Periphlebitis albo endophlebitis (zmiany warstwy wewnętrznej prowadzą do powstania mniejszego lub większego zakrzepu wewnątrznaczyniowego – thrombophlebitis)
Często u bydła
Żyła jarzmowa s. vena jugularis externa
Żyła podskórna brzucha s. vena subcutanea abdominis
Żyła pośrodkowa ucha s. vena auricularis intermedia
Żyła pępkowa s. vena umbilicalis(u cieląt)
Przyczyny,patogeneza:
Na drodze jatrogennej – iniekcje,infuzje silnie drażniących, uszkadzających śródbłonek roztworów leków np. KCl lub roztworów soli jodowych, bakteryjna kontaminacja naczyń krwionośnych przez niesterylne cewniki lub roztwory
Zapalenie ż.pępkowej u cieląt jest składową zespołu zapalenia pępka (omphalitis)
Objawy kliniczne:
Ostre thrombophlebitis:
-rozlane obrzmienie w okolicy schorzałej żyły
-obszar ten jest ciepły, ciastowaty w dotyku i bolesny
-gorączka
-niechęć do pobierania pokarmu i apatia
Po ustąpieniu objawów ostrego zapalenia
-powrózkowate zgrubienie żyły (guzkowate stwardnienia)
Żyła wypełnia się bardzo powoli lub niewypełnia się wogóle (próba wywołania zastoju krwi)
Rzadko powikłania powodowane przerzutowo – zapalenie wsierdzia lub ropne zapalenie oskrzeli i płuc
Jeśli występuje ropienie – tworzą się przetoki skórne
Rozpoznanie
Oglądanie,omacywanie,próba wywołania zastoju krwi
Rozpoznanie różnicowe
Procesy ropne, obrzęki lub ropnie
Leczenie
Podrażnione miejsce ostrzykać izotonicznym roztworem soli kuchennej w celu rozcieńczenia drażniącego leku + 10-20 ml 2% roztwór anestetyku o działaniu miejscowym(polokaina)
Maści zawierające heparynę lub inny podobnie działający czynnik w celu zapobieganiu powstawaniu skrzeplin,przyspieszyć resorpcję już istniejących skrzepów oraz przeciwdziałać stanom zapalnym
Antybiotyk o szerokim spektrum działania i NLPZ w przypadku gorączki i zaburzeniu stanu ogólnego
Usunąć cewnik z naczynia krwionośnego
Nie używać chorej żyły do pobierania krwi ani do iniekcji i wlewów aż do czasu jej wygojenia
W celu przyspieszenia dojrzewania ropni nanosi się na schorzałe miejsce 20% maść ichtiolową
Zapobieganie - Uzupełnić!
Częściowe lub całkowite zamknięcie światła naczynia skrzepem białokrwinkowym(„zakrzep z wytrącania”)
Na skutek powstawania przerzutów choroba manifestuje się często jako przewlekłe ropne,oporne na leczenie zapalenie oskrzeli i płuc!
Czasami dotkniętych chorobą pacjentów znajduje się martwych w kałuży krwi,bez zaobserwowania uprzednio jakichkolwiek objawów
Choroba głównie dorosłych osobników
Przyczyny:
Ropnie wątroby położone niedaleko żyły – włóknikowy zakrzep z wytrącenia – zamknięcie światła naczynia
Hemato- i limfogenne zawleczenie zarazków z odległych ognisk zapalnych (zapalenie wymienia, zapalenie błony śluzowej macicy, ropień racicy, zapalenie pochewek ścięgnowych)
U młodych osobników – stany zapalne pępka
A.pyogenes, F.necrophorum
Bakterie towarzyszące: paciorkowce, gronkowce, E.coli
Zakrzepy umieszczają sięw części wątrobowej, okołonerkowej,podprzeponowej, lub wewnątrzpiersiowej naczynia krwionośnego!!
Objawy kliniczne:
Wychudzenie
Zaburzony stan ogólny
Zmniejszony apetyt
Osłabiona motoryka żwacza
Zwiększona częstotliwość oddechów i uderzeń serca - tachykardia
Objawy oddechowe
Bladośc błon śluzowych na terenie głowy , błona śluzowa przedsionka pochwy jest zaczerwieniona lub zsiniała na skutek zastoju!!
Silne wypełnienie żył nabrzusznych!!
