Odporność wrodzona: mało swoista, szybka, bariery fizyczne i chemiczne, odczyn zapalny, fagocyty i kom. Cytotoksyczne
Odporność nabyta: wysoka swoistość, wolna, limfocyty i ich przeciwciała, pamięć adaptacyjna.
-czynnie: w sposób naturalny(infekcja), w sposób sztuczny (szczepienie)
-biernie: w sposób naturalny(od matki), w sposób sztuczny (surowica)
zalety odporności: adaptacje do środowiska, szczepienia, surowice.
wady odporności: alergie, autoimmunizacja (stwardnienie rozsiane, cukrzyca), odrzucanie przeszczepów.
Narządy limfatyczne centralne: grasica (limf T), szpik kostny (limf B). obwodowe: śledziona, węzły chłonne grudki limfatyczne przewodu pokarmowego, migdałki, kępki Peyera, wyrostek robaczkowy.
AZT to tzw. nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy. Działanie leku polega na przerwaniu procesu replikacji wirusa HIV w zainfekowanej komórce. Lek ten, hamując aktywność enzymu odwrotnej transkryptazy HIV wstrzymuje rozbudowę łańcucha DNA tego wirusa i tym samym spowalnia postęp skutków zakażenia. Azydotymidyna należy do leków antyretrowirusowych. Azydotymidyna jest najlepiej poznanym lekiem przeciw HIV. Wykorzystuje się go w początkowym okresie choroby AIDS. Niestety, wywołuje ona poważne objawy uboczne i jest mniej skuteczna u osób dłużej zakażonych.
HAART - terapia antyretrowirusowa stosowana w przypadku zakażenia wirusem HIV, w której podstawową zasadą jest stosowanie mieszanki co najmniej trzech leków przeciwretrowirusowych w kombinacji zalecanej przez światowych: dwa nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy plus jeden nienukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy albo dwa nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy plus jeden inhibitor proteazy). Celem terapii jest długofalowe zahamowanie replikacji wirusa HIV.
Techniki: ELISA Służy on do wykrycia określonych białek w badanym materiale z użyciem przeciwciał poliklonalnych lub monoklonalnych skoniugowanych z odpowiednim enzymem.
Zasada działania testu ELISA polega na tym, że przeciwciało związane z określonym enzymem może specyficznie rozpoznawać dane białko (zawarte w materiale biologicznym), które wcześniej zostało unieruchomione na podłożu. Po dodaniu przeciwciał następuje utworzenie kompleksów immunologicznych, zatem przeciwciało także zostaje unieruchomione. Po wypłukaniu niezwiązanego przeciwciała i dodaniu substratu dla enzymu związanego z przeciwciałem zajdzie reakcja enzymatyczna, czemu z kolei będzie towarzyszyło pojawienie się produktu. Wykrycie jego obecności (może to być np. produkt barwny powstający z bezbarwnego substratu) świadczy o obecności danego białka w badanym materiale.
Western-blot - metoda stosowana w biologii molekularnej, służąca wykrywaniu określonych białek. Rozdziela zdenaturowane białka według ich mas za pomocą elektroforezy w żelu. Później białka są przenoszone na membran). Obecność odpowiednich białek jest sprawdzana za pomocą barwników takich jak Ponceau S, czerń amidowa czy Coomassie Brilliant Blue lub za pomocą przeciwciał przyłączających się do ich epitopów.
Reakcja łańcuchowa polimerazy, PCR (ang. Polymerase Chain Reaction) - łańcuchowa reakcja polimerazy, metoda powielania łańcuchów DNA w warunkach laboratoryjnych, polegająca na sekwencji wielokrotnego podgrzewania i oziębiania próbki. W wyższej temperaturze (zwykle około 95°C) pękają wiązania wodorowe i podwójna helisa DNA rozdziela się na dwa pojedyncze łańcuchy. W temperaturze niższej, ściśle określonej dla danej pary starterów (pomiędzy 45-70°C), przyłączają się one do matrycy. Podwyższenie temperatury do około 72°C powoduje utworzenie się na matrycy, z przyłączonymi do niej starterami, kompleksu z polimerazą DNA, wskutek czego rozpoczyna się synteza nici komplementarnej do matrycy.
