Wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej
Istotą wad w płaszczyźnie strzałkowej jest zwiększenie lub zmniejszenie którejś z fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Kasperczyk wyróżnia cztery postacie tych wad:
Plecy okrągłe (dorsum rotundum)
Plecy wklęsłe (dorsum concavum)
Plecy okrągło - wklęsłe (dorsum rotundo - concavum)
Plecy płaskie (dorsum planum)(kasper)
Nieco odmienną klasyfikację przedstawia Zeyland-Malawka:
Plecy wklęsło - wypukłe
Plecy kołyskowe
Plecy płaskie
Plecy okrągłe(Malawka)
Plecy okrągłe
Istotą tej wady jest zwiększenie kifozy piersiowej, czyli nadmierne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi. Pogłębiona kifoza prowadzi do niewydolności oddechowej poprzez pracę mięśni międzyżebrowych w pozycji zbliżenia przyczepów (kucner), zmian strukturalnych kręgów oraz predysponuje do dyskopatii na szczycie kifozy.(?)
Możemy wyróżnić kilka postaci tej wady:
Hiperkifoza piersiowa - nadmierne uwypuklenie fizjologicznej krzywizny piersiowej, które często pociąga za sobą zmiany kompensacyjne sąsiednich krzywizn: lordozy szyjnej i lędźwiowej.
Układ mięśniowo - więzadłowy
Mięśnie grzbietu (prostownik grzbietu w odcinku piersiowym ,równoległoboczny i czworoboczny) oraz mięśnie karku są osłabione i rozciągnięte.
Mięśnie piersiowe oraz zębaty przedni są nadmiernie napięte i przykurczone(kucner)
Postać siedzeniowa (kifoza totalna)- wygięcie ku tyłowi dotyczy całego kręgosłupa.
Głowa i barki wysunięte ku przodowi, odstające łopatki, zanik lordozy lędźwiowej.
Układ mięśniowo - więzadłowy
Osłabione mięśnie grzbietu na całej długości kręgosłupa, równoległoboczne, czworoboczne i biodrowo - lędźwiowe, przykurcz mięśni piersiowych, pośladkowego wielkiego, zginaczy dwustawowych stawu kolanowego oraz prostego brzucha.(kasper, malawka, kucner)
Kifoza wysoka - szczyt kifozy przypada na górne kręgi piersiowe zaczynając od Th6. Często dochodzi do kompensacji poniżej - przez długą lordozę przeciągającą się na odcinek piersiowy, oraz powyżej - przez duże wychylenie szyi ku przodowi(kucner)
Układ mięśniowo - więzadłowy
Podobnie jak w hiperkifozie piersiowej
Kifoza niska - szczyt kifozy przemieszczony na odcinek piersiowy dolny z wydłużeniem na odcinek lędźwiowy(kucner)
Układ mięśniowo - więzadłowy
Podobnie jak w hiperkifozie piersiowej
Etiologia wady
Plecy okrągłe mogą być wrodzone lub nabyte. W grupie pleców okrągłych wrodzonych wymienia się dziedziczność wady lub plecy okrągłe osteogenne powstałe w wyniku sklinowacenia kręgu piersiowego(kucner). Plecy okrągłe nabyte mogą powstawać na podłożu chorobowym (krzywica, gruźlica, choroba Scheuermanna, zzsk) lub na wskutek dystonii mięśniowej - zaburzenia równowagi mięśniowej będącej wynikiem np. przeciążenia pracą statyczną prostowników grzbietu.(Kasper).
Plecy wklęsłe
Wada dotyczy dolnego - lędźwiowego odcinka pleców. Istotą jest z reguły pogłębienie fizjologicznej lordozy lędźwiowej połączone ze zmianami w jej zasięgu i kształcie(kucner). Odcinek lędźwiowy przez swoje umiejscowienie pomiędzy sztywnymi strukturami miednicy i klatki piersiowej skupia w sobie większość funkcji kinetycznych kręgosłupa i stanowi jednocześnie statyczną podstawę dla części ciała położonych wyżej. Wszelkie anomalie w ustawieniu miednicy i odcinka piersiowego kręgosłupa spowodują w odcinku lędźwiowym określone reperkusje(kucner).
