77. Heglowskie rozumienie wolności.

[Zagadnienie to łączy się z filozofią ducha obiektywnego.]

Człowiek jest wolny, gdyż posiada samoświadomość oraz zdolny jest do refleksji dotyczących swojej samoświadomości. Człowiek jest złożoną istotą, gdyż posiada zarówno to, co zewnętrzne (ma historię, do której się odnosi w swoich postępowaniach jednostkowych i globalnych) jak i to, co wewnętrzne- jest zdolny do refleksji dotyczącej samego siebie, jest świadomy swojej osobowości. To właśnie różni ludzi od natury, która nie posiada żadnej wolności- wg Hegla rośliny są zależne od „losu” i np. rosną tam, gdzie je wiatr zasieje.

 Istotą ducha, jak twierdzi Hegel, jest wolność, wolność woli.

Według Hegla, człowiekiem wolnym jest ten, kto posiada zdolność myślenia i uświadamia sobie ogólne zasady moralne panujące w danej rzeczywistości i ogólne tendencje jej rozwoju, zatem wolność to ucieleśnienie tego, co intersubiektywne. Tak więc, wolności nie można sprowadzić do formalnego aktu decyzji, to raczej decyzja staje się wolna, jeśli wypełnia ją rozumna treść wyznaczona rozwojem ludzkości. Dla Hegla, gwarantem wolności jest rozum, czyli zarówno racjonalne myślenie jak i realizacja racjonalnych ogólnych wartości moralnych.

Opracowane na podstawie notatek z wykładu.

---