięcia

8. podpis organu kontroli skarbowej.

Kontrolowanemu jest zawsze doręczany wynik kontroli.

Różnica między decyzją a wynikiem kontroli:

Wynik kontroli - nie podlega zaskarżeniu, co nie oznacza że strona pozbawiona jest obrony swojego stanowiska, służy mu skarga do WSA ale nie zawsze - nie służy jeżeli taki wynik kontroli nie wywołuje bezpośrednich skutków prawnych.

Wynik kontroli - nie jest decyzją administracyjną, nie stanowi władczego rozstrzygnięcia - nie służą od niego zwyczajne środki odwołania i nadzwyczajne środki. Pogląd, że wynik kontroli należy do czynności materialno - technicznych administracyjnych, może on podlegać zaskarżeniu do SA. Gdyby wynik kontroli nie stwierdzał obowiązku - skarga nie będzie możliwa.

Postanowienie - postępowanie kontrolne może podlegać umorzeniu, jeżeli okaże się że zobowiązanie uległo przedawnieniu i wtedy kiedy nastąpiło przedawnienie prawa do wydania decyzji ustalającej.

Postanowienie o umorzeniu:

1. kontrola rzetelności podstawy opodatkowania - art. 217 ordynacji - treść postanowienia

2. oznaczenie organu

3. datę wydania

4. strony lub inne osoby biorące udział

5. podstawa prawna

6. rozstrzygnięcie

7. pouczenie czy i w jakim trybie służy zażalenie

8. podpis osoby upoważnionej.

Nie na każde postanowienie służy zażalenie, tylko na wskazane w ordynacji.

Moment - chwila zakończenia kontroli podatkowej.

Moment - zakończenie samego postępowania kontrolnego.

Kontrola podatkowa (skarbowa) zostaje zakończona w dniu doręczenia kontrolowanemu protokołu kontroli.

Art. 32 o kontroli - obowiązek notyfikacji nieprawidłowości, powiadomienie Izby Obrachunkowej o stwierdzeniu nieprawidłowości nagminnych żeby usunęła źródło nieprawidłowości.

Wywiad skarbowy - art. 4 - służba, która szereg działań przeprowadza w sposób niejawny - podlega obostrzeniom. Korzysta z tajemnicy ochrony danych.

Zakres kontroli przedmiotowy - art. 2 i 3 ustawy o kontroli, co może więcej?

1. w ramach czynności operacyjnych, rozpoznawczych ma prawo do uzyskiwania i przetwarzania danych identyfikujących abonenta sieci telekomunikacyjnej, danych dotyczących próby połączenia, okoliczności i rodzaju połączenia (bilingi).

2. Obserwacje - pracownicy mają prawo obserwować i rejestrować zdarzenia w celu utrwalenia dowodów skarbowych (w miejscach publicznych).

Uzyskanie danych od operatora wymaga pisemnego wniosku, operator nie może odmówić, wniosek nie musi mieć uzasadnienia.

Dane mogą być udostępnione tradycyjnie - wydruk. Może to nastąpić tylko w sposób bezpieczny, art. 36c zasady kontroli operacyjnej: kontrolowanie treści korespondencji, zawartości przesyłek, uzyskiwanie informacji w sposób niejawny, utrwalanie dowodów, utrwalanie treści rozmów telefonicznych, maili.

Cechy wspólne do tych czynności:

- niejawność

- uzyskanie zgody sądowej

- ograniczony czas ich trwania.

Niejawność - cecha służb:

- wyłącza się osobę która jest objęta zbieraniem czynności, kiedy kontrolowany stanie się podejrzanym będzie miał prawo wglądu do tych danych

Zgoda sądowa - sądem właściwym jest sąd okręgowy w Warszawie, odstępstwo:

- gdy zachodzi obawa utraty informacji lub zatarcia dowodów i nie cierpiąca zwłoki sytuacja - generalny Inspektor musi uzyskać zgodę Prokuratora Generalnego.

- gdy kontrola jest prowadzona za zgodą osoby.

Następcza kontrola sądowa, sąd wydaje zgodę na wniosek Generalnego Inspektora za zgodą Prokuratora Generalnego.

Przestępstwo skarbowe - 50krtoność wynagrodzenia.

Warunkiem podjęcia kontroli operacyjnej jest:

- wcześniejsze podjęcie kontroli nieoperacyjnej

- analiza skuteczności jej podjęcia.

Do GIKS o zarządzenie kontroli - wniosek zawiera:

- nr sprawy i kryptonim

- opis postępowania z podaniem kwalifikacji

- bezskuteczność innych środków, czynności nieoperacyjnych

- cele, czas i zakres kontroli

- okoliczności uzasadniające podjęcie czynności operacyjnych.

Nie dłużej niż 3 miesiące powinna trwać. Wyjątek - pozwala prowadzić w sposób nieograniczony - Sąd może przedłużyć na kolejne 3 m-ce - nie ma ilości przedłużeń. Łatwiej jest przedłużyć na określony czas. Przedłużenie na pisemny wniosek Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, składany po uzyskaniu zgody Prokuratora Generalnego.

Rozporządzenie dotyczące wywiadu skarbowego:

- dokumentowanie kontroli operacyjnej

- przeprowadzenie i dokumentowanie czynności niejawnego sprawdzenia.

Art. 36i - dopuszczenie działań agenturalnych.

Specjalne cele finansowania tych służb - tajne, sami agenci nie o wszystkich dochodach informują.

Środki przymusu bezpośredniego: zatrzymanie, przesłuchanie, użycie gazu. Zasady użycia broni palnej.

Regionalne Izby Obrachunkowe.

Art. 171 konstytucji - działalność samorządów terytorialnych podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. Do sprawowania nadzoru uprawniony jest Prezes RM i Wojewodowie. W pewnym zakresie nadzór finansowy nad jst pełni RIO. Uprawnienia Sejmu do rozwiązania organu samorządu terytorialnego gdy ten narusza rażąco konstytucję lub ustawy - nie chodzi o jednokrotne naruszenie ale uporczywe, wielokrotne działanie.

O nieważności uchwały samorządu terytorialnego orzeka organ nadzoru w terminie 30 dni (wójta, burmistrza - 7 dni). Decyzja wojewody podlega zaskarżeniu do SA.

Prezes RM może zawiesić organy gminy i ustanowić na okres 2 lat zarząd komisaryczny. Dopiero po uprzednim przedstawieniu zarzutów i przedstawieniu programu naprawczego.

Nadzór ogólny - Prezes RM i Wojewodowie

Nadzór finansowy - RIO

RIO - są to państwowe, zewnętrzne, niezależne organy zarówno kontroli jak i nadzoru jst a także innych podmiotów określonych w ustawie, w zakresie gospodarki finansowej (budżetowej) ale również zamówień publicznych.

Ponadto RIO prowadzą działalność informacyjną, instruktarzową, szkoleniową w sprawach budżetowych. RIO są jednostkami budżetowymi państwowymi, powstały na mocy ustawy z 7.10.1992 r. (Dz.U. z 2001, nr 55, poz. 577).

---