RECEPTURA:
Antiarrhythmicum |
|
ATC: C 01 EB 10 |
|
|
roztwór do wstrz.: (6 mg/2 ml) 6 fiolek 2 ml |
(RpLz) |
Lz. |
Skład
1 fiolka 2 ml zawiera 6 mg adenozyny.
Działanie
Naturalny nukleozyd purynowy o działaniu przeciwarytmicznym. Podany dożylnie wykazuje przemijające ujemne działanie dromotropowe na węzeł przedsionkowo-komorowy, blokuje mechanizm re-entry, co powoduje powrót rytmu zatokowego u pacjentów z napadowym częstoskurczem nadkomorowym. Adenozyna występuje we wszystkich komórkach organizmu; prawdopodobnie odgrywa istotną rolę w odpowiedzi (rozszerzeniu) naczyń wieńcowych na niedokrwienie, w zwiększonej ilości uwalniana jest przez niedokrwione komórki, co jako mechanizm obronny wiąże się być może z występowaniem bólu dusznicowego. Nie jest skuteczna w migotaniu i trzepotaniu przedsionków (węzeł przedsionkowo-komorowy nie stanowi tu części obwodu re-entry). W dużych dawkach zmniejsza naczyniowy opór obwodowy i obniża ciśnienie tętnicze. Charakteryzuje się bardzo krótkim okresem półtrwania (in vitro - < 10 s, in vivo prawdopodobnie mniej); jest enzymatycznie rozkładana w osoczu przez dezaminazę adenozyny. Niewydolność nerek lub wątroby nie wpływają na działanie i eliminację leku.
Wskazania
Szybkie przywrócenie rytmu zatokowego w napadowym częstoskurczu nadkomorowym (w tym z niewydolnością serca i niskim ciśnieniem tętniczym). Elektrokardiograficzna diagnostyka tachykardii (ułatwienie oceny aktywności elektrycznej przedsionków, ustalenie miejsca bloku przedsionkowo-komorowego, niektóre zespoły preekscytacji). Stosowana również w schemacie CPR (resuscytacji krążeniowo-oddechowej) z powyższych wskazań. Ostra porfiria przerywana.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na adenozynę. Blok przedsionkowo-komorowy II° i III° lub niewydolność węzła zatokowego (z wyjątkiem chorych z rozrusznikiem serca). Astma; jednoczesne zastosowanie dipirydamolu. Należy zachować ostrożność u chorych z: migotaniem/trzepotaniem przedsionków i dodatkową drogą przewodzenia, wydłużonym odstępem Q-T (wrodzonym, metabolicznym, polekowym), przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. W odniesieniu do kobiet w ciąży - lek prawdopodobnie nie wywiera szkodliwego działania na płód; w okresie karmienia piersią teoretycznie nie powinien mieć znaczenia dla karmionego niemowlęcia. Powyższe przesłanki oparte są na bardzo krótkim okresie półtrwania leku we krwi, brak jednak doświadczeń klinicznych: producent zastrzega - stosować jedynie w sytuacjach koniecznych.
Działanie niepożądane
Często: zaczerwienienie twarzy, duszność, skurcz oskrzeli, ucisk w klatce piersiowej, nudności, zawroty głowy. Rzadko: dyskomfort, poty, kołatanie serca, hiperwentylacja, uczucie pieczenia, ociężałości, zaburzenia widzenia, lęk, ból w klatce piersiowej, pleców, szyi, metaliczny smak w ustach, spadek ciśnienia tętniczego. Objawy zazwyczaj ustępują po 1-2 min. Sporadycznie: przetrwała bradykardia (wymagająca elektrostymulacji), różnorodne zaburzenia rytmu w chwili przywrócenia lekiem rytmu zatokowego (przedwczesne skurcze komorowe, przedwczesne skurcze przedsionków, tachykardia lub bradykardia zatokowa, zahamowania zatokowe, bloki zatokowe lub P-K), zaburzenie pobudliwości komór z możliwością wystąpienia migotania komór.
Interakcje
Dipirydamol, jako inhibitor wychwytu adenozyny, znacznie (około 4-krotnie) nasila jej działanie. Mogą wystąpić interakcje z lekami o działaniu dromotropowo-ujemnym. Metyloksantyny (teofilina, kofeina) działają antagonistycznie do adenozyny - do uzyskania efektu leczniczego może być konieczne zastosowanie większych dawek lub adenozyna może okazać się nieskuteczna. Atropina nie blokuje działania adenozyny. U chorych leczonych karbamazepiną wzrasta ryzyko wystąpienia bloków przewodzenia.
Dawkowanie
Dorośli: zazwyczaj 6-12 mg. Producent zaleca schemat: dawka wstępna - 3 mg; druga dawka (jeśli po pierwszej nie doszło do ustąpienia częstoskurczu w ciągu 1-2 min) - 6 mg; trzecia dawka (wskazania jw.) - 12 mg. Lek należy podać w szybkim (do 2 s) wstrzyknięciu dożylnym; nie przekraczać dawki 12 mg w krótkim odstępie czasu. Dzieci: od 0,0375 do 0,25 mg/kg mc./dawkę; sposób dawkowania analogicznie jak u dorosłych. Wg danych z piśmiennictwa zalecane dawki w jednorazowym wstrzyknięciu dożylnym dla dzieci <10 kg mc. wynoszą 0,25-0,5 mg/kg mc.; dla dzieci >10 kg mc. - 2-5 mg; dla dzieci starszych i młodzieży - 5-10 mg.
2.Sectral®
β-adrenolyticum, antiarrhythmicum, antihypertensivum |
|
ATC: C 07 AB 04 |
|
|
tabl. powl.: (200 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (400 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 200 mg lub 400 mg acebutololu w postaci chlorowodorku.
Działanie
Kardioselektywny lek β-adrenolityczny. Zmniejsza częstość akcji serca (zwłaszcza w czasie wysiłku) i obniża ciśnienie tętnicze krwi u pacjentów z nadciśnieniem. Działa także przeciwarytmicznie. Wykazuje częściową aktywność sympatykomimetyczną. Po podaniu doustnym acebutolol wchłania się szybko i prawie całkowicie z przewodu pokarmowego. Efekt pierwszego przejścia w wątrobie jest znaczny i biodostępność leku wynosi 40%. Maksymalne stężenie we krwi występuje po 2-4 h po podaniu leku. Większość acebutololu jest metabolizowana w wątrobie do czynnego metabolitu - diacetololu. Maksymalne stężenie we krwi tego metabolitu występuje po około 4 h. Acebutolo i jego metabolit wiążą się z białkami osocza w niewielkim stopniu. T0,5 wynosi około 4 h dla acebutololu i 10 h dla diacetololu. Ponad 50% dawki preparatu jest wydalane z kałem, pozostała część dawki wydalana jest z moczem, głównie w postaci diacetololu. U pacjentów z niewydolnością nerek oraz u osób w podeszłym wieku okres półtrwania jest wydłużony.
Wskazania
Leczenie nadciśnienia tętniczego samoistnego w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi. Leczenie dławicy piersiowej. Długotrwałe leczenie niektórych zaburzeń rytmu: nadkomorowych (częstoskurcz, trzepotanie i migotanie przedsionków, częstoskurcz węzłowy) i komorowych (częstoskurcz komorowy).
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na acebutolol lub pozostałe składniki preparatu. Blok przedsionkowo-komorowy II° lub III° u pacjentów bez rozrusznika. Blok zatokowo-przedsionkowy. Bradykardia (<50 skurczów na min.). Wstrząs kardiogenny. Nasilona astma oskrzelowa i ciężkie postacie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Niewyrównana niewydolność serca. Dławica piersiowa typu Prinzmetalla. Zespół chorego węzła zatokowego, blok komorowy, blok zatokowo-przedsionkowy. Nieleczony guz chromochłonny rdzenia nadnerczy. Nietolerancja glutenu z uwagi na zawartość skrobi pszenicznej.
Środki ostrożności
Ze względu na obecność laktozy, leku nie należy stosować u pacjentów z galaktozemią, z zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy lub niedoboru laktazy. U pacjentów z astmą oskrzelową i przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lek należy podawać ostrożnie, stosując najmniejszą dawkę skuteczną. Ostrożnie stosować u pacjentów z: wyrównaną niewydolnością serca, bradykardią 50-55 uderzeń na min., blokiem przedsionkowo-komorowym I°, niewydolnością tętnic obwodowych (np. choroba i zespół Raynaud, zapalenie tętnic, zakrzepowo-zatorowe zapalenie naczyń, zaburzeniami czynności nerek, cukrzycą, łuszczycą. U pacjentów z guzem chromochłonnym rdzenia nadnerczy podawanie leku można rozpocząć po wcześniejszym farmakologicznym zablokowaniu aktywności receptorów adrenergicznych typu alfa. Szczególna ostrożność jest zalecana u pacjentów, u których wcześniej występowały reakcje nadwrażliwości, np. w związku ze stosowaniem środków kontrastowych zawierających jod lub flekainid. Zaleca się odstawienie leków β-adrenolitycznych 48 h przed znieczuleniem ogólnym.
Ciąża i okres karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania w ciąży - kat. B. Leki β-adrenolityczne podawane w ciąży i okresie okołoporodowym mogą spowodować bradykardię i hipoglikemię płodu lub noworodka. Preparatu nie należy stosować u kobiet w ciąży, szczególnie w I trymestrze, z wyjątkiem sytuacji, gdy korzyści dla matki przewyższają możliwe zagrożenie dla płodu. Acebutolol i jego aktywne metabolity są w znacznych ilościach wydzielane do mleka matki, co może powodować u noworodka hipoglikemię i bradykardię - kobiety leczone acebutololem nie powinny karmić piersią.
Działanie niepożądane
Najczęściej występują: uczucie nadmiernego zmęczenia, ból i zawroty głowy, uczucie duszności, oziębienie kończyn, bradykardia (niekiedy o znacznym nasileniu), zaburzenia żołądkowo-jelitowe (ból żołądka, nudności, wymioty), zmniejszenie libido, koszmary senne, zmniejszenie ilości wydzielanych łez. Rzadziej występują: zwolnienie przewodnictwa przedsionkowo-komorowego lub nasilenie, wcześniej występującego bloku przedsionkowo-komorowego. niewydolność serca, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, skurcz oskrzeli, hipoglikemia, wystąpienie lub nasilenie objawów zespołu Raynaud, nasilenie lub wystąpienie chromania przestankowego, wysypka skórna (także łuszczycopodobna), pokrzywka, nasilenie objawów łuszczycy. Nagłe odstawienie leku u pacjentów z dusznicą bolesną może spowodować ciężkie zaburzenia rytmu, zawał serca lub nagły zgon.
Interakcje
Nie należy jednocześnie stosować flekainidu i acebutololu, gdyż występuje nasilenie inotropowo ujemnego działania obu leków. Jednoczesne stosowanie amiodaronu powoduje nasilenie działania dromotropowo ujemnego, wystąpienie zaburzeń automatyzmu i przewodnictwa w układzie bodźcoprzewodzącym - nie należy jednocześnie stosować obu leków. Z lekami z grupy antagonistów wapnia występuje zwiększone ryzyko bradykardii ze względu na nasilone działanie inotropowo ujemne. Nifedypina i inne dihydropirydyny - zwiększone ryzyko wystąpienia hipotonii, niewyrównanej niewydolności serca. Werapamil - acebutololu nie należy stosować jednocześnie lub w krótkim odstępie czasu (kilka dni). Wziewne środki stosowane w znieczuleniu ogólnym (cyklopropan, trójchloroetylen) zwiększają ryzyko wystąpienia hipotonii i niewydolności serca. Baklofen nasila działanie przeciwnadciśnieniowe acebutololu. Leki β-adrenolityczne mogą nasilać działanie leków hipoglikemizujących i maskować objawy hipoglikemii. Leki β-adrenolityczne powodują zwiększenie stężenia lidokainy we krwi. Nie zaleca się stosować środków kontrastowych zawierających jod u pacjentów przyjmujących leki β-adrenolityczne (zwiększone ryzyko wystąpienia reakcji nadwrażliwości). Z takryną - ryzyko wystąpienia bradykardii. Leki z grupy NLPZ zmniejszają działanie przeciwnadciśnieniowe poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn rozszerzających naczynia obwodowe. Leki przeciwdepresyjne typu imipraminy i leki przeciwpsychotyczne powodują nadmierne obniżenie ciśnienia krwi i zwiększają ryzyko wystąpienia hipotonii ortostatycznej. Kortykosteroidy działające ogólnie zmniejszają działanie przeciwnadciśnieniowe. Z digoksyną - sporadycznie może wystąpić bradykardia. Inhibitory MAO podawane z dużymi dawkami leków β-adrenolitycznych mogą powodować zwiększenie ciśnienia tętniczego. Z klonidyną - ryzyko wystąpienia bradykardii - w przypadku jednoczesnego stosowania z klonidyną należy odstawiać stopniowo.
Dawkowanie
Doustnie. Leczenie nadciśnienia tętniczego: zalecana dawka dobowa wynosi 400 mg (najlepiej jednorazowo rano w czasie śniadania lub w 2 dawkach rano i wieczorem po 200 mg). W przypadku ciężkiego nadciśnienia dawki mogą być zwiększone. Maksymalna dawka dobowa wynosi 800 mg w 2 dawkach. Dawki dobowe należy zwiększać stopniowo, dawkę maksymalną można podać po 2 tyg. leczenia. Leczenie dławicy piersiowej: dawka początkowa wynosi 400 mg (raz na dobę rano lub w 2 dawkach). Zalecana dobowa dawka podtrzymująca wynosi 600 mg. W ciężkich postaciach dławicy piersiowej dawka dobowa wynosi 900 mg w 3 dawkach. Maksymalna dawka dobowa wynosi 1200 mg. Zaburzenia rytmu: w długotrwałym leczeniu skuteczna dawka dobowa wynosi 400-1200 mg w dawkach podzielonych. U pacjentów z klirensem kreatyniny poniżej 50 ml/min dawkę dobową leku należy zmniejszyć o połowę, z klirensem poniżej 25 ml/min dawkę dobową należy zmniejszyć o 3/4.
Uwagi
Leku nie należy odstawiać nagle, zwłaszcza u pacjentów z niedokrwienną chorobą serca; dawki leku należy zmniejszać stopniowo przez 1-2 tyg., w razie konieczności zmieniając sposób leczenia. Lek może powodować pozytywne wyniki kontroli antydopingowych przeprowadzanych przez niektóre federacje sportowe.
Alprostadyl ???
4. Cordarone®
Vasodilatans coronaria, antiarrhythmicum |
|
ATC: C 01 BD 01 |
|
|
tabl.: (200 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 200 mg amiodaronu.
Działanie
Lek przeciwarytmiczny klasy III, przedłużający czas trwania potencjału czynnościowego i okresu refrakcji w komórkach mięśnia sercowego. Działa ujemnie chronotropowo, posiada aktywność adrenolityczną, zmniejsza zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, prawdopodobnie wpływa rozszerzająco na naczynia wieńcowe. Zawiera jod i może powodować zaburzenia czynności tarczycy. Nie wywiera szybkiego efektu przeciwarytmicznego. Po podaniu doustnym w 35-55% wchłania się z przewodu pokarmowego. Działanie jest powolne, maksymalne działanie występuje po paru dniach a nawet tygodniach. W 97% wiąże się z białkami osocza, następnie kumuluje się w tkance mięśniowej i tłuszczowej, z których eliminowany jest bardzo powoli. T0,5 wynosi 61 dni. Metabolizowany głównie w wątrobie, wydalany z żółcią. Ulega krążeniu wątrobowo-jelitowemu. Nawet po całkowitym odstawieniu leku jego działanie utrzymuje się przez 10-45 dni. Przechodzi przez barierę krew-łożysko i do mleka matki.
Wskazania
Zaburzenia rytmu w przebiegu zespołu Wolff'a-Parkinsona-White'a. Migotanie i trzepotanie przedsionków, napadowe tachyarytmie nadkomorowe: częstoskurcz nadkomorowy i węzłowy, gdy inne leki nie mogą być zastosowane. Leczenie groźnych dla życia komorowych zaburzeń rytmu (częstoskurcz komorowy, migotanie komór), gdy inne leki przeciwarytmiczne są nieskuteczne.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lek lub jod. Bradykardia zatokowa, blok zatokowo-przedsionkowy. Stosowanie u pacjentów z zespołem chorego węzła zatokowego, z wyjątkiem osób z wszczepionym stymulatorem (ryzyko zahamowania czynności węzła). Stosowanie u pacjentów z blokiem przedsionkowo-komorowym II lub III°, z wyjątkiem osób z wszczepionym stymulatorem. Podawanie innych leków, które stosowane jednocześnie z amiodaronem mogą wywoływać zaburzenia rytmu torsades de pointes. Choroby tarczycy. Ciąża i okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów w podeszłym wieku lub leczonych glikozydami naparstnicy ze względu na możliwość wystąpienia ciężkiej bradykardii lub zaburzeń przewodzenia.
Ciąża i okres karmienia piersią
Stosowanie preparatu w ciąży i okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane.
Działanie niepożądane
Mogą wystąpić: umiarkowana bradykardia, znaczna bradykardia aż do zatrzymania akcji serca u pacjentów z zaburzeniami czynności węzła zatokowego lub w podeszłym wieku, rzadko zaburzenia przewodzenia (blok węzłowo-przedsionkowy, blok przedsionkowo-komorowy różnego stopnia), arytmie typu torsades de pointes, zaburzenia rytmu; mikrozłogi w rogówce; nieswoiste wysypki skórne, sporadycznie występujące złuszczające zapalenie skóry; niedoczynność lub nadczynność tarczycy; przewlekłe choroby wątroby (pseudoalkoholowe zapalenie wątroby, marskość), pojedyncze przypadki ciężkiego uszkodzenia wątroby z żółtaczką i zwiększeniem aktywności aminotransferaz; toksyczne uszkodzenia tkanki płucnej (alergiczne zapalenie płuc, śródmiąższowe zapalenie płuc lub zwłóknienie płuc, zapalenie opłucnej, zarostowe zapalenie oskrzelików); rzadko zaburzenia neurologiczne (neuropatia obwodowa, miopatia), ból i zawroty głowy, parestezje, bezsenność, drżenia pozapiramidowe, ataksja móżdżkowa, łagodne nadciśnienie śródczaszkowe; rzadko nudności i wymioty, metaliczny smak w ustach, uczucie zmęczenia; pojedyncze przypadki niedokrwistości hemolitycznej lub aplastycznej, małopłytkowość, zapalenie naczyń; zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi; zapalenia jądra i najądrza; łysienie.
Interakcje
Stosowanie amiodaronu łącznie z lekami mogącymi spowodować zaburzenia rytmu serca jest przeciwwskazane: leki przeciwarytmiczne (chinidyna, prokainamid, dizopiramid, sotalol, bretylium); podawanie dożylne erytromycyny, kotrimoksazolu lub pentamidyny; chlorpromazyna, tiorydazyna, haloperydol, pimozyd; preparaty litu i tripierścieniowe leki przeciwdepresyjne (doksepina, amitryptylina); terfenadyna, astemizol; leki przeciwmalaryczne (chinina, chlorochina, meflochina). Nie zaleca się stosowania amiodaronu z werapamilem i diltiazemem oraz lekami β-adrenolitycznymi ze względu na możliwość spowolnienia skurczów serca. Nie zaleca się stosowania z lekami przeczyszczającymi powodującymi utratę potasu i zmniejszenie stężenia potasu we krwi oraz z lekami, które mogą spowodować zmniejszenie stężenia potasu i/lub magnezu we krwi (leki moczopędne, kortykosteroidy, tetrakozaktyd). Amiodaron zwiększa stężenie digoksyny we krwi i może spowodować jej przedawkowanie (należy kontrolować stężenie digoksyny we krwi), nasila działanie leków przeciwzakrzepowych (kontrola czasu protrombinowego) oraz fenytoiny. W przypadku jednoczesnego stosowania cyklosporyny i amiodaronu może nastąpić zwiększenie stężenia cyklosporyny we krwi - należy zweryfikować dawkę cyklosporyny.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: 200 mg 3 razy dziennie przez 7 dni; dawka podtrzymująca 100-200 mg dziennie (200 mg co drugi dzień lub 100 mg codziennie; można stosować przerwy w przyjmowaniu leku - 2 dni w tyg.).
Uwagi
Przed rozpoczęciem leczenia amiodaronem zaleca się wykonanie badań: EKG, stężenie TSH, stężenie potasu we krwi. Podczas leczenia należy regularnie wykonywać badania czynnościowe tarczycy, okresowo kontrolować czynność wątroby. Należy unikać ekspozycji na światło słoneczne lub stosować środki ochronne.
5. Amlopin
Vasodilatans, antihypertensivum |
|
ATC: C 08 CA 01 |
|
|
tabl.: (5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl.: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. zawiera 5 mg lub 10 mg amlodypiny w postaci benzenosulfonianu.
Działanie
Amlodypina jest długo działającym blokerem wolnego kanału wapniowego, pochodną dihydropirydyny, hamującą napływ jonów wapnia do komórek mięśnia sercowego i komórek mięśni gładkich. Działa przeciwnadciśnieniowo poprzez bezpośrednie działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie naczyń, rozszerza tętniczki obwodowe powodując zmiejszenie oporu obwodowego i obciążenia następczego serca. Amlodypina rozszerza tętnice i tętniczki wieńcowe w prawidłowo ukrwionych i niedokrwiennych obszarach mięśnia sercowego, jednak podstawowe działanie w chorobie niedokrwiennej opiera się na zmniejszeniu obciążenia następczego serca. Lek nie wpływa na przewodzenie w układzie bodźco-przewodzącym i na kurczliwość mięśnia sercowego. Po podaniu doustnym wchłania się prawie całkowicie, maksymalne stężenie we krwi osiąga po 6-12 h. Dostępność biologiczna wynosi 60-70%, okres półtrwania eliminacji 31-50 h, z białkami osocza wiąże się w 97,5%. Amlodypina jest metabolizowana w wątrobie do nieczynnych metabolitów i wydalana z moczem (10% związku macierzystego i 60% metabolitów) i z kałem. Lek osiąga stężenie stacjonarne we krwi po 7-8 dniach ciągłego podawania, dzięki temu nie powoduje nagłych spadków ciśnienia. U chorych z nadciśnieniem amlodypina podawana raz dziennie powoduje istotne klinicznie obniżenie ciśnienia tętniczego, zarówno w pozycji stojącej i leżącej, utrzymujące się przez pełne 24 h. U chorych na chorobę wieńcową amlodypina podawana raz dziennie wydłuża łączny czas wykonywanego wysiłku, skraca czas do pojawienia się bólu dławicowego oraz zmniejsza częstość napadów dławicowych.
Wskazania
Łagodne i umiarkowane nadciśnienie tętnicze. Profilaktyka stabilnej lub naczynioskurczowej (Prinzmetala) dusznicy bolesnej. Amlodypina może być stosowana w skojarzeniu z diuretykami, β-blokerami, ACE-inhibitorami, azotanami lub nitrogliceryną.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na związki dihydropirydynowe, ciąża, okres karmienia piersią. Nie zaleca się podawania dzieciom i młodzieży poniżej 18 r.ż. Nie jest wskazany do leczenia ostrych ataków dusznicy bolesnej.
Działanie niepożądane
Są zwykle łagodne i nie wymagają przerwania leczenia. Najczęściej opisywano ból głowy, obrzęki, uczucie zmęczenia, osłabienie, zaczerwienienie twarzy, kołatanie serca. Rzadko mogą wystąpić: niedociśnienie, bóle zamostkowe, bradykardia, tachykardia, zaparcia, biegunka, bóle stawów, bezsenność, świąd, wysypka. Przedawkowanie może doprowadzić do znaczącej i długotrwałej hipotonii wymagającej natychmiastowego zastosowania środków podtrzymujących układ krążenia.
Dawkowanie
Leczenie zarówno nadciśnienia jak i dusznicy bolesnej zaczyna się zwykle od dawki początkowej 5 mg, podawanej raz dziennie. Dawkę można zwiększyć do dawki maksymalnej 10 mg na dobę w zależności od indywidualnej reakcji chorego. Preparat można przyjmować niezależnie od posiłku. Wskazane ustalenie indywidualnego dawkowania u chorych z niewydolnością wątroby (wydłużony okres półtrwania). Zwykle 2,5-5 mg na dobę. U chorych z niewydolnością nerek i w podeszłym wieku nie jest wymagana modyfikacja dawkowania.
6. Normocard®
β-adrenolyticum, antiarrhythmicum, antihypertensivum |
|
ATC: C 07 AB 03 |
|
|
tabl.: (25 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (50 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (100 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 25 mg, 50 mg lub 100 mg atenololu.
Działanie
Kardioselektywny β-adrenolityk nie wykazujący wewnętrznej aktywności ani działania stabilizującego błonę komórkową. Blokuje działanie amin katecholowych na serce i działa ujemnie chrono-, dromo-, batmo- i inotropowo, co prowadzi do zwolnienia czynności serca oraz do zmniejszenia zapotrzebowania serca na tlen. Obniża ciśnienie tętnicze krwi, prawdopodobnie na skutek hamowania czynności serca, a także przez hamowanie katecholaminergicznego pobudzenia układu renina-angiotensyna. Wydłuża poinsulinową hipoglikemię i maskuje jej objawy. Może zaburzać profil lipidowy osocza. Może być stosowany w monoterapii oraz w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi, szczególnie lekami moczopędnymi. Wczesne podawanie atenololu w ostrym zawale serca zmniejsza obszar zawału oraz poprawia stan pacjenta i zmniejsza umieralność. W nadciśnieniu tętniczym działanie hipotensyjne występuje po około 24 h od podania pierwszej dawki, a pełny efekt terapeutyczny pojawia się po 1-2 tyg. leczenia. Po podaniu doustnym wchłania się z przewodu pokarmowego w około 50%. Maksymalne stężenie we krwi osiąga w ciągu 2-4 h po podaniu. Wiąże się z białkami osocza zaledwie w 5-15%. Nieznaczna część (około 5-10%) jest metabolizowana w wątrobie podczas pierwszego przejścia. Jest wydalany głównie z moczem, w ponad 85% w postaci nie zmienionej. T0,5 wynosi 5-7 h. Atenolol przenika przez barierę łożyska i do mleka matki, w małym stopniu przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze. Dławica piersiowa. Zaburzenia rytmu serca. Ostra faza zawału serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na atenolol lub pozostałe składniki preparatu. Bradykardia. Blok przedsionkowo-komorowy II° i III°. Wstrząs kardiogenny. Hipotonia. Kwasica metaboliczna. Nie leczona lub nie poddająca się leczeniu niewydolność krążenia. Ciężkie zaburzenia krążenia obwodowego. Zespół chorego węzła zatokowego. Nie leczony guz chromochłonny nadnerczy.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z dławicą Prinzmetala, blokiem przedsionkowo-komorowym I°, astmą oskrzelową lub innymi poważnymi zaburzeniami oddychania, niewyrównaną cukrzycą, tyreotoksykozą, zaburzeniami czynności nerek oraz u pacjentów w podeszłym wieku.
Ciąża i okres karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania w ciąży - kat. D. Atenolol stosowany w II i III trymestrze ciąży może niekorzystnie wpływać na płód (zmniejszenie urodzeniowej masy ciała). Stosowanie leku w ciąży jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy jego podanie jest bezwzględnie konieczne, a zastosowanie leku alternatywnego jest niemożliwe lub przeciwwskazane. Atenolol zastosowany bezpośrednio przed porodem może powodować u noworodka bradykardię, hipoglikemię i depresję oddechową. Nie zaleca się stosowania preparatu w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Najczęściej (powyżej 10%) występują: uczucie marznięcia kończyn, ból i zawroty głowy, zmęczenie, zmiany nastroju. Inne objawy ze strony o.u.n.: psychozy, omamy, zaburzenia snu, koszmary senne. Działania niepożądane występujące poniżej 5%: bradykardia, hipotonia ortostatyczna, senność, trudności w oddychaniu, duszność. U osób wrażliwych może wystąpić nagły blok serca, chromanie przestankowe, objaw Raynauda. Ze strony układu pokarmowego obserwowano: uczucie suchości w jamie ustnej, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, biegunkę, nudności, rzadko zapalenie wątroby lub zastój żółci. W rzadkich przypadkach może ujawnić się cukrzyca utajona, a jawna może się nasilić. Odnotowano sporadycznie zaburzenia widzenia, mniejszone wydzielanie gruczołów łzowych, zmiany skórne podobne do łuszczycy oraz wysypkę skórną. U osób z występującą w przeszłości astmą może wystąpić skurcz oskrzeli. Zmiany hematologiczne: czerwienica, trombocytopenia.
