Stenogram wywiadu, przeprowadzonego z p. wice- dyrektor ds. kształcenia integracyjnego, mgr M. Suckiel - Zespół Szkół Nr 5- [Szkoła Podstawowa Nr 18], styczeń, 2003 r.
(...) Czwarty rok ...zajmuję się ,,integracją''. Przyznam szczerze, że tradycje w tej szkole ...tradycje integracji...już są od ,,dawna''. Ja dopiero ,,wchodzę'' w czwarty rok . ,,Weszłam''...szybko ,,poznałam''...tak mi się wydaje...dużo czytałam...samodokształcanie...,,odchodziło'' w różnych formach . W każdym bądź razie tak... W naszej szkole ...,,integracja'' funkcjonuje...(...) 1.09.1995 r. ,,uruchomiona'' została w Toruniu pierwsza klasa integracyjna dla dzieci z zespołem mózgowego porażenia dziecięcego . My się...w tego rodzaju niepełnosprawności...,,specjalizujemy'', aczkolwiek przyjmujemy dzieci ,,inne''...Jeżeli rodzice się zgłaszają z ,,innymi'' niepełnosprawnościami ...Jeżeli jest tylko ,,miejsce''...nie mamy sumienia ...,,odesłać'' tych rodziców. Dlatego w naszej szkole ,,pojawiają'' się dzieci niedosłyszące i upośledzone w stopniu lekkim ...przewlekle chore ...zaburzenia zachowania emocji . Przede wszystkim...najwięcej dzieci niepełnosprawnych ruchowo
Nabór...,,Przychodząc'' tutaj...brakowało mi opracowanych zasad ...opracowanych kryteriów przyjmowania uczniów. Tak sobie ,,usiadłam''...do komputera ...i sobie...to zrobiłam. Zasady naboru...Muszą być zgodne z przepisami . Klasa integracyjna...15 - 20 osób, od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych . My przyjęliśmy, jeszcze dodatkowe kryterium, że ...mogą to być uczniowie osiągający normę intelektualną . Musi to być...tzw. dolna granica normy , ale raczej...w normie intelektualnej . Jeżeli, w trakcie nauki dziecko ...po badaniach w Poradni...otrzyma orzeczenie, że jest niepełnosprawne intelektualnie czyli upośledzone w stopniu lekkim ...no to nadal kontynuuje naukę w naszej szkole . Nie ,,pozbywamy'' się ,,takiego'' dziecka . Bo to trzeba ,,mieć'' serce i ...sumienie. no oczywiście podstawa...to orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego . Robimy ,,to''...ja już robię zapisy ...na początku marca . W tym roku prawdopodobnie ,, ruszymy'' wcześniej...bo po feriach [zimowych]. W sekretariacie szkoły...rodzice z dowodem osobistym ...sami...wpisują się na listę . Już to ,,praktykowałam'' dwukrotnie...Są ,,wyłożone'' listy klas, które ,,proponujemy'' rodzicom ...z NAZWAMI. Np. klasa integracyjna...klasa masowa czy klasa ,,pływacka''...To zależy, co planujemy w danym roku...Rodzice ...sami wpisują swoje nazwisko na listę. Jest to dla nas...automatycznie...potwierdzeniem ...zgodą rodziców...na udział dziecka w zajęciach w klasie integracyjnej. My...,,specjalnej'' zgody...bo wiem, że w innych szkołach...takie specjalne oświadczenia rodzice podpisują . U nas nie ma...czegoś takiego...że wyrażają zgodę czy oświadczają, ze zgadzają się na uczęszczanie...czy wyrażają zgodę na ,,udział'' dziecka ...do klasy integracyjnej. Takiej zgody ...oficjalnej...nie ma. Dla mnie ,,zgodą'' jest to...że rodzic wpisuje SAM...z własnej woli ...dobrowolnie swoje dziecko do klasy integracyjnej. Kiedyś...jeszcze parę lat temu...był problem...z naborem, ale nie dzieci niepełnosprawnych...tylko dzieci pełnosprawnych. Świadomość...o ,,integracji''...rodziców dzieci ,,zdrowych'' była bardzo niska. Ja musiałam bardzo dużo ,,tłumaczyć''...mówić ...pokazywać! Robiliśmy...,,wpadłam'' na pomysł zorganizowania tzw. drzwi otwartych...klas integracyjnych. Zapraszaliśmy wówczas rodziców...razem z dziećmi ...właśnie do tych klas! Były pokazywane zajęcia ...Dzieci niepełnosprawne brały udział w występach...Pokazywały ,,wytwory''...W ogóle klasy integracyjne! Nie tylko...te niepełnosprawne! Chcieliśmy pokazać, że ,,integracja''...może być! Że...jest! Że istnieje! Że u nas...w naszej szkole ma rację bytu...To tak...troszeczkę...tym rodzicom ,,otworzyło'' oczy ...i np. w zeszłym roku nie miałam żadnego problemu!