Zakrzepica ż.głównej tylnej często jako przerzutowa postać zapalenia oskrzeli i płuc!!
- towarzyszą mu krwotoki płucne(rozsiewanie się zakrzepów- mogą zatrzymywać się w a.pulmonalis prowadząc do zatoru,endarteritis, mnogich ropni płuc lub przewlekłego ropnego zapalenia płuc, w tt. płuc dochodzi do wzrostu ciśnienia,tworzenia się tętniaków, pęknięcie i masywne krwotoki do płuc lub do oskrzeli),
rzadziej wodobrzusze(zastój krwi w wątrobie,zator umiejscowiony przednio w stosunku do wątroby zamykający co najmniej połowę światła naczynia),
czasami nagła śmierć(oderwanie się i wędrówka z prądem krwi dużego fragmentu skrzepliny lub też po dostaniu się do światła naczynia dużej ilości ropy)
Często ropień pierwotny i rozpoczynająca się zakrzepica ż.głównej tylnej daje obraz niespecyficznej niestrawności
Po powstaniu ropni płuc, zakrzepica naczyń płucnych lub nadżerek ich ścian, dochodzi do pogorszenia się przebiegu choroby:
-objawy opornego na leczenie, nawracającego ropnego zapalenia oskrzeli i płuc
-patologiczne szmery płucne
-przyspieszenie oddechów
-kaszel
- w zaawansowanym stadium : duszność wydechowa, oddychanie przez jamę ustną i stękanie
- wyciek krwi z obu nozdrzy oraz jamy ustnej oraz wykasływanie krwi (tendencja do nawrotów krwotoków)
-krew w części połykana jest do żwacza – duże skrzepliny w żwaczu , kał ciemny i tłusty (krew utajona) - próbki wykazania krwi są dodatnie
W stadium terminalnym – nadostra niewydolność układu krążenia i oddychania, zwierze martwe w kałuży krwi!
Inne powikłania - zapalenie wsierdzia,któremu zawsze towarzyszą stany zapalne płuc, ropne zapalenie nerek na skutek zawleczenia zakażonego zakrzepu
Rozpoznanie
Nietypowe,ciężkie zaburzenia oddechowe,którym towarzyszą objawy ze strony wątroby i inne wspomniane objawy
Krwotoki płucne i wodobrzusze!!!!!!!!!
USG w 11 i 12 p.m.ż – powodowane zastojem krwi rozszerzenie światła ż.czczej tylnej,jej przekrój poprzeczny jest kształtu kolistego lub owalnego (fizjologicznie jest trójkątny); rozszerzona v.hepatica dextra uchodząca do v.cava caudalis; ropień wątroby, obecność płynu w jamie brzusznej
RTG płuc – jamy(kawerny) i ropnie; zacienienie w obszarze v.cava caudalis na wysokości przepony(ropień wątroby)
Badanie endoskopowe tchawicy, analiza cytologiczna i bakteriologiczna – przewlekłe ropne zapalenie oskrzeli i płuc
Badanie lab. : hipergammaglobulinemia,podwyższony poziom włóknika,nieznaczna niedokrwistość, wzrost poziomu enzymów wątrobowych (przewlekły zastój krwi w wątrobie)
Zwiększenie ilości płynu w jamie otrzewnowej – zmodyfikowany przesięk
Diagnostyka różnicowa
Ropne zapalenie oskrzeli i płuc
Zachłystowe zapalenie płuc
Zapalenie wsierdzia
Ropne zapalenie nerek
Wodobrzusze o innej etiologii
Wszystkie choroby przebiegające z krwawieniem z nosa
Jeżeli badanie USG wykaże zastój w ż.czczej tylnej należy brać pod uwagę prawostronną niewydolność serca(zastoje również w żyłach jarzmowych) lub procesy rozrostowe(guzy uwidocznione w RTG) powodujące kompresje naczynia na terenie klatki piersiowej.
-
Rokowanie
Niepomyślne – ubój z konieczności
Badanie sekcyjne
Białożółty podłużny zakrzep w v.cava caudalis
Ropnie w miąższu wątroby
Ropnie nerki
Ropnie płuc i zakrzepica naczyń
Krwotoki z płuc
Na terenie oskrzeli i tchawicy ,w żwaczu - skrzepła krew
Ogniska przerzutowe na terenie serca ,nerek
Zastój krwi w wątrobie
Wodobrzusze
Obrzęk krezki