Stenogram wywiadu przeprowadzonego z p.Katarzyną Brożek-wice-dyrektor SP nr 19 i Specjalnego Gimnazjum nr 19 _ Zespołu Szkół nr 6 w Toruniu, utrwalonego na taśmie magnetofonowej-listopad 2002 r.
...jeżeli w naszej szkole znajdują się klasy dla dzieci lekko upośledzonych i klasy dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym. Bo takie zespoły klas u nas są. U nas jest, w ogóle w tej chwili-prawie 250 dzieci, w 11 oddziałach. Dwa oddziały - to są te oddziały,,wczesnej diagnozy'', gdzie są te najmłodsze dzieci, które u nas są diagnozowane, i albo trafiają do naszej placówki, albo trafiają do szkół masowych, do... różnych placówek. Najróżniejsze są losy...nauczanie indywidualne, co jest,,ostatecznością''. Zawsze uważamy, że nauczanie indywidualne jest,,ostatecznością'', bo... im więcej dziecko przebywa w kontaktach z ( rówieśnikami), tym jest to dla niego korzystniejsze. Są trzy oddziały na...pierwszym poziomie edukacyjnym. Na,,pierwszym etapie edukacyjnym''. Dlatego że jest- jedna klasa pierwsza, jedna klasa druga i jedna klasa trzecia. Jest pięć klas...drugiego etapu. Znaczy... Klas 4- 6.I jest pięć klas gimnazjalnych. Dwie- pierwsze, jedna- druga i dwie-trzecie. Jest również 6 ( sześć) zespołów edukacyjno- terapeutycznych. Są to dzieci upośledzone w stopniu umiarkowanym. Tych oddziałów jest- 3... w szkole podstawowej i -3 klasy gimnazjalne. W związku z tym...jeśli chodzi o pojęcie integracji, to można by mówić o integracji dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym z dziećmi upośledzonymi w stopniu lekkim. Natomiast w całej tej grupie- prawie 250 dzieci- jest, w tej chwili 26 dzieci, które są objęte nauczaniem indywidualnym. Te dzieci są... właściwie,,każde''- za wyjątkiem jednego chłopca, zupełnie nieporuszającego się, które bywa tylko np. na,,Choince'' raz w roku, albo na,,Dniu Dziecka''...i drugiego chłopca, który ma trudności z przemieszczaniem się, tutaj do nas do szkoły- pozostałych 24 - ro są,,integrowane'' na różnych zajęciach. A więc, te dzieci uczestniczą...Jeżeli, to jest na poziomie gimnazjum- np. w lekcjach religii, w lekcjach,, języka `'...bo mamy od dwóch lat,,język niemiecki''dla dzieci lekko upośledzonych. Ale również na poziomie...czy to,,pierwszego etapu'' czy na poziomie(,,zetek'') dzieci te mają nauczanie indywidualne. Również uczestniczą, tutaj w szkole, w innych zajęciach...a głównie w,,rewalidacji''. Uczestniczą w zajęciach,, korektywach postawy''...uczestniczą w zajęciach logoterapii. Często wyjeżdżają, razem z naszymi dziećmi, które korzystają z hipoterapii..w Fundacji Ducha. Poza tym- dwa lata temu i rok temu- przez dwa lata szkolne, udało nam się, dla naszych dzieci w stopniu umiarkowanym...bo mieliśmy przez dwa lata funkcjonującą klasę ,,przysposobienia do pracy zawodowej''. To były dzieci upośledzone w stopniu umiarkowanym, które kończyły wtedy ,,ósmą klasę''. One przez dwa lata funkcjonowały, w takiej klasie. Kończyły ją w specjalności...pracownik gospodarczy. Ale uczestniczyły, dwa razy w tygodniu, w zajęciach...które odbywały się w sposób praktyczny w dwóch zakładach. Po pierwsze...właśnie w Fundacji Ducha , gdzie pomagały w tym gospodarstwie pomocniczym przy pielęgnowaniu koni...przy