Choroba typowa dla bydła dorosłego
Często spotykane powikłanie zapalenia czepca i otrzewnej powodowanym ciałem obcym (reticuloperitonitis traumatica)
Przyczyna: najczęściej wydłużone,cienkie i ostro zakończone przedmioty metalowe (kawałki drutu, igły, gwoździe) -> przebijają one kolejno ścianę czepca, przeponę i worek osierdziowy;
objawy „sercowe” pojawiają się 1-6 tyg (przebiegająco do tej pory bezobjawowo) od powstania urazu czepca
zawartość worka osierdziowego zostaje zainfekowana przez bakterie ropne pochodzące z treści przedżołądków (pyopericardium)
czasami dochodzi do przebicia m. sercowego (myo- lub endocarditis traumatica)
jeśli nie przeprowadzi się odpowiednio wcześnie zabiegu operacyjnego , schorzenie to zawsze prowadzi do śmierci zwierzęcia
Objawy kliniczne
Przyspieszenie i wzmocnienie akcji serca (100/min), potem nasilającą się, powodowaną czynnikami mechanicznymi (zwężenie żył,zastój krwi) i toksycznymi (produkty stanu zapalnego) niewydolność serca
Apatia
Kończyny przednie „odstawione” od ciała na zewnątrz w stawach łokciowych
Znacznie zaburzenia stanu ogólnego ze zmienną (lekką do ciężkiej) gorączką
Objawy zastoju krwi w żyłach ciała (dodatni wynik próby na żyle jarzmowej, nastrzykane naczynia żylne twardówki, sinica błon śluzowych)
Obrzęki kardiogenne –obrzęk podgardla, okolicy krtani lub całej okolicy przedpiersia i brzusznej części szyi)
Uderzenia serca stają się niewyczuwalne
Znacznie powiększone pole stłumienia całkowitego w okolicy sercowej oraz bolesność tej okolicy przy opukiwaniu
Osłuchowo nie można oddzielić od siebie bardzo przyspieszonych tonów serca(110-140 uderzeń/min) – tamponada serca
W zależności od rodzaju wysięku do jamy osierdziowej tony serca są albo bardzo ciche,jakby słyszane z dużej odległości (wysięk płynny) albo też oprócz nich słychać osierdziowe szmery dodatkowe przypominające tarcie,skrobanie lub drapanie; mogą też mieć charakter pluszczący( gromadzenie gazów gnilnych ponad ropno-posocznicową zawartością worka osierdziowego – pneumopericardium)
Zmniejszenie pobierania pokarmu, hamowanie funkcji trawiennych
Nagłe zejścia śmiertelne na skutek niewydolności serca
Rozpoznanie
Charakterystyczne objawy kliniczne , zwłaszcza po zmuszeniu zwierzęcia do krótkiego wysiłku fizycznego
Wykrywacz metali lub RTG
Szmery osierdziowe, zastoje żylne – dodatnia próba na żyle jarzmowej
Diagnostyka różnicowa
Białaczka mięśnia sercowego – wyraźna limfocytoza ; przy urazowym zapaleniu osierdzia neutrofilia i leukocytoza z przesunięciem obrazu w lewo
Choroby płuc przebiegające z wysiękiem do jamy klatki piersiowej i zmianami opłucnej – zapalenie opłucnej, rozedma i wysiękowe ropne zapalenie śródpiersia, hydrothorax -> badanie opukowe i osłuchowe do różnicowania
Zapalenie wsierdzia i defekty zastawek serca -> badanie opukowe i osłuchowe do różnicowania
Rokowanie
Pericarditis traumatica z reguły prowadzi do zejścia śmiertelnego w przeciągu 1-3 tygodni
Badanie sekcyjne
Łącznotkankowy kanał wejścia ciała obcego o średnicy ołówka i ropiejącej,szaroczarnej wewnętrznej powierzchni – proawdzi od czepca przez przeponę do osierdzia a nawet m. sercowego i często zawiera jeszcze ciało obce
Worek osierdziowy powiększony silnie wypełniony wysiękiem zapalnym( surowica,włóknik lub ropa) – odrażający,słodkawo-gnilny zapach, barwa brudnożółta do szarozielonej
Po otwarciu worka osierdziowego stwierdza się pokrywające go od wewnątrz oraz przyczepione do nasierdzia włókienkowo-kosmkowe złogi i/lub łącznotkankowe-zrosty zgrubienia ściany
Leczenie
Rzadko rozważa się podjęcie leczenia
Zapobieganie
Możemy wykonać rumenotomię i wyciągnąć ciało obce przez czepiec
Doustne wprowadzenie magnesu do przedżołądków