Zapalenie osierdzia

Osierdzie może być objęte procesem zapalnym, wysiękiem lub procesem zarostowym. Objawy wynikają zarówno z bólu osierdziowego, podrażnienia osierdzia jak i zaburzeń hemodynamicznych spowodowanych ograniczeniem zapełniania komór serca wskutek restrykcji. Zapalenie osierdzia może być stanem zagrożenia życia.

Przyczyny

-idiopatyczne

-infekcje wirusowe (Coxsackie A, B, echo, adeno, WZW B, inne)

-gruźlica

-ostre infekcje bakteryjne, grzybicze, inne (toksoplazmoza, ameboza …)

-zawał serca, zesp Dresslera, zesp pokardiotomijny

-mocznica, (hemodializa)

-ch nowotworowe, popromienne uszkodzenie

-ch autoimmunologiczne (toczeń rumieniowaty układowy i inne)

-polekowe (hydralazyna, penicylina, inne)

-urazy (np. klatki p), urazy chirurgiczne- po zabiegach torako i kardiochirurgicznych

-obrzęk śluzakowaty

-tętniak rozwarstwiający aorty

-chylopericardium

-sarkoidoza, amyloidoza, zapalne choroby jelit

Idiomatyczne/wirusowe	84%
Nowotwory	6%
Gruźlica	4%
Kolagenozy	1,5%
Inne infekcje	3%

Obraz kliniczny

-osiowym objawem jest ból- dyskomfort w klatce piersiowej zlokalizowany zamostkowo- do różnicowania z bólem stenokardialnym

-cechą charakterystyczną bólu w ZO jest komponenta opłucnowa, zależność od pozycji ciała, akcji oddechowej

-gorączka, tachykardia zatokowa, duszność spowodowana wysiękiem w worku osierdziowym, uczucie krótkiego oddechu

Rozpoznanie

-zapalenie osierdzia zwłaszcza ostre należy różnicować z ostrym niedokrwieniem mięśnia sercowego, zatorem płucnym, rozwarstwieniem aorty

-w różnicowaniu pomocne badanie przedmiotowe (tarcie osierdziowe), EKG, rtg klatki p, markery biochemiczne niedokrwienia, echokardiogram

Biopsja osierdzia

Wysięk osierdziowy i tamponada

Wysięk osierdziowy może przebiegać łagodnie, bezobjawowo (długie narastanie ilości płynu) lub stwarzać stan zagrożenia życia, przy szybkim wzroście ciśnienia wewnątrzosierdziowego. Gdy ciśnienie wewnątrzosierdziowe przewyższy rozkurczowe ciśnienie wewnątrzsercowe, dochodzi do tamponady. Tamponada wymaga bezzwłocznego odbarczenia.

Leczenie ZO

Leczenie obejmuje szerokie spektrum środków, od farmakoterapii, z uwzględnieniem salicylatów, innych NLPZ, empirycznej antybiotykoterapii, poprzedzonej dgn nakłuciem worka osierdziowego, lub biopsją osierdzia, sterydoterapii (lapus), aż po chirurgiczną perikardiektomię, w przypadku zaciskającego zapalenia osierdzia.

Pericarditis constrictiva

Perikardiektomia

1

---