(...) Rodzice mnie pytają...czy poziom nauczania ...w takiej klasie nie jest niższy...Tak to określają rodzice...Ja mówię, że absolutnie NIE...ponieważ dzieci, które mają orzeczenia ...wg zaleceń Poradni...mają te ...wszystkie ,,treści'' ...dostosowywane do ich możliwości i potrzeb. A pozostałe dzieci...żeby nie ,,zaniżać'' ich poziomu...są prowadzone...tak jak w innych klasach. Po to są dwie ,,panie''...
(...) Współpraca [z rodzicami] jest bardzo dobra! U nas rodzice...nie podjęli tematu ...utworzenia [stowarzyszeń rodziców]...zresztą nie należy do Dyrekcji szkoły , żeby tego typu sprawy...,,załatwiać''. To rodzice ...sami...muszą się tak ...jakoś zadeklarować...i podjąć taką decyzję! Jest to trochę ,,załatwiania''...Wiadomo...trzeba zarejestrować w sądzie...te stowarzyszenie... Ale to nie musi być - Stowarzyszenie! To może być...Koło!
Włączają się bardzo...w ,,życie'' szkoły! M.in. dzięki ich pomocy mamy...windę! Teraz...na początku grudnia [2002 r.]. ,,Świeżuteńka''...,,ciepluteńka''...Po dwóch latach starań...Wreszcie mamy windę dla dzieci niepełnosprawnych...Dzięki, bardzo dużej pomocy rodziców! Właśnie...tych uczniów! Teraz...nim się z p. spotkałam...była u mnie mama dziewczynki niepełnosprawnej ruchowo ...i już ,,myśli'' o tym...bo wiedzą, że mamy problemy...z uzyskaniem zgody na ...tego rehabilitanta! My znowu...w tym roku...będziemy występować o etat - rehabilitanta...Mam przyszła...tu, zapewnić, że ...jak najbardziej...,,oni'' od siebie napiszą pismo...Sama z ,,siebie'' tak przyszła! To nie było tak...że ja się z nią umawiałam ,,specjalnie''...Byłam nawet zaskoczona! Będą wspierać nasze starania...Bo im też bardzo zależy, żeby...taki rehabilitant...był! Tak, że widzi p. że...Już jesteśmy umówione...Ustaliłyśmy termin...Bo też zaproponowała , że potrzeba utworzenia...takiej ,,jednostki'' ...typu Koło czy Stowarzyszenie...JEST! Spotkanie odbędzie się...z rodzicami uczniów niepełnosprawnych 19.02. ...w środę...po feriach zimowych...(...)Chcą się ...,,zawiązać'', żeby mieć potem...łatwiej! Załatwiać ,,różne'' sprawy...czy nawet kwestia dofinansowania ...czegokolwiek...jest łatwiej! Ja...na ,,współpracę'' nie narzekam...myślę, że oni też! Bardzo dobrze...się układa! Inne placówki...być może...mają problem z naborem...tak my...w tej chwili...no mówię panu...sami się wpisują na listę! Faktem jest, że ...promocje klas integracyjnych...,,robimy'' ...