prowadzeniu tamtego gospodarstwa ...i drugie...gdzie powiedziałabym, że w sposób bardzo konkretny...wykonywały bardzo konkretną pracę ...w zakładzie produkcyjnym ,,NOMET''...który produkuje akcesoria meblowe. I w tym zakładzie, nasze dzieci zajmowały się...jeden raz w tygodniu, głównie selekcjonowaniem elementów...do mebli . Polegało to często na tym, że dostawały konkretne pudełka albo ,,rzeczy'' do złożenia, albo do ułożenia iluś tam elementów , które były przygotowane ...i trzeba było je np. konfekcjonować i zamykać...w takie woreczki plastikowe. Przez całe dwa lata...nie było ...współpraca układała się na tyle dobrze, że również w tym roku, zakład zaproponował , że najstarsze klasy... właśnie ,,zespoły edukacyjno- terapeutyczne'' ... w ramach zajęć ,,techniki'' również ( trafią ) do tego zakładu...zresztą do Fundacji Ducha-też!...będzie podtrzymana ta współpraca. I te dzieci, dwa razy w tygodniu, mają bardzo konkretną pracę...poza szkołą. I -te elementy integracji nam ,,wychodzą''. Natomiast jeśli chodzi...o takie imprezy integracyjne...w których uczestniczą nasze dzieci ...to tych imprez jest bardzo wiele, bo nasza szkoła współpracuje bardzo ściśle z zespołem Szkół Specjalnych w Chełmży. Ze Specjalnym Ośrodkiem Szkolno- Wychowawczym w Olsztynie. Tutaj raz w roku...nasze dzieci wyjeżdżają do Olsztyna...Wymieniamy się...Dla nas jest to bardzo korzystne, dlatego, że ONI mają bardzo bliską współpracę z pod-olsztyńskim gospodarstwem agroturystycznym. Nasze dzieci mają tam okazję zobaczyć i...zwierzątka i ,,takie'' gospodarstwo prowadzone-chyba- przez Holendra. Te elementy wymiany są ...powiedziałabym ...korzystne, ale...ta współpraca i ,,integracja'' dotyczy również szkół masowych. Ze szkołą nr 31 ...tutaj nieopodal nas będącą...ze szkołą nr 18 ...ze szkołą nr 6 ...ze szkołą nr -chyba-21(?). Nasze koleżanki...z naszymi dziećmi chodzą na różne imprezy do tamtych szkół, ale również zapraszają tamte dzieci...z tych szkół ...do nas na imprezy. A nasze ,,przedszkolaki'' , mają taką dosyć ścisłą współpracę ...z Przedszkolem Miejskim nr 2, przy ul. Stawisińskiego...dlatego, że tamto przedszkole jest również przedszkolem integracyjnym. Jest tam oddział dla dzieci niedowidzących. Niewidomych i niedowidzących...Na wielu imprezach nasze przedszkolaki uczestniczą...tam u nich, albo zapraszamy je tutaj...na nasze imprezy. Mieliśmy przez wiele lat...taka bardzo ścisłą współpracę z wszystkimi placówkami szkolnictwa ,,specjalnego''. Ze wszystkimi szkołami ,,specjalnymi'' z terenu dawnego województwa toruńskiego. Przez 20 lat...do 1995 roku (?) istniało województwo toruńskie...to, w sumie ...zapraszaliśmy na wiele imprez ...takich, które tutaj były...u nas w szkole organizowanych... takich międzyszkolnych...o- wtedy-zasięgu wojewódzkim...Ale teraz, ten teren województwa jest o wiele, wiele większy... w związku z tym...nie z wszystkimi ...mamy kontakty. Nasza ostatnia, taka impreza międzyszkolna ...przez nas organizowana...to był...Festiwal Integracyjny...organizowany przez p. Marcina Pasternaka pod hasłem ,,Uczeń i jego nauczyciel''...gdzie przygotowywali się do prezentacji, jednocześnie -nauczyciel, uczeń i rodzic! Bardzo ciekawa ,,forma''... Natomiast, takich...międzyszkolnych ...to było poświęcone...już, wtedy...w ,,nowej reformie''...takiej ścieżce edukacyjnej...Edukacja Czytelnicza. Wcześniej mieliśmy takie konkursy, jak -Paszport Do Europy...jak...Ekolandia, które były organizowane i proponowane , również dla innych dzieci, z pozostałych szkół. No, ale mówię...