Nekroza - Charakteryzuje się stopniową degradacją struktur komórkowych i dezintegracją błony komórkowej, a także pęcznieniem komórki (na skutek dostawania się wody do komórki). W odróżnieniu od apoptozy, nekrozie towarzyszy wydostanie się zawartości komórki do otaczającej ją przestrzeni międzykomórkowej.
Apoptoza - to zaprogramowana śmierć komórki - dzięki temu mechanizmowi usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki. Można ją przyrównać do zaplanowanego samobójstwa komórki w organizmie wielokomórkowym mające na względzie dobro całego organizmu. polega na kurczeniu się komórki poprzez utratę wody, Następuje dezintegracja cytoszkieletu
GENETYKA;Gen to podstawowa jednostka dziedziczności wg Mendla jest to związek cech natomiast wg chemików odcinek kw. DNA kodujący łańcuch polipeptydowy
Allele postać danego genu na określoną cechę(w gamecie 1 allel w zygocie 2)
Allelomorfy- allele wielokrotne(np. grupa krwi)
Homozygota-zygota, do której wniesione są takie same allele danego genu
Heterozygota-zygota, do której wprowadzono różne allele
Fenotyp- zespól cech ujawniających się na zewnątrz organizmu
Genotyp określa wszystkie geny w zygocie
Linia czysta organizm homozygotyczny
Kariotyp-zestaw wszystkich chromosomów wniesionych przez gamety
I Prawo Mendla mieszańce są zawsze jednolite pod względem cech, którymi różnią się rodzice(zwane prawem czystości gamet)
II Prawo Mendla- allele należące do różnych genów mogą dziedziczyć się niezależnie
Prawo segregacji cech-allele 1 genu wykluczają się w gametach
Krzyżówka testowa- polega na krzyżowaniu hetero z homo recesywna(wynik50%recesywnej 50%hetero)
Genom- określa podstawowa ilość chromosomów w gamecie(w zygocie genom jest podwojony)
DNA- u eukariota to 2helissa(skręcona prawoskrętnie) jest w jądrze, plastydach i mitochondrium u prokariota jest kulisty i zwany gametofitem Obie nici są względem siebie komplementarne na 1 skręt helisy przypada 10 nukleotydów do śr. Zasady na zewnątrz reszt fosforanowe, nici ułożone anty równolegle
Nukleotyd w 1nici łączone są wiązaniem FOSFODIESTROWYM
Zasady azotowe: purynowe(adenina, guanina)pirymidowe(tymina(wRNA uracyl)cytozyna)
A-T ; G-C Reguła Chargrafta- ilość A=ilościT, ilośćG=ilościC
Replikacja jest semikonserwatywna nici się rozpadają i do każdej jest dobudowywana druga(brakująca)nić Helikaza- enzym inicjujący replikacje
Polimeraza dobudowywuje nowe nukleotydy od startera
Aberracje(mutacje)chromosomalne: Inwersja-odwrócenie pewnych fragmentów chromosomów ,Duplikacja-podwojenie Deficjencja-(delecja) oderwanie odcinka, gdy z środka to interstycjalna, gdy z końca to terminalna ,Translokacja-przylączenie .Mutacje genowe: Transwersja-zmiana zasady pirynowej na purynową i odwrotnie
Tranzycja-zmiana zasady purynowej przez purynowa lub pirydynowej przez pirydynowa ,Delecja-wypadniecie jednej lub kilku par nukleotydów ,Insersja-wstawienie -||-
Chromosomowa teoria Morgana- gen to podstawowa jednostka dziedziczności, geny mieszczą się w chromosomach są tam ułożone linowo, występują w tej samej kolejności(chromosomy homologiczne), każdy gen ma miejsce występowania(LOCUS) geny podlegają tym samym procesom, co chromosomy, geny w różnych chromosomach tworzą grupę Sprzężenia, sprzężenie może być rozerwane przez crosing-over, w wyniku tego procesu powstają rekombinanty, dwa geny dziedziczone są niezależnie.
