Woda nowe srodowisko

W środowisku naturalnym człowieka panują inne warunki niż w środowisku wodnym, zatem z biegiem czasu musi on te zmiany stopniowo poznać i przystosować się do nich. Ze względu na fizyczne właściwości tych różnic warto przypomnieć, że pozorne zmniejszenie ciężaru ciała jest spowodowane działającą na nie w wodzie siłą wyporu, a zwiększona gęstość środowiska wodnego powoduje powstanie znacznego oporu czołowego, który odczuwamy przy każdym ruchu pod wodą. Stąd tak trudno w wodzie chodzić, biegać czy klaskać w dłonie. Jednak dzięki tej gęstości istnieje możliwość uzyskania siły napędowej za pomocą ruchów lokomocyjnych kończyn.

Niebagatelną rolę odgrywa też ciśnienie wody, odczuwane przez pływających różnorako w zależności od głębokości, na jakiej przebywają (najmocniej oczywiście podczas nurkowania). Powoduje ono zmiany w warunkach oddychania: podczas wdechu klatka piersiowa, zwiększając swoją objętość, musi pokonać ciśnienie wody, co zmusza do intensywniejszej pracy mięśnie wdechowe, wydech natomiast jest wspomagany przez ciśnienie wody, które naciska na płuca. W przypadku, gdy wydech jest wykonywany do wody, musi być na tyle silny, aby powietrze wydostające się na zewnątrz pokonało parcie cieczy, co zmusza do pracy mięśnie wydechowe.

Uczącym się pływać z pewnością dało się we znaki także i falowanie wody. Wydawałoby się, że tak nieznaczne i właściwie nie warto zwracać na nie uwagi - w rzeczywistości może komplikować naukę ze względu na zalewanie ust i nosa, utrudnianie przyjęcia pozycji poziomej na wodzie. Na dużych akwenach znaczne falowanie może utrudnić nawet utrzymanie się w pozycji stojącej! Często wywołuje lęk, który - nie zwalczany - może się pogłębiać i powodować niechęć do wody.

Odmienne warunki środowiska wodnego ewokują też zmiany dwojakiego rodzaju: zmianę warunków równowagi ciała oraz warunków termicznych. Poziome ułożenie ciała czyni zmiany czucia kinestetycznego, kształci zmysł równowagi i czucie mięśniowo-stawowe. Zmiana warunków termicznych - ze względu na duże przewodnictwo cieplne (25 razy większe niż powietrza) - powoduje znaczną utratę ciepła przez organizm. Utrzymanie stałej temperatury ustroju jest możliwe dzięki działaniu mechanizmów termoregulacyjnych: regulacja fizyczna polega na kontroli ilości ciepła oddawanego przez organizm, a regulacja chemiczna - na sterowaniu przemianą materii ustroju, której towarzyszy wytwarzanie ciepła. Jednym z elementów wykorzystywanym do utrzymania stałej temperatury jest praca naczyń krwionośnych, która podlega prawu Dastre-Morata: pod wpływem bodźca termicznego, np. temperatury zimnej wody, po zwężeniu naczyń obwodowych następuje rozszerzenie wielkich naczyń klatki piersiowej i jamy brzusznej, podczas gdy po zadziałaniu ciepła reakcja jest odwrotna. Naczynia krwionośne nerek, śledziony i mózgu reagują tak samo jak naczynia obwodowe. Warto zauważyć, że podczas przebywania w wodzie mogą zaistnieć różnego rodzaju reakcje. Pierwotna reakcja naczyniowa występuje natychmiast po zanurzeniu ciała w zimnej wodzie; w jej wyniku zwężenie naczyń krwionośnych skóry zmniejsza utratę ciepła. Podczas drugiej reakcji następuje rozszerzenie naczyń, krew przemieszcza się na obwód, co objawia się zaróżowieniem skóry i podniesieniem jej temperatury. Z kolei w trzeciej reakcji naczyniowej dochodzi do zaburzenia procesów termoregulacji, co objawia się przekrwieniem skóry, dreszczami, gęsią skórką, szczękaniem zębami, zasinieniem wokół ust. Wystąpienie tych objawów jest sygnałem do natychmiastowego wyjścia na brzeg.

Przystosowanie się organizmu do specyficznych warunków panujących w wodzie zwykle przebiega szybko i daje możliwość przejścia do opanowania podstawowych umiejętności, takich jak: poruszanie się w cieczy, zanurzanie twarzy i otwieranie oczu, orientacji pod wodą, prawidłowego oddychania, wyczuwania siły wyporu wody, leżenia i poślizgu na piersiach i grzbiecie, opanowania ruchów kończyn, podstawowych skoków do wody i pływania elementarnego.

Po opanowaniu wyżej wymienionych umiejętności możemy przejść do nauki poprawnych technik pływania: kraulem na grzbiecie, kraulem na piersiach, stylem klasycznym i delfinem. W pierwszej kolejności nauczamy pływania kraulem na grzbiecie, ponieważ występują tu naprzemianstronne ruchy kończyn górnych i dolnych (naturalne dla człowieka) a dzięki pozycji ciała na grzbiecie wdech i wydech odbywa się z powietrza w powietrze i jest ułatwiony kontakt wzrokowy z nauczycielem. W drugiej kolejności nauczamy pływania kraulem na piersiach ze względu na podobieństwa w technice ruchu. Nowymi elementami są tu: koordynacja oddechu z pracą kończyn górnych i wykonywanie wydechu do wody. Po opanowaniu umiejętności pływania wyżej wymienionymi stylami, możemy przejść do nauki pływania delfinem, która to technika charakteryzuje się symetryczną pracą kończyn górnych i jednoczesną, pionową pracą kończyn dolnych. Styl, w którym ruchy kończynami wykonywane są równocześnie, to styl klasyczny - może być opanowany jako trzeci styl po kraulu na grzbiecie i piersiach.

Niemniej, bez względu na wiek, na naukę pływania nigdy nie jest za późno: mogą ją rozpocząć kilkumiesięczne dzieci, a także osoby dorosłe. Pływanie i ćwiczenia wykonywane w wodzie stymulują rozwój, pozwalają podnieść i utrzymać na wysokim poziomie sprawność fizyczną, są pomocne w profilaktyce i leczeniu wielu chorób, a przede wszystkim są wspaniałą formą spędzania wolnego czasu.