że ten...bardzo poszerzony zasięg województwa ...trochę nam te kontakty...zaburzył. Nie mniej jednak...my nadal uczestniczymy, co roku w przeglądach twórczości, które organizuje Zespół Szkół Specjalnych w Chełmży i Szkoła nr 13 . Tak że, pamiętamy o sobie wzajemnie . Zapraszamy się na imprezy...Tych kontaktów - w ciągu roku szkolnego- jest, naprawdę bardzo dużo...I to zarówno z placówkami specjalnymi jak i placówkami ze szkół masowych. Np. ,,nasze dzieciaczki'' z zespołów edukacyjno- terapeutycznych ...w poniedziałek będą miały otwarcie wystawy w Domu Muz przy ul. Poznańskiej... Takie wystawy...prac naszych dzieci...odbywały się już w kilku miejscach Torunia. Np. w Ośrodku Czytelnictwa na ul. Szczytnej...Takie- tego typu kontakty...są , po prostu - nie tylko sporadyczne- ale takie...naprawdę systematycznie podtrzymywane. W przyszłym tygodniu ...nasze dzieci jadą ...na taki przegląd... który będzie miał charakter ,,integracyjny''...do Łążyna. Do szkoły...zostały tam zaproszone[duża wieś k. Torunia]. My tych kontaktów mamy bardzo dużo ...i są one nie tylko okazjonalne czy sporadyczne...ale często wiąże się to...z takim długofalowym i cyklicznym przygotowaniem naszych dzieci do tych spotkań. Uważamy, że nasze dzieci ...w tych wszystkich integracyjnych spotkaniach sprawdzają się świetnie ...bo inne dzieci są może w ,,jednej `'rzeczy lepsze...inni w ,,innej'. W przyszłym tygodniu ...4- chyba-grudnia,albo...6 grudnia...przedstawiciele naszego ..pierwszego etapu edukacyjnego'' klas 1-3 ...będą uczestniczyły w takim turnieju, które będzie w SP nr 23 . Spotkań...konkursów, w których nasze dzieci są zapraszane- w takim ,,integracyjnym'' charakterze...jest bardzo wiele. A od tego roku...ma nasza szkoła zafunkcjonować ...wejść w program ,,Sokrates''. Właśnie, jedna z naszych pań...jutro, chyba wyjeżdża...Jest takie spotkanie, poza granicami naszego kraju, poświęcone temu programowi . Miejmy nadzieję...że nasza szkoła, jako szkoła specjalna, będzie mogła w ,,tym'' uczestniczyć ...ewentualnie w jakiś ...przyszłych propozycjach...poznania takiego szkolnictwa w innych krajach, jak również ewentualnego zaproszenia młodzieży.
(...) My klas integracyjnych- w sensie, że w jednym zespole klasowym, są dzieci o różnych poziomach-to nie mamy! Bo mamy- osobno- zespoły edukacyjno- terapeutyczne ...w których są te dzieci ,,umiarkowane'' i osobno mamy klasy dla lekko upośledzonych. Natomiast...nasza szkoła opiera się na podstawie programowej , takiej samej jaką mają wszystkie inne szkoły. Natomiast...programy mamy ...dla poszczególnych klas specjalnych...opracowane dla nas. Mamy zupełnie inne metody i formy pracy. Szkoła specjalna musi na innych metodach się,, opierać''. Musi opierać się głównie na obserwacji i na poznaniu...Bo to jest w sumie dla nas najistotniejsze. Jak nasze dziecko - nie zobaczy, nie dotknie, samo tego nie przeżyje...to po prostu tego nie zapamięta.