W każdym eukariotycznym DNA znajdują się eksomy(sekwencje kodujące=sensowne)i introny(sekwencje nie kodujące= nonsensowne)
Terminacja- przerwanie biosyntezy białka poprzez wystąpienie kodonu nonsensownego
Kod genetyczny jest trójkowy, uniwersalny, zdegenerowany, bezprzecinkowy, każde białko zaczyna się od TAC... Nic nukleosomowa zwinięta spiralnie tworzy solenoid
Pejotropizm-jeden gen, który przejawia się w wielu cechach
Mapy cytologiczne- na podstawie preparatów z chromosomami.
HORMONY:
Podwzgórze - wazopresyna (zmniejsza ilość wody w moczu), oksytocyna (pobudzanie skurczów macicy i wydzielanie mleka), hamujące(statyny) i pobudzające (liberyny) przysadkę (reg wydzielania h.przysadki)
Przysadka mózgowa - hormon wzrostu (somatotropina, pobudzanie wzrostu), h.tropowe (adrenokortykotropina ACTH - pobudza korę nadnerczy do wydzielania jej horm; tyeotropina-pobudza tarczycę do wydz horm; gonadotropina - pobudza rozwój czynności gonad:jajników oraz jąder)
Szyszynka - melatonina (regulacja dojrzewania biologicznego, sen)
Tarczyca - tyroksyna T4, trójjodotyromina T3 (wzrost tempa metabolizmu), kalcytonina (gospodarka wapniowa)
Przytarczyce - parathormon PTH (uwalnia wapń z kości)
Grasica - tymozyna (zwiększa odporność)
Trzustka:
-kom α - glukagon (podwyższenie poziomu cukru we krwi)
- kom β - insulina (obniżenie poz cukru we krwi)
Nadnercza: zbudowane z części korowej i części rdzenia. Część korowa (3 warstwy) 1. warstwa kłębkowa - aldosteron (mineralokortykoid, regulacja mineralna) 2. warstwa pasmowata - kortyzol (glukokortykoid, gosp.cukrowa) 3. warstwa siatkowata - androgeny (testosteron, estradiol)
Rdzeń - adrenalina, noradrenalina (podwyż. ciśn,tempa metabolizmu)
Jądra - androgeny: testosteron (reguluje aktywność gruczołów płciowych)
Jajniki - estrogeny; progesteron: estradiol, estron, estriol.(podtrzymywanie ciąży)
FOTOSYNTEZA-to synteza związków organicznych z prostych substancji nieorganicznych z udziałem energii świetlnej. Jest to proces anaboliczny, którego wydajność energetyczna kształtuje się na poziomie 19-33%.
W formie sumarycznej przebieg fotosyntezy można zapisać jako:
6H2O + 6CO2 + energia świetlna -> C6H12O6 + 6O2
Na proces fotosyntezy składają się dwa etapy: faza jasna i fazaciemna.Uczestniczy w nim kilkaset różnych związków chemicznych wśród których są barwniki asymilacyjne, enzymy, białkowe i niebiałkowe przenośniki elektronów i związki wysokoenergetyczne (ATP, NADPH).