Interakcje
Stosowanie atenololu jednocześnie z antagonistami wapnia (np. werapamil, diltiazem) może nasilać ujemny efekt inotropowy, szczególnie u osób z niewydolnością serca komorową lub zatokowo-przedsionkową (może u nich wystąpić hipotonia i bradykardia). Jednoczesne stosowanie atenololu i insuliny lub doustnych leków przeciwcukrzycowych może nasilać hipoglikemizujące działanie tych leków oraz wydłużać poinsulinową hipoglikemię. Glikozydy naparstnicy, w skojarzeniu z lekami blokującymi receptor β, mogą spowodować zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego. Pochodne dihydropirydyny (nifedipina) stosowane jednocześnie z atenololem nasilają działanie hipotensyjne. Podczas stosowania atenololu i inhibitorów cyklooksygenazy (np. ibuprofen lub indometacyna) obserwowano zmniejszenie efektu hipotensyjnego. Należy zachować ostrożność w przypadku równoczesnego stosowania atenololu i leków przeciwarytmicznych z grupy I, np. disopyramidu. W razie konieczności zaprzestania stosowania atenololu i klonidyny, nie należy odstawiać obu leków równocześnie, lecz po upływie kilku dni po zaprzestaniu podawania atenololu należy odstawić klonidynę. Preparat należy odstawić na 48 h przed planowanym zabiegiem w znieczuleniu ogólnym ponieważ sumowanie efektu inotropowo ujemnego występuje również przy stosowaniu wziewnych środków anestezjologicznych; nasileniu ulega również blokada nerwowo-mięśniowa przy stosowaniu środków zwiotczających.
Dawkowanie
Dawkowanie należy ustalać indywidualnie, w zależności od stanu klinicznego pacjenta, wartości ciśnienia tętniczego i czynności serca.
Nadciśnienie tętnicze: początkowo 25-50 mg raz na dobę, w razie konieczności po okresie około 2 tyg. dawkę można zwiększyć do 100 mg raz na dobę. Atenolol można stosować jednocześnie z lekami moczopędnymi. Dławica piersiowa: zazwyczaj 100 mg raz na dobę lub 50 mg 2 razy na dobę. Zaburzenia rytmu serca: po początkowym okresie leczenia dożylnymi preparatami atenololu należy kontynuować terapię doustną postacią leku w dawce 50 mg lub 100 mg raz na dobę. Zawał serca: u chorych z istniejącymi wskazaniami do terapii w okresie 12 h od wystąpienia bólu zawałowego należy pilnie podać 5-10 mg atenololu w powolnym wstrzyknięciu dożylnym (1 mg/min), a następnie po 15 min podać doustnie 50 mg atenololu, jeśli nie stwierdzono objawów niepożądanych po podaniu dożylnym.
U pacjentów z niewydolnością nerek dawkę leku ustala się zależnie od wartości klirensu kreatyniny: 15-30 ml/min - 50 mg na dobę; poniżej 15 ml/min - 25 mg na dobę lub 50 mg co drugi dzień. U pacjentów poddawanych hemodializie - 50 mg po przeprowadzeniu każdego zabiegu. U pacjentów w podeszłym wieku, szczególnie z zaburzeniami czynności nerek, może być konieczne zmniejszenie dawki.
Uwagi
Nie należy nagle przerywać stosowania atenololu. Lek należy odstawić 48 h przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Podczas leczenia należy kontrolować biochemiczne parametry czynności nerek i wątroby oraz poziom płytek krwi. Lek może upośledzać zdolność kierowania pojazdami mechanicznymi i obsługi maszyn.
7. Atorvox
Antiatheromaticum |
|
ATC: C 10 AA 05 |
|
|
tabl. powl.: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl. powl.: (20 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl. powl.: (40 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 10 mg, 20 mg lub 40 mg atorwastatyny w postaci soli wapniowej.
Działanie
Wybiórczy i kompetycyjny inhibitor reduktazy HMG-CoA. Zmniejsza stężenie cholesterolu i lipoprotein w osoczu przez hamowanie reduktazy HMG-CoA oraz hamowanie syntezy cholesterolu w wątrobie, a także zwiększenie liczby receptorów LDL na powierzchni błony komórkowej hepatocytów, przyspieszając w ten sposób wchłanianie i katabolizm LDL. Atorwastatyna zmniejsza wytwarzanie oraz ilość cząstek LDL. Wywołuje znaczny i stały wzrost aktywności receptorów LDL połączony z korzystnymi zmianami jakościowymi krążących cząstek LDL. Skutecznie zmniejsza stężenie cholesterolu LDL u pacjentów z homozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną. O 30-46% zmniejsza stężenie cholesterolu całkowitego, o 41-61% cholesterolu LDL, o 34-50% apolipoproteiny B i o 14-33% triglicerydów, powodując jednocześnie wzrost stężenia cholesterolu HDL i apolipoproteiny A. Szybko wchłania się po podaniu doustnym i osiąga stężenie maksymalne po 1-2 h. W ok. 98% wiąże się z białkami osocza. Metabolizm zachodzi w wątrobie. Ok. 70% aktywności krążącego inhibitora reduktazy HMG-CoA przypisuje się aktywnym orto- i para-metabolitom. T0,5 atorwastatyny wynosi 14 h, T0,5 hamowania aktywności reduktazy HMG-CoA wynosi 20-30 h. Atorwastatyna i jej metabolity są wydalane z żółcią. U pacjentów z przewlekłym alkoholizmem stężenie atorwastatyny i jej aktywnych metabolitów jest znacznie wyższe.
Wskazania
Preparat jest wskazany do stosowania jednocześnie z zalecaną dietą u pacjentów z pierwotną hipercholesterolemią, w tym hipercholesterolemią rodzinną (postać heterozygotyczna) lub hiperlipidemią mieszaną (odpowiadającą typowi IIa lub IIb wg klasyfikacji Fredricksona), gdy dieta oraz inne środki niefarmakologiczne nie były wystarczająco skuteczne. Preparat jest również wskazany do stosowania w pacjentów z homozygotyczną postacią hipercholesterolemii rodzinnej, jako leczenie wspomagające inne leczenie hipolipemizujące (takie jak afereza cholesterolu-LDL) lub w przypadkach, w których te metody terapeutyczne nie są dostępne.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu. Zaburzenia czynności wątroby lub utrzymująca się, niewyjaśniona, zwiększona aktywność aminotransferaz we krwi (przekraczająca 3-krotnie wartości prawidłowej). Miopatia. Ciąża i okres karmienia piersią. Kobiety w wieku rozrodczym nie stosujące skutecznych metod zapobiegania ciąży. Leczenie należy przerwać jeżeli aktywność kinazy kreatynowej 10-krotnie przekroczy górną granicę normy lub jeśli podejrzewa się miopatię. Dziedziczna nietolerancja galaktozy, niedobór laktazy typu Lapp, zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy.
Środki ostrożności
Szczególnie ostrożnie stosować u pacjentów spożywających znaczne ilości alkoholu lub z chorobą wątroby w wywiadzie.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparat jest przeciwwskazany w ciąży i okresie karmienia piersią. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować odpowiednie metody antykoncepcyjne.
Działanie niepożądane
Często: zaparcia, wzdęcia, niestrawność, nudności, biegunka, reakcje nadwrażliwości, bezsenność, bóle lub zawroty głowy, parestezje, wysypki skórne, świąd, bóle mięśni lub stawów, osłabienie, ból w klatce piersiowej, ból pleców, obrzęki obwodowe. Niezbyt często: brak łaknienie, wymioty, małopłytkowość, łysienie, hiperglikemia, hipoglikemia, zapalenie trzustki, amnezja, neuropatia obwodowa, pokrzywka, miopatia, impotencja, zmęczenie, zwiększenie masy ciała. Rzadko: zapalenie wątroby, żółtaczka zastoinowa, zapalenie mięśni, rabdomioliza. Bardzo rzadko: anafilaksja, obrzęk naczynioruchowy, wykwity pęcherzowe (w tym rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona oraz martwica toksyczno-rozpływna naskórka). Podczas leczenia odnotowano zwiększenie aktywności aminotransferaz lub kinazy kreatynowej we krwi.
Interakcje
Ryzyko wystąpienia miopatii jest zwiększone podczas jednoczesnego stosowania statyn z cyklosporyną, fibratami, antybiotykami makrolidowymi, lekami przeciwgrzybiczymi z grupy azoli, pochodnymi kwasu nikotynowego. Cyklosporyna, antybiotyki makrolidowe (w tym erytromycyna i klarytromycyna), nafazon, leki przeciwgrzybicze pochodne azoli (w tym itrakonazol) oraz inhibitory proteazy HIV mogą zwiększać stężenie atorwastatyny w osoczu - należy zachować szczególną ostrożność. Inhibitory glikoproteiny P (np. cyklosporyna) mogą zwiększać biodostępność atorwastatyny. Podczas leczenia atorwastatyną nie należy spożywać dużych ilości soku grejpfrutowego. Należy brać pod uwagę ryzyko interakcji z rifampicyną, fenytoiną i lekami przeciwarytmicznymi klasy III, w tym z amiodaronem. Pacjentów leczonych jednocześnie digoksyną należy monitorować. Atorwastatyna zwiększa stężenie noretysteronu i etynyloestradiolu. Stężenia atorwastatyny i jej czynnych metabolitów były zmniejszone podczas jednoczesnego stosowania z kolestypolem, ale działanie hipolipemizujące było większe, niż każdego preparatu osobno. Należy monitorować pacjentów jednocześnie leczonych warfaryną. Nie stwierdzono interakcji (lub były nieistotne klinicznie) z lekami zobojętniającymi kwas żołądkowy, cymetydyną, fenazonem, amlodypiną i innymi lekami hipotensyjnymi lub przeciwcukrzycowymi.
Dawkowanie
Doustnie. Pierwotna hipercholesterolemia i hiperlipidemia mieszana: dawka początkowa wynosi 10 mg raz na dobę. Skuteczność obserwuje się po 2 tyg., maksymalną reakcję osiąga się zazwyczaj w ciągu 4 tyg. i utrzymuje podczas długotrwałego leczenia. Heterozygotyczna hipercholesterolemia rodzinna: dawka początkowa wynosi 10 mg na dobę i w razie potrzeby może być zwiększana nie częściej niż co 4 tyg. do dawki 40 mg na dobę. W razie potrzeby można zwiększyć dawkę maksymalnie do 80 mg na dobę lub stosować 40 mg na dobę w skojarzeniu z lekiem wiążącym kwasy żółciowe. Homozygotyczna rodzinna hipercholesterolemia: 10-80 mg na dobę, jako leczenie wspomagające inne metody (np. aferezę cholesterolu LDL) oraz w przypadku, gdy takie sposoby leczenia są niedostępne. Dzieci: preparat może być stosowany wyłącznie przez lekarzy specjalistów. U dzieci w wieku 4-17 lat z ciężkimi dyslipidemiami, takimi jak homozygotyczna hipercholesterolemia rodzinna, dawka początkowa wynosi 10 mg na dobę i może być zwiększona do 80 mg na dobę. Bezpieczeństwo stosowania preparatu w tej grupie wiekowej nie zostało ustalone. Pacjenci z niewydolnością wątroby: może być konieczne zmniejszenie dawki.
Uwagi
Przed rozpoczęciem leczenia należy przeprowadzić badania czynności wątroby oraz regularnie kontrolować te wyniki w czasie kuracji. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, niedoczynnością tarczycy, dziedzicznymi chorobami mięśni w wywiadzie (w tym w wywiadzie rodzinnym), wystąpieniem działania toksycznego statyn lub fibratów na mięśni w wywiadzie, z zaburzeniami czynności wątroby i/lub nadużywającymi alkoholu należy oznaczyć poziom kinazy kreatynowej przed rozpoczęciem leczenia; jeżeli wartość CK 5-krotnie przekroczy górną granicę normy leczenia nie należy rozpoczynać.
8. Tolargin®
Spasmolyticum, analgeticum |
|
ATC: N 02 BB 52 |
|
|
czopki doodbytnicze: 10 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 czopek zawiera 300 mg soli sodowej metamizolu, 40 mg chlorowodorku papaweryny, 0,8 mg metyloazotanu atropiny.
Działanie
Metamizol (noramidopiryna) działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przeciwgorączkowo silniej od pochodnych kwasu acetylosalicylowego, przez hamowanie aktywności cyklogenazy prostaglandynowej w o.u.n. Chlorowodorek papaweryny (izocholinowa pochodna opium) wykazuje działanie rozkurczowe na mięśnie głądkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych z towarzyszącym obniżeniem ciśnienia tętniczego w mechanizmie hamowania fosfodiesterazy i nagromadzenia cAMP. Metyloazotan atropiny działa przez blokowanie receptorów muskarynowych (silniej od atropiny) dając w efekcie rozkurcz mięśni gładkich (przewodu pokarmowego - jelita, drogi żółciowe) i dróg moczowych. Pochodna atropiny wykazuje też działanie hamujące na wydzielanie gruczołów egzokrynnych i silne - blokujące zwoje autonomiczne.
Wskazania
Stany skurczowe mięśni gładkich w obrębie przewodu pokarmowego (kolka wątrobowa, nerkowa, skurcze żołądka lub jelit) oraz zespół napięcia przedmiesiączkowego i bolesne miesiączkowanie.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu, jaskra, zaburzenia rytmu serca, tachykardia, przerost gruczołu krokowego, megacolon, miastenia, uropatia z niedrożnością dróg moczowych, atonia jelit, zmiany w obrazie morfologicznym krwi (niedokrwistość, agranulocytoza, leukopenia), ostra porfiria wątrobowa, ciąża i okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek, z niewydolnością krążenia, z refluksem żołądkowo-przełykowym, achalazją przełyku, zwężeniem odźwiernika, chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, u pacjentów w podeszłym wieku (ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia zaparć, zatrzymania moczu oraz zaburzeń ze strony o.u.n.), z niedoborem G-6-PD, z nadczynnością tarczycy.
Ciąża i okres karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania w ciąży (wg US FDA): kat. X. Preparat jest przeciwwskazany w ciąży i okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności, wymioty, zaparcia, suchość błon śluzowych. Zatrzymanie moczu. Niedokrwistość, agranulocytoza, leukopenia, trombocytopenia, aplazja szpiku (u pacjentów wrażliwych może wystąpić po jednorazowym podaniu). Ból i zawroty głowy, zaburzenia widzenia oraz mowy, złe samopoczucie, dezorientacja, senność, omamy. Podwyższenie ciśnienia śródgałkowego. Uszkodzenie wątroby i nerek. Nadmierna potliwość. Niedociśnienie ortostatyczne, zaburzenia rytmu serca, tachykardia, bradykardia. Skórne reakcje nadwrażliwości, zapalenie spojówek. Eozynofilia. Zaostrzenie porfirii.
Interakcje
Preparat nasila działanie leków przeciwcholinergicznych, przeciwzakrzepowych z grupy pochodnych kumaryny, doustnych leków przeciwcukrzycowych, sulfonamidów i fenytoiny oraz działanie niepożądane metotreksatu. Papaweryna osłabia działanie lewodopy. Leki przeciwhistaminowe, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, pochodne fenotiazyny i chinidyna stosowane równocześnie mogą nasilić objawy atropinowe.
Dawkowanie
Doodbytniczo 1-2 czopki na dobę.
Uwagi
Preparat powoduje upośledzenie sprawności psychofizycznej, zdolności prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu.
9. Lisonid 5 mg; Lisonid 10 mg; Lisonid 20 mg
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 07 |
|
|
tabl. powl.: (5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (10 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (20 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 10 mg lub 20 mg chlorowodorku benazeprylu.
Działanie
Silny inhibitor konwertazy angiotensyny. Podanie benazeprylu pacjentom z nadciśnieniem tętniczym powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi w tym samym stopniu, niezależnie od pozycji ciała, bez kompensacyjnego przyspieszenia czynności serca. Zniesieniu ulega naczyniowy opór obwodowy bez zmiany lub ze zwiększeniem pojemności minutowej serca. Ulega zwiększeniu nerkowy przepływ krwi bez zmiany filtracji kłębuszkowej. Działanie przeciwnadciśnieniowe rozpoczyna się po 1 h od podania leku i utrzymuje się przez 24 h. Terapia benazeprylem zmniejsza objawy u pacjentów z niewydolnością serca. Chlorowodorek benazeprylu jako prolek jest metabolizowany (hydroliza, głównie w wątrobie) do benazeprylatu, który jest jedynym czynnym metabolitem. Po podaniu doustnym wchłaniane jest co najmniej 37% dawki. Biodostępność chlorowodorku benazeprylu po podaniu doustnym wynosi około 28%. W około 95% wiąże się z białkami osocza. Benazeprylat jest wydalany głównie w postaci nie zmienionej z żółcią i moczem. T0,5 benazeprylatu wynosi 10-11 h. U pacjentów z ciężką niewydolnością nerek występuje wolniejsza eliminacja i zwiększona kumulacja chlorowodorku benazeprylu.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze samoistne. Zastoinowa niewydolność serca - w leczeniu skojarzonym z lekami moczopędnymi, a w szczególności z glikozydami naparstnicy w przypadkach ciężkiej zastoinowej niewydolności serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na chlorowodorek benazeprylu, inne inhibitory ACE lub pozostałe składniki preparatu. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie, związany z wcześniejszym stosowaniem inhibitorów ACE. Dziedziczny lub idiopatyczny obrzęk naczynioruchowy. Obustronne zwężenie tętnic nerkowych. Stan po przeszczepieniu nerki. Hemodynamicznie istotne zwężenie zastawki aortalnej lub zastawki dwudzielnej/kardiomiopatia przerostowa. Pierwotny hiperaldosteronizm. II i III trymestr ciąży. Okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym otrzymujących benazepryl, wystąpienie niedociśnienia tętniczego jest bardziej prawdopodobne w przypadku chorych odwodnionych na skutek wcześniejszego leczenia moczopędnego, stosowania diety ubogosodowej, dializy, biegunki, wymiotów lub jeśli występuje ciężkie nadciśnienie reninozależne. Leczenie benazaprylem pacjentów ze zwiększonym ryzykiem objawowego niedociśnienia tętniczego należy rozpoczynać pod ścisłą kontrolą lekarską i powinni oni pozostawać pod dokładną obserwacją przez pierwsze 2 tyg. leczenia i po każdym zwiększeniu dawki leku. Przed rozpoczęciem leczenia preparatem należy wyrównać istniejące niedobory sodu i hipowolemię. Podobne zalecenia powinny być zastosowane u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i z zaburzeniami naczyniowo-mózgowymi, u których znaczne obniżenie ciśnienia krwi może doprowadzić do zawału mięśnia sercowego lub epizodu naczyniowo-mózgowego. Ciśnienie tętnicze krwi i parametry laboratoryjne należy uważnie kontrolować u pacjentów: z hiponatremią lub hipowolemią, z ciężką dekompensacją serca, w wieku powyżej 65 lat, z ciężkim nadciśnieniem tętniczym. Lek powinien być ostrożnie stosowany u pacjentów z niewydolnością nerek - należy ściśle kontrolować czynność nerek. Niewydolność nerek obserwowano w trakcie stosowania inhibitorów ACE, zwłaszcza u pacjentów z ciężką niewydolnością serca lub współistniejącą chorobą nerek. Ostrożnie stosować u pacjentów stosujących leki moczopędne, szczególnie u osób odwodnionych lub z hiponatremią. U pacjentów dializowanych z użyciem poliakrylonitrowych błon dializacyjnych o dużej przepuszczalności i jednocześnie stosujących benazepryl, istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji rzekomoanafilaktycznych. Lek należy stosować ze szczególną ostrożnością u pacjentów z kolagenozą naczyń, stosujących leki immunosupresyjne, przyjmujących allopurynol lub prokainamid. Ze względu na ryzyko wystąpienia hiperkaliemii, należy zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania leków moczopędnych oszczędzających potas. U pacjentów poddanych dużym zabiegom chirurgicznym lub w trakcie znieczulenia środkami o właściwościach hipotensyjnych benazepryl może powodować niedociśnienie tętnicze. U pacjentów, u których podczas stosowania leczenia rozwinęła się żółtaczka lub odnotowano zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych należy przerwać stosowanie benazeprylu i zastosować odpowiednie postępowanie. Ostrożnie stosować u pacjentów z cukrzycą. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania leku u dzieci nie zostało ustalone. Preparat zawiera laktozę i nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lapp lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparatu nie należy stosować w I trymestrze ciąży. Preparat jest przeciwwskazany w II i III trymestrze ciąży (przedłużona ekspozycja w II i III trymestrze ciąży powoduje toksyczne działanie na płód - niewydolność nerek, małowodzie, niedorozwój czaszki oraz u noworodków - niewydolność nerek, niedociśnienie tętnicze, hiperkaliemia). Benazepryl i jego metabolity przenikają do pokarmu kobiecego - lek jest przeciwwskazany w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Często (≥ 1/100, <1/10): ciężkie niedociśnienie tętnicze z hipotonią ortostatyczną (szczególnie w grupie dużego ryzyka), zawroty głowy, omdlenia, zaburzenia widzenia; zaburzenie czynności nerek; kaszel, zapalenie oskrzeli; nudności, ból brzucha, niestrawność; ból głowy, uczucie zmęczenia, zaburzenia równowagi, senność, apatia; zmniejszenie stężenia hemoglobiny, zmniejszenie hematokrytu, zmniejszenie liczby leukocytów i płytek krwi. Niezbyt często (≥ 1/1000, <1/100): białkomocz, postępujące pogorszenie czynności nerek; duszność, zapalenie zatok, zapalenie błony śluzowej nosa; wymioty, biegunka, zaparcie, obrzęk jelit i kamica żółciowa; zmienność nastroju, parestezje, zawroty głowy, zaburzenia smaku, zaburzenia snu, splątanie, nerwowość, impotencja, niewyraźne widzenie; niedokrwistość, niedokrwistość aplastyczna, trombocytopenia, leukopenia, neutropenia, agranulocytoza; wysypka skórna, świąd. Rzadko (≥ 1/10 000, <1/1000): mocznica, ostra niewydolność nerek; pokrzywka, pęcherzyca, zespół Stevens-Johnsona, nadwrażliwość, obrzęk naczynioruchowy twarzy, kończyn, ust, języka, głośni lub krtani. Bardzo rzadko (<1/10 000): zawał mięśnia sercowego lub epizod naczyniowo-mózgowy u pacjentów z grupy ryzyka, kołatanie serca, tachykardia, dławica piersiowa, zaburzenia rytmu serca; skurcz oskrzeli, zapalenie języka, suchość w jamie ustnej; zapalenie trzustki, niedrożność jelit; niedokrwistość hemolityczna; łysienie, łuszczyca, zespół Raynauda.
Interakcje
Leki przeciwnadciśnieniowe, moczopędne, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki przeciwpsychotyczne, środki znieczulające mogą addycyjnie zwiększać działanie hipotensyjne benazeprylu i wywoływać nasilone objawowe niedociśnienie tętnicze. Także jednoczesne podawanie benazeprylu z preparatami nitrogliceryny, innymi azotanami oraz innymi lekami rozszerzającymi naczynia krwionośne może powodować dodatkowe obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Preparaty potasu, leki moczopędne oszczędzające potas (np. spironolakton, triamteren, amiloryd, eplerenon) lub zamienniki soli kuchennej zawierające potas mogą znacząco zwiększać stężenie potasu we krwi, zwłaszcza u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek. Sympatykomimetyki zmniejszają przeciwnadciśnieniowe działanie benazeprylu. Allopurynol, prokainamid, cytostatyki, leki immunosupresyjne, kortykosteroidy stosowane ogólnie i inne leki powodujące zmiany w obrazie krwi stosowane jednocześnie z benazeprylem zwiększają ryzyko wystąpienia hematologicznych działań niepożądanych, szczególnie leukocytozy lub leukopenii. Podczas jednoczesnego stosowania związków litu obserwowano przemijające zwiększenie stężenia litu we krwi z objawami kardiotoksyczności oraz neurotoksyczności. Jednoczesne stosowanie leków przeciwcukrzycowych (insulina i doustne leki hipoglikemizujące) zwiększa ryzyko wystąpienia hipoglikemii. Leki z grupy NLPZ osłabiają działanie przeciwnadciśnieniowe z pogorszeniem czynności nerek. Heparyna zwiększa ryzyko hiperkaliemii. Alkohol nasila działanie przeciwnadciśnieniowe benazeprylu. Chlorek sodu osłabia działanie hipotensyjne benazeprylu.
Dawkowanie
Doustnie. Nadciśnienie tętnicze samoistne: 10-20 mg na dobę w 1-2 dawkach. Maksymalna dawka dobowa wynosi 40 mg. Zastoinowa niewydolność serca: początkowo 2,5 mg na dobę; po 2-4 tyg. dawkę można zwiększyć do 5 mg na dobę. Maksymalna dawka dobowa wynosi 20 mg na dobę. W przypadku zaburzeń czynności nerek, w leczeniu samoistnego nadciśnienia tętniczego dawkę należy zmniejszyć, jeśli klirens kreatyniny jest mniejszy niż 30 ml/min. W przypadku niewydolności nerek, podobnie jak u pacjentów z niewydolnością serca, nie należy przekraczać dawki 10 mg.
Tabletki można przyjmować niezależnie od posiłku, popijając wystarczającą ilością płynu. Dawka dobowa preparatu powinna być przyjmowana rano w pojedynczej dawce, może być także podzielona na 2 dawki - przyjmowane rano i wieczorem.
Uwagi
Preparat wywiera niewielki wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych - zaleca się zachowanie ostrożności podczas wykonywania tych czynności.
10. Lokren® 20
β-adrenolyticum, antihypertensivum |
|
ATC: C 07 AB 05 |
|
|
tabl. powl.: (20 mg) 28 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 20 mg chlorowodorku betaksololu.
Działanie
Selektywny β-bloker o przedłużonym działaniu, wybiórczo blokujący β1 receptory. Działa przede wszystkim na receptory β1-adrenergiczne w sercu, nie posiada wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej. Zwalnia czynność serca w spoczynku i podczas wysiłku. Po podaniu doustnym betaksolol jest szybko i całkowicie wchłaniany. Biodostępność wynosi około 85%. T0,5 wynosi 16-20 h.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze. Choroba niedokrwienna serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na betaksolol lub pozostałe składniki preparatu. Astma i ciężkie przewlekłe obustronne zapalenie płuc. Nie leczona niewydolność serca. Wstrząs kardiogenny. Blok przedsionkowo-komorowy II° lub III°. Dławica Prinzmetala. Zespół chorego węzła zatokowego (włączając blok zatokowo-przedsionkowy). Bradykardia poniżej 50 uderzeń/min. Choroba Raynauda i ciężkie zaburzenia czynności tętnic obwodowych. Nieleczony guz chromochłonny nadnerczy. Hipotonia. Nie stosować w skojarzeniu z floktafeniną, amiodaronem.
Środki ostrożności
Szczególnie ostrożnie stosować w bloku przedsionkowo-komorowym I°. Ostrożnie stosować w zaburzeniach czynności tętnic obwodowych, cukrzycy, łuszczycy, w niewydolności nerek oraz u osób w podeszłym wieku. Brak doświadczeń klinicznych odnośnie stosowania leku u dzieci.
Ciąża i okres karmienia piersią
Brak doświadczeń klinicznych odnośnie stosowania leku w ciąży. Nie jest wskazane stosowanie leku w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Najczęściej występują: osłabienie, oziębienie kończyn, bradykardia (w niektórych przypadkach ciężka), zaburzenia żołądkowo-jelitowe (bóle brzucha, nudności, wymioty), impotencja, ból i zawroty głowy, bezsenność. Rzadko występują: spowolnienie przewodnictwa przedsionkowo-komorowego lub nasilenie istniejącego bloku przedsionkowo-komorowego, niewydolność krążenia, hipotonia, skurcz oskrzeli, hipoglikemia, objaw Raynauda, nawrót istniejącego wcześniej chromania przestankowego, choroby skóry (pojawienie się lub zaostrzenie łuszczycy), zaburzenia depresyjne. W rzadkich przypadkach mogą pojawić się przeciwciała przeciwjądrowe; wyjątkowo rzadko występują objawy tocznia rumieniowatego.