(...) W tej chwili mamy już 8 klas integracyjnych ...w szkole podstawowej . Już mamy dwie klasy...w gimnazjum...
(...) Mamy ciekawostkę...Nie wiem czy w innych placówkach - jest? Jest u nas tzw. Klub Wolontariusza ...Nad dziećmi niepełnosprawnymi sprawują opiekę...uczniowie - wolontariusze z XII LO ...od dwóch lat. Polega to na tym, że oni ...mają ,,poprzydzielanych'' uczniów niepełnosprawnych ruchowo...i zgodnie z planem zajęć ...tamtych uczniów ...na ,,przerwach''' pomagają...im ,,przemieszczać'' się ...Pamiętają, że na tej przerwie ,,musi'' podejść do sali i...np. ,,podprowadzić'' do stołówki ...albo do świetlicy...albo do biblioteki...albo...gdzieś...tam. W ten sposób...Często jest tak, że wolontariusze wchodzą do klas...jak jest przerwa obiadowa ...to...bawią się z ,,tymi'' uczniami...20- minutowa - przerwa! ,,To'' było bardzo potrzebne, w momencie, gdy ...właściwie byliśmy SAMI ! Od roku mamy zatrudnionych 2 ,,panów'', którzy ,,odrabiają'' służbę wojskową ...W ,,10''...też jest taki ,,pan''...My mamy - 2! ,,To'' trwa - 21 miesięcy! Są zatrudnieni...,,Podlegają'' pod kodeks pracy...Jest - umowa z Urzędem Pracy ...Otrzymują...jakieś tam...pieniążki...Chyba troszeczkę więcej...niż ,,żołd''! Po prostu...Ja śmiesznie ich nazywam...,,panowie noszowi'' . Oni pomagali...bo ,,ci'' wolontariusze ,,byli'' bądź ,,nie byli''...Mieli lekcje...mieli ,,wyjścia''...do kina...czy gdzieś...Więc...różnie - to było! Ale ...,,ci'' panowie są na ,,stałe'' ...Mają...taki ,,grafik''...sporządzony przeze mnie ...zajęć...,,tych'' dzieci niepełnosprawnych . Oni...właśnie...pomagają ,,im'' się przemieszczać!
(...) Dzieci niepełnosprawnych ruchowo jest...15? czy 17? Jedna dziewczynka odeszła do szkoły specjalnej . Ona miała...potrójne sprzężenie . Była ...niepełnosprawna ruchowo...niedowidząca ...upośledzona w stopniu lekkim i miała ...ataki padaczki. Mama zdecydowała po trzech latach...Ja ją uczyłam! Miała nauczanie indywidualne ...Mama po trzech latach zdecydowała...jednak - do szkoły specjalnej! Jej wybór! Chciała...żeby dziecko było między dziećmi...
(...) Wszystkie dzieci, które są badane w Poradni...obowiązkowo objęte są terapią pedagogiczną. Mamy na etacie...terapeutę. (...) Również dzieci, które nie mają opinii...a nauczyciel uważa , że trzeba im pomóc ...też ,,chodzą'' na zajęcia terapii pedagogicznej.