Pierwsza faza fotosyntezy polega na przekształceniu energii zawartej w świetle do energii wiązań chemicznych dwóch wysokoenergetycznych związków chemicznych: ATP i NADPH. Energia światła wykorzystywana jest do oderwania elektronu od cząsteczki wody i przeniesienie go przez system przekaźników elektronów na utlenioną formę NADP. W wyniku uwalniania protonów, z rozkładu wody, wewnątrz tylakoidu - lumen, pobierania protonów podczas redukcji NADP, w stromie chloroplastu oraz transportu protonów w cyklu Q, ze stromy do wnętrza tylakoidu, powstaje gradient protonowy - różnica stężeń protonów a zewnątrz i wewnątrz tylakoidu. Gradient protonowy jest wykorzystywany przez kompleks syntazy ATP do wytwarzania drugiego produktu fazy jasnej - ATP
Następnie energia zgromadzona w ATP i NADPH wykorzystywana jest do związania CO2 i wytworzenia prostych cukrów. Reakcje te zachodzą w stromie chloroplastów i są określane jako cykl Calvina-Bensona. Jest to tzw. faza bezpośrednio niezależna od światła fotosyntezy

Dlaczego kod genetyczny okresla sie jako "zdegenerowany"
Prawie wszystkie aminokwasy mogą być zakodowane na kilka sposobów, tj. przez kilka różnych kodonów, różniących się na ogół tylko trzecim nukleotydem. Np. lizyna kodowana jest zarówno przez kodon AAA, jak i AAG. Dzięki temu część zmian informacji genetycznej w wyniku mutacji nie znajduje swojego odbicia w sekwencji aminokwasów. Kod genetyczny jest więc zdegenerowany.
Zespół Downa- jest przykladem mutacji: genomowej chromosomowej czy genowej (punktowej)? Wyjaśnij jakie zaburzenia powoduje, ze zdrowi rodzice maja dziecko z zespołem Downa? :najbardziej rozpowszechniona wada genotypu człowieka, która spowodowana jest trisomią (obecnością dodatkowego trzeciego chromosomu) chromosomu 21. Przyczyną tej aberracji chromosomowej jest nondysjunkcja, czyli niepoprawne rozdzielenie się chromosomów podczas podziału mejotycznego.
Makroelementy- (w żywych organizmach w ilościach przekraczających 0,01% ich suchej masy)C-łańcuchy węglowe są podstawą budowy złożonych związków występujących w każdej kom.- cukrów, białek, tłuszczów H- najlżejszy z pierwiastków, na Ziemi spotykany w postaci związków- reaktywny O- stałą zawartość O w atm. mimo regularnego i znacznego zużycia, zapewniają rośliny= fotosynteza N- dla roślin źródłem tego pierwiastka są azotowe sole mineralne wchłaniane z podłoża wraz z wodą, bakterie brodawkowe z rodzaju Rhizobium przyswajają N z atm. S-jako składnik aminokwasów (cysteiny i metioniny) umożliwia tworzenie dodatkowych wiązań- tzw. mostków siarczkowych P- występuje w kwasach nukleinowych oraz fosfolipidach, będących podstawowym budulcem błon kom. Ca- Mg- K- Na- Cl-
Mikroelementy-(stanowiące mniej niż 0,01% suchej masy komórek) Fe--katalizator syntezy chlorofilu niedobór : chloroza młodych liści, zaburzenia w przebiegu fotosyntezy
Cu- ważny w syntezie chlorofilu niedobór :bielenie i zasychanie wierzchołków młodych liści Zn- jest obecny w centrach aktywności wielu enzymów uczestniczących w przemianie białek i węglowodanów. Odpowiada za syntezę związków regulujących wzrost i rozwój roślin. Niedobór pierwiastka u roślin powoduje chlorozę i karlenie liści. Mn- aktywator enzymów fazy świetnej fotosyntezy niedobór : chloroza i usychanie liści Mo- B- Se- Cr- jest obecny w centrach aktywnych wielu enzymów i jest niezbędnym do życia mikroelementem I- F-

Rys.1 3trzy etapy: karboksylacja,redukcji (PGA ulega aktywacjiulega akt.,a potem red. do PGAL), Regeneracja (5/6 powstających cząst. PGAL zużywanych jest w tej części)

Rys.1 3 Elektrony z PS I trafiają na NADP+, elektrony z PS II trafiają na PS I, zaś ele. z wody na PS II.
Rys.1 3W fazie jasnej wytwarzana jest tzw. siła asymilacyjna umożliwiająca zachodzenie reakcji fazy ciemnej:(ATP- gromadzi energię; NADPH gromadzi potencjał red. niezbędny do syntezy cukrów)

---