Interakcje
Niewskazane jest jednoczesne stosowanie z floktafeniną - w przypadku wstrząsu lub niedociśnienia wywołanego floktafeniną, leki o działaniu β-adrenolitycznym powodują zmniejszenie reakcji wyrównawczych ze strony układu sercowo-naczyniowego. Należy unikać jednoczesnego stosowania z amiodaronem - wywołuje zaburzenia kurczliwości, automatyzmu i przewodnictwa mięśnia sercowego. Szczególną ostrożność należy zachować podczas jednoczesnego podawania z: halogenowymi wziewnymi środkami znieczulającymi - może wystąpić redukcja reakcji wyrównawczych ze strony układu sercowo-naczyniowego; antagonistami wapnia (bepridil, diltiazem, werapamil) - nasilenie działania betaksololu, co może prowadzić do zaburzeń automatyzmu, przewodnictwa, niewydolności serca; lekami przeciwarytmicznymi (chinidyna, propafenon, dizopiramid) - istnieje możliwość wystąpienia zaburzeń automatyzmu, przewodnictwa i kurczliwości serca; baklofenem - może nasilać działanie hipotensyjne betaksololu; insuliną i doustnymi lekami o działaniu hipoglikemizującym - leki β-adrenolityczne mogą maskować objawy hipoglikemii; lidokainą - może wystąpić zwiększenie stężenia lidokainy we krwi; środkami kontrastowymi zawierającymi jod - w przypadku wstrząsu lub niedociśnienia związanego z zastosowaniem środków kontrastowych zawierających jod, leki o działaniu β-adrenolitycznym powodują zmniejszenie reakcji wyrównawczych ze strony układu sercowo-naczyniowego. Należy rozważyć jednoczesne zastosowanie betaksololu z: lekami z grupy NLPZ, kortykosteroidami tetrakozaktydami - zmniejszenie działania hipotensyjnego; antagonistami wapnia (nifedypina) - niedociśnienie, niewydolność serca u pacjentów z utajoną lub nie poddającą się leczeniu niewydolnością krążenia; lekami przeciwdepresyjnymi (pochodne imipraminy) i neuroleptykami - nasilenie działania hipotensyjnego oraz ryzyko wystąpienia hipotonii ortostatycznej; meflokiną - ryzyko wystąpienia bradykardii.
Dawkowanie
Doustnie: zazwyczaj 20 mg raz na dobę. W niewydolności nerek dawkę należy dostosować do czynności nerek: przy klirensie kreatyniny powyżej 20 ml/min nie ma potrzeby modyfikacji dawki; w ciężkiej niewydolności nerek - klirens poniżej 20 ml/min - zalecana dawka wynosi 10 mg na dobę. W niewydolności wątroby nie jest konieczna zmiana dawkowania.
Uwagi
Leku nie należy odstawiać nagle, szczególnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca; dawkę należy zmniejszać stopniowo przez 2 tyg.; w razie potrzeby należy rozpocząć leczenie innym lekiem, aby uniknąć zaostrzenia dusznicy bolesnej. Lek może powodować dodatni wynik testów antydopingowych u sportowców.
11. Bezamidin
Antiatheromaticum |
|
ATC: C 10 AB 02 |
|
|
tabl. powl.: (200 mg) 50 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 200 mg bezafibratu.
Działanie
Obniża podwyższone stężenie lipidów we krwi, zwłaszcza triglicerydów i cholesterolu poprzez wpływ na zmniejszenie ich syntezy w organizmie. Hamuje syntezę głównie lipoproteidów VLDL zmieniając proporcje pomiędzy poszczególnymi frakcjami na korzyść lipoproteidów HDL. W 95% wiąże się z białkami osocza. T0,5 wynosi około 2 h. Wydala się z moczem w około 50% w postaci nie zmienionej, reszta - w postaci metabolitów.
Wskazania
Hiperlipidemie pierwotne typów IIa, IIb, III, IV i V według Fredricksona, odpowiadające grupom B-E według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego, w przypadkkach, w których sama dieta nie daje efektów. Hiperlipidemie wtórne, które nie ustępują pod wpływem leczenia choroby podstawowej. Profilaktyczne stosowanie w miażdżycy naczyń bez udokumentowanych zaburzeń gospodarki lipidowej nie jest wskazaniem do stosowania leku.
Przeciwwskazania
Ciąża, okres karmienia piersią, okres stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, choroby wątroby (z wyjątkiem stłuszczenia jej w przebiegu hipertriglicerydemii), choroby pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa, niewydolność wątroby lub nerek (niewydolność nerek z kreatyniną powyżej 6 mg%). Wnikliwego ustalenia wskazań do leczenia wymagają kobiety w wieku rozrodczym.
Działanie niepożądane
Niekiedy zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego - nudności, bóle w nadbrzuszu, wolne stolce - z reguły ustępują po 1-2 tyg. bez konieczności zmiany leczenia, ból i zawroty głowy, uczucie zmęczenia, osłabienie, przerzedzenie włosów. W pojedynczych przypadkach obserwowano zespół objawów miopatii - bóle mięśni, podwyższenie aktywności kreatynofosfokinazy w surowicy, w tych przypadkach należy leczenie przerwać. Rzadko występuje nieznaczne zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny w surowicy, umiarkowane zmniejszenie aktywności fosfatazy alkalicznej, zaburzenia potencji, reakcje alergiczne.
Interakcje
Nasila działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, przy równoczesnym stosowaniu należy zmniejszyć ich dawkę do 30-50% i prowadzić dalsze leczenie w oparciu o wskaźnik Quicka. Leki zobojętniające kwas żołądkowy osłabiają wchłanianie bezafibratu z przewodu pokarmowego. Działanie insuliny i leków przeciwcukrzycowym ulega nasileniu, może to być interakcja korzystna, wymaga jednak kontrolowania stężenia glukozy we krwi.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli: 2-3 razy dziennie po 200 mg. Tabletki należy połykać w całości, bez rozgryzania, po posiłku, popijając niewielką ilością płynu; w początkowym okresie niewydolności nerek dawki należy modyfikować w zależności od poziomu kreatyniny. W hipoalbuminemii stężenie leku jest odpowiednio wyższe i dawkowanie również wymaga modyfikacji. Pacjenci z nadwagą powinni znormalizować m.c., podstawą leczenia hiperlipoproteinemii jest dieta.
Uwagi
Podczas leczenia należy kontrolować stężenie lipidów we krwi, brak efektu po 2-3 miesiącach nakazuje przerwanie leczenia.
12. Bisocard®
β-adrenolyticum, antihypertensivum |
|
ATC: C 07 AB 07 |
|
|
tabl. powl.: (5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 5 mg lub 10 mg fumaranu bisoprololu.
Działanie
Kardioselektywny bloker receptorów β1-adrenergicznych, pozbawiony wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej i właściwości stabilizowania błon komórkowych. Obniża ciśnienie tętnicze krwi poprzez zmniejszenie pojemności wyrzutowej serca oraz zahamowanie uwalniania reniny przez nerki. Zmniejsza zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen w wyniku zwolnienia czynności serca oraz zmniejszenia siły jego skurczu. W zalecanych dawkach nie posiada wpływu na receptory β2-adrenergiczne w oskrzelach i naczyniach. Po podaniu doustnym wchłania się z przewodu pokarmowego około 80-90% podanej dawki. Maksymalne stężenie we krwi występuje po 2-4 h. Lek w niewielkim stopniu wiąże się z białkami osocza. Około 50% podanej dawki jest metabolizowane w wątrobie i wydalane z moczem w postaci metabolitów, pozostała część w postaci nie zmienionej. T0,5 wynosi 9-12 h.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze (w monoterapii lub w terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi). Dławica piersiowa.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na bisoprolol lub związki z tej grupy chemicznej. Ciąża i okres karmienia piersią. Niewyrównana niewydolność krążenia, wstrząs kardiogenny, blok przedsionkowo-komorowy II° i III°, zespół chorego węzła zatokowego, blok przedsionkowo-zatokowy (u pacjentów bez rozrusznika), bradykardia poniżej 45 uderzeń na minutę przed rozpoczęciem leczenia, hipotonia. Nie stosować u dzieci. Ostrożnie stosować u pacjentów z reakcjami alergicznymi w wywiadzie oraz u osób ze współistniejącą astmą oskrzelową, rozedmą płuc, niealergicznym zapaleniem oskrzeli, cukrzycą, nadczynnością tarczycy, depresją, guzem chromochłonnym nadnerczy, rzekomoporażenną niedomogą mięśni, łuszczycą, zespołem Raynauda i innymi zaburzeniami krążenia obwodowego, a także w niewydolności wątroby i nerek.
Działanie niepożądane
Sporadycznie, szczególnie na początku leczenia obserwowano uczucie zmęczenia, zawroty i ból głowy, zaburzenia snu, bóle pleców i stawów, depresję. Objawy te mają niewielkie nasilenie i z reguły ustępują po 1-2 tygodniach od rozpoczęcia terapii. Ze strony układu krążenia obserwowano hipotonię ortostatyczną, bradykardię, nasilenie objawów niewydolności krążenia, zaburzenia krążenia obwodowego, nasilenie dolegliwości u pacjentów z chromaniem przestankowym i zespołem Raynauda; ze strony układu oddechowego - trudności w oddychaniu, skrócenie oddechu. Przy współistniejącej cukrzycy może wystąpić pogorszenie tolerancji glukozy oraz maskowanie objawów hipoglikemii. Rzadko występowały: wysypka skórna, nasilenie objawów istniejącej łuszczycy, ból w klatce piersiowej, hipotonia ortostatyczna, zaburzenia potencji. Reakcje zróżnicowane osobniczo mogą ograniczać zdolność do kierowania pojazdami mechanicznymi lub obsługi maszyn.
Interakcje
Nasila działanie innych leków hipotensyjnych. Przy jednoczesnym stosowaniu rezerpiny, metyldopy, klonidyny, glikozydów naparstnicy, guanfacyny może wystąpić bradykardia oraz silne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi (w przypadku równoległego przyjmowania klonidyny można zaprzestać jej podawania dopiero kilka dni po odstawieniu bisoprololu). Z antagonistami wapnia (werapamil, diltiazem) lub innymi lekami przeciwarytmicznymi (np. disopiramid) istnieje możliwość wystąpienia hipotonii, bradykardii oraz zaburzeń rytmu (wskazana jest obserwacja pacjenta). Bisoprolol może nasilać działanie insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych oraz zmniejszać wydolność serca przy zastosowaniu środków znieczulenia ogólnego.
Dawkowanie
Dawkowanie powinno być ustalone indywidualnie na podstawie częstości tętna i efektu terapeutycznego. Doustnie 5-10 mg raz dziennie. Nie należy przekraczać dawki 20 mg na dobę. U pacjentów ze stanami skurczowymi oskrzeli dawka początkowa wynosi 2,5 mg dziennie. Tabletki należy przyjmować przed lub w trakcie posiłków. U chorych z niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 40 ml/min) oraz u chorych z niewydolnością wątroby początkowa dawka leku wynosi 2,5 mg dziennie (nie należy stosować dawki większej niż 10 mg dziennie).
Uwagi
Leczenia nie należy nagle przerywać, lek należy odstawiać powoli, szczególnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Podczas leczenia należy zachować ostrożność w przypadku prowadzenia pojazdów, obsługi maszyn i urządzeń.
13. Quinapril
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 06 |
|
|
tabl. powl.: (5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (20 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (40 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 5 mg, 10 mg, 20 mg lub 40 mg chinaprylu.
Działanie
Chinapryl jest prolekiem, który ulega hydrolizie do aktywnego metabolitu - chinaprylatu - inhibitora konwertazy angiotensyny (ACE) działającego w osoczu i tkankach. ACE katalizuje konwersję angiotensyny I do angiotensyny II, która jest silnym związkiem obkurczającym naczynia. Zahamowanie ACE powoduje zmniejszenie stężenia angiotensyny II i zmniejszenie uwalniania aldosteronu; prawdopodobnie zahamowaniu ulega również metabolizm bradykininy. Chinapryl nie wywiera wpływu na profil lipidów i nie wywiera negatywnego wpływu na metabolizm glukozy. Chinapryl zmniejsza opór obwodowy i nerkowy. Nie stwierdza się istotnych klinicznie zmian w przepływie nerkowym krwi i szybkości przesączania kłębuszkowego. Chinaprylat powoduje obniżenie ciśnienia krwi w pozycji leżącej, siedzącej i stojącej. Podczas stosowania zalecanych dawek maksymalne działanie uzyskuje się po 2-4 h. U niektórych pacjentów osiągnięcie maksymalnego działania przeciwnadciśnieniowego może zająć 2-4 tyg. Biodostępność aktywnego metabolitu - chinaprylatu wynosi 30-40% podanej doustnie dawki chinaprylu. Maksymalne stężenie we krwi uzyskuje się po ok. 2 h od podania. Około 97% substancji aktywnej wiąże się z białkami osocza. Podczas stosowania dawek wielokrotnych T0,5 wynosi 3 h. Stan stacjonarny jest osiągany w ciągu 2-3 dni. Chinaprylat jest wydalany głównie w postaci nie zmienionej z moczem.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze samoistne. Zastoinowa niewydolność serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na chinapryl, pozostałe składniki preparatu oraz na inne inhibitory ACE. II i III trymestr ciąży. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie, związany z wcześniejszym stosowaniem inhibitorów ACE. Dziedziczny lub idiopatyczny obrzęk naczynioruchowy.
Środki ostrożności
Należy zachować ostrożność w przypadku zmniejszonej objętości wewnątrznaczyniowej (np. w wyniku stosowania leków moczopędnych, ograniczenia soli w diecie, dializ, biegunki lub wymiotów oraz u pacjentów z ciężkim nadciśnieniem reninozależnym), u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek, niewydolnością serca, u pacjentów ze zwężeniem zastawki mitralnej i zawężeniem drogi odpływu z lewej komory serca np. zwężeniem zastawki aortalnej, zwężeniem podzastawkowym lub kardiomiopatią przerostową (w przypadkach, w których zwężenie jest istotne hemodynamicznie nie należy stosować chinaprylu), u pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy nerkowej jedynej czynnej nerki, u pacjentów z niewydolnością wątroby lub postępującą chorobą tego narządu, u chorych na cukrzycę, u pacjentów poddawanych dużym zabiegom chirurgicznym lub w czasie znieczulenia lekami wywołującymi hipotonię oraz u pacjentów z obrzękiem naczynioruchowym w wywiadzie, nie związanym z podaniem inhibitorów ACE. Do pacjentów, których można zaliczyć do grupy zwiększonego ryzyka i u których leczenie należy rozpoczynać w szpitalu, należą: pacjenci leczeni dużymi dawkami diuretyków pętlowych (np. >80 mg furosemidu) lub kilkoma lekami moczopędnymi, pacjenci z hipowolemią, hiponatremią lub skurczowym ciśnieniem tętniczym <90 mmHg, pacjenci leczeni dużymi dawkami leków rozszerzających naczynia, ze stężeniem kreatyniny we krwi >150 µmol/l lub pacjenci >70 r.ż. Szczególną ostrożność należy zachować stosując chinapryl u pacjentów z kolagenozą naczyń, leczonych lekami immunosupresyjnymi, allopurinolem lub prokainamidem oraz u pacjentów, u których wymienione czynniki współistnieją ze sobą, zwłaszcza jeśli wcześniej występowały zaburzenia czynności nerek. Ze względu na ryzyko hiperkaliemii, ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością nerek, cukrzycą, leczonych lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas, przyjmujących preparaty potasu lub substytuty soli kuchennej zawierające potas, a także u chorych przyjmujących inne leki, które mogą powodować zwiększenie stężenia potasu we krwi (np. heparynę). Pacjenci z pierwotnym hiperaldosteronizmem nie reagują na leczenie lekami przeciwnadciśnieniowymi działającymi poprzez układ renina-angiotensyna - nie zaleca się stosowania inhibitorów ACE u tych pacjentów. Doświadczenie ze stosowaniem chinaprylu u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny <10 ml/min) i u pacjentów dializowanych jest niewystarczające. Nie ma doświadczenia ze stosowaniem chinaprylu u chorych po niedawno przebytym zabiegu przeszczepienia nerki - nie zaleca się stosowania leku w tej grupie chorych. Nie potwierdzono skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leku u dzieci i młodzieży - preparat nie jest zalecany w tej grupie pacjentów. U chorych otrzymujących inhibitory ACE leczonych hemodializami z zastosowaniem błon dializacyjnych o dużej przepuszczalności obserwowano reakcje rzekomoanafilaktyczne - należy rozważyć zastosowanie innego rodzaju błony dializacyjnej lub innej grupy leków przeciwnadciśnieniowych. U pacjentów wymagających leczenia odczulającego (np. jadem owadów błonkoskrzydłych) lub poddawanych zabiegowi LDL-aferezy z użyciem siarczanu dekstranu zaleca się czasowe przerwanie podawania inhibitorów ACE ze względu na ryzyko wystąpienia zagrażających życiu reakcji rzekomoanafilaktycznych.
Ciąża i okres karmienia piersią
Nie należy stosować preparatu w I trymestrze ciąży. Lek jest przeciwwskazany w II i III trymestrze ciąży oraz w okresie karmienia piersią. Przedłużona ekspozycja na inhibitory ACE w II i III trymestrze ciąży powoduje toksyczne działanie na płód (zaburzenie czynności nerek, małowodzie, opóźnienie kostnienia czaszki) i noworodka (niewydolność nerek, hipotonia, hiperkaliemia). Lek przenika do mleka kobiecego.
Działanie niepożądane
Często (>1/100): ból i zawroty głowy, zmęczenie, niedociśnienie tętnicze, kaszel, nudności, wymioty, biegunka. Niezbyt często (>1/1000, <1/100): zaburzenia snu, nerwowość; parestezje, senność; kołatanie serca, zatrzymanie akcji serca, ból w klatce piersiowej, dławica piersiowa; hipotonia ortostatyczna; neutropenia; zapalenie zatok, zapalenie gardła, infekcje górnych dróg oddechowych; niestrawność, bóle brzucha, suchość w ustach, wzdęcia; wysypka, świąd, pokrzywka, złuszczające zapalenie skóry, nasilone pocenie, wyprysk; białkomocz (czasami z jednoczesnym pogorszeniem czynności nerek); impotencja; osłabienie, obrzęk naczynioruchowy. Rzadko (>1/10 000, <1/1000): depresja, splątanie; zaburzenia równowagi, neuropatia; nieostre widzenie, niedowidzenie; szumy uszne; tachykardia, omdlenie, zawał serca, przejściowe napady niedokrwienne, krwotok mózgowy; agranulocytoza; skurcz oskrzeli, duszność, zapalenie oskrzeli, nieżyt błony śluzowej nosa, nasilenie objawów astmy oskrzelowej; zaburzenia smaku, zaparcia, zapalenie trzustki, zapalenie języka, niedrożność jelit; zaburzenia czynności wątroby; rumień wielopostaciowy, zespół Stevens-Johnsona, nekroliza naskórka, zmiany łuszczycopodobne, łysienie, pęcherzyca, nadwrażliwość na światło; bóle stawowe, bóle mięśniowe, bóle pleców; zaburzenia czynności nerek, hiperkaliemia. Bardzo rzadko (<1/10 000): alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, reakcje rzekomoanafilaktyczne; żółtaczka cholestatyczna, zapalenie wątroby; niewydolność nerek. Podczas stosowania innych inhibitorów ACE opisywano ginekomastię, zapalenie naczyń, zmniejszenie stężenia hemoglobiny i wartości hematokrytu; nie można wykluczyć, że te działania niepożądane są specyficzne dla całej grupy leków. Obserwowano zwiększenie stężenia kreatyniny i azotu mocznikowego we krwi.
Interakcje
Ze względu na zawartość w preparacie soli magnezu, wykazano że preparat zmniejsza wchłanianie podawanej jednocześnie tetracykliny o 28-37% - zaleca się unikania jednoczesnego stosowania preparatu z tetracykliną. U pacjentów leczonych lekami moczopędnymi może czasami wystąpić nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego po rozpoczęciu leczenia chinaprylem - efekt ten można skutecznie zmniejszyć poprzez odstawienie leku moczopędnego lub poprzez zwiększenie podaży soli przed podaniem pierwszej dawki chinaprylu. Leki moczopędne oszczędzające potas (np. spironolakton, triamteren lub amylorid), preparaty potasu lub substytuty soli kuchennej zawierające potas stosowane jednocześnie z chinaprylem mogą powodować znaczne zwiększenie stężenia potasu we krwi - jeżeli wskazane jest jednoczesne podawanie tych leków, należy zachować ostrożność i kontrolować stężenie potasu we krwi. Środki znieczulenia ogólnego obniżające ciśnienie krwi mogą powodować nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. U chorych leczonych jednocześnie litem i inhibitorem ACE opisywano zwiększenie stężenia litu we krwi i objawy toksycznego działania litu - należy zachować szczególną ostrożność podczas podawania obu leków jednocześnie i często kontrolować stężenie litu we krwi. Leki z grupy NLPZ mogą osłabiać przeciwnadciśnieniowe działanie inhibitorów ACE. Allopurynol, cytostatyki i leki immunosupresyjne, glikokortykosteroidy stosowane ogólnie lub prokainamid stosowane jednocześnie z inhibitorami ACE mogą zwiększać ryzyko leukopenii. Alkohol, barbiturany, narkotyki, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne lub neuroleptyki stosowane jednocześnie z chinaprylem mogą nasilać hipotonię ortostatyczną. Leki β-adrenolityczne, metyldopa i leki moczopędne mogą nasilać przeciwnadciśnieniowe działanie chinaprylu i należy je stosować szczególnie ostrożnie. W badaniu pojedynczych dawek, jednocześnie podawany propranolol nie miał wpływu na farmakokinetykę chinaprylu. Leki sympatykomimetyczne mogą osłabiać przeciwnadciśnieniowe działanie inhibitorów ACE. Leki zobojętniające mogą zmniejszać biodostępność preparatu. Jednoczesne stosowanie inhibitorów ACE i leków przeciwcukrzycowych (insulina, doustne leki przeciwcukrzycowe) może nasilać działanie hipoglikemizujące i powodować ryzyko hipoglikemii - konieczne może być dostosowanie dawkowania leków przeciwcukrzycowych. U pacjentów leczonych inhibitorami ACE i trimetoprimem opisywano występowanie ciężkej hiperkaliemii.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli. Nadciśnienie tętnicze samoistne. Monoterapia: zalecana dawka początkowa wynosi 10 mg raz na dobę. W zależności od odpowiedzi klinicznej dawkę można stopniowo zwiększać (podwajając dawkę co 3-4 tyg.) do dawki podtrzymującej 20-40 mg na dobę podawanej w 1-2 dawkach. Zazwyczaj maksymalna dawka podtrzymująca wynosi 40 mg na dobę, w badaniach klinicznych u niektórych chorych stosowano dawki do 80 mg na dobę. Jednoczesne stosowanie leków moczopędnych: jeśli to możliwe, 2-3 dni przed rozpoczęciem leczenia chinaprylem należy odstawić lek moczopędny; zalecana dawka początkowa chinaprylu wynosi 2,5 mg na dobę. Następnie dawkę należy stopniowo zwiększać (zachowując odpowiednie odstępy między kolejnym zwiększaniem dawek) aż do uzyskania optymalnej odpowiedzi terapeutycznej. Zastoinowa niewydolność serca: zalecana dawka początkowa wynosi 2,5 mg na dobę. Następnie dawkę należy stopniowo zwiększać (co 2-3 tyg.) aż do uzyskania skutecznej dawki terapeutycznej (do 40 mg na dobę), którą podaje się w 1-2 dawkach, jednocześnie z lekiem moczopędnym i (lub) glikozydem nasercowym. Zwykle w leczeniu długotrwałym skuteczne są dawki 10-20 mg podawane 1-2 razy na dobę jednocześnie z innymi lekami. Nie należy przekraczać maksymalnej dawki 40 mg na dobę. U chorych zaliczanych do grup zwiększonego ryzyka leczenie należy rozpoczynać w szpitalu.
U osób w podeszłym wieku zalecana dawka początkowa w leczeniu nadciśnienia pierwotnego wynosi 2,5 mg; następnie dawkę stopniowo zwiększa się aż do uzyskania optymalnej odpowiedzi terapeutycznej. U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek przy klirensie kreatyniny 30-60 ml/min maksymalna zalecana dawka początkowa wynosi 5 mg; przy klirensie 10-30 ml/min - 2,5 mg.
Uwagi
Podczas leczenia należy kontrolować stężenie elektrolitów, mocznika i kreatyniny we krwi oraz obraz morfologii krwi, zwłaszcza na początku leczenia i u pacjentów, u których występuje zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Ze względu na możliwość wystąpienia zawrotów głowy lub uczucia zmęczenia, lek może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, szczególnie na początku leczenia.
14. Chinidinum sulfuricum
Antiarrhythmicum |
|
ATC: C 01 BA 01 |
|
|
tabl. drażowane: (200 mg) 50 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. drażowana zawiera 200 mg siarczanu chinidyny.
Działanie
Chinidyna jest prawoskrętnym izomerem chininy. Należy do grupy lA leków przeciwarytmicznych wg Vaughana-Williamsa, charakteryzujących się działaniem stabilizującym błonę komórkową, zwalnianiem szybkości narastania potencjału w fazie O, umiarkowanym wydłużeniem okresu refrakcji i czasu trwania potencjału czynnościowego, przedłużaniem czasu trwania zespołu QRS i wydłużenia odstępu QT. Wydłużenie okresu refrakcji w mięśniu przedsionków i komór oraz w układzie przewodzącym prowadzi do zmniejszenia pobudliwości i przewodnictwa w sercu, hamuje automatyzm i spontaniczną generację pobudzeń. W większych dawkach chinidyna działa inotropowo ujemnie i zwalnia czynność serca. Na skutek stosunkowo silnego działania cholinolitycznego, chinidyna może powodować paradoksalne przyspieszenie rytmu zatokowego (zwłaszcza na początku leczenia). W dawkach terapeutycznych chinidyna hamuje automatyzm we włóknach Purkinjego. Siarczan chinidyny jest wchłaniany w 70-80% z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie we krwi występuje w 60-120 min po podaniu. Lek wiąże się w 80-90% z białkami osocza. Chinidyna jest metabolizowana w 50-90% w wątrobie, głównie do 2-hydroksychinidyny, prawdopodobnie o aktywności zbliżonej do związku macierzystego i 3-hydroksychinidyny, wykazującej 1/10 aktywności chinidyny. Chinidyna jest wydalana z moczem, częściowo (około 17%) w postaci nie zmienionej. W ciągu 24 h wydala się ponad 90% podanej dawki jednorazowej. Zakwaszenie moczu przyspiesza eliminację chinidyny, alkalizacja zwalnia w stopniu znaczącym klinicznie. Działanie leku utrzymuje się do 8 h po podaniu doustnym. Okres półtrwania wynosi średnio 7,2 h (3-16 h) i zależy od pH moczu. W niewydolności serca i niewydolności nerek okres półtrwania nie ulega znaczącym zmianom.
Wskazania
Napadowe migotanie i trzepotanie przedsionków.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na chinidynę, całkowity blok serca lub trombocytopenia indukowana chinidyną w wywiadzie. Blok przedsionkowo-komorowy II° i III°. Niewydolność węzła zatokowego. Zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego. Zespół wydłużonego QT. Zaburzenia równowagi elektrolitowej. Zaawansowana niewydolność serca. Miastenia. Ciąża.
Środki ostrożności
Przerywanie napadu migotania przedsionków powinno odbywać się w warunkach szpitalnych. Przed rozpoczęciem stosowania chinidyny należy wyrównać ewentualną hipokaliemię i podjąć leczenie niewydolności serca. Preparatu nie należy stosować przewlekle. Chinidynę należy stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności u pacjentów z wydłużonym przewodzeniem przedsionkowo-komorowym, częściowym blokiem przedsionkowo-komorowym, niewyrównaną niewydolnością serca, zatruciem glikozydami naparstnicy, zapaleniem mięśnia sercowego i ciężkim uszkodzeniem mięśnia sercowego, wstrząsem kardiogennym, niedociśnieniem tętniczym, bradykardią, zaburzeniami stężenia potasu. Należy zachować ostrożność podczas podawania chinidyny z innymi lekami przeciwarytmicznymi klasy I, β-adrenolitykami i glikozydami naparstnicy. U pacjentów z trzepotaniem lub migotaniem przedsionków przed powrotem rytmu zatokowego może nastąpić znaczne przyspieszenie rytmu komór (można temu zapobiec, podając β-adrenolityk lub antagonistę kanału wapniowego - werapamil, diltiazem lub glikozyd nasercowy). Jednoczesne stosowanie digoksyny i chinidyny wymaga zachowania ostrożności. Chinidyna wykazuje stosunkowo silne działanie proarytmiczne z możliwością zaburzeń rytmu typu torsade des pointes. Jeśli pojawią się objawy przedawkowania chinidyny (wydłużenie odstępu QT, poszerzenie zespołu QRS, tachyarytmie komorowe), należy preparat natychmiast odstawić. Ostrożnie stosować u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i wątroby. Ze względu na zawartość w preparacie sacharozy i laktozy, pacjenci z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy, nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa, nie powinni przyjmować preparatu.