(...) Współpracujemy z Przedszkolem nr 2 . Jeżeli chodzi o nabór uczniów...Przedszkole nr 2 ...bo ,,oni'' mają dzieci ,,różne''... i niedowidzące i niedosłyszące . Mają oddziały ...,,zerowe'' integracyjne . Współpracujemy z nimi bardzo ,,mocno''...zapraszając ,,się'' nawzajem...itd. ,, Robiąc'' te wszystkie akcje promocyjne i propagandowe...że tak powiem... Współpracujemy z Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną . ,,Oni'' tam ...również...wiedzą ...znają nasze zasady naboru...i wiedzą, jakie dzieci mogą do nas ,,kierować'' ...niepełnosprawne. Ponadto współpracujemy z innymi szkołami ...z ,,16'' i ,,10''...Czasami trafia do nas uczeń niedowidzący...mocno czy niedosłyszący...mocno ! My nie mamy specjalistów...tyflo- surdo- [pedagogów]! Wtedy...,,kierujemy'''. Oni ...np. do nas...te dzieci niepełnosprawne ruchowo. ,,16'' nie jest ,,przystosowana'' ...do dzieci niepełnosprawnych ruchowo. Nie mają zniesionych barier architektonicznych. Współpracujemy z Zespołem Szkół Specjalnych nr 6 . Tak bardziej towarzysko...Klasy- nasze - integracyjne...i masowe...też! Zapraszane są dzieci...My również ,,chodzimy'' tam na różne ,,imprezy''...Ponieważ my mamy dzieci upośledzone w stopniu lekkim (...) Szkoła Specjalna...i jeszcze klasa II D integracyjna ...już drugi rok ,,współpracuje'' z klasą integracyjną w Lubiczu Górnym [ 8 km od Torunia]...w SP nr 2. Tam też jest klasa integracyjna. Wydaje mi się, ze zakres współpracy jest dosyć szeroki . Jeszcze współpracujemy z Przychodnią Rehabilitacji dla Dzieci i Młodzieży[ o.RubinkowoI] . Tam...nasze dzieci jeżdżą na rehabilitację ruchową. My tez współpracujemy...bo musimy ,,być'' z lekarzami, którzy ..prowadzą'' nasze dzieci...Kontakty...częste, bo musimy być na ,,bieżąco'' ...
(...) Mamy ,,przypadek'', że jest dziewczynka z Chełmży ...jest niepełnosprawna ruchowo ...na wózku i dodatkowo musi być...,,cewnikowana''. Więc, p. pielęgniarka ma ,,grafik''... o której godzinie? Chyba co 4 godziny...trzeba ,,cewnikować'' . I codziennie ...ten zabieg się odbywa. Mama...specjalnie aż z Chełmży...dowozi do nas. Jest to dla nas - taki wielki plus!
(...) Jest zasada taka...Dla każdego dziecka ....Jeżeli chodzi o klasy...to...,,Pani'' wspomagająca...ta ,,druga'', która zajmuje się dziećmi z orzeczeniami ....opracowuje na podstawie orzeczeń ...trudno to nazwać programem...Zarys...kierunek...pracy, określający zakres ,,materiału'' [zmodyfikowany program]. ,,To'' robi w klasie... Natomiast na zajęciach rewalidacji...obowiązkowo ...każdy nauczyciel musi...w dzienniku ,,rewalidacji'' mieć zamieszczoną : charakterystykę ucznia ...opracowany indywidualny program pracy z uczniem ...i na koniec każdego semestru , wypełniają nauczyciele tzw. arkusze obserwacji postępów uczniów na zajęciach . I z wnioskami... do pracy...na następny semestr. Wydaje mi się, ze ,,to'' monitorowanie ucznia jest...naprawdę duże! (...) Bywa tak...że sytuacje w szkole są różne. Może nauczyciel ,,odejść'', może się nauczyciel ,,rozchorować'' ...może nauczycielka ,,zajść w ciążę''...Automatycznie...dany uczeń jest ,,przejmowany'' przez innego nauczyciela...Te ,,arkusze obserwacji z wnioskami do pracy `' na następny semestr ...bardzo się przydają dla tego nauczyciela , który ,,przejmuje'' dziecko... (...)Ja sama go ,,tworzyłam''...Myślę, ze każda szkoła ...na swój sposób...to ,,robi''...