(...) jeśli chodzi o klasy 1-3 , to ,,pracujemy'' metodą ośrodków pracy. Jeżeli chodzi o ,,zetki'' ...to w zespołach edukacyjno- terapeutycznych(...) ,,pracujemy'' metodą ośrodków pracy. Natomiast w klasach 4-6 i w klasach gimnazjalnych jest to już nauczanie ,,blokowe''i ,,przedmiotowe''. (...) Często występuje korelacja między poszczególnymi przedmiotami. Podstawowa zasada , która musi być w szkole specjalnej realizowana... Jeżeli chodzi o współpracę z rodzicami ...no to mamy o tyle, troszeczkę problem (...) Większość naszych rodziców wywodzi się, jednak ze środowisk ...słabo wyposażonych materialnie. Ogólnie rzecz biorąc-są to rodziny biedne. Na prawie 250 dzieci ...to być może, że jest...kilkanaście ...takich, którzy są naprawdę...w bardzo dobrej sytuacji materialnej. Pozostałe dzieci mają...przeważnie...problemy Ich rodzice...również, są to często ...rodzice dzieci...bezrobotni, gdzie w rodzinie...albo dwie osoby, albo przynajmniej jedna - nie pracuje! Bardzo dużo jest rencistów, albo emerytów, gdzie dochody są bardzo niskie. Mamy również sporo takich sytuacji, gdzie dzieci są w rodzinach zastępczych. Są to często takie sytuacje (...)że ktoś z rodziny zdecydował się...jako funkcja rodziny zastępczej....sprawować opiekę ...a nie zawsze są to już osoby, na tyle fizycznie sprawne ...bo czasem są to starsi ludzie ...którzy zaczynają mieć problemy z naszymi dziećmi ...jeśli chodzi o problemy wychowawcze. I dlatego, ta współpraca jest często dosyć trudna...aczkolwiek Rada Rodziców jest ,,prężna'' ...działająca i wspomagająca nas. Powiem szczerze, że głównie w zdobywaniu sponsorów. Teraz np. przed Bożym Narodzeniem ...bo to jest tradycja w naszej szkole, że każde dziecko otrzymuje paczkę, przed Świętami Bożego Narodzenia. Robimy wszystko, żeby te paczki- na ten rok- też , pora kolejny ,,zdobyć''...i żeby one możliwe były do ,,realizacji'' . Wtedy, ci rodzice nam się ,,włączają''. Natomiast, w innych dziedzinach ...dosyć trudno...aczkolwiek , tych kilkoro rodziców, którzy są tacy bardzo wspierający nas...to wiele rzeczy nam jednak, ułatwia...Natomiast, niewątpliwie najbardziej wspierającymi naszą szkołę instytucjami są te , które np. umożliwiają nam bezpłatne żywienie dzieci. Prawie 150 dzieci ma obiady...prawie 200 się ,,żywi''. Z tego około 90 % - są to obiady bezpłatne. Zarówno finansowane przez MOPR [Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie]...jak również przez Gminne Ośrodki...bo takie dzieci, z terenu gminy- też mamy. Jak też, w tym roku mamy 30 obiadów finansowanych przez Akcję Humanitarną. Ok.80 śniadań jest codziennie przywożonych z PKPS [Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej]. Te śniadania są rozdysponowane do tych dzieci, które są w najtrudniejszej sytuacji Wygląda to praktycznie tak...że dziecko w szkole otrzymuje bezpłatne posiłki. Ta pomoc...czasem również...skupia się na tym, że czasem udaje nam się ,,zdobywać'' jakieś rzeczy do ubrania ...ktoś z naszych bliskich znajomych np. przekazuje do szkoły. Myślę...pedagog jest osobą , która decyduje ...które dziecko otrzyma. Bo on jest najbardziej zorientowany. Jak wiadomo, u nas w szkole, ta praca polega na tym, że każdy nauczyciel ...wychowawca jest raz w roku w domu dziecka . On od razu przeprowadzi wywiad... w związku z tym, w tych sytuacjach materialnych dzieci...jesteśmy naprawdę bardzo dobrze zorientowani...któremu dziecku...taka pomoc jest potrzebna.