Ciąża i okres karmienia piersią
Stosowanie chinidyny w okresie ciąży jest przeciwwskazane. Chinidyna przenika do mleka kobiecego - nie zaleca się jej stosowania w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
U wrażliwych osób już po jednorazowej dawce chinidyny mogą wystąpić: szumy uszne, niedosłyszenie, zawroty głowy, oszołomienie, nudności, zaburzenia widzenia. Najczęściej występują objawy ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, brak łaknienia; rzadko uszkodzenie wątroby, zapalenie przełyku. Ponadto mogą wystąpić: objawy wynikające z działania proarytmicznego (nasilenie komorowych zaburzeń rytmu z częstoskurczem komorowym i torsade des pointes, które w rzadkich przypadkach mogą doprowadzić do zgonu, pobudzenie przedwczesnych skurczów komorowych, rozszerzenie zespołu QRS, wydłużenie odstępu QT, blok serca, częstoskurcz komorowy, bradykardia, trzepotanie lub migotanie komór, obniżenie ciśnienia tętniczego, omdlenia); ból i zawroty głowy, niepokój, pobudzenie; zaburzenia widzenia (rozszerzenie źrenic, niewyraźne widzenie, zaburzenia widzenia barw); zaczerwienienie skóry ze świądem, nadwrażliwość na światło, pokrzywka, wysypka; obrzęk naczynioruchowy, napady skurczu oskrzeli, niedociśnienie tętnicze. Rzadko: zaburzenia świadomości, majaczenie, otępienie, ataksja, depresja; podwójne widzenie, ślepota nocna, zapalenie nerwu wzrokowego, zwężenie pola widzenia; zmiany złuszczające, zaburzenia pigmentacji; zatrzymanie oddechu, uszkodzenie wątroby, plamica, zapalenie naczyń; zaburzenia układu krwiotwórczego, niedokrwistość hemolityczna, hipoprotrombinemia, neutropenia; zespół toczniopodobny, gorączka, bóle mięśniowe lub stawowe, zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej w surowicy. W pojedynczych przypadkach odnotowano zapalenie wątroby, trombocytopenię, niedokrwistość aplastyczną, pancytopenię, agranulocytozę.
Interakcje
Podczas jednoczesnego podawania chinidyny i digoksyny, stężenie digoksyny w osoczu może zwiększyć się 2-krotnie z powodu zmniejszenia klirensu nerkowego i objętości dystrybucji digoksyny - jeśli zachodzi konieczność jednoczesnego zastosowania tych leków, dawka digoksyny powinna być zmniejszona o połowę oraz należy kontrolować stężenie digoksyny w osoczu. Wyniki kilku badań wskazują, że chinidyna powoduje zwiększenie stężenia digitoksyny w osoczu. Ryfampicyna, pochodne kwasu barbiturowego, fenytoina nasilają metabolizm chinidyny podawanej w dawkach standardowych, tym samym zmniejszając stężenie w osoczu do stężenia mniejszego niż terapeutyczne. Chinidyna hamuje metabolizm dezypraminy i imipraminy w procesie szybkiej hydroksylacji, czego wynikiem jest zwiększenie ich stężenia w osoczu, a dodatkowo może dojść do sumowania się działania przeciwarytmicznego - należy unikać stosowania takiego leczenia skojarzonego. Szybki proces hydroksylacji chinidyny może hamować metabolizm metoprololu, czego skutkiem jest zwiększenie stężenia metoprololu w osoczu. Leki alkalizujące mocz (inhibitory anhydrazy węglanowej, wodorowęglan sodu, tiazydowe leki moczopędne, leki zobojętniające) zwalniają wydalanie chinidyny. Chinidyna nasila przeciwzakrzepowe działanie pochodnych kumaryny (acenokumarol, warfaryna) i kwasu acetylosalicylowego. Nasila także działanie leków cholinolitycznych (np. atropina, oksyfenonium) oraz zwiotczających (d-tubokuraryna, suksametonium). Pochodne fenotiazyny (np. chlorpromazyna, promazyna, tiorydazyna) nasilają kardiodepresyjne działanie chinidyny. Cymetydyna, werapamil oraz amiodaron mogą zwiększać stężenie chinidyny w osoczu, co może powodować wydłużenie odstępu QT i wystąpienie groźnych tachyarytmii komorowych. Chinidyna zwiększa stężenie trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, dizopiramidu, flekainidu, prokainamidu, propafenonu oraz zwiększa toksyczność ketokonazolu. Jednoczesne stosowanie chinidyny i nifedypiny prowadzi do zwiększenia stężenia nifedypiny i zmniejszenia stężenia chinidyny. Sukralfat hamuje wchłanianie chinidyny, nawet jeśli jest przyjmowany 2 h po jej podaniu.
Dawkowanie
Leczenie zaburzeń rytmu należy rozpoczynać pod ścisłą kontrolą lekarską (kontrola ciśnienia tętniczego, tętna, EKG). Należy na początku podać 1 tabl. drażowaną w celu wykrycia ewentualnej nadwrażliwości na preparat.
Dorośli: zazwyczaj 200-400 mg co 6-8 h. Dawka maksymalna (rzadko stosowana) wynosi 1,6 g na dobę przez 1-3 dni. Dzieci: do 7 lat - 30 mg/kg mc. na dobę w 3 dawkach; 7-18 lat - 0,8-1,5 g na dobę w 5 dawkach.
15. Hygroton®
Salureticum |
|
ATC: C 03 BA 04 |
|
|
tabl.: (50 mg) 20 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 50 mg chlortalidonu.
Działanie
Lek moczopędny i przeciwnadciśnieniowy o silnym działaniu, z grupy leków ftalimidynowych. Działanie polega na wzmożeniu wydalania jonów sodu w cewkach dalszych z następowym efektem diuretycznym. Powoduje także utratę jonów potasowych i wodorowych z moczem. Obniża ciśnienie tętnicze krwi. W odróżnieniu od tiazydów prawdziwych wolno wchłania się z przewodu pokarmowego. Działa długotrwale: T0,5 wynosi 44-48 h. Wiąże się z różnymi tkankami, zwłaszcza z tkankami nerki. Wydalany z moczem i z kałem, w większości w postaci nie zmienionej. Przechodzi przez łożysko i do mleka matki. Hamuje laktację.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze; obrzęki pochodzenia sercowego, wątrobowego i nerkowego.
Przeciwwskazania
Ostra niewydolność nerek z bezmoczem, śpiączka wątrobowa, nadwrażliwość na lek i sulfonamidy, ciąża (zwłaszcza I trymestr), okres karmienia piersią. Ostrożnie w cukrzycy i dnie moczanowej.
Działanie niepożądane
Hiponatremia, hipokaliemia, alkaloza hipochloremiczna, hiperurikemia, hipomagnezemia, hiperkalcemia, wysypki skórne, nadwrażliwość na światło, ból i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, wysychanie błon śluzowych, zaburzenia łaknienia, nudności, wymioty, bóle brzucha, zaparcia, biegunki, zapalenie pęcherzyka żółciowego, żółtaczka, zapalenie trzustki, śpiączka wątrobowa u chorych z niewydolnością wątroby, spadki ciśnienia, reakcje uczuleniowe - pokrzywka, zapalenie naczyń, obrzęk płuc, niedokrwistość, trombocytopenia, leukopenia, ostre śródmiąższowe zapalenie nerek, przejściowa impotencja.
Interakcje
Zwiększa zapotrzebowanie na insulinę u chorych na cukrzycę, osłabia działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych, nasila działanie hipotensyjne innych leków obniżających ciśnienie, zwiększa toksyczność glikozydów naparstnicy, chinidyny, soli litu oraz aminoglikozydów. Stosowany łącznie z hormonami steroidowymi zwiększa ryzyko wystąpienia hipokaliemii. Osłabia działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych. Alkohol, leki uspokajające oraz środki znieczulające jednocześnie stosowane z preparatem mogą wywołać hipotonię. Lek nasila działanie leków pochodnych kurary.
Dawkowanie
Doustnie: początkowo w leczeniu obrzęków 100-200 mg/dawkę co drugi dzień przez pierwsze dni, dawka podtrzymująca wynosi 50 mg na dobę. W nadciśnieniu 25-50 mg/dobę 3 razy w tygodniu, którą można zwiększyć do 50 mg na dobę przyjmowane codziennie. W moczówce prostej 100 mg 2 razy dziennie. Dzieci: 2 mg/kg m.c./dobę w jednej dawce.
16. CHOLESTYRAMINA ??????
17. Inhibace®
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 08 |
|
|
tabl.: (0,5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (1 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (2,5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 0,5 mg, 1 mg, 2,5 mg lub 5 mg cilazaprilu.
Działanie
Cilazapril jest wybiórczym, długo działającym inhibitorem konwertazy angiotensyny (ACE), hamującym aktywność układu renina-angiotensyna-aldosteron. Cilazapril jest substancją nieaktywną biologicznie - musi zostać przekształcony do aktywnego cilazaprilatu, który jest właściwym inhibitorem enzymu przekształcającego angiotensynę I w angiotensynę II. Cilazaprilat jest skuteczny we wszystkich stopniach nadciśnienia tętniczego, obserwowano zmniejszenie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi zarówno w pozycji stojącej, jak i leżącej, zwykle bez składowej ortostatycznej. U pacjentów z przewlekłą niewydolnością krążenia, leczonych jednocześnie lekami moczopędnymi i (lub) preparatami naparstnicy, poprzez zmniejszenie obwodowego oporu naczyniowego i ciśnienia zaklinowania w kapilarach płucnych poprawia warunki hemodynamiczne i zwiększa wydolność wysiłkową. Po podaniu doustnym dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, dostępność biologiczna wynosi ok. 60%. Maksymalne stężenie we krwi osiąga w ciągu 2 h po podaniu. Działanie hipotensyjne ujawnia się w ciągu 1 h, osiąga maksimum pomiędzy 3-7 h i utrzymuje się do 24 h. Efektywny T0,5 wynosi 9 h i ulega wydłużeniu u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek, umiarkowaną lub ciężką marskością wątroby lub u pacjentów > 65 r.ż.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze pierwotne i nadciśnienie naczyniowo-nerkowe. Przewlekła niewydolność serca, zwykle w skojarzeniu z preparatami naparstnicy i (lub) lekami moczopędnymi.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu i inne inhibitory ACE. Wodobrzusze. Ciąża i okres karmienia piersią. Obrzęk naczynioruchowy po leczeniu innymi inhibitorami ACE w wywiadzie.
Środki ostrożności
Nie stosować u pacjentów dializowanych z zastosowaniem poliakrylonitrylowych wysokoprzepływowych błon dializacyjnych oraz w trakcie terapii odczulającej jadem osy lub pszczoły ze względu na możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznej. Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania cilazaprilu u dzieci - nie zaleca się stosowania. Ostrożnie stosować u pacjentów ze zwężeniem zastawki aortalnej, kardiomiopatią przerostową lub zwężeniem drogi odpływu, u pacjentów z chorobą wieńcową lub chorobami naczyń mózgowych, u pacjentów z ciężkim zaburzeniem czynności wątroby, z niewydolnością nerek, u pacjentów poddawanych dużym zabiegom chirurgicznym lub w czasie znieczulenia lekami wywołującymi hipotonię oraz u pacjentów w podeszłym wieku z przewlekłą niewydolnością serca, leczonych dużymi dawkami diuretyków. W przypadku wystąpienia obrzęku naczynioruchowego, jeśli obrzękiem objęte są: twarz, wargi, język, głośnia i (lub) krtań istniej ryzyko zgonu pacjenta, dlatego preparat należy natychmiast odstawić i zastąpić go lekiem z innej grupy. Preparat zawiera laktozę i nie powinien być stosowany u pacjentów z dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Jeżeli jest wskazane jednoczesne podawanie preparatu z diuretykami oszczędzającymi potas, preparatami potasu lub zawierającymi sole potasu, należy zmniejszyć ich dawki oraz kontrolować stężenie potasu we krwi i czynność nerek. W czasie pierwszych tygodni leczenia u pacjentów z ciężką niewydolnością serca lub zwężeniem tętnic nerkowych (jednostronnym lub obustronnym) należy kontrolować czynność nerek.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparat jest przeciwwskazany w ciąży i okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Najczęściej występują ból i zawroty głowy oraz kaszel. U mniej niż 2% pacjentów występuje uczucie zmęczenia, hipotonia, niestrawność, nudności, wysypka. W większości przypadków działania niepożądane są przemijające, nasilone w niewielkim lub umiarkowanym stopniu i nie ma konieczności przerwania leczenia. Rzadko: reakcje nadwrażliwości (duszność, zapalenie zatok, zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie języka, zapalenie oskrzeli, skurcz oskrzeli, obrzęk naczynioruchowy), zapalenie trzustki (w niektórych przypadkach zakończone zgonem). W pojedynczych przypadkach: zaburzenia czynności wątroby, takie jak nieprawidłowe wyniki testów wątrobowych, zapalenie wątroby związane z cholestazą, przebiegające z martwicą lub bez martwicy komórek; u pacjentów z ciężką niewydolnością serca, zwężeniem tętnic nerkowych oraz zaburzeniami czynności nerek - ostra niewydolność nerek. Obserwowano przemijające zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika we krwi.
Interakcje
Podczas jednoczesnego stosowania leków moczopędnych oszczędzających potas, preparatów potasu lub zawierających sole potasu może wystąpić hiperkaliemia. Leki z grupy NLPZ mogą osłabiać działanie cilazaprilu. Jednoczesne podawanie z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi i insuliną może zwiększać ryzyko hipoglikemii, szczególnie na początku leczenia oraz u pacjentów z upośledzoną czynnością nerek. Cilazapril zmniejsza wydalanie litu - podczas jednoczesnego podawania należy często kontrolować stężenie litu we krwi. Stosowanie allopurinolu, leków immunosupresyjnych (w tym cytostatyków, kortykosteroidów działających ogólnoustrojowo) lub prokainamidu może zwiększać ryzyko wystąpienia leukopenii. Nie stwierdzono interakcji podczas jednoczesnego stosowania cilazaprilu i azotanów, antagonistów receptora H2, leków przeciwzakrzepowych pochodnych kumaryny, furosemidu lub diuretyków tiazydowych. Podczas jednoczesnego podawania cilazaprilu i glikozydów naparstnicy nie stwierdzono podwyższonego stężenia digoksyny we krwi.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli. Nadciśnienie tętnicze pierwotne: dawka początkowa 1 mg raz na dobę; dawkę podtrzymującą ustala się indywidualnie, zwykle 2,5-5 mg raz na dobę. Pełny efekt leczniczy uzyskuje się po 2-4 tyg. stosowania leku. Nadciśnienie tętnicze naczyniowo-nerkowe: dawka początkowa 0,5 mg na dobę lub mniejsza (ryzyko hipotonii). Pacjenci z nadciśnieniem przyjmujący jednocześnie leki moczopędne: dawka początkowa 0,5 mg raz na dobę, nie wcześniej niż 2 dni po odstawieniu diuretyków. Przewlekła niewydolność serca. Preparat można stosować jednocześnie z lekami moczopędnymi lub glikozydami naparstnicy: dawka początkowa 0,5 mg raz na dobę, pod ścisłym nadzorem lekarskim; dawka podtrzymująca wynosi zwykle 1-2,5 mg, dawka maksymalna 5 mg raz na dobę.
U pacjentów z niewydolnością nerek dawka zależy od klirensu kreatyniny: >40 ml/min - dawka początkowa 1 mg raz na dobę, dawka maksymalna 5 mg raz na dobę; 10-40 ml/min - dawka początkowa 0,5 mg raz na dobę, dawka maksymalna 2,5 mg raz na dobę); <10 ml/min - 0,25-0,5 mg 1-2 razy w tygodniu zależnie od ciśnienia. U pacjentów marskością wątroby dawka początkowa wynosi 0,5-0,25 mg raz na dobę. U pacjentów >65 r.ż. zalecana dawka początkowa w leczeniu nadciśnienia wynosi 0,5-1,25 mg raz na dobę, w leczeniu przewlekłej niewydolności serca (szczególnie podczas jednoczesnego podawania dużych dawek leków moczopędnych) wynosi 0,5 mg raz na dobę. U pacjentów hemodializowanych dawkę cilazaprilu należy ustalić indywidualnie, nie należy podawać preparatu w dniu dializowania.
Preparat można przyjmować niezależnie od posiłków, o tej samej porze dnia.
Uwagi
Pacjenci, u których wystąpiły zawroty głowy powinni zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
18. Digoxin
Digitaloidum, cardiacum |
|
ATC: C 01 AA 05 |
|
|
tabl.: (100 µg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (250 µg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 0,1 mg lub 0,25 mg digoksyny.
Działanie
Glikozyd nasercowy otrzymany z naparstnicy wełnistej (Digitalis lanata), pochodna glikozydu macierzystego - lanatosidu C. Wywiera wpływ na serce poprzez działanie inotropowe i tonotropowe dodatnie a chronotropowe, dromotropowe ujemne. Wywiera ponadto dodatnie działanie batmotropowe. Zwiększa siłę skurczu mięśnia serca, skraca czas jego trwania, wydłużeniu ulegają przerwy pomiędzy skurczami, co ułatwia napływ żylny. Zwalnia czynność serca poprzez bezpośredni hamujący wpływ na węzeł zatokowy, oraz przez pobudzenie receptorów nerwu błędnego. Hamuje i zwalnia przewodzenie przedsionkowo-komorowe. Powoduje wzrost pobudliwości pozazatokowych ośrodków bodźcotwórczych. O stanie wysycenia glikozydami świadczy miseczkowaty kształt odcinka ST w elektrokardiogramie, ponadto ulega wydłużeniu odcinek PQ, skróceniu odcinek QT. Lek kurczy naczynia jamy brzusznej. Z przewodu pokarmowego wchłania się dobrze - w około 60-80%. Po podaniu doustnym początek działania występuje po 1 h, maksymalne działanie po 6 h. T0,5 wynosi 36 h. Lecznicze stężenie digoksyny we krwi wynosi 0,8-1,6 ng/ml, toksyczne 2-2,4 ng/ml. Wydala się w czasie około 1 tygodnia w 80% z moczem.
Wskazania
Przewlekła, zastoinowa niewydolność krążenia w przebiegu wad serca, zapalenia mięśnia serca, niektórych kardiomiopatii, w miażdżycowym zwłóknieniu mięśnia serca, w sercu płucnym, w nadkomorowych zaburzeniach rytmu serca.
Przeciwwskazania
Bradykardia, zespół chorego węzła zatokowego, blok przedsionkowo-komorowy II°, III°, komorowe zaburzenia rytmu, szczególnie częstoskurcz komorowy, migotanie komór, zespół WPW, kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu lewej komory np. podzastawkowe zwężenie aorty. Hipokaliemia. Hiperkalcemia. Nadwrażliwość na glikozydy naparstnicy.
Działanie niepożądane
Występują głównie przy przedawkowaniu lub nadwrażliwości. Osłabienie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, znaczna bradykardia, blok I°, II° i III°, różnorodne, niekiedy niebezpieczne zaburzenia rytmu serca, takie jak ekstrasystolia komorowa, bi- trigeminia, pobudzenia wieloogniskowe, złożone, pary, salwy, częstoskurcz komorowy; rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe; podwsierdziowe niedokrwienie mięśnia serca; zaburzenia neurologiczne, takie jak bóle i zawroty głowy, senność, dezorientacja, majaczenia, widzenie przedmiotów w żółtym lub zielonym kolorze, wysypki skórne. Hipokaliemia nasila powstawanie zaburzeń rytmu, a hiperkaliemia nasila zaburzenia przewodzenia. Objawy toksyczne występują przy stężeniu digoksyny w surowicy powyżej 2 ng/ml. W razie przedawkowania lub zatrucia stosuje się preparaty potasu, fenytoinę, w stanach zagrożenia życia specyficzne przeciwciała immunizowanych owiec - Digitalis Antidot BM.
Interakcje
Chinidyna, β-blokery, niektóre leki przeciwnadciśnieniowe np. rezerpina, guanetydyna, leki moczopędne prowadzące do hipokaliemii, preparaty wapnia, hormony steroidowe nasilają toksyczne działanie leku. Fenytoina, fenylbutazon, leki zobojętniające kwas żołądkowy, metoklopramid, neomycyna, barbiturany (szczególnie fenobarbital) osłabiają jego działanie. Werapamil, diltiazem i kaptopryl mogą podwyższyć stężenie glikozydów we krwi. Sukcynylocholina, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne mogą nasilać zaburzenia rytmu; sympatykomimetyki, leki hamujące fosfodiesterazę mogą nasilać komorowe zaburzenia rytmu. Preparaty cholestyraminy, kolestypol, kaolin, pektyny zaburzają wchłanianie glikozydów w przewodzie pokarmowym.
Dawkowanie
Dorośli doustnie: szybkie nasycenie polega na podaniu dawki 0,5-1,0 mg i następnie po 0,25-0,75 mg co 6 h, przez około 2 dni do czasu wyrównania niewydolności krążenia; powolne nasycenie - stosuje się zazwyczaj po szybkim nasyceniu i po indywidualnym ustaleniu dawki podtrzymującej - zazwyczaj 0,25-0,5 mg 1-3 razy na dobę. Dzieci do 2 r.ż. doustnie: szybkie nasycenie - 0,04-0,08 mg/kg m.c. na dobę w dawkach podzielonych; powolne nasycenie - zazwyczaj 1/4 dawki dawki ustalonej dla szybkiego nasycenia; powyżej 2 r.ż. doustnie: szybkie nasycenie - 0,03-0,06 mg/kg m.c. na dobę w dawkach podzielonych, powolne nasycenie 1/4 dawki określonej dla szybkiego nasycenia. U osób starszych stosuje się mniejsze dawki.
19. Dihydralazinum
Antihypertensivum |
|
ATC: C 02 DB 01 |
|
|
tabl.: (25 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 25 mg siarczanu dihydralazyny.
Działanie
Obniża podwyższone ciśnienie krwi poprzez bezpośredni wpływ na mięśnie naczyń krwionośnych, przez co jednocześnie zwiększa przepływ mózgowy i nerkowy. Zwiększenie przepływu nerkowego powoduje dodatkowe działnie moczopędne, przyspiesza czynność serca. Po podaniu doustnym najwyższe stężenie we krwi występuje po 3-4 h. Stężenie w osoczu i wielkość dawki mogą się różnić w zależności od uwarunkowanej genetycznie aktywności N-acetylotransferazy.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze II° i III°, zwykle w leczeniu skojarzonym z β-blokerami, tiazydowymi lekami moczopędnymi.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lek, tachykardia, zaburzenia krążenia mózgowego, tętniak rozwarstwiający aorty, zwężenie lewego ujścia żylnego, kardiomiopatia przerostowa, ciąża, okres karmienia piersią, porfiria.
Działanie niepożądane
Niekiedy zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (osłabienie łaknienia, nudności, wymioty), zaostrzenie istniejącej już choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, tachykardia, zapalenie nerwów, parestezje, kurcze mięśni, dezorienatacja, bóle i zawroty głowy, apatia aż do skłonności depresyjnych, stany gorączkowe, pancytopenia, skórne odczyny alergiczne. W przypadkach długotrwałego stosowania dużych dawek może wystąpić tzw. zespół pohydralazynowy o objawach przypominających liszaj rumieniowaty lub zapalenie wielonerwowe oraz wzrost aktywności reninowej osocza i zatrzymanie sodu w organizmie.
Interakcje
Nasila działanie leków nasennych oraz działanie przeciwnadciśnieniowe diuretyków, rezerpiny oraz β-blokerów.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli: 25-75 mg na dobę w 2-3 dawkach. Nie należy przekraczać dawki 125 mg na dobę.
20. Dilzem®
Dilzem® retard
Antihypertensivum, vasodilatans |
|
ATC: C 08 DB 01 |
|
|
tabl.: (60 mg) 100 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (90 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (120 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (180 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 60 mg chlorowodorku diltiazemu. 1 tabl. powl. zawiera 90 mg chlorowodorku diltiazemu. 1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 120 mg lub 180 mg chlorowodorku diltiazemu.
Działanie
Antagonista wapnia z grupy pochodnych benzotiazepiny, o działaniu blokującym kanał wapniowy, głównie w obrębie mięśni gładkich naczyń i układu przewodzącego serca. Działa rozkurczająco na mięśnie gładkie tętnic, szczególnie tętnic wieńcowych; słabiej działa na tętniczki obwodowe; zwiększa przepływ nerkowy; praktycznie nie działa na układ żylny. Działanie w obrębie tętnic wieńcowych jest mniejsze w obrębie prawidłowych tętnic podnasierdziowych i odcinków w stanie skurczu, większe natomiast w obszarze tętnic oporowych i tętniczek prekapilarnych. Powoduje to wzrost przepływu wieńcowego nie powodując zespołu podkradania. Zmniejsza pracę mięśnia sercowego i jego zapotrzebowanie na tlen; zmniejsza obciążenie następcze lewej komory. Zwalnia czynność serca poprzez bezpośredni wpływ na węzeł zatokowy, wydłuża okres refrakcji i przewodzenia w węźle przedsionkowo-komorowym. Działa słabo hipotensyjnie przez zmniejszenie oporu obwodowego, ma niespecyficzne działanie sympatykolityczne. Zwiększa wydalanie sodu (bardziej niż wynika to ze wzrostu przepływu nerkowego). Po podaniu doustnym dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Wykazuje małą biodostępność (< 20%) ze względu na znaczny efekt "pierwszego przejścia" przez krążenie wątrobowe; biodostępność zwiększa się do 90% przy długotrwałym podawaniu. W 80% wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowany w wątrobie (deacetylacja). Jest wydalany w 35% z moczem i w 65% z kałem. T0,5 we krwi wynosi 3-4 h.
Wskazania
Choroba niedokrwienna serca w postaci: stabilnej dławicy piersiowej, niestabilnej dławicy piersiowej, anginy Prinzmetala. Nadciśnienie tętnicze.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na diltiazem lub pozostałe składniki preparatu. Wstrząs kardiogenny. Zaburzenia przewodnictwa i rytmu serca (blok zatokowo-przedsionkowy i przedsionkowo-komorowy II i III°, zespół chorego węzła zatokowego, migotanie i trzepotanie przedsionków towarzyszące zespołowi WPW). Ostra faza zawału mięśnia sercowego, niewyrównana niewydolność krążenia, bradykardia (<55/min). Ciąża i okres karmienia piersią. Szczególnie ostrożnie stosować u pacjentów z blokiem przedsionkowo-komorowym I° i śródkomorowymi zaburzeniami przewodnictwa, z niskim ciśnieniem tętniczym krwi (ciśnienie skurczowe < 90 mmHg), z niewydolnością wątroby i ciężką niewydolnością nerek, w przypadku jednoczesnego leczenia doustnymi lekami β-adrenolitycznymi, a także u chorych w podeszłym wieku.
Działanie niepożądane
Sporadycznie mogą wystąpić: ból i zawroty głowy, uczucie zmęczenia, obrzęki kostek i nóg, skórne reakcje alergiczne w postaci zaczerwienienia, świądu lub wysypki. W pojedynczych przypadkach obserwowano także reakcje alergiczne w postaci rumienia wysiękowego wielopostaciowego, limfadenopatii i eozynofilii; opisywano przypadki wystąpienia zespołu Stevens-Johnsona oraz zespołu zbliżonego do tocznia rumieniowatego. Rzadko występują zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, uczucie pieczenia w przełyku, biegunka, zaparcia). W rzadkich przypadkach obserwowano przemijające zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych oraz fosfatazy alkalicznej we krwi wskutek ostrego uszkodzenia wątroby. W pojedynczych przypadkach, zwłaszcza u pacjentów przyjmujących duże dawki preparatu i/lub u których istniało istotne uszkodzenie serca przed terapią obserwowano: bradykardię, zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego, istotne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, uczucie kołatania serca, omdlenia i wystąpienie objawów niewydolności mięśnia sercowego. Rzadko mogą wystąpić: bezsenność, omamy, epizody obniżonego nastroju. W indywidualnych przypadkach mogą wystąpić zaburzenia potencji. Bardzo rzadko wystąpić mogą, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu leku, zmiany w obrębie dziąseł (przerost dziąseł) - zmiany te ustępują po odstawieniu leku. W pojedynczych przypadkach opisywano także zwiększenie stężenia glukozy we krwi.