(...)My musimy się dostosowywać do Uchwały m. Torunia . Rada m. Torunia ,,wymyśliła'', że w szkole podstawowej ...2 godziny rewalidacji dla ucznia ...a w gimnazjum...3 godziny. Ale jeżeli dziecko jest ,,sprzężone''...potrzebuje ,,więcej''...Wtedy ,,zbiera'' się Zespół Orzekający...w skład którego wchodzę: JA ...p. logopeda, p. pedagog i p. socjoterapeutka i...orzekamy...przyznajemy np. ,,więcej'' godzin...3 czy 4. Z puli dyrektorskiej? NIE. Czasami jest tak, że...dziecko ma orzeczenie do kształcenia specjalnego , ale nie ma ,,zaleceń'' rewalidacji...Mamy ,,takie'' przypadki...Wówczas, te ,,godziny'', które miałoby to dziecko ...możemy rozdzielić na ,,inne'' dzieci, które potrzebują...tych godzin...więcej. A liczba godzin się zgadza!
(...) Dziewczynka, która ,,odeszła'' do Szkoły Specjalnej nr 19, miała trzy lata...nauczanie indywidualne. Poza tym...nie! Wszystkie dzieci są ,,włączone''' w ,,integrację'' ...w ,,klasę''. Żadne dziecko, nie korzysta z nauczania indywidualnego...Jeżeli ,,chodzi'' o integrację w naszej szkole...to JA uważam, że jest...WZORCOWA!
(...) Jest łatwiej![ w młodszych klasach integracyjnych]. Ale...patrząc na klasy gimnazjalne...Bo ja też mam klasy [integracyjne ] pod ,,sobą''...Powiem p.....że naprawdę ŚWIETNIE! Te ,,dzieciaki''...Ponieważ ,,one idą'' od pierwszej klasy ...razem...To jest jakby kontynuacja...Właściwie dla tej klasy II [gimnazjum]...było ,,tworzone'' TO gimnazjum...Bo...rodzice...jak dzieci były a klasie VI...zaczęli się martwić...,,Co będzie dalej?...''Więc...starania rodziców i szkoły były o ,,to'', żeby utworzyć Gimnazjum z oddziałami integracyjnymi ...bo u nas tylko ,,takie'' SĄ! I udało się! Tu...tez p. widzi współpracę z rodzicami...świetną! Bo to, dzięki działaniom rodziców...Udało się...i w tej chwili...ta klasa jest klasą II gimnazjalną. Tam naprawdę...widać tą ,,integrację'''...Pomagają sobie nawzajem...Traktują się ,,normalnie''! U nas nie ma sensacji, że ,,ktoś'' jest na wózku...że ,,ktoś'' idzie potykając się...Czy ma jakąś inną niepełnosprawność...Nie ma sensacji! Wręcz dzieci są ,,nauczone'', że trzeba ,,takiej'' osobie pomóc...czy trzeba się ,,zainteresować''...No- NIE MA!
(...) Są dzieci, które mają problemy w nauce. To się tak mówi- Niepełnosprawny ruchowo! Jak jest dziecko ,,porażone'' ...z porażeniem mózgowym. Ma kłopoty ,,komunikacyjne'' ...ma zaburzenia mowy, bo jest ,,porażony aparat'' mowy...ale i ,,te'' sprawy manualne! Jak są rączki ,,porażone'' ...właśnie ta moja dziewczynka miała...prawa strona ,,bardziej''...lewa strona ,,mniej''...lewą trzymała ołówek ...O ,,pisaniu''- mowy nie było! Więc nauczyłam pisać ją ...na komputerze . Nauczyłam ją liczyć na kalkulatorze...W ten sposób sobie radzimy! Moim założeniem było to , żeby nauczyć ją - radzić sobie w życiu! Że ona pojedzie sobie wózkiem do sklepu i ,,wystuka'' sobie na kalkulatorze ,,ile ma zapłacić...''. Bo nie było mowy o tym, żeby ona obliczyła ,,to'' w pamięci... Z takim upośledzeniem! Żeby ona napisała list...czy pismo...podanie ...czy cokolwiek- na komputerze! Bo nie ma mowy, o pisaniu ,,narzędziem'' pisarskim...