Wyróżniamy różne postacie tej wady:
Hiperlordoza lędźwiowa - polega na nadmiernym uwypukleniu fizjologicznej krzywizny lędźwiowej, w wyniku której często dochodzi do kompensacji w odcinku piersiowym.(kasper) Zwykle wadzie tej towarzyszy zwiększone przodopochylenie miednicy.(kucner)
Układ mięśniowo - więzadłowy
Dystonia mięśniowa polega na nadmiernym napięciu mięśnia biodrowo - lędźwiowego, prostego uda, prostownika grzbietu w odcinku lędźwiowym, mięśnia czworobocznego lędźwi. Mięśnie pracują w pozycji zbliżenia pryczepów(kucner). Mięśnie pośladkowe wielkie, prosty brzucha oraz mięśnie kulszowo - goleniowe są osłabione i rozciągnięte. (kucner)
Lordoza niska, krótka - polega na obniżeniu łuku lordozy w stosunku do jej fizjologicznego położenia. Kifoza piersiowa jest wydłużona na górny odcinek lędźwiowy.(kasper, kucner)
Układ mięśniowo - więzadłowy
Podobnie jak w hiperlordozie lędźwiowej. Najbardziej osłabione są partie mięśni brzucha w okolicy podpępkowej, natomiast mięśnie grzbietu na wysokości połączenia lędźwiowo - krzyżowego są najbardziej przykurczone, jak również miesień biodrowo - lędźwiowy.(kucner)
Lordoza długa, rozległa - obejmuje wygięciem lordotycznym także dolny odcinek piersiowy, dochodzi czasem do Th6. Towarzysząca jej kifoza piersiowa jest krótka i wysoka. (kasper) Kość krzyżowa najczęściej ustawiona jest prawidłowo. Klatka piersiowa jest płaska, łopatki odstające. (kucner)
Układ mięśniowo - więzadłowy
Rozciągnięty i osłabiony jest prostownik grzbietu w odcinku lędźwiowym, natomiast w odcinku piersiowym jest on zbyt napięty.
Etiologia wady
Plecy wklęsłe mogą być wrodzone lub nabyte(kasper). W grupie pleców wklęsłych wrodzonych możemy wymienić spondylolisis (przerwanie łuku pomiędzy wyrostkami stawowymi górnymi a dolnymi i powodujące przemieszczenie się trzonu kręgu wraz z wyżej leżącym - ku przodowi, po kości krzyżowej.(kucner). Nadmierna wklęsłość odcinka lędźwiowego może być również spowodowana nieprawidłowym ustawieniem kości krzyżowej, która położona jest zbyt płasko, co powoduje strome nachylenie podstawy krzywizny lędźwiowej.(kucner). Wrodzonym podłożem do powstania wady jest również sakralizacja kręgu L5 raz lumbalizacja kręgu S1. (kasper). Do pleców wklęsłych nabytych zalicza się hiperlordoze statyczną Huca. Możemy zaobserwować ją u kobiet otyłych w okresie przekwitania. Ciężar trzewi oraz słabe mięśnie brzucha powodują zwiększone przodopochylenie miednicy i pogłębienie lordozy lędźwiowej.(kucner). Plecy wklęsłe nabyte mogą być spowodowane różnymi jednostkami chorobowymi, powodującymi anomalie w odcinkach wyżej ,lub niżej położonych(garb gruźliczy, choroba Scheuermanna, usztywnienia pourazowe, porażenia mięśni).(kucner)
Plecy okrągło - wklęsłe
Schematycznie wada ta jest połączeniem pleców wklęsłych i okrągłych(kucner). Charakteryzuje się zwiększoną kifozą piersiową i lordozą lędźwiową. Zwykle głowa wychylona jest ku przodowi a klatka piersiowa spłaszczona.(kasper). Obserwujemy również wysunięcie i odstawanie od klatki piersiowej łopatek oraz uwypuklenie pośladków (http://www.fizjoterapia.com/kinezyterapia/wady_postawy/plecy_okraglo_wklesle.htm)
Rodzaje i etiologia wady
Plecy okrągło - wklęsłe powstałe na tle biernego dostosowania się w przypadkach budowy wiotkiej.
Mięśnie grzbietu są zbyt słabe aby czynnie podtrzymywać ciężar tułowia, tak więc w celu zachowania pozycji wyprostnej dochodzi do cofnięcia górnej części tułowia poprzez zwiększenie lordozy lędźwiowej po to, aby pas barkowy znalazł się nad pasem miednicznym. Ustawienie takie przeciąża z kolei aparat więzadłowo - torebkowy i wada stale się pogłębia oraz ulega utrwaleniu.(kucner)
Układ mięśniowo - więzadłowy
Mięśnie grzbietu (szczególnie odcinka piersiowego), mięśnie brzucha, mięśnie pośladkowe są zbyt słabe i rozciągnięte(malawka). Przykurcz zginaczy uda (m. biodrowo - lędźwiowych) i mięśni piersiowych - zależny od stopnia wiotkości i stopnia utrwalenia wady .
Plecy okrągło - wklęsłe powstałe w wyniku konieczności skompensowania usztywnienia jednego z odcinków(kucner).
Najczęściej dochodzi do usztywnienia odcinka piersiowego w wyniku przebytej choroby(gruźlica kręgosłupa, choroba Scheuermanna) lub urazu.(kucner)