Interakcje
Przy jednoczesnym stosowaniu diltiazemu z nitrogliceryną lub innymi lekami z grupy azotanów nie obserwowano niekorzystnych interakcji. Nie obserwowano także niekorzystnych interakcji podczas jednoczesnego przyjmowania z: lekami przeciwzakrzepowymi, moczopędnymi, doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, lekami stosowanymi w dnie moczanowej oraz lekami zmniejszającymi stężenie lipidów we krwi. Diltiazem może nasilać działanie innych leków przeciwnadciśnieniowych. W trakcie jednoczesnego podawania z diltiazemem innych leków działających na serce może wystąpić: pogłębienie hamującego wpływu na częstość pracy serca i/lub układ bodźco-przewodzący (np. znaczna bradykardia, wystąpienie bloków przedsionkowo-komorowych wyższego stopnia przy jednoczesnym stosowaniu leków β-adrenolitycznych, leków przeciwarytmicznych, glikozydów nasercowych), silniejszy efekt hipotensyjny (leki β-adrenolityczne, leki przeciwarytmiczne), objawy niewydolności serca (leki β-adrenolityczne, leki przeciwarytmiczne). Odradza się jednoczesne stosowanie preparatu i leków β-adrenolitycznych podawanych dożylnie. Jednoczesne stosowanie diltiazemu i środków znieczulenia ogólnego, w rzadkich przypadkach powodowało hipotonię i bradykardię. Jednoczesna terapia diltiazemem może powodować zwiększenie stężenia we krwi: karbamizepiny, midazolamu, triazolamu, teofiliny, cyklosporyny A, digoksyny i digitoksyny, propranololu. W trakcie równoczesnego stosowania diltiazemu i cimetydyny lub ranitydyny obserwowano zwiększenie stężenia diltiazemu we krwi.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli. Tabletki 60 mg: w chorobie wieńcowej - zazwyczaj 1 tabl. (60 mg) 3 razy dziennie, w nadciśnieniu tętniczym - 1/2-1 tabl. (30-60 mg) 3 razy dziennie. Tabletki 90 mg retard: zazwyczaj 1 tabl. (90 mg) 2 razy dziennie, w razie potrzeby można zwiększyć dobową dawkę o 1-2 tabl. Tabletki 120 retard: w chorobie wieńcowej lub nadciśnieniu tętniczym stosuje się zazwyczaj 2 razy na dobę po 1 tabl. Tabletki 180 retard: w chorobie niedokrwiennej serca - 1/2 tabl. 2 razy dziennie; w nadciśnieniu tętniczym - 1 tabl. raz na dobę rano. Maksymalna dawka dobowa wynosi 360 mg. Tabletek retard nie wolno rozgryzać.
21. Calcium dobesilate
Antivaricosum, vasoprotectivum |
|
ATC: C 05 BX 01 |
|
|
tabl.: (250 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 250 mg dobesylanu wapnia.
Działanie
Preparat zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych, zwiększa ich wytrzymałość zapobiegając tworzeniu wysięków i usprawniając mikrokrążenie. Zwiększa napięcie ściany żył, zapobiegając zastojom krwi i tworzeniu się zakrzepów. Nasila syntezę kolagenu. Wywiera korzystny wpływ na parametry hemodynamiczne krwi, zmniejszając lepkość osocza i zwiększając jej przepływ przez tkanki obwodowe. Hamuje agregację trombocytów. Działanie uszczelniające naczynia w obrębie układu limfatycznego powoduje zwiększenie odpływu chłonki i zmniejszenie obrzęków, co prowadzi do ustąpienia dolegliwości bólowych i uczucia ciężkości kończyn. Po podaniu doustnym lek dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, działanie rozpoczyna się w ciągu 1-2 h po podaniu. Wiąże się z białkami osocza w 20-25%. Nie przenika przez barierę krew-mózg i barierę łożyska. Jest wydalany w 50% z moczem i w 50% z kałem, głównie w postaci nie zmienionej. T0,5 wynosi około 5 h.
Wskazania
W profilaktyce i leczeniu: retinopatii cukrzycowej i innych mikroangiopatii, przewlekłej niewydolności żylnej, owrzodzenia podudzi, zespołu hemoroidalnego, pomocniczo w powierzchniowym zakrzepowym zapaleniu żył, zaburzeniach mikrokrążenia pochodzenia tętniczo-żylnego.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na dobesylan wapnia lub pozostałe składniki preparatu.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z przewlekłym nawracającym nieżytowym zapaleniem żołądka oraz w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, a także w ciężkiej niewydolności nerek.
Ciąża i okres karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania w ciąży: kat. C. W ciąży stosować jedynie w przypadku, gdy przewidywane korzyści przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Nie stosować w I trzymestrze ciąży i okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Rzadko występują objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, biegunka, zaburzenia żołądkowo-jelitowe), a także gorączka i bóle stawów. Odnotowano pojedyncze przypadki agranulocytozy i wysypki połączonej z rumieniem.
Interakcje
Nie opisano znaczących klinicznie interakcji dobesylanu wapnia z innymi lekami. W badaniach na zwierzętach stwierdzono, że dobesylan wapnia zwiększa biodostępność kwasu acetylosalicylowego.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: 500-1000 mg na dobę podczas posiłków; w razie konieczności dawkę tę można podwoić. Czas trwania leczenia wynosi od kilku tygodni do wielu miesięcy w zależności od rodzaju wskazań.
22. Dobutamine
Cardiostimulans |
|
ATC: C 01 CA 07 |
|
|
proszek do przyg. roztw. do inf.: (250 mg) 25 fiolek |
(RpLz) |
Lz. |
Skład
1 fiolka zawiera 250 mg dobutaminy w postaci suchej sustancji liofilizowanej, do przygotowania roztworu.
Działanie
Syntetyczna amina katecholowa o działaniu agonistycznym na receptor β1-adrenergiczny. Nie wpływa na uwalnianie endogennej noradrenaliny. Wykazuje silne działanie inotropowe dodatnie na mięsień sercowy, słabsze od dopaminy działanie chronotropowe i arytmogenne (ułatwia przewodnictwo przedsionkowo-komorowe). Poprawia kurczliwość mięśnia sercowego, zwiększa rzut serca i indeks sercowy z minimalnym wpływem na częstość akcji serca, zmniejsza obciążenie następcze, zmniejsza ciśnienie napełniania lewej komory, zmniejsza płucny opór naczyniowy - poprawia przepływ płucny, poprawia przepływ wieńcowy (wtórnie do spadku oporu przepływu naczyń wieńcowych) oraz utlenowanie mięśnia sercowego w stanach niedokrwienia, zwiększa przepływ nerkowy proporcjonalnie do poprawy rzutu serca. Nie wpływa w wyraźny sposób na naczynia krwionośne, nie powoduje wzrostu oporu obwodowego (w niektórych sytuacjach klinicznych może występować spadek obwodowego opru naczyniowego). Nie wykazuje działania na receptory dopaminergiczne, nie rozszerza naczyń nerkowych i krezkowych, wykazuje słabsze działanie na receptory β2 i α-adrenergiczne. Istotny wpływ na częstość akcji serca (wzrost) obserwuje się w dawkch powyżej 15 µg/1 kg/min. Stosowana wyłącznie dożylnie we wlewie ciągłym, szybko inaktywowana w organizmie (głównie do nieaktywnej 3-O-metylodobutaminy o okresie połowiczego rozpadu około 1,9 h). Metabolity są wydalane w około 67% z moczem, 30-35% z żółcią, w kale stwierdzano do 20% metabolitów co może świadczć o częściowym wchłanianiu zwrotnym metabolitów. T0,5 wynosi około 2 min.
Wskazania
Różne postacie wstrząsu i niewydolności krążenia (niewydolność lewo- i prawokomorowa, zawał mięśnia sercowego, wstrząs kardiogenny, zespół małego rzutu), okres okołooperacyjny w kardiochirurgii, w diagnostce poprzedzającej zabiegi kardiochirurgiczne i w diagnostyce wad serca.
Przeciwwskazania
Bezwzględnych - brak. Należy zachować ostrożność przy stosowaniu w przypadku kardiomiopatii przerostowej z objawami podzastawkowego zwężenia aorty, innych zwężeniach drogi odpływu z lewej komory, w ostrej fazie zawału mięśnia sercowego. Ciąża - w badaniach doświadczalnych na zwierzętach nie stwierdzono wpływu dobutaminy na rozrodczość ani działania teratogennego; niebezpieczeństwo użycia u ciężarnych kobiet nie jest znane.
Działanie niepożądane
Zastosowana w dużych dawkach w ostrej fazie zawału mięśnia sercowego może spowodować nadmierne przyspieszenie akcji serca i pogorszenie perfuzji wieńcowej. Mogą wystąpić; nudności, wymioty, przyspieszenie akcji serca, ból w klatce piersiowej. U pacjentów z migotaniem przedsionków może wystąpić przyspieszenie rytmu komorowego.
Interakcje
U pacjentów leczonych β-blokerami może wystąpić osłabienie efektu działania lub wzrost obwodowego oporu naczyniowego. Może być łączona z innymi lekami (w tym z: dopaminą, nitrogliceryną, nitroprusydkiem sodu); po zastosowaniu łącznie z nitroprusydkiem sodu obserwowano korzystny wzrost objętości minutowej serca i spadek ciśnienia zaklinowania w tętnicy płucnej); w przypadku przyspieszenia rytmu komorowego u pacjentów z migotaniem przedsionków może być stosowana łącznie z digoksyną. Nie łączyć z roztworami zasadowymi.
Dawkowanie
W zależności od wskazań: zazwyczaj w dawce początkowej 2,5-10 µg/kg m.c./min, modyfikując dawkę w zależności od reakcji chorego; w wybranych sytuacjach klinicznych dawkę można zwiększyć maksymalnie do 40 µg/kg m.c./min. Dzieci: od 2,5-5 µg/kg m.c./min. Lek do stosowania w postaci ciągłego wlewu dożylnego, po rozcieńczeniu. Do przygotowania roztworu można stosować: 0,9% lub 0,45% NaCl, 5% roztwór wodny glukozy, 2,5% lub 5% roztwór Ringera buforowany mleczanem sodu, 2,5% roztwór glukozy w 0,45% NaCl, 5% roztwór glukozy w 0,9% NaCl.
Uwagi
Wlew należy stosować przy użyciu pompy strzykawkowej, kroplowej lub dokładnie skalowanego wlewu kroplowego. W czasie leczenia chory powinien mieć monitorowane parametry hemodynamiczne układu krążenia.
23. Cardura®
Cardura® XL
Prostatostaticum, antihypertensivum |
|
ATC: C 02 CA 04 , G 04 CA |
|
|
tabl.: (1 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl.: (2 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl.: (4 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. o zmodyf. uwalnianiu: (4 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl. o zmodyf. uwalnianiu: (8 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 tabl. zawiera 1 mg, 2 mg lub 4 mg doksazosyny. 1 tabl. o zmodyfikowanym uwalnianiu zawiera 4 mg lub 8 mg doksazosyny.
Działanie
Selektywny, kompetycyjny bloker postsynaptycznych receptorów α1-adrenergicznych. Obniża ciśnienie tętnicze krwi w wyniku zmniejszenia obwodowego oporu naczyniowego. Po podaniu jednorazowej dawki dobowej istotne klinicznie obniżenie ciśnienia tętniczego utrzymuje się przez całą dobę po podaniu. Zachodzi stopniowe obniżanie ciśnienia tętniczego krwi z maksymalnym obniżeniem po 2-6 h od podania. U pacjentów z naciśnieniem wartości ciśnienia w pozycji stojącej i leżącej są podobne. Nie występuje zjawisko tachyfilaksji. Rzadko obserwowano zwiększenie aktywności reninowej osocza i tachykardię po długim okresie stosowania. Doksazosyna powoduje również obniżenie stężenia triglicerydów i stężenia całkowitego cholesterolu oraz istotne podwyższenie stosunku HDL/całkowity cholesterol. Leczenie doksazosyną prowadzi do zmniejszenia przerostu mięśnia lewej komory serca, hamuje agregację płytek i zwiększa aktywność tkankowego plazminogenu. Ponadto doksazosyna zwiększa wrażliwość na insulinę u pacjentów, u których była ona obniżona. Podawanie doksazosyny pacjentom z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego powoduje znaczną poprawę parametrów urodynamicznych i zmniejszenie dolegliwości. Uważa się, że działanie doksazosyny w łagodnym rozroście gruczołu krokowego jest wynikiem selektywnej blokady receptorów α-adrenergicznych w błonie mięśniowej trzonu i torebki prostaty oraz w szyi pęcherza moczowego. Po podaniu doustnym doksazosyna jest dobrze wchłaniana. Stężenie maksymalne we krwi osiąga po 2 h dla tabletek standardowych i po 8-9 h dla tabletek XL. Około 98% leku wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowana głównie drogą O-demetylacji i hydroksylacji. Mniej niż 5% dawki jest wydalane z moczem w postaci nie zmienionej. Eliminacja leku ma charakter dwufazowy, a T0,5 końcowej fazy eliminacji wynosi 22 h.
Wskazania
Samoistne nadciśnienie tętnicze. Łagodny rozrost gruczołu krokowego.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na pochodne chinazoliny. Niedociśnienie (obecnie lub w wywiadzie), ciężka niewydolność wątroby. Pacjenci z przetoką pęcherza moczowego, bezmoczem lub postępującą niewydolnością nerek; pacjenci z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego i współistniejącym przekrwieniem w górnych drogach moczowych, przewlekłymi zakażeniami układu moczowego lub kamicą pęcherza moczowego. W przypadku preparatu Cardura XL dodatkowo: niedrożność przewodu pokarmowego, niedrożność przełyku lub zwężenie światła przewodu pokarmowego w wywiadzie. Dzieci. Brak odpowiednich badań klinicznych dotyczących stosowania preparatu u kobiet ciężarnych lub karmiących piersią - w ciąży i okresie karmienia piersią stosować jedynie w przypadku, gdy potencjalne korzyści przewyższają potencjalne ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Ostrożnie stosować w ciężkich chorobach serca (obrzęk płuc spowodowany zwężeniem aorty lub zwężeniem zastawki dwudzielnej, niewydolność serca przy wysokiej pojemności minutowej, prawostronna niewydolność serca spowodowana zatorem płucnym lub wysiękiem osierdziowym, lewokomorowa niewydolność serca z niskim ciśnieniem napływowym), w niewydolności wątroby.
Działanie niepożądane
Niedociśnienie ortostatyczne (rzadko połączone z omdleniem) oraz objawy niespecyficzne, takie jak osłabienie, zaburzenia równowagi, obrzęki. Następujące objawy były opisywane podczas przyjmowania leku lecz związek przyczynowy nie został ustalony: tachykardia, uczucie kołatania serca, zaburzenia rytmu serca, ból w klatce piersiowej, nasilenie dusznicy bolesnej, zawał serca, udar mózgu. Wyjątkowo opisywano przypadki nietrzymania moczu.
Dawkowanie
Doustnie. Nadciśnienie tętnicze. Cardura: pełen zakres dawek wynosi 1-16 mg na dobę. Zaleca się rozpoczynanie leczenia od dawki 1 mg podawanej raz na dobę przez 1-2 tyg. Następnie dawka może być zwiększona do 2 mg na dobę i podawana przez kolejne 1-2 tyg; w razie konieczności dawka może być zwiększona w podobnych odstępach czasowych do 4 mg, 8 mg i 16 mg, zależnie od reakcji pacjenta. Zazwyczaj stosuje się 2-4 mg na dobę. Cardura XL: zazwyczaj normalizacja ciśnienia krwi następuje po dawce 4 mg raz na dobę (optymalne działanie leku może wystąpić w czasie do 4 tyg.); w razie konieczności dawkę można zwiększyć do 8 mg raz na dobę.
Łagodny rozrost gruczołu krokowego. Cardura: początkowa dawka wynosi 1 mg raz na dobę. W zależności od indywidualnych parametrów urodynamicznych i nasilenia objawów dawka może być następnie zwiększana do 2 mg, później do 4 mg i do maksymalnej zalecanej dawki 8 mg na dobę. Zalecany odstęp przy zwiększaniu dawki wynosi 1-2 tyg. Zalecana średnia dawka wynosi 2-4 mg raz na dobę. Cardura XL: zazwyczaj 4 mg raz na dobę, w zależności od reakcji pacjenta dawkę można zwiększyć do 8 mg raz na dobę.
Uwagi
W początkowym okresie leczenia należy kontrolować ciśnienie krwi. Lek może zaburzać zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn (szczególnie w początkowym okresie leczenia).
24. Dopaminum hydrochloricum 1%; Dopaminum hydrochloricum 4%
Hypertonicum |
|
ATC: C 01 CA 04 |
|
|
roztwór do wlewu doż.: (50 mg/5 ml) 10 amp. 5 ml |
(RpLz) |
Lz. |
roztwór do wlewu doż.: (200 mg/5 ml) 10 amp. 5 ml |
(RpLz) |
Lz. |
Skład
1 ampułka 5 ml zawiera 50 mg lub 200 mg dopaminy.
Działanie
Syntetyczny odpowiednnik endogennej katecholaminy - dopaminy, w organizmie syntetyzowanej głównie w o.u.n. przez dekarboksylację L-DOPA. W organizmie występuje głównie we włókanch sympatycznych, płucach, miokardium i nadnerczach; jest naturalnym prekursorem noradrenaliny i ważnym neuroprzekaźnikiem w o.u.n. (głównie w układzie pozapiramidowym). Działa przez stymulację receptorów adrenergicznych, w zależności od podanej dawki. W tzw. dawkach niskich (1-4 µg/kg m.c./1 min) - głównie przez stymulację receptorów β1-adrenergicznych zwiększając kurczliwość mięśnia sercowego, objętość wyrzutową, nieznacznie zwiększając częstość skurczów, oraz przez stymulację receptorów dopaminergicznych w naczyniach nerkowych i krezkowych - co zwiększa przepływ przez te naczynia. Efektem jest wzrost diurezy (zwłaszczza u chorych ze zmniejszonym przepływem nerkowym). W zakresie tzw. dawek średnich (5-10 µg/kg m.c./1 min) działa zarówno na receptory β1 jak i αadrenergiczne: wyraźniej zaznacza się wpływ na serce (inotropowo i chronotropowo dodatni) i na naczynia krwionośne - zwiększa ciśnienie tętnicze (wzrasta głównie ciśnienie skurczowe; zwiększa się amplituda ciśnienia), poprawia się przepływ przez naczynia wieńcowe. W zakresie dawek tzw. wysokich (powyżej 10 µg/kg m.c./1 min.) przeważa efekt działania na receptory αadrenergiczne: silny efekt kurczący naczynia, wzrost ciśnienia tętniczego i spadek perfuzji tkankowej (w tym możliwy spadek perfuzji wieńcowej), przyspieszenie akcji serca. Całkowity opór obwodowy w zależności od zastosowanej dawki: spada - w fazie rozszerzenia naczyń trzewnych i nerkowych, wzrasta wraz ze wzrostem oporu obwodowego i poprawą rzutu serca. W organizmie szybko rozkładana przez MAO i metylotransferazę katecholową (COMT) do nieaktywnych metabolitów wydalanych z moczem. Po zastosowaniu w postaci wlewu dożylnego efekt działania występuje po 1-2 minutach, ustaje szybko po zaprzestaniu wlewu. T0,5 wynosi około 1,7 minuty.
Wskazania
Wstrząs (zwłaszcza powikłany przednerkową niewydolnością nerek): septyczny, kardiogenny, urazowy; chorzy po zabiegach kardiochirurgicznych, niewydolność mięśnia sercowego. W niektórych postaciach wstrząsu stosowana jednocześnie z dobutaminą i/lub lekami rozszerzającymi naczynia krwionośne (nitrogliceryną, nitroprusydkiem sodu).
Przeciwwskazania
Feochromocytoma, tyreotoksykoza. Ostrożnie stosuje się przy jednocześnie występujących komorowych zaburzeniach rytmu i częstoskurczu napadowym, przeroście gruczołu krokowego. Producent zastrzega: podawania leku nie przedłużać ponad 48-60 h.
Działanie niepożądane
Przy zastosowaniu dużych dawek mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, upośledzenie przepływu obwodowego, nadmierny wzrost oporu obwodowego; u chorych z chorobą wieńcową - bóle wieńcowe. Przypadkowe podanie poza naczynie żylne może spowodować miejscową martwicę tkanek (zaleca się ostrzyknięcie miejscowo 10 ml 0,9% NaCl + 5 - 10 mg fentolaminy).
Interakcje
Inhibitory MAO nasilają działanie dopaminy. Uważa się, że korzystny efekt naczyniorozszerzający naczynia nerkowe dopaminy (poprzez receptory dopaminergiczne) może być znoszony przez dehydrobenzperidol, metoklopramid, cymetydynę.
Roztwór dopaminy ulega inaktywacji w środowisku zasadowym - nie łączyć z roztworami zasadowymi (o pH > 8,0). Jako rozpuszczalnika do przygotowania wlewu można używać roztworu fizjologicznego chlorku sodu lub 5% glukozy.
Dawkowanie
W zależności od wskazań i stanu pacjenta: dorośli i dzieci wyłącznie dożylnie, we wlewie kroplowym po rozcieńczeniu 0,9% roztworem soli fizjologicznej lub 5% roztworem glukozy w dawce 0,5-10 µg/kg m.c./min.
Uwagi
Stosować przy użyciu pomp infuzyjnych lub dokładnie skalownych wlewów kroplowych. W czasie podaży leku pacjent wymaga odpowiedniego, starannego monitorowania parametrów układu krążenia.
25. Enap 2,5; Enap 5; Enap 10; Enap 20
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 02 |
|
|
tabl.: (2,5 mg) 20 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (5 mg) 60 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (10 mg) 60 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (20 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (20 mg) 60 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 2,5 mg, 5 mg, 10 mg lub 20 mg maleinianu enalaprilu.
Działanie
Enalapril hamuje przekształcanie angiotensyny I w angiotensynę II. Powoduje zmniejszenie stężenia angiotensyny II i aldosteronu we krwi, zahamowanie angiotensyny tkankowej, zwiększenie stężenia reniny, pobudzenie układu kalikreina-kinina o działaniu rozszerzającym naczynia, hamowanie aktywności współczulnego układu nerwowego, zwiększenie stężenia prostaglandyn. Do hemodynamicznych skutków działania enalaprilu należą: rozszerzenie zwężonych naczyń i zmniejszenie całkowitego oporu obwodowego (zmniejszenie obciążenia następczego), poprawa hemodynamiki tętnic wieńcowych, zmniejszenie zużycia tlenu przez komórki mięśnia sercowego. Częstość rytmu serca i pojemność minutowa zwykle pozostają bez zmian. Po zawale serca enalapryl zmniejsza martwicę mięśnia sercowego, poprawia metabolizm. Wykazuje korzystne działanie na krążenie mózgowe. U chorych z nadciśnieniem tętniczym zmniejsza opory naczyń nerkowych, zwiększa przepływ krwi przez nerki, zwiększa wydalanie wody i sodu, oszczędza potas i zmniejsza wydalanie białka. Po podaniu doustnym enalapril szybko wchłania się z przewodu pokarmowego (pokarm nie wpływa na wchłanianie leku). Maksymalne stężenie we krwi występuje po około 1 h. W wątrobie jest metabolizowany do czynnego farmakologicznie enalaprilatu. Maksymalne stężenie enalaprilatu we krwi występuje po około 4 h po doustnym podaniu enalaprilu. Z białkami osocza wiąże się 50-60% podanej dawki. Enalaprilat nie jest metabolizowany i w całości jest wydalany z moczem. T0,5 enalaprilu wynosi około 11 h; T0,5 enalaprilatu wynosi około 25 h. Enalapril jest usuwany z krążenia drogą hemodializy lub dializy otrzewnowej.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze samoistne. Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe. Nefropatia cukrzycowa. Zastoinowa niewydolność mięśnia sercowego.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na enalapril lub pozostałe składniki preparatu. Obrzęk naczynioruchowy (w wywiadzie), który wystąpił w trakcie leczenia inhibitorami konwertazy angiotensyny. Zwężenie obustronne tętnic nerkowych lub zwężenie tętnicy nerkowej jedynej nerki. Nie stosować w ciąży i okresie karmienia piersią.
Środki ostrożności
Preparat należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca lub zwężeniem tętnic mózgowych, istotnym hemodynamicznie zwężeniem aorty lub idiopatycznym przerostowym podzastawkowym zwężeniem aorty, uogólnioną miażdżycą tętnic oraz u osób w podeszłym wieku, u których nadmierne obniżenie ciśnienia krwi zwiększa ryzyko niedokrwienia serca, mózgu lub nerek. Ze względu na zwiększone ryzyko hipotonii ostrożnie stosować u pacjentów z ciężką niewydolnością serca z hiponatremią, zaburzeniami czynności nerek, niewydolnością lewej komory i/lub osób ze znaczną hiponatremią, hipowolemią, spowodowaną dużymi dawkami leków moczopędnych, u osób stosujących dietą bogatosolną, z wymiotami lub biegunką, a także chorych dializowanych. Ostrożnie stosować u pacjentów ze schorzeniami immunologicznymi, kolagenozami oraz leczonych allopurinolem, cytostatykami, lekami immunosupresyjnymi lub kortykosteroidami stosowanymi ogólnie. Nie ustalono skuteczności i bezpieczeństwa stosowania preparatu u pacjentów po przeszczepie nerki - nie należy stosować preparatu u tych pacjentów. Stosowanie enalaprilu w hiperaldosteronizmie pierwotnym jest nieskuteczne z powodu zahamowania aktywności układu renina-angiotensyna-aldosteron - nie należy stosować preparatu u tych pacjentów. W trakcie leczenia enalaprilem nie zaleca się podawania preparatów potasu lub leków moczopędnych oszczędzających potas (hiperkaliemia). U pacjentów z istotnym klinicznie białkomoczem (ponad 1 g/24 h) preparat należy podawać jedynie po bardzo starannym rozważeniu potencjalnych korzyści i zagrożeń i przy jednoczesnej regularnej kontroli czynności nerek. Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania preparatu u pacjentów z pierwotną chorobą i/lub niewydolnością wątroby - nie zaleca się stosowania w tej grupie pacjentów. Bezpieczeństwo i skuteczność stosowania leku u dzieci nie zostało jeszcze potwierdzone. Nie stosować u pacjentów dializowanych przy użyciu dializatorów z błonami wysokoprzepuszczalnymi (high-flux). Nie podawać leku w czasie hemoforezy lipoprotein z zastosowaniem siarczanu dekstranu oraz w czasie leczenia odczulającego przeciw jadowi owadów.
Ciąża i okres karmienia piersią
Kategoria stosowania w ciąży wg FDA: C - I trymestr, kat. D w II i III trymestrze. Podawanie inhibitorów konwertazy angiotensyny w II i III trymestrze ciąży może powodować hipotonię, niewydolność nerek, hiperkaliemię, nawet bezmocz, hiperkaliemię i/lub zniekształcenie twarzy lub czaszki u płodu. Preparat jest przeciwwskazany w ciąży oraz w okresie karmienia piersią. Kobiety w wieku rozrodczym leczone enalaprilem powinny stosować skuteczną antykoncepcję.
Działanie niepożądane
Najczęściej obserwowano niedociśnienie (szczególnie u pacjentów z niewydolnością układu krążenia), któremu mogą towarzyszyć zawroty głowy, zaburzenia widzenia, sporadycznie może wystąpić niedokrwienie mózgu, zawał. Hiperkaliemię obserwowano u około 1% chorych. Suchy uporczywy kaszel (występujący częściej w nocy u pacjentów niepalących) obserwowano u 5-20% pacjentów. Obrzęk naczynioruchowy opisywano u 0,2% pacjentów. U około 1,5% pacjentów występowały: wysypka skórna (plamkowo-grudkowa, rzadziej pokrzywka ze świądem), eozynofilia, bóle stawów. Do rzadko występujących działań niepożądanych należą: ze strony przewodu pokarmowego - nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia, zaburzenia odczuwania smaku, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby; ze strony układu krwiotwórczego - neutropenia, trombocytopenia, agranulocytoza, eozynofilia oraz pojedyncze przypadki zaburzeń słuchu, zatkania nosa, łysienia, hipoglikemii, hemodynamicznej niewydolności tętnic podstawno-kręgowych, łuszczycy, nadwrażliwości na światło. Opisano także sporadyczne przypadki złuszczającego zapalenia skóry, pęcherzycy. U pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek długotrwałe leczenie enalaprilem powoduje zmniejszenie liczby erytrocytów i stężenia hemoglobiny o 10-15% i zmniejszenie hematokrytu o około 20%. W badaniach laboratoryjnych stwierdzano w czasie leczenia enalaprilem: zwiększenie stężenia mocznika, kreatyniny, potasu, białkomocz, hiponatremię; w pojedynczych przypadkach zwiększenie stężenia bilirubiny i aktywności enzymów wątrobowych.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie enalaprilu i furosemidu lub hydrochlorotiazydu nie wpływa na farmakokinetykę tych leków. Jednoczesne stosowanie enalaprilu z lekami moczopędnymi nasila jego działanie przeciwnadciśnieniowe. Jednoczesne stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas (spironolakton, amilorid, triamteren), suplementacja solami potasowymi i/lub używanie suplementów soli kuchennej zawierających sole potasu zwiększa ryzyko wystąpienia hiperkaliemii. Nie wykazano interakcji w czasie stosowania enalaprilu z lekami β-adrenolitycznymi, glikozydami naparstnicy, metyldopą, azotanami, antagonistami wapnia, hydralazyną i prazosyną. Enalapril skraca okres półtrwania teofiliny. Cymetydyna wydłuża okres półtrwania enalaprilu. Jednoczesne stosowanie enalaprilu i soli litu zmniejsza klirens litu i zwiększa ryzyko zatrucia litem (należy kontrolować stężenie litu we krwi oraz odpowiednio zmniejszyć jego dawki). Indometacyna i prawdopodobnie inne leki z grupy NLPZ osłabiają przeciwnadciśnieniowe działanie enalaprilu (hamują syntezę prostaglandyn). Inhibitory konwertazy angiotensyny nasilają działanie insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych. Środki znieczulenia ogólnego nasilają obniżenie ciśnienia tętniczego. Leki immunosupresyjne, allopurinol, glikokortykosteroidy, cytostatyki nasilają zmiany obrazu krwi. W czasie jednoczesnego stosowania enalaprilu i cyklosporyny może wystąpić ostra niewydolność nerek (zwiększone ryzyko hiperkaliemii).
Dawkowanie
Dawkę należy dostosować do nasilenia objawów choroby i skuteczności leczenia. Jeśli jest to możliwe, należy odstawić leki moczopędne (lub zmniejszyć ich dawki) co najmniej 2-3 dni przed rozpoczęciem leczenia enalaprilem.
Nadciśnienie tętnicze: zalecana dawka początkowa wynosi 5 mg raz na dobę, dawkę należy dostosować do ciśnienia krwi; dawka podtrzymująca wynosi zazwyczaj 10-20 mg na dobę; maksymalna dawka dobowa wynosi 40 mg w 1-2 dawkach. U pacjentów leczonych lekami moczopędnymi, u których przed rozpoczęciem leczenia enalaprilem nie odstawiono leków moczopędnych, dawka początkowa wynosi 2,5 mg raz na dobę (zalecana kontrola ciśnienia krwi przez co najmniej 2 h po podaniu leku i 1 h po stabilizacji ciśnienia krwi). Zastoinowa niewydolność mięśnia sercowego: dawka początkowa wynosi 2,5 mg raz na dobę (zalecana kontrola ciśnienia krwi przez co najmniej 2 h po podaniu pierwszej dawki i przez 1 h po stabilizacji ciśnienia krwi); dawkę należy stopniowo zwiększać przez 2-4 tyg. do dawki podtrzymującej wynoszącej 5-20 mg na dobę (maksymalna dawka dobowa wynosi 40 mg w 1-2 dawkach). W przypadku ciężkiej niewydolności serca (stopień IV wg NYHA) leczenie należy rozpoczynać w szpitalu. Nefropatia cukrzycowa (dawkę należy dostosować do wydolności nerek i stężenia kreatyniny): u pacjentów z klirensem kreatyniny powyżej 30 ml/min dawka początkowa wynosi 5 mg na dobę, u pacjentów z klirensem poniżej 30 ml/min - 2,5 mg na dobę; dawkę należy stopniowo zwiększać do uzyskania oczekiwanego działania leku (w czasie leczenia należy kontrolować czynność nerek i stężenie potasu we krwi). U pacjentów dializowanych dawka początkowa wynosi 2,5 mg, dawkę początkową i ustaloną dawkę podtrzymującą należy podawać po zabiegu hemodializy.
U pacjentów w podeszłym wieku leczenie należy rozpoczynać od małych dawek.
Uwagi
Podczas leczenia należy kontrolować stężenie elektrolitów, mocznika i kreatyniny we krwi oraz obraz morfologii krwi, zwłaszcza na początku leczenia i u pacjentów, u których występuje zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. U niektórych chorych preparat może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych, szczególnie na początku leczenia lub po zwiększeniu dawki. Lek należy odstawić przed planowanym zabiegiem chirurgicznym.
26.Anapen
Anapen Junior
Sympathicomimeticum |
|
ATC: C 01 CA 24 |
|
|
roztwór do wstrz.: (300 µg/0,3 ml) 1 amp.-strzyk. |
(Rp) |
PP |
roztwór do wstrz.: (150 µg/0,3 ml) 1 amp.-strzyk. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 dawka (0,3 ml) zawiera 150 µg lub 300 µg epinefryny.
Działanie
Ampułkostrzykawka zawierająca jednorazową dawkę epinefryny do natychmiastowego samodzielnego wstrzyknięcia przez osoby ze wstrząsem anafilaktycznym. Epinefryna pobudza receptory α-adrenergiczne, przez co przeciwdziała rozszerzeniu naczyń i ich zwiększonej przepuszczalności. Zapobiega to utracie płynu wewnątrznaczyniowego i niedociśnieniu. Epinefryna pobudza oskrzelowe receptory β-adrenergiczne, co prowadzi do rozszerzenia oskrzeli, złagodzenia świszczącego oddechu i duszności. Zmniejsza świąd, pokrzywkę i obrzęk naczynioruchowy związane z anafilaksją. T0,5 wynosi 2-3 min. Epinefryna jest szybko unieczynniana, głównie przez wątrobowe enzymy COMT i MAO. Znaczna część dawki jest wydalana z moczem, w postaci metabolitów.
Wskazania
Leczenie doraźne w nagłych przypadkach ostrych reakcji alergicznych (anafilaksji) wywołanych przez orzeszki ziemne lub inne pokarmy, leki, ukąszenia i użądlenia owadów oraz inne alergeny, jak również w przypadku anafilaksji powysiłkowej lub samoistnej.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu.
Środki ostrożności
Należy ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą serca (np. choroba wieńcowa, choroby mięśnia sercowego - może zostać wywołana dusznica), sercem płucnym, zaburzeniami rytmu serca lub tachykardią. U pacjentów z nadczynnością tarczycy, ciężką dławicą piersiową, kardiomiopatią zaporową, komorowymi zaburzeniami rytmu, nadciśnieniem, guzem chromochłonnym, wysokim ciśnienie śródgałkowym, ciężką niewydolnością nerek, gruczolakiem gruczołu krokowego prowadzącym do zalegania moczu, hiperkalcemią, hipokaliemią, cukrzycą, u pacjentów w podeszłym wieku i u kobiet w ciąży istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Ciąża i okres karmienia piersią
W ciąży stosować jedynie w przypadku, gdy spodziewane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Epinefryna wydzielana z mlekiem matki prawdopodobnie nie oddziałuje na niemowlę.
Działanie niepożądane
Często: kołatanie serca, tachykardia, pocenie, nudności, wymioty, trudności z oddychaniem, bladość, zawroty głowy, osłabienie, drżenie, ból głowy, stan lękowy, pobudliwość nerwowa, niepokój, zimne kończyny. Rzadko: omamy, omdlenia, hiperglikemia, hipokaliemia, kwasica metaboliczna, rozszerzenie źrenic, trudności w oddawaniu moczu i zatrzymanie moczu, drżenie mięśni. U pacjentów szczególnie wrażliwych lub po większych dawkach mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca (migotanie komór lub zatrzymanie akcji serca), nagły wzrost ciśnienia tętniczego (czasami prowadzący do krwotoku mózgowego), skurcz naczyń (np. skóry, błon śluzowych i nerek). Preparat zawiera pirosiarczyn sodu, który może spowodować reakcję nadwrażliwości (w tym reakcję anafilaktyczną i skurcz oskrzeli, zwłaszcza u pacjentów z astmą).
Interakcje
Działanie epinefryny mogą nasilać trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, mieszane selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny, jak wenlafaksyna, sybutramina czy milnacypran oraz inhibitory MAO (nagły wzrost ciśnienia krwi i możliwe zaburzenia rytmu serca), inhibitory COMT, hormony tarczycy, teofilina, oksytocyna, leki parasympatykolityczne, difenhydramina, chlorfeniramina, lewodopa, alkohol i sympatykomimetyki. W przypadku łącznego stosowania z lekami nieselektywnie blokującymi receptory β może wystąpić ciężkie nadciśnienie i bradykardia. Ostrożnie stosować z glikozydami naparstnicy, chinidyną i halogenowymi anestetykami wziewnymi. Epinefryna hamuje wydzielanie insuliny, dlatego u pacjentów z cukrzycą może być konieczne zwiększenie dawki insuliny lub innych leków hipoglikemicznych.
Dawkowanie
Domięśniowo (w przednio-boczną część uda). Dawka skuteczna wynosi 0,005-0,01 mg/kg mc., ale w niektórych przypadkach konieczne może być zastosowanie większej dawki. Ewentualne podanie dodatkowej dawki może nastąpić po 10-15 min. Miejsce wstrzyknięcia można delikatnie masować przez 10 s po wstrzyknięciu. U dzieci o masie ciała mniejszej niż 15 kg preparat można podawać wyłącznie w sytuacjach zagrożenia życia (dawki mniejszej niż 150 µg nie można podać z odpowiednią dokładnością).
Uwagi
Nie zaleca się prowadzenia pojazdów ani obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu po podaniu preparatu. Powtarzane wstrzyknięcia miejscowe mogą prowadzić do martwicy w miejscu wstrzyknięcia, która jest spowodowana zwężeniem naczyń. Wstrzyknięcie do naczynia krwionośnego może spowodować krwotok mózgowy w wyniku nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego. Wstrzyknięcie w dłonie lub stopy może spowodować zmniejszenie przepływu krwi do tych okolic w wyniku zwężenia naczyń. Aby zapobiec podwyższeniu ciśnienia tętniczego można podać szybkodziałające leki rozszerzające naczynia lub leki blokujące receptory α-adrenergiczne. Działaniom anafilaktycznym mogą przeciwdziałać leki blokujące receptory β, zwłaszcza leki nieselektywnie blokujące receptory β.
27. Plendil®
Vasodilatans, antihypertensivum |
|
ATC: C 08 CA 02 |
|
|
tabl. powl.: (5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl. powl.: (10 mg) 28 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. powl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 5 mg lub 10 mg felodypiny.
Działanie
Antagonista wapnia o selektywnym działaniu naczyniowym. Obniża ciśnienie tętnicze krwi poprzez zmniejszenie oporu naczyń obwodowych. Wykazuje wysoką selektywność w stosunku do mięśni gładkich drobnych tętniczek. Nie wpływa na mięśnie gładkie ścian naczyń żylnych i naczynioruchową kontrolę adrenergiczną, co powoduje, że nie wywołuje hipotonii ortostatycznej. Felodypina ma działanie przeciwdławicowe i przeciwniedokrwienne poprzez poprawę bilansu tlenowego w mięśniu sercowym. Skutecznie przeciwdziała skurczowi naczyń wieńcowych. Zmniejszenie obwodowego oporu naczyniowego prowadzi do zmniejszenia obciążenia następczego lewej komory i zmniejszenia zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen. Lek poprawia tolerancję wysiłku i zmniejsza częstość napadów dławicowych u pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową. Zmniejsza nasilenie zarówno objawowego, jak i bezobjawowego klinicznie niedokrwienia mięśnia serca u pacjentów z dławicą naczynioskurczową. Felodypina w dawkach terapeutycznych nie wywiera bezpośredniego wpływu na kurczliwość mięśnia sercowego oraz przewodnictwo przedsionkowo-komorowe i okres refrakcji. Wykazuje umiarkowane działanie moczopędne oraz zwiększa wydalanie sodu z moczem i nie powoduje retencji płynów w organizmie.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze. Stabilna choroba niedokrwienna serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na felodypinę lub pozostałe składniki preparatu. Niewyrównana niewydolność serca. Ostry zawał mięśnia sercowego (1 miesiąc od zawału). Niestabilna choroba niedokrwienna serca. Ciąża. Istotne klinicznie zwężenie zastawki aortalnej. Wstrząs kardiogenny.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z ciężkim zaburzeniem czynności lewej komory serca oraz u osób ze zwężeniem zastawki aortalnej, zaburzeniami czynności wątroby, ciężką niewydolnością nerek (GFR poniżej 30 ml/min), niewydolnością serca w następstwie ostrego zawału mięśnia sercowego. Brak danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leku u dzieci.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparat jest przeciwwskazany w ciąży. Felodypina w niewielkiej ilości przenika do mleka kobiecego w przypadku stosowania dawek terapeutycznych. Brak danych klinicznych dotyczących stosowania felodypiny u kobiet karmiących piersią, dlatego preparat nie jest zalecany w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Najczęściej występującym działaniem niepożądanym są niewielkie lub umiarkowane obrzęki w okolicach kostek zależne od dawki. Objawy pojawiające się na początku leczenia bądź po zwiększeniu dawki to: zaczerwienienie twarzy, ból i zawroty głowy, zmęczenie, kołatanie serca. Niezbyt często występują dodatkowo: nudności, bóle brzucha, świąd skóry, wysypka, tachykardia, parestezje. Rzadko: wymioty, pokrzywka, bóle mięśni i stawów, omdlenia w następstwie niedociśnienia tętniczego, impotencja i zaburzenia czynności seksualnych. Bardzo rzadko: gorączka, nasilenie objawów choroby niedokrwiennej serca, leukocytoklastyczne zapalenie naczyń, hiperglikemia, zapalenie i przerost dziąseł, nadwrażliwość na światło, obrzęk warg i języka, częstomocz, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.
Interakcje
Inhibitory izoenzymu CYP 3A4 (cymetydyna, erytromycyna, itrakonazol, ketokonazol, niektóre flawonoidy zawarte w soku grejpfrutowym) powodują zwiększenie stężenia felodypiny we krwi. Leki indukujące enzymy mikrosomalne wątroby (fenytoina, karbamazepina, fenobarbital, ryfampicyna, ziele dziurawca) powodują zmniejszenie stężenia felodypiny we krwi. Felodypina może zwiększać stężenie takrolimusu - w przypadku jednoczesnego stosowania leków należy monitorować stężenie takrolimusu w osoczu i w razie potrzeby dostosować jego dawkowanie.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli. Nadciśnienie tętnicze: leczenie należy rozpocząć od dawki 5 mg raz dziennie; w razie potrzeby dawkę można zwiększyć lub zastosować leczenie skojarzone z innym lekiem przeciwnadciśnieniowym; dawka podtrzymująca wynosi zazwyczaj 5-10 mg raz dziennie. Stabilna choroba niedokrwienna serca: początkowo 5 mg raz dziennie, w razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 10 mg raz dziennie.
Tabletki najlepiej przyjmować rano, popijając wodą, niezależnie od posiłku; tabletek nie należy dzielić.
Uwagi
Podczas stosowania preparatu mogą wystąpić zawroty głowy i objawy zmęczenia, które mogą zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych.
28. Lipanthyl® 100; Lipanthyl® 200 M; Lipanthyl® 267 M
Hipolipemicum |
|
ATC: C 10 AB 05 |
|
|
kaps.: (100 mg) 50 szt. |
(Rp) |
50% |
kaps.: (200 mg) 30 szt. |
(Rp) |
50% |
kaps.: (267 mg) 30 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 kaps. zawiera 100 mg fenofibratu. 1 kaps. 200 M zawiera 200 mg fenofibratu mikronizowanego. 1 kaps. 267 M zawiera 267 mg fenofibratu mikronizowanego.
Działanie
Lek hipolipemiczny, obniżający stężenie cholesterolu i triglicerydów we krwi poprzez zahamowanie ich syntezy w wątrobie. Prowadzi do obniżenia stężenia lipoprotein VLDL i LDL oraz zwiększenia stężenia frakcji HDL we krwi. Zwiększa stężenie apoproteiny A1 oraz zmniejsza stężenie apoproteiny B, przyczyniając się do zmniejszenia ryzyka miażdżycy. Zmniejsza stężenie kwasu moczowego. Działa antyagregacyjnie w wyniku zmniejszenia stężenia fibrynogenu. Silnie wiąże się z białkami osocza. T0,5 podstawowego metabolitu, jakim jest kwas fenofibrynowy, wynosi około 20 h. Jest wydalany głównie z moczem. Fenofibrat mikronizowany wykazuje lepszą biodostępność od postaci standardowej, co pozwala na zmniejszenie dawki dobowej.
Wskazania
Wszystkie typy hiperlipidemii (hipercholesterolemia, hiperlipidemia mieszana, hipertriglicerydemia), gdy dieta jest niewystarczająca. Zapobieganie powikłaniom miażdżycy tętnic (choroba wieńcowa, zawał serca, udar mózgu). U dzieci powyżej 10 r.ż. stosuje się jedynie w wyjątkowych przypadkach fenofibrat w postaci standardowych kapsułek pod kontrolą specjalisty chorób metabolicznych np. w przebiegu ciężkiej hiperlipidemii z objawami zaawansowanej miażdżycy, przy jednoczesnym stwierdzeniu dyslipidemii w wywiadzie rodzinnym. Kapsułki 267 M stosuje się wyłącznie u osób dorosłych, u których stężenie cholesterolu całkowitego, pomimo zachowywania diety hipolipemicznej jest większe niż 4 g/l.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na fenofibrat. Ciąża i okres karmienia piersią. Ciężkie zaburzenia czynności wątroby i nerek. Ostrożnie stosować w kamicy żółciowej (kaps. standardowe oraz 200 M). Kapsułek 267 M nie stosuje się u dzieci oraz w objawowych schorzeniach pęcherzyka żółciowego (kamica, zapalenie pęcherzyka żółciowego).
Działanie niepożądane
Sporadycznie, przemijające i o niewielkim nasileniu zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, skórne reakcje alergiczne, bóle mięśniowe. Lek może wywoływać zwykle przemijające zwiększenie stężenia aminotransferaz lub fosfokinazy kreatynowej. Wskazaniem do odstawienia leku jest zwiększenie stężenia aminotransferaz 3-krotnie powyżej górnej granicy normy lub fosfokinazy kreatyninowej 10-krotnie powyżej górnej granicy normy.
Interakcje
Nasila działanie przeciwzakrzepowe pochodnych kumaryny. W czasie leczenia należy kontrolować czas protrombinowy i w razie potrzeby odpowiednio zmniejszyć dawkę leku przeciwzakrzepowego; po 8 dniach od zakończenia leczenia fenofibratem dawkowanie ustala się ponownie na podstawie kolejnego pomiaru czasu protrombinowego. Nie należy stosować równocześnie z lekami hepatotoksycznymi (inhibitory MAO, maleinian perheksyliny), ze względu na zwiększone ryzyko rabdomiolizy. Stosowanie leku łącznie z inhibitorami reduktazy HMG-CoA zaleca się tylko w wyjątkowych wypadkach, z zachowaniem szczególnej ostrożności, ze względu na nasilenie działań niepożądanych.
Dawkowanie
Doustnie, podczas posiłków. Kapsułki 100 mg: dorośli 300 mg dziennie (1 kaps. rano i 2 kaps. wieczorem); dzieci powyżej 10 r.ż. (jedynie w wyjątkowych przypadkach - pod kontrolą specjalisty chorób metabolicznych), nie przekraczając dawki 5 mg/kg m.c. na dobę. Kapsułki 200 M: dorośli 200 mg (1 kaps.) raz dziennie, najlepiej podczas posiłku. Kapsułki 267 M: dorośli 267 mg (1 kaps.) na dobę u pacjentów, u których stężenie cholesterolu całkowitego jest większe niż 4 g/l; po ustabilizowaniu się stężenia cholesterolu zaleca się zmniejszenie dawki do 1 kaps. 200 M na dobę. U pacjentów z niewydolnością nerek z klirensem kreatyniny 20-60 ml/min zaleca się stosowanie 2 kaps. fenofibratu standardowego (2 x 100 mg).
Uwagi
Podczas pierwszych 12 miesięcy leczenia należy co 3-4 miesiące kontrolować stężenie aminotransferaz we krwi. Podczas terapii konieczne jest przestrzeganie diety hipolipemicznej.
29. Lescol®
Lescol® XL
Antiatheromaticum |
|
ATC: C 10 AA 04 |
|
|
kaps.: (20 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
kaps.: (40 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (80 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 kaps. zawiera 20 mg lub 40 mg fluwastatyny. 1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 80 mg fluwastatyny.
Działanie
Lek zmniejszający stężenie cholesterolu - kompetycyjny inhibitor reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo-koenzymu A (HMG-CoA), enzymu katalizującego wczesny etap biosyntezy cholesterolu. W wyniku hamowania biosyntezy cholesterolu następuje zmniejszenie zawartości cholesterolu w komórkach wątroby, co pobudza syntezę receptorów lipoprotein o małej gęstości (LDL), na skutek czego zwiększa się wychwyt cząsteczek LDL. Wynikiem tych procesów jest zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi. Preparat zmniejsza stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu o małej gęstości (LDL-C), apolipoproteiny B (apo-B) i triglicerydów oraz zwiększa stężenia cholesterolu o dużej gęstości (HDL-C) u pacjentów z pierwotną hipercholesterolemią i mieszaną dyslipidemią. Wyraźna reakcja na leczenie jest uzyskiwana w ciągu 2 tyg., a maksymalna skuteczność występuje w ciągu 4 tyg. od rozpoczęcia leczenia i utrzymuje się podczas długotrwałego stosowania. W badaniach klinicznych obserwowano zahamowanie rozwoju miażdżycy naczyń wieńcowych u pacjentów ze współistniejącą pierwotną hipercholesterolemią i chorobą wieńcową serca. Po podaniu doustnym kapsułek, lek wchłania się z przewodu pokarmowego szybko i całkowicie (98%). Po podaniu doustnym tabletek o przedłużonym uwalnianiu szybkość wchłaniania była o prawie 60% wolniejsza w porównaniu z kapsułkami, podczas gdy średni czas trwania był wydłużony o około 4 h. Po posiłku wchłanianie leku jest wolniejsze. Fluwastatyna działa głównie w wątrobie, która jest także głównym miejscem jej metabolizmu. Bezwzględna dostępność biologiczna, oceniana na podstawie stężenia leku we krwi, wynosi 24%. Ponad 98% leku krążącego we krwi jest związane z białkami, przy czym na wiązanie to nie ma wpływu stężenie leku. Lek jest wydalany w 6% z moczem i w 93% z kałem; mniej niż 2% jest wydalane w postaci nie zmienionej. Po podaniu doustnym 40 mg preparatu T0,5 wynosi 2,3 +/- 0,9 h. Stężenie fluwastatyny we krwi nie zależy od wieku i płci w ogólnej populacji, jednakże odnotowano zwiększoną reakcję na leczenie u kobiet i osób w podeszłym wieku. Ponieważ fluwastatyna jest wydalana głównie przez drogi żółciowe i w dużym stopniu ulega szybkiemu metabolizmowi w wątrobie, może wystąpić kumulacja leku u pacjentów z niewydolnością wątroby.
Wskazania
Leczenie uzupełniające dietę w celu obniżenia zwiększonego stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu lipoprotein o małej gęstości (LDL-C), apolipoproteiny B (apo-B) i triglicerydów oraz zwiększenia stężenia cholesterolu lipoprotein o dużej gęstości (HDL-C) u pacjentów z pierwotną hipercholesterolemią i mieszaną dyslipidemią (typ IIa i IIb wg Fredricksona). Preparat jest również wskazany w celu spowolnienia rozwoju miażdżycy naczyń wieńcowych u pacjentów z pierwotną hipercholesterolemią, włącznie z postaciami łagodnymi oraz chorobą niedokrwienną serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na fluwastatynę lub pozostałe składniki preparatu. Czynna choroba wątroby lub niewyjaśnione trwałe zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi. Ciąża i okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobami wątroby w wywiadzie lub nadużywających alkohol. Należy przerwać leczenie w przypadku rozpoznania lub podejrzenia miopatii, w przypadku stwierdzenia podwyższenia (10-krotnie powyżej górnej granicy normy) poziomu frakcji mięśniowej fosfokinazy kreatynowej (CPK), przy 3-krotnym powyżej normy wzroście aminotransferaz lub obecności czynników predysponujących do rozwoju niewydolności nerek wywołanej rabdomiolizą. Nie jest zalecane stosowanie preparatu u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny poniżej 30 ml/min). Nie istnieją wskazania do stosowania leku u pacjentów z rodzinną homozygotyczną hipercholesterolemią. Nie zaleca się stosowania leku u osób poniżej 18 r.ż. (brak badań klinicznych).
Ciąża i okres karmienia piersią
Lek jest przeciwwskazany w ciąży, okresie karmienia piersią oraz u kobiet w wieku rozrodczym nie stosujących skutecznej antykoncepcji.
Działanie niepożądane
Lek jest na ogół dobrze tolerowany, większość działań niepożądanych ma charakter łagodny i przemijający. Niekiedy mogą wystąpić: niestrawność, nudności, bezsenność; rzadko zapalenie zatok, wzdęcia, bóle brzucha, ból głowy. Istnieje możliwość wystąpienia w rzadkich przypadkach reakcji nadwrażliwości, głównie wysypki i pokrzywki oraz bardzo rzadko innych reakcji skórnych, trombocytopenii, obrzęku naczynioruchowego, obrzęku twarzy, zapalenia naczyń oraz reakcji toczniopodobnych. Rzadko (1-2%) opisywano zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi, które było łagodne i przemijające.
Interakcje
Fluwastatynę należy podawać co najmniej 4 h po podaniu leków wiążących kwasy żółciowe (np. cholestyramina) w celu uniknięcia interakcji o istotnym znaczeniu, polegającej na wiązaniu się leku z żywicą. Równoczesne stosowanie fluwastatyny z fibratami (bezafibrat, gemfibrozil, ciprofibrat) i kwasem nikotynowym nie miało klinicznie istotnego wpływu na biodostępność fluwastatyny. Równoczesne stosowanie z silnymi inhibitorami cytochromu P-450 (CYP3A4) - itrakonazolem i erytromycyną, wywiera niewielki wpływ na biodostępność fluwastatyny. Biorąc pod uwagę minimalny udział tego enzymu w metabolizmie fluwastatyny, można oczekiwać, że inne inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, cyklosporyna) nie będą prawdopodobnie wpływały na biodostępność fluwastatyny. U pacjentów przyjmujących uprzednio rifampicynę biodostępność leku zmniejszyła się o około 50%. Nie stwierdzono istotnych klinicznie interakcji z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi pochodnymi sulfonylomocznika, fenytoiną, propranololem, digoksyną, losartanem, antagonistami receptorów histaminowych H2, inhibitorami pompy protonowej. U pacjentów leczonych fluwastatyną i otrzymujących jednocześnie warfarynę, bardzo rzadko obserwowano pojedyncze przypadki krwawienia i/lub wydłużenie czasu protrombinowego (u pacjentów leczonych warfaryną zaleca się monitorowanie czasu protrombinowego podczas rozpoczynania podawania fluwastatyny, jej odstawienia lub zmiany dawki).
Dawkowanie
Doustnie. Zalecana dawka początkowa wynosi 40 mg (1 kaps.) lub 80 mg (1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu) raz dziennie. Dawka 20 mg (1 kaps.) może być wystarczająca w przypadku umiarkowanej hipercholesterolemii. Dawki początkowe należy ustalić indywidualnie, w zależności od stężenia LDL-C przed leczeniem oraz zalecanego celu leczenia. Preparat należy przyjmować wieczorem lub przed snem, niezależnie od posiłku, połykając w całości i popijając szklanką wody. Maksymalną skuteczność osiąga się w ciągu 4 tyg. stosowania zalecanej dawki. Dawki należy modyfikować w zależności od reakcji pacjenta na lek, zmiany dawkowania można dokonywać w odstępach co najmniej 4-tygodniowych.
Uwagi
Przed zastosowaniem preparatu oraz w trakcie leczenia pacjent powinien pozostawać na standardowej diecie zmniejszającej stężenie cholesterolu. Zaleca się wykonanie u wszystkich pacjentów prób czynnościowych wątroby przed rozpoczęciem leczenia oraz regularne kontrolowanie czynności wątroby podczas stosowania leku.
30. Furosemidum
Salureticum |
|
ATC: C 03 CA 01 |
|
|
tabl.: (40 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 40 mg furosemidu.
Działanie
Lek moczopędny z grupy diuretyków pętlowych. Hamuje resorpcję zwrotną jonu chlorkowego w ramieniu wstępującym pętli nefronu, nasilając wydalanie sodu, potasu, wapnia i magnezu wraz z wodą. Zmniejsza ciśnienie krwi, początkowo poprzez zmniejszenie objętości osocza, płynów pozakomórkowych i pojemności minutowej serca, a w późniejszym okresie w wyniku zmniejszenia oporu obwodowego. Po podaniu doustnym wchłania się szybko lecz niecałkowicie z przewodu pokarmowego. Biodostępność wynosi 60-70% i ulega zmniejszeniu w niewydolności nerek do 43-46%. Działanie moczopędne po podaniu doustnym występuje w pierwszej godzinie i utrzymuje się przez 6-8 h.
Wskazania
Obrzęki, będące objawem chorób układu krążenia (zastoinowa niewydolność serca), wątroby i nerek (w tym marskość wątroby i zespół nerczycowy). Nadciśnienie tętnicze, w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na furosemid, sulfonamidy lub pozostałe składniki preparatu. Bezmocz, niedrożność dróg moczowych, stany przedśpiączkowe lub śpiączka wątrobowa, niedobory elektrolitów, ciąża i okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego i zaburzeniami oddawania moczu. Stosowanie leków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny u pacjentów leczonych furosemidem, należy rozpoczynać szczególnie ostrożnie i zmniejszyć dawkę lub odstawić furosemid na 2-3 dni przed zastosowaniem inhibitora ACE. Furosemid nie jest wskazany u pacjentów z cukrzycą. Nie zaleca się stosowania furosemidu z preparatami litu, a w przypadku jednoczesnego stosowania należy rozważyć konieczność zmniejszenia dawki preparatów litu.
Ciąża i okres karmienia piersią
Lek jest przeciwwskazany.
Działanie niepożądane
Zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej (hipowolemia z obniżeniem ciśnienia tętniczego, hiponatremia, hipokaliemia), rzadko - nudności, zaburzenia żołądkowe, zwiększenie stężenia kwasu moczowego i nasilenie dny, przemijające zwiększenie stężenia kreatyniny, glukozy i cholesterolu we krwi, ból i zawroty głowy, niedociśnienie. Sporadycznie wysypka skórna, nadwrażliwość skóry na światło słoneczne, zapalenie trzustki. Furosemid może powodować przemijające lub nieodwracalne zaburzenia słuchu. Długotrwałe stosowanie furosemidu może powodować hipomagnezemię, bardzo rzadko tężyczkę.
Interakcje
Leki obniżające ciśnienie krwi, alkohol, inhibitory MAO, pochodne fenotiazyny, leki β-adrenolityczne zwiększają efekt hipotensyjny furosemidu. Furosemid osłabia działanie leków przeciwcukrzycowych (insuliny, pochodnych sulfonylomocznika), zmniejsza wydalanie litu, nasilając ryzyko toksycznego działania. Nasila działanie ototoksyczne i nefrotoksyczne antybiotyków aminoglikozydowych (szczególnie kanamycyny, neomycyny, wankomycyny) oraz nefrotoksyczne działanie cefalosporyn (zwłaszcza cefaleksyny). Zwiększa siłę działania salicylanów, sukcynylocholiny, w zależności od dawki osłabia lub nasila działanie leków zwiotczających mięśnie szkieletowe. Indometacyna osłabia działanie furosemidu. Leki z grupy NLPZ mogą osłabiać działanie furosemidu i zwiększać ryzyko uszkodzenia nerek, szczególnie w przypadku współistniejącej niewydolności nerek. Stosowanie furosemidu z acetazolamidem, amfoterycyną, kortykosteroidami i teofiliną zwiększa ryzyko wystąpienia hipokaliemii. Hipokaliemia w wyniku stosowania furosemidu może nasilać działanie i toksyczność digoksyny, disopyramidu, flekainidu, chinidyny oraz ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca podczas stosowania z pimozydem i terfenadyną.
Dawkowanie
Doustnie. Obrzęki: początkowo 40 mg rano, następnie 20 mg rano lub 40 mg co drugi dzień lub rzadziej; może być jednak konieczna dawka codzienna 80 mg lub większa, szczególnie w oligurii. Nadciśnienie tętnicze: początkowo 40 mg 2 razy na dobę, następnie dawkę należy dostosować zależnie od reakcji pacjenta na lek; u pacjentów, u których nie uzyskuje się dostatecznego obniżenia ciśnienia można zastosować dodatkowy lek obniżający ciśnienie (dawkę drugiego leku początkowo należy zmniejszyć co najmniej o 50%).
Uwagi
W trakcie leczenia zalecana jest okresowa kontrola ciśnienia krwi, kontrola stężenia potasu we krwi (szczególnie u pacjentów przyjmujących jednocześnie glikozydy nasercowe, kortykosteroidy oraz u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby), kontrola stężenia glukozy we krwi (u pacjentów z cukrzycą). W przypadku leczenia skojarzonego z glikozydami naparstnicy oraz u pacjentów z marskością wątroby może być konieczne podawanie preparatów potasu lub niewielkich dawek leków moczopędnych oszczędzających potas. W trakcie stosowania leku mogą wystąpić objawy ograniczające sprawność psychofizyczną i zdolność prowadzenia pojazdów.
31. Hydrochlorothiazidum
Salureticum |
|
ATC: C 03 AA 03 |
|
|
tabl.: (12,5 mg) 30 szt |
(Rp) |
R |
tabl.: (25 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 12,5 mg lub 25 mg hydrochlorotiazydu.
Działanie
Lek moczopędny z grupy diuretyków tiazydowych. Hamuje wchłanianie zwrotne sodu w kanalikach dystalnych krętych, przez co powoduje zwiększenie natiurezy i diurezy. Zwiększa wydalanie potasu i magnezu. Zwiększa wchłanianie zwrotne wapnia, zmniejszając w ten sposób jego wydalanie. Hamuje wydalanie kwasu moczowego. Powoduje zmniejszenie przesączania kłębuszkowego. Obniża ciśnienie tętnicze krwi poprzez zmniejszenie objętości płynów pozakomórkowych i oporu obwodowego. Wpływa na metabolizm węglowodanów, obniżając tolerancję glukozy. Po podaniu doustnym początek działania moczopędnego występuje po około 2 h a maksymalny efekt po około 3-4 h od podania, czas działania wynosi 6-12 h. Początek działania hipotensyjnego występuje po 3-4 dobach. Po przerwaniu długotrwałego podawania działanie hipotensyjne zanika w pierwszym tygodniu po odstawieniu leku. Lek wiąże się z białkami osocza w 40-68%. Jest wydalany z moczem w postaci niezmienionej. T0,5 wynosi 5,6-14,8 h. U pacjentów z niewyrównaną niewydolnością serca lub zaburzeniami czynnności nerek wydalanie przebiega wolniej. Hydrochlorotiazyd przenika przez barierę łożyska i do mleka matki.
Wskazania
Obrzęki w zastoinowej niewydolności serca, marskości wątroby, zaburzeniach czynności nerek (np. w zespole nerczycowym, ostrym kłębuszkowym zapaleniu nerek). Nadciśnienie tętnicze, zwykle w skojarzeniu z innymi lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas lub innymi lekami hipotensyjnymi.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na sulfonamidy lub pozostałe składniki preparatu. Bezmocz, ciężka niewydolność nerek lub wątroby, choroba Addisona, hiperkalcemia. Okres karmienia piersią. Niemowlęta i dzieci. Nie stosować u pacjentów leczonych związkami litu.
Środki ostrożności
Hydrochlorotiazyd nie jest skuteczny, jeśli klirens kreatyniny jest mniejszy niż 30 ml/min. Ostrożnie stosować u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby (zaburzenia równowagi elektrolitowej mogą wywołać śpiączkę wątrobową). U pacjentów z cukrzycą utajoną hydrochlorotiazyd może przyspieszyć jej ujawnienie.
Ciąża i okres karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania w ciąży - kat. B. Preparat może być stosowany w ciąży tylko w przypadku zdecydownej konieczności. Hydrochlorotiazyd przenika przez barierę łożyska. Obserwowano żółtaczkę u płodów i noworodków oraz trombocytopenię u noworodków matek, które stosowały tiazydy podczas ciąży. U kobiet, które stosowały tiazydy w ciąży zwiększało się stężenie kwasu moczowego i kreatyniny w płynie owodniowym. Obrzęki u ciężarnych nie są wskazaniem do stosowania tiazydów. Hydrochlorotiazyd przenika do mleka matki, leku nie należy stosować w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Brak łaknienia, podrażnienie błony śluzowej żołądka, nudności, wymioty, skurcze, biegunka, zaparcie, żółtaczka, zapalenie trzustki, zapalenie ślinianek, ból i zawroty głowy, parestezje, widzenie na żółto, leukopenia, agranulocytoza, trombocytopenia, niedokrwistość aplastyczna i hemolityczna, niedociśnienie (w tym ortostatyczne), zaburzenia czynności nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek, plamica, nadwrażliwość na światło, wysypka, pokrzywka, guzkowe zapalenie okołotętnicze, złuszczające zapalenie skóry, gorączka, zespół zaburzeń oddechowych (w tym zapalenie płuc i obrzęk płuc), reakcje anafilaktyczne, toksyczna martwica naskórka, hiperglikemia, glukozuria, hiperurykemia, dna, skurcze mięśni, osłabienie, hiperkineza, impotencja, przemijające zaburzenia widzenia oraz reakcje nadwrażliwości, szczególnie u pacjentów z alergią lub astmą oskrzelową. Mogą wystąpić zaburzenia równowagi elektrolitowej: hiponatremia, alkaloza hipochloremiczna, hipomagnezemia, hipokalemia (szczególnie u pacjentów z marskością wątroby lub leczonych hydrochlorotiazydem przez dłuższy czas), hiponatremia (szczególnie u pacjentów z zastoinową niewydolnością krążenia, chorobami wątroby, kobiet z małą masą ciała, pacjentów w podeszłym wieku oraz pacjentów na diecie niskosodowej przyjmujących mało płynów i elektrolitów; w przypadku hiponatremii należy odstawić hydrochlorotiazyd i ograniczyć podaż płynów do około 500 ml na dobę). Hydrochlorotiazyd może wywołać lub nasilić objawy układowego tocznia rumieniowatego lub mocznicy, może zwiększać stężenie triglicerydów i cholesterolu we krwi.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie z kortykosteroidami, kortykotropiną lub amfoterycyną B nasila hipokalemię. Hydrochlorotiazyd zwiększa pobudliwość komór u pacjentów przyjmujących glikozydy naparstnicy; hipokaliemia spowodowana stosowaniem leku nasila toksyczne działanie glikozydów naparstnicy. Osłabia działanie insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych. Hydrochlorotiazyd stosowany jednoczesnie z barbituranami, opioidami lub alkoholem nasila hipotonię ortostatyczną. Zwiększa stężenie litu we krwi (nie zaleca się łącznego podawania obu leków; w przypadku konieczności równoczesnego stosowania należy zmniejszyć dawkę soli litu o 50% i kontrolować stężenie litu we krwi). Leki z grupy NLPZ osłabiają działanie hydrochlorotiazydu; jednoczesne stosowanie hydrochlorotiazydu i NLPZ zwiększa ryzyko wystąpienia niewydolności nerek. Hydrochlorotiazyd nasila działanie leków przeciwnadciśnieniowych, podczas jednoczesnego stosowania z guanetydyną, metylodopą lub lekami blokującymi zwoje nerwowe może wystąpić ciężkie niedociśnienie ortostatyczne. Cholestyramina i kolestypol zmniejszają wchłanianie tiazydów z przewodu pokarmowego (hydrochlorotiazyd należy przyjmować na 2 h przed podaniem tych leków). Hydrochlorotiazyd nasila działanie tubokuraryny.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: w obrzękach początkowo 25-75 mg raz lub 2 razy na dobę, po uzyskaniu poprawy stopniowo zmniejszać dawkę do dawki podtrzymującej i podawać co drugi dzień; w nadciśnieniu tętniczym początkowo 25 mg raz lub 2 razy na dobę (u niektórych pacjentów efekt leczniczy występuje po dawce 12,5 mg), maksymalna dawka dobowa wynosi 50 mg. U pacjentów z niewyrównaną niewydolnością serca lub zaburzeniami czynności nerek (m.in. u pacjentów w podeszłym wieku) należy zmodyfikować dawkowanie.
Uwagi
Lek należy odstawić przed wykonaniem badań czynnościowych przytarczyc. Podczas leczenia należy kontrolować stężenie elektrolitów we krwi, szczególnie u pacjentów, którzy otrzymują parenteralnie płyny lub u których występują uporczywe wymioty. Hydrochlorotiazyd może powodować fałszywie ujemne wyniki w oznaczeniach tyraminy i fentolaminy oraz w teście histaminowym guza chromochłonnego nadnerczy. Lek może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę urządzeń mechanicznych.
32. Indapen
Antihypertensivum |
|
ATC: C 03 BA 11 |
|
|
tabl. powl.: (2,5 mg) 20 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 2,5 mg indapamidu.
Działanie
Tiazydopodobny lek moczopędny o działaniu hipotensyjnym. Zmniejsza wrażliwość mięśni gładkich naczyń na czynniki zwężające naczynia, w tym również noradrenalinę i PGF2α, zmniejsza dokomórkowy transport wapnia, hamuje syntezę tromboksanu(TxA2), natomiast nasila syntezę i uwalnianie prostaglandyn działających rozszerzająco na naczynia (PGE2 i PGI2). Indapamid zmniejsza przerost lewej komory serca. Nie wpływa negatywnie na profil lipidów (cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL oraz triglicerydów) oraz nie zaburza metabolizmu glukozy, nawet u pacjentów z nietolerancją glukozy, cukrzycą i nadciśnieniem. Lek obniża ciśnienie stopniowo. Indapamid szybko i całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego. Maksymalne działanie występuje po 1-2 h. Obecność pokarmu nie wpływa na ilość wchłoniętego leku. W 71-79% wiąże się z białkami osocza. T0,5 we krwi wynosi około 15 h. Stan równowagi dynamicznej osiągany jest po 4 dniach. Indapamid jest metabolizowany w wątrobie. 60-70% podanej dawki leku jest wydalane z moczem w postaci metabolitów, a tylko 5-7% w postaci nie zmienionej. Z kałem jest wydalane 20-30% podanej dawki.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze pierwotne.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na indapamid i/lub pozostałe składniki preparatu oraz inne sulfonamidy. Ciężka niewydolność nerek (bezmocz). Encefalopatia wątrobowa i ciężkie zaburzenia czynności wątroby. Hipokaliemia. Zaburzenia czynności tarczycy. Nie zaleca się stosowania preparatu u dzieci (brak badań klinicznych).
Środki ostrożności
Szczególnie ostrożnie stosować w zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej, cukrzycy, dnie moczanowej i chorobach nerek.
Ciąża i okres karmienia piersią
W ciąży stosować jedynie w przypadkach zdecydowanej konieczności. Nie należy stosować leku w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Osłabienie, suchość w jamie ustnej, ból i/lub zawroty głowy, nudności, zaparcia, grudkowo-plamiste wysypki, plamica, pogorszenie objawów istniejącego tocznia rumieniowatego układowego, reakcje alergiczne, hipotonia ortostatyczna, zwiększenie stężenia kwasu moczowego, parestezje, hipokaliemia i hiponatremia, hipomagnezemia, zwiększenie stężenia glukozy i lipidów we krwi, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych. Bardzo rzadko zmiany hematologiczne (trombocytopenia, leukopenia, agranulocytoza, niedokrwistość aplastyczna, niedokrwistość hemolityczna), niezmiernie rzadko hiperkalcemia, u chorych z niewydolnością wątroby możliwość rozwoju encefalopatii wątrobowej, bardzo rzadko zapalenie trzustki.
Interakcje
Indapamidu nie należy podawać jednocześnie z astemizolem, halofantryną, pentamidyną, terfenadyną, winkaminą i erytromycyną (podawaną dożylnie). Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania indapamidu z lekami: baklofen - zwiększone działanie obniżające ciśnienie krwi; inhibitory konwertazy angiotensyny (IKA) - ryzyko nagłego obniżenia ciśnienia tętniczego oraz ostrej niewydolności nerek, szczególnie u pacjentów ze zwężeniem tętnicy nerkowej; metformina - ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej; środki cieniujące zawierające jod - w przypadku odwodnienia spowodowanego stosowaniem leków moczopędnych istnieje zwiększone ryzyko rozwoju ostrej niewydolności nerek, szczególnie gdy zastosowano duże dawki środka cieniującego zawierającego jod; sole wapnia - ryzyko hiperkalcemii; cyklosporyna - ryzyko zwiększenia stężenia kreatyniny we krwi; leki zmniejszającymi stężenie potasu (amfoterycyna B, kortykosteroidy podawane ogólnie, długotrwale stosowane leki przeczyszczające) - ryzyko hipokaliemii; neuroleptyki i trójcykliczne leki przeciwdepresyjne - możliwość nasilenia działania hipotensyjnego i ryzyko wystąpienia hipotonii ortostatycznej); preparaty naparstnicy - hipokaliemia wywołana przez indapamid może nasilać toksyczność glikozydów nasercowych; leki przeciwarytmiczne (chinidyna, disopiramid, amiodaron, bretylium) - może wystąpić częstoskurcz torsades de pointes; sole litu - ryzyko zwiększonego stężenia litu we krwi w wyniku zmniejszonego wydalania przez nerki; leki z grupy NLPZ - możliwość osłabienia działania hipotensyjnego indapamidu; leki moczopędne oszczędzające potas (amilorid, spironolakton, triamteren) - ryzyko hiperkaliemii, szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek lub z cukrzycą (należy monitorować stężenie potasu we krwi).
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: 2,5 mg (1 tabl.) raz dziennie, rano.
Uwagi
W trakcie leczenia należy monitorować stężenie potasu, sodu i kwasu moczowego we krwi. Lek może powodować fałszywie dodatnie wyniki testów antydopingowych u sportowców.
33. Lomir® SRO
Vasodilatans, antihypertensivum |
|
ATC: C 08 CA 03 |
|
|
kaps.: (5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 kaps. zawiera 5 mg isradipiny.
Działanie
Pochodna dihydropirydyny z grupy antagonistów kanału wapniowego o dużym powinowactwie do mięśni gładkich naczyń mięśnia sercowego, także w mózgu i mięśniach szkieletowych, bez upośledzenia czynności serca. W rezultacie działania na naczynia obwodowe następuje obniżenie ciśnienia tętniczego. W warunkach doświadczalnych stwierdzono wybiórczy hamujący wpływ leku na węzeł zatokowy, bez upośledzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego i kurczliwości mięśnia sercowego. Lomir w dawkach obniżających ciśnienie krwi ma umiarkowane, choć istotne działanie natriuretyczne. Obniżenie ciśnienia uzyskuje się w ciągu 2-3 h po podaniu pojedynczej dawki. Z przewodu pokarmowego wchłania się w 90-95%, ulega efektowi "pierwszego przejścia". Maksymalne stężenie we krwi osiąga po 2 h. W 95% wiąże się z białkami osocza. T0,5 wynosi 8,4 h. Całkowicie metabolizowany wydala się w postaci nieczynnych metabolitów w 60-65% z moczem i 25-30% z kałem.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze, możliwy do stosowania w monoterapii.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lek. Środki ostrożności: zespół chorego węzła zatokowego (u pacjentów bez wszczepionego rozrusznika), niskie ciśnienie skurczowe, w przypadku niewydolności nerek i wątroby, przewlekłej niewydolności serca oraz w wieku podeszłym - konieczna indywidualizacja dawki. Szczególna ostrożność - u chorych ze zwężeniem tętnicy głównej oraz u ciężarnych, karmiących piersią i dzieci - do czasu zakończenia stosownych badań.
Działanie niepożądane
Występują: zawroty, bóle głowy, uderzenia gorąca ("flush"), przyspieszenie czynności serca, obrzęki obwodowe pochodzenia pozasercowego. Nie stwierdzono zaburzeń ortostatycznych. Inne niespecyficzne działania uboczne są rzadkie, obejmują uczucie zmęczenia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wysypkę skórną. Sporadycznie - przejściowe zwiększenie aktywności aminotransferaz.
Interakcje
Podawanie jednocześnie H2-blokerów zwiększa o 50% biodostępność isradipiny. Nie stosować łącznie z lekami indukującymi enzymy - cytochrom P-450 ze względu na zmniejszanie działania leku (rifampicyna, fenobarbital).
Dawkowanie
Zalecana dawka w nadciśnieniu łagodnym do umiarkowanego wynosi 1 kaps. raz dziennie. U osób w podeszłym wieku oraz u pacjentów z upośledzoną czynnością wątroby i nerek dawka początkowa powinna wynosić 1/2 kaps. raz dziennie.
34. Sorbonit®
Sorbonit® prolongatum
Vasodilatans coronaria |
|
ATC: C 01 DA 08 |
|
|
tabl.: (5 mg) 60 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (10 mg) 60 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (20 mg) 40 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (40 mg) 40 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 5 mg lub 10 mg diazotanu izosorbidu. 1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 20 mg lub 40 mg diazotanu izosorbidu.
Działanie
Preparat z grupy organicznych azotanów. Działa bezpośrednio na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, powodując rozkurcz obwodowych i wieńcowych naczyń krwionośnych. Powoduje zmniejszenie ciśnienia skurczowego komór, a przez to zmniejszenie obciążenia wstępnego serca, zapotrzebowania na tlen oraz poprawia ukrwienie mięśnia sercowego. Preparat skraca czas trwania i zmniejsza częstotliwość występowania bólów wieńcowych. Preparat łatwo wchłania się z błon śluzowych i przewodu pokarmowego. Po podaniu tabletek podjęzykowo początek działania występuje po około 15 min i utrzymuje się przez 1-3 h; po podaniu doustnie początek działania występuje po 15-30 min i utrzymuje się przez 4-6 h. Po podaniu doustnym tabletek prolongatum początek działania występuje po 30 min- 1 h. Lek jest metabolizowany w wątrobie do 2 metabolitów: 2-monoazotanu izosorbidu i 5-monoazotanu izosorbidu, które są biologicznie aktywne. Jest wydalany z moczem. T0,5 wynosi około 5 h; w przypadku tabletek prolongatum T0,5 wynosi odpowiednio: tabletki 20 mg - 4,69 h, tabletki 40 mg - 6,49 h.
Wskazania
Tabletki: leczenie i zapobieganie bólom wieńcowym w stabilnej i niestabilnej dławicy piersiowej. Tabletki o przedłużonym uwalnianiu: długotrwała terapia i zapobieganie stabilnej dławicy piersiowej w celu zmniejszenia intensywności bólów i poprawy tolerancji wysiłku; leczenie wspomagające w przewlekłej zastoinowej niewydolności serca, w skojarzeniu z innymi lekami poprawiającymi wydolność serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na azotany lub pozostałe składniki preparatu. Jaskra, szczególnie z wąskim kątem przesączania. Tabletki: ciśnienie skurczowe poniżej 90 mmHg, urazy głowy, krwotok wewnątrzczaszkowy i inne zaburzenia związane ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym, wstrząs pochodzenia sercowego, ciężka niedokrwistość, ciężkie odwodnienie, krwotok i inne zaburzenia powodujące zmniejszenie objętości krwi krążącej. Ostrożnie stosować u pacjentów z niskim ciśnieniem tętniczym i tendencją do zapaści ortostatycznych, w niedoczynności tarczycy oraz ciężkiej niewydolności wątroby i nerek. Tabletki o przedłużonym uwalnianiu: świeży zawał serca, ostra niewydolność wieńcowa oraz lewej komory serca, niestabilna choroba wieńcowa, ból dławicowy, hipotonia ortostatyczna. Tabletki o przedłużonym uwalnianiu należy szczególnie ostrożnie stosować w przypadku zaawansowanych zmian naczyniowych w obrębie o.u.n. oraz niedawno przebytego krwiaku mózgowego. Bezpieczeństwo i skuteczność preparatu u dzieci nie zostały ustalone.
Ciąża i okres karmienia piersią
W ciąży stosować jedynie w przypadku, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Nie stosować w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Hipotonia ortostatyczna mogąca prowadzić do omdlenia, ból i zawroty głowy, zaczerwienienie skóry twarzy, nudności. Rzadko skórne reakcje nadwrażliwości. Ponadto tabletki o przedłużonym uwalnianiu mogą wywoływać ogólne osłabienie i przyspieszenie czynności serca. Podczas długotrwałego stosowania metodą ciągłą, czyli wielokrotnie w ciągu dnia, często dochodzi do ujawnienia się tolerancji - osłabienia aktywności leku.
Interakcje
Preparat nasila działanie leków przeciwnadciśnieniowych (leki blokujące receptory β-adrenergiczne, leki rozszerzające naczynia krwionośne, antagoniści wapnia, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne). Alkohol i sildenafil nasilają ryzyko nadmiernego obniżenia ciśnienia tętniczego.
Dawkowanie
Dorośli. Tabletki: w celu przerwania bólu wieńcowego 5-10 mg podjęzykowo. W zapobieganiu wystąpienia bólu wieńcowego 5-10 doustnie 4 razy dziennie lub podjęzykowo 15 min przed spodziewanym wysiłkiem fizycznym lub stresem. W leczeniu długotrwałym 5-10 mg doustnie 4-6 razy dziennie 0,5 h przed posiłkiem lub 1-2 h po posiłku, w razie potrzeby co 2-3 h.
Tabletki o przedłużonym uwalnianiu: w leczeniu przewlekłym w zależności od potrzeby: 20 mg 2-3 razy dziennie co 4-6 h (nie stosować na noc) lub 40 mg raz dziennie (po kilku dniach dawkę można zwiększyć do 120 mg raz dziennie). Tabletki połykać w całości, najlepiej przed posiłkiem, popijając niewielką ilością płynu.
Uwagi
Tabletek o przedłużonym uwalnianiu nie należy stosować do doraźnego przerywania bólu wieńcowego.
35. Captopril
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 01 |
|
|
tabl.: (12,5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (25 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (50 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 12,5 mg, 25 mg lub 50 mg kaptoprylu.
Działanie
Inhibitor konwertazy angiotensyny - enzymu przekształcającego angiotensynę I w angiotensynę II. Hamowanie syntezy angiotensyny II, substancji o silnym działaniu zwężającym naczynia krwionośne powoduje zmniejszenie stężenia tego hormonu w tkankach, co w następstwie prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych. Ponadto kaptopryl hamuje rozkład bradykininy, która rozszerza naczynia krwionośne. Działanie przeciwnadciśnieniowe zależy przede wszystkim od zmniejszenia aktywności angiotensyny II i zmniejszenia stężenia aldosteronu. Zmniejszenie stężenia aldosteronu powoduje nieznaczne zwiększenie stężenia potasu we krwi i nasilenie wydalania sodu i wody. Długotrwałe działanie hipotensyjne zależy również od zahamowania rozkładu kinin i zwiększenia stężenia rozszerzających naczynia prostaglandyn (PGE2). Kaptopryl zmniejsza opór przepływu krwi przez naczynia płucne i naczynia obwodowe, nieznacznie zwiększając pojemność minutową serca. Nie wpływa na przepływ nerkowy. U pacjentów z zastoinową niewydolnością krążenia, dzięki zmniejszeniu obwodowego oporu naczyniowego, występuje poprawa hemodynamiczna i zwiększenie tolerancji wysiłku. Przeciwdziała przerostowi i rozrostowi mięśni gładkich naczyń krwionośnych oraz przerostowi i przebudowie mięśnia sercowego. Po podaniu doustnym kaptopryl dobrze i szybko wchłania się z przewodu pokarmowego. Biodostępność wynosi około 65%. Obecność pokarmu zmniejsza wchłanianie o około 40%. Maksymalne stężenie we krwi występuje po 1 h. Około 30% leku wiąże się z białkami osocza. 75% leku jest wydalane z moczem (z tego 50% w postaci nie zmienionej), a pozostała część w połączeniu z endogennymi związkami tiolowymi. T0,5 wynosi około 2 h. Lek jest eliminowany z organizmu w czasie hemodializy lub dializy otrzewnowej.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze wszystkich stopni w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami, np. tiazydami moczopędnymi, antagonistami wapnia. Zastoinowa niewydolność krążenia (w skojarzeniu z lekami moczopędnymi i glikozydami). Leczenie wspomagające zawału serca u pacjentów wydolnych hemodynamicznie. Nefropatia cukrzycowa u pacjentów z cukrzycą insulinozależną.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na kaptopryl lub pozostałe składniki preparatu. Ciąża. Obrzęk naczynioruchowy spowodowany leczeniem inhibitorami konwertazy angiotensyny w wywiadzie.
Środki ostrożności
Rozpoczęcie leczenia kaptoprylem pacjentów otrzymujących lek moczopędny wymaga zachowania ostrożności; w przypadku niedociśnienia należy zmniejszyć dawkę lub odstawić lek moczpędny. Lek należy stosować ostrożnie u pacjentów: z zaburzeniami układu krwiotwórczego, z nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym, z niewydolnością nerek, z chorobami tkanki łącznej z autoagresji, z ciężkimi zaburzeniami elektrolitowymi, z białkomoczem powyżej 1 g/dobę (należy rozważyć celowość dalszego leczenia kaptoprylem), z pierwotnymi chorobami wątroby lub niewydolnością wątroby, leczonych jednocześnie lekami hamującymi czynność układu immunologicznego (np. kortykosteroidy stosowane ogólnie, cytostatyki, antymetabolity), a także allopurinolem, prokainamidem lub solami litu, powyżej 65 lat z ciężką niewydolnością krążenia. Nie stosować leku u pacjentów dializowanych przy użyciu dializatorów o wysokiej przepuszczalności z błonami poliakrylonitrylowymi i polisulfonowymi ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia zagrażających życiu reakcji nadwrażliwości.
Ciąża i okres karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania w ciąży: kat. C w I trymestrze, kat. D w II i III trymestrze. Preparatu nie należy stosować w czasie ciąży. Pacjentki w wieku rozrodczym powinny stooswać skuteczną antykoncepcję. Stosowanie kaptoprylu w II lub III trymestrze ciąży może powodować uszkodzenie płodu lub chorobę noworodka (małowodzie, niewydolność nerek, bezmocz, hipotonia, hipoplazja kości czaszki). Kaptopryl przenika do mleka matki - nie stosować w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Przy stosowaniu leku w zaleconych dawkach działania niepożądane występują u 2,2% leczonych. U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek działania niepożądane występują częściej. Podczas leczenia mogą wystąpić: zaburzenia czynności układu krążenia (objawowe niedociśnienie, tachykardia, szczególnie u pacjentów z nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym stosujących dietę niskosodową lub otrzymujących leki moczopędne); skórne reakcje nadwrażliwości: wysypki plamisto-grudkowe, pokrzywka, zaczerwienienie skóry, świąd, nadwrażliwość na światło, zespół Stevensa-Johnsona; zaburzenia czynności przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka a także zaparcia, utrata łaknienia); ból i zawroty głowy, uczucie zmęczenia, bezsenność, parestezje w obrębie kończyn górnych, uczucie suchości w jamie ustnej, owrzodzenia jamy ustnej; zaburzenia odczuwania smaku (przemijająca bez leczenia utrata smaku, uczucie metalicznego smaku), zwykle ustępujące po 2-3 tyg. leczenia, suchy męczący kaszel, rzadziej obrzęk naczynioruchowy obejmujący twarz, kończyny, wargi i potencjalnie mogący zagrażać życiu; zmiany w obrazie morfologicznym krwi (neutropenia, agranulocytoza, niedokrwistość hemolityczna i aplastyczna, małopłytkowość); zaburzenia wodno-elektrolitowe; zwiększenie stężenia potasu zwłaszcza u pacjentów z niewydolnością nerek, hiponatremia zwłaszcza u pacjentów stosujących dietę niskosodową i równocześnie leki moczopędne. W pojedynczych przypadkach może wystąpić: zapalenie trzustki, niedrożność przewodu pokarmowego, zaburzenie czynności wątroby (żółtaczka zastoinowa, zapalenie wątroby), zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi, białkomocz, przemijające zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi, tachykardia, dławica piersiowa, skurcz oskrzeli, impotencja. U pacjentów dializowanych przy użyciu dializatorów z błonami poliakrylonitrylowymi i polisulfonowymi w czasie dializy mogą wystąpić reakcje uczuleniowe.
Interakcje
Kaptopryl można stosować łącznie z glikozydami nasercowymi, azotanami (korzystny synergizm w odniesieniu do efektów hemodynamicznych), antagonistami wapnia, lekami β-adrenolitycznymi, lekami moczopędnymi (z wyjątkiem oszczędzających potas); następuje poprawa efektywności leczenia nadciśnienia tętniczego. Działanie przeciwnadciśnieniowe kaptoprylu nasilają także środki do znieczulenia ogólnego oraz minoksydyl. Indometacyna i inne NLPZ zmniejszają działanie przeciwnadciśnieniowe kaptoprylu. Probenecyd zwalnia wydalanie kaptoprylu. Kaptopryl nasila działanie alkoholu, wydłuża czas wydalania preparatów litu. Kaptopryl zwiększa hipoglikemizujące działanie leków z grupy pochodnych sulfonylomocznika oraz insulin. Leki immunosupresyjne, allopurinol, cytostatyki, glikokortykosteroidy stosowane ogólnie nasilają zmiany obrazu morfologicznego krwi (np. leukopenię) wywołane przez kaptopryl. Leki moczopędne oszczędzające potas, sole potasu i inne leki zwiększające stężenie potasu we krwi stosowane jednocześnie z kaptoprylem zwiększają ryzyko hiperkaliemii (należy kontrolować stężenie potasu we krwi). Podczas stooswania kaptoprylu test na obecność acetonu w moczu może być fałszywie dodatni.
Dawkowanie
Doustnie, indywidualnie, stosując najmniejszą dawkę skuteczną. Preparat stosuje się zazwyczaj wg następujących zasad. Dorośli: nadciśnienie tętnicze: zalecana początkowa dawka jednorazowa w łagodnym i umiarkowanym nadciśnieniu wynosi 12,5 mg 2 razy na dobę, w razie konieczności dawkę dobową należy zwiększać stopniowo co 2-4 tyg. do maksymalnej dawki wynoszącej w ciężkim nadciśnieniu 150 mg na dobę w 3 dawkach; w leczeniu umiarkowanego nadciśnienia tętniczego dobowa dawka podtrzymująca wynosi zazwyczaj 50 mg w 2 dawkach. Zastoinowa niewydolność krążenia: zalecana jednorazowa dawka początkowa wynosi 6,25-12,5 mg 2-3 razy na dobę, w razie potrzeby dawki należy zwiększać stopniowo co około 2 tyg.; jednorazowa dawka podtrzymująca wynosi zazwyczaj 25 mg 2-3 razy na dobę. Leczenie wspomagające zawału mięśnia serca: leczenie należy rozpocząć w 3. dobie od wystąpienia zawału serca, dawka początkowa wynosi 6,25 mg na dobę, co kilka dni należy ją zwiększać do czasu uzyskania docelowej dawki dobowej wynoszącej 150 mg w 2 dawkach. Nefropatia cukrzycowa: zalecana dawka wynosi 75-100 mg na dobę w 2-3 dawkach, w przypadku wystąpienia obserwowanego niedociśnienia należy zmniejszyć dawkę leku.
Dzieci: bezpieczeństwo i skuteczność stosowania preparatu u dzieci nie zostało dokładnie ocenione, lek można stosować gdy inne leki przeciwnadciśnieniowe są nieskuteczne - zalecana dawka dobowa wynosi 0,3-0,6 mg/kg m.c. na dobę w dawkach podzielonych.
U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek (klirens kreatyniny co najmniej 30 ml/min) i nefropatią cukrzycową należy stosować dawkę 75-100 mg na dobę w 2 dawkach; przy klirensie poniżej 30 ml/min należy stosować dawki mniejsze od wyżej zalecanych, po uzyskaniu zadowalającego efektu lek należy stosować w najmniejszej dawce skutecznej ustalonej indywidualnie.
Lek należy podawać 1 h przed posiłkami.
Uwagi
Przed rozpoczęciem i w czasie leczenia należy oznaczać dobowe wydalanie białka, leukocytozę oraz kontrolować czynność nerek. Po podaniu pierwszej dawki lub po każdym zwiększaniu dawki zaleca się kontrolę ciśnienia tętniczego krwi do czasu jego stabilizacji, ale nie krócej niż przez 2 h. Pacjenci z niewydolnością serca muszą unikać gwałtownych wysiłków fizycznych, powinni również unikać intensywnego pocenia się i utraty płynów bez możliwości ich uzupełnienia. Lek może powodować zaburzenia sprawności psychofizycznej, szczególnie na początku leczenia, po zwiększeniu dawki oraz u pacjentów stosujących dietę niskosodową lub stosujących lek w zastoinowej niewydolności krążenia.
36.Vivacor®
Sympathicolyticum, vasodilatans, antihypertensivum |
|
ATC: C 07 AG 02 |
|
|
tabl.: (6,25 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl.: (6,25 mg) 60 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl.: (12,5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl.: (12,5 mg) 60 szt |
(Rp) |
PP |
tabl.: (25 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl.: (25 mg) 60 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 6,25 mg; 12,5 mg lub 25 mg karwedilolu.
Działanie
Karwedilol należy do leków β-adrenolitycznych nieselektywnych blokujących zarówno receptory β1 w sercu, jak i receptory β2 w naczyniach i oskrzelach. Blokuje również receptory α1 w mięśniach gładkich tętnic, co zapewnia efekt naczyniorozszerzający leku i zmniejszenie oporu obwodowego. Zahamowanie aktywności receptorów adrenergicznych α1 w tętnicach przeważa nad efektem naczynioskurczowym wynikającym z zablokowania receptorów adrenergicznych β2 w tych naczyniach. Posiada także właściwości antyoksydacyjne i antyproliferacyjne. Karwedilol jest racemiczną mieszaniną dwóch stereoizomerów. Enancjomer typu S(-) działa β-adrenolitycznie, oba enancjomery S(-) i R(+) hamują aktywność receptorów adrenergicznych typu α1. Karwedilol zmniejsza częstość powikłań związanych z zawałem serca, jak również zmniejsza nasilenie i częstość bólów wieńcowych u chorych z dławicą piersiową. Po podaniu doustnym karwedilol wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie we krwi występuje po 1,2-1,5 h. Obecność pokarmu zwalnia wchłanianie, nie wpływa jednak na biodostępność leku. Po dawkach wielokrotnych nie występuje kumulacja leku. Biodostępność po podaniu doustnym wynosi 25-35%. Karwedilol wiąże się z białkami osocza w 98-99%. Podlega efektowi pierwszego przejścia. Metabolizowany jest w wątrobie, częściowo do aktywnych metabolitów. Większość leku wydalana jest w postaci metabolitów z kałem (60%) oraz z moczem (około 16%), mniej niż 2% leku jest wydalane z moczem w postaci nie zmienionej. Średni T0,5 wynosi 6-10 h, u pacjentów w podeszłym wieku może być krótszy - 2-5 h.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi. Dławica piersiowa w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwdławicowymi. Przewlekła objawowa niewydolność serca - wspomagająco u pacjentów z wyrównaną niewydolnością serca II° i III° wg NYHA i jednocześnie leczonych standardowymi lekami (inhibitory konwertazy angiotensyny, leki moczopędne i glikozydy nasercowe).
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na karwedilol lub pozostałe składniki preparatu. Niewyrównana lub ciężka niewydolność serca (IV stopnia wg NYHA). Wstrząs kardiogenny. Astma oskrzelowa. Pacjenci z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lub skurczem spastycznym oskrzeli. Blok przedsionkowo-komorowy II° lub III° (z wyjątkiem pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca). Zespół chorej zatoki (także z blokiem zatokowo-przedsionkowym). Bradykardia (poniżej 60/min.). Hipotonia (ciśnienie skurczowe poniżej 90 mmHg). Ciężkie zaburzenia czynności wątroby. Kwasica metaboliczna. Nie leczony guz chromochłonny nadnerczy.
Środki ostrożności
U chorych z przewlekłą objawową niewydolnością serca lek powinien być stosowany pod specjalistycznym nadzorem (każdorazowo należy ostrożnie dołączać lek do standardowego leczenia). Ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością serca lub/i chorobą wieńcową, z niskim ciśnieniem skurczowym, cukrzycą, ze skłonnością do hipotonii ortostatycznej (szczególnie w podeszłym wieku), u pacjentów z zapaleniem oskrzeli i rozedmą płuc, nadczynnością tarczycy, dławicą piersiową naczynioskurczową (Printzmetala), guzem chromochłonnym nadnerczy (tylko po wcześniejszym farmakologicznym zahamowaniu aktywności receptorów adrenergicznych typu alfa), z niewydolnością tętnic obwodowych lub zespołem Raynauda, u pacjentów z ciężkimi reakcjami nadwrażliwości lub odczulanych, łuszczycą. Brak danych odnośnie bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leku u dzieci (poniżej 18 lat).
Ciąża i okres karmienia piersią
Nie należy stosować leku w okresie ciąży. Kobiety leczone karwedilolem nie powinny karmić piersią.
Działanie niepożądane
Są zazwyczaj łagodne i przemijające, występują zazwyczaj w początkowym okresie leczenia i ustępują po około 2 tyg. Przy leczeniu nadciśnienia tętniczego i dławicy piersiowej: często - ból i zawroty głowy, uczucie nadmiernego zmęczenia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, bóle brzucha, biagunka, rzadziej zaparcie i wymioty), bradykardia, hipotonia ortostatyczna, bóle kończyn, zmniejszenie wydzielania łez, u pacjentów z predyspozycjami astma i duszność; niezbyt często - uczucie zatkania nosa, reakcje skórne (wysypka, w pojedynczych przypadkach pokrzywka, świąd); rzadko - pogorszenie nastroju, zaburzenia snu, parestezje, omdlenia, zaburzenia krążenia obwodowego, obrzęki obwodowe, blok A-V, bóle zamostkowe, zaostrzenie chromania przestankowego lub choroby Raynaud, nasilenie niewydolności serca; w pojedynczych przypadkach - zwiększenie aktywności aminotransferaz, trombocytopenia, leukopenia, impotencja, zaburzenia widzenia, podrażnienie oczu, uczucie suchości jamy ustnej, utrudnione oddawanie moczu. Może powodować lub nasilać zaburzenia metabolizmu glukozy. U leczonych z powodu przewlekłej objawowej niewydolności serca: bardzo często - zawroty głowy; często bradykardia, hipotonia ortostatyczna, hipotonia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka), obrzęki (uogólnione, obwodowe, hiperwolemia), zaburzenia widzenia, trombocytopenia, hiperglikemia, zwiększenie masy ciała, hipercholesterolemia; niezbyt często - omdlenia, blok A-V, niewydolność serca, ostra niewydolność nerek.
Interakcje
Karwedilol może nasilać działanie innych leków przeciwnadciśnieniowych. Podawanie inhibitorów MAO, rezerpiny pacjentom leczonym karwedilolem powoduje zwiększone ryzyko wystąpienia hipotonii lub bradykardii. Ostrożnie należy stosować karwedilol z lekami przeciwarytmicznymi klasy I, antagonistami wapnia - leków tych nie należy podawać dożylnie, szczególnie werapamilu i diltiazemu - w czasie jednoczesnego stosowania należy kontrolować czynność układu krążenia. Karwedilol może zwiększać stężenie digoksyny we krwi (oba leki zwalniają przewodnictwo przedsionkowo-komorowe) - należy monitorować jej stężenie we krwi. Może nasilać działanie insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych. Nie należy równocześnie odstawiać karwedilolu i klonidyny - jako pierwszą należy odstawić klonidynę. Leki zwiększające aktywność enzymów wątrobowych (np. rifampicyna) mogą zmniejszać stężenie karwedilolu we krwi, natomiast leki hamujące aktywność enzymów wątrobowych (np. cymetydyna) zwiększają stężenie karwedilolu we krwi. Leki stosowane w czasie znieczulenia ogólnego mogą nasilić działanie inotropowo ujemne karwedilolu.
Dawkowanie
Doustnie. Nadciśnienie tętnicze: zalecana dawka początkowa stosowana przez pierwsze 2 dni wynosi 12,5 mg raz na dobę. Najczęściej stosowana, skuteczna u większości pacjentów dawka podtrzymująca wynosi 25 mg raz na dobę. W przypadkach, w których dawka 25 mg na dobę jest nieskuteczna, należy stopniowo co 2 tyg. zwiększać dawkę leku do uzyskania oczekiwanego działania. Maksymalna dawka wynosi 50 mg na dobę w 1-2 dawkach. U pacjentów w podeszłym wieku często wystarcza dawka 12,5 mg na dobę. Dławica piersiowa: zalecana dawka początkowa stosowana przez pierwsze 2 dni wynosi 12,5 mg raz na dobę. W razie konieczności dawkę leku można zwiększać co 2 tyg. do maksymalnej dawki 50 mg 2 razy na dobę (u pacjentów w podeszłym wieku dawka maksymalna wynosi 25 mg 2 razy na dobę). Przewlekła obajwowa niewydolność serca (w skojarzeniu z innymi lekami): przed rozpoczęciem leczenia należy ocenić stopień niewydolności serca - w przypadku niewyrównanej niewydolności serca nie należy rozpoczynać podawania karwedilolu. Zalecana dawka początkowa wynosi 3,125 mg 2 razy na dobę przez pierwsze 2 tyg. Nie wcześniej niż po 2 tyg. dawkę można zwiększyć do 6,25 mg 2 razy na dobę, następnie w tych samych odstępach czasu - do 12,5 mg lub 25 mg 2 razy na dobę. Należy podawać maksymalną dawkę tolerowaną przez pacjenta. U pacjentów o m.c. poniżej 85 kg maksymalna dawka wynosi 25 mg podawana 2 razy na dobę, u pacjentów o m.c. powyżej 85 kg - 50 mg podawana 2 razy na dobę. Po przerwie w leczeniu karwedilolem trwającej dłużej niż 2 tyg. należy zastosować taką samą dawkę początkową, jak u pacjentów rozpoczynających leczenie i zwiększać dawki w sposób wyżej opisany.
Preparat należy przyjmować podczas posiłków.
Uwagi
Karwedilol należy odstawiać stopniowo przez 1-2 tyg., kontrolując czynność układu krążenia. Karwedilol powoduje zmniejszenie wydzielania łez, co może utrudniać stosowanie soczewek kontaktowych. Lek może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych, szczególnie na początku leczenia i po każdym zwiększeniu dawki.
37. Iporel®
Antihypertensivum |
|
ATC: C 02 AC 01 |
|
|
tabl.: (75 µg) 50 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 tabl. zawiera 0,075 mg chlorowodorku klonidyny.
Działanie
Agonista presynaptycznego receptora adrenergicznego α2. Hamuje uwalnianie noradrenaliny z obwodowych i ośrodkowych zakończeń nerwowych, co prowadzi do rozkurczu naczyń krwionośnych i obniżenia ciśnienia tętniczego. W większych stężeniach może pobudzać receptor α1, powodując przejściowy wzrost ciśnienia tętniczego. Nie zmienia lub tylko w niewielkim stopniu wpływa na reakcje hemodynamiczne zależne od wysiłku lub zmiany pozycji. Nie zmniejsza przepływu nerkowego. Podczas długotrwałego stosowania powoduje zmniejszenie oporu obwodowego. Po podaniu doustnym obniżenie ciśnienia tętniczego występuje w ciągu 30-60 minut. Maksymalne stężenie we krwi występuje po 3-5 h. T0,5 wynosi 12-16 h. Jest wydalana głównie z moczem (65%) oraz z żółcią (35%).
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze - wszystkie postacie.
Przeciwwskazania
Ciąża. Nadwrażliwość na klonidynę, zespół chorego węzła zatokowego, stany depresyjne, choroba Raynaud'a, niewydolność nerek i wątroby. Przeciwwskazania względne: zarostowe zapalenie tętnic, cukrzyca leczona insuliną (niebezpieczeństwo hipoglikemii).
Działanie niepożądane
W początkowym okresie leczenia suchość błony śluzowej jamy ustnej, uczucie zmęczenia, ustępujące po 3-7 dniach, bez konieczności zmniejszenia dawki. Rzadko zaburzenia snu, łagodna hipotonia ortostatyczna, bóle i zawroty głowy, stany depresyjne, zaparcia, reakcje alergiczne, bradykardia, drętwienie rąk i stóp, zaburzenia czucia, obrzęki u chorych z niewydolnością nerek. Duże dawki mogą spowodować wzrost ciśnienia tętniczego krwi i przejściową hiperglikemię.
Interakcje
Leki moczopędne, leki rozszerzające naczynia krwionośne, β-blokery nasilają, natomiast trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, α-adrenolityki i NLPZ osłabiają hipotensyjne działanie klonidyny. Z glikozydami naparstnicy i lekami β-adrenolitycznymi zwiększone ryzyko wystąpienia bradykardii lub bloku przedsionkowo-komorowego. Klonidyna potęguje działanie alkoholu oraz leków nasennych i uspokajających.
Dawkowanie
Doustnie u dorosłych leczenie rozpoczyna się od dawki 0,0075 mg 2 razy dziennie, następnie zależnie od reakcji pacjenta można stopniowo zwiększać dawkę do 3 razy dziennie po 0,150 mg. Dawkę podtrzymującą określa się na podstawie uzyskanej poprawy i tolerancji leku przez pacjenta. Nie zaleca się stosowania u dzieci poniżej 12 r.ż. Przy nagłym odstawieniu klonidyny występuje wyrzut amin katecholowych i gwałtowny wzrost ciśnienia tętniczego.
Uwagi
Jeśli planuje się zmianę sposobu leczenia, dawka klonidyny powinna być zmniejszana stopniowo. Lek może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługi maszyn.
38. labetalol ???
39. Lacipil®
Vasodilatans, antihypertensivum |
|
ATC: C 08 CA 09 |
|
|
tabl. powl.: (2 mg) 28 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl. powl.: (4 mg) 28 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 2 mg lub 4 mg lacidipiny.
Działanie
Antagonista wapnia - pochodna 1,4-dihydropirydyny. Wykazuje silne działanie rozszerzające naczynia krwionośne, hamuje napływ jonów wapnia do komórek mięśnia sercowego, mięśni gładkich naczyń wieńcowych, obwodowych i skórnych. Zmniejsza naczyniowy opór obwodowy przez co obniża ciśnienie tętnicze krwi, nie zmniejszając przepływu nerkowego i nie upośledzając kurczliwości mięśnia sercowego; zmniejsza zużycie tlenu przez mięsień sercowy; zwiększa przepływ wieńcowy nie powodując "zespołu podkradania"; zmniejsza agregację krwinek płytkowych. Korzystnie wpływa na gospodarkę lipidową, silniej niż nifedypina hamuje estryfikację cholesterolu. We wczesnym okresie leczenia (do 4 tygodni) wykazuje działanie sodopędne. Nie wykazano (teoretycznie możliwego) działania lacidipiny na funkcję węzła zatokowego ani na wydłużenie przewodnictwa w obrębie złącza przedsionkowo-komorowego. Szybko, ale w niskim stopniu wchłania się z przewodu pokarmowego (biodostępność 3-52%; średnio 20%). Po podaniu doustnym początek działania pojawia się po około 15 min., maksymalne stężenie we krwi (3,1 ng/ml po dawce 4 mg) osiąga między 30 a 150 min. W ponad 95% wiąże się z białkami osocza (głównie albuminami i α-1-glikoproteinami). Metabolizowana głównie w wątrobie (w znacznym stopniu w trakcie tzw. pierwszego przejścia) do nieczynnych lub słabo aktywnych metabolitów. T0,5 wynosi 7-8 h.
Wskazania
Leczenie nadciśnienia tętniczego (monoterapia lub w połączeniu z innymi lekami np. β-adrenolitykami, lekami moczopędnymi).
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lacidipinę lub inne składniki preparatu. Należy zachować ostrożność u chorych: z zaburzeniami automatyzmu i przewodzenia wewnątrzsercowego w wywiadzie, z graniczną wydolnością serca, zaburzeniami czynności wątroby. Należy pamiętać o możliwości zwiotczenia mięśnia macicy u rodzących. W ciąży i okresie karmienia piersią lek może być stosowany tylko w przypadkach, gdy oczekiwane korzyści przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu lub niemowlęcia (kat. B, wydziela się z mlekiem zwierząt doświadczalnych, brak odpowiednich badań u człowieka). Brak danych o skuteczności, bezpieczeństwie i zasadach dawkowania leku u dzieci.
Działanie niepożądane
Mogą wystąpić: ból lub zawroty głowy, zaczerwienienie twarzy, obrzęki, ból w klatce piersiowej, uczucie kołatania serca, osłabienie, drżenia kończyn, wielomocz, dolegliwości dyspeptyczne, nudności. Sporadycznie może wystąpić przerost dziąseł, świąd skóry, rumień wielopostaciowy, odwracalny wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej. Istnieje teoretyczna możliwość wpływu leku na czynność węzła zatokowego i złącza P-K oraz możliwość upośledzenia kurczliwości mięśnia sercowego.
Interakcje
Lacidipina może być stosowana łącznie z innymi lekami w leczeniu nadciśnienia tętniczego (β-adrenolitykami, diuretykami), należy jednak liczyć się z potęgowaniem efektu hipotensyjnego. Nie stwierdzono specyficznych interakcji z tymi lekami oraz z digoksyną, antypiryną, diklofenakiem, tolbutamidem, warfaryną. Cymetydyna zwiększa stężenie lacidipiny we krwi.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli zazwyczaj początkowo 4 mg/dobę; w razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 6 mg/dobę (producent zaleca nie wcześniej niż po 3 tygodniach). U chorych z upośledzoną czynnością wątroby i u chorych w podeszłym wieku dawka początkowa 2 mg. W niewydolności nerek nie jest konieczne modyfikowanie dawkowania. Lek przyjmować doustnie w jednej dawce dobowej, najlepiej rano.
Uwagi
Preparat przechowywać w temp < 30°C; chronić przed światłem.
40. Lignocainum hydrochloricum 1%; Lignocainum hydrochloricum 2%
Antiarrhythmicum, anaestheticum locale |
|
ATC: C 01 BB 01 , N 01 BB 02 |
|
|
roztwór do wstrz.: (10 mg/ml) 5 fiolek 20 ml |
(Rp) |
PP |
roztwór do wstrz.: (10 mg/ml) 10 amp. 2 ml |
(Rp) |
PP |
roztwór do wstrz.: (20 mg/ml) 5 fiolek 20 ml |
(Rp) |
PP |
roztwór do wstrz.: (20 mg/ml) 10 amp. 2 ml |
(Rp) |
PP |
Skład
1 ml roztworu zawiera 10 mg lub 20 mg chlorowodorku lidokainy.
Działanie
Środek miejscowo znieczulający (analgetyk miejscowy) z grupy pochodnych amidowych o krótkim czasie działania. Powoduje odwracalne zahamowanie przewodnictwa we włóknach nerwowych poprzez blokowanie pompy sodowo-potasowej i zahamowanie przepuszczalności błony komórkowej dla jonów. Przewodnictwo w cienkich włóknach nerwowych, bez osłonki mielinowej (np. włókna przewodzące czucie bólu i dotyku) może być zahamowane niskimi stężeniami analgetyku miejscowego, blokada nerwów w osłonce mielinowej wymaga stężeń wyższych. Początek działania przy blokowaniu małych nerwów występuje po około 2-3 min, dużych pni nerwowych - po około 10-12 min.; analgezja utrzymuje się około 1 h. Dodatek środków obkurczających naczynia do środka miejscowo znieczulającego przy wykonywaniu blokady zmniejsza i zwalnia absorbcję środka miejscowo znieczulającego do krwi, obniża jego stężenie we krwi i zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów toksycznych, przedłuża działanie środka miejscowo znieczulającego, zmniejsza krwawienie śródoperacyjne w nastrzykniętej okolicy. Wpływa stabilizująco na błony komórkowe i bezpośrednio na układ bodźcoprzewodzący serca (działanie przeciwarytmiczne): zmniejsza automatyzm, skraca czas trwania potencjału czynnościowego, zmniejsza okres refrakcji komórek Purkinjego (nie zmniejszając szybkości przewodzenia impulsów w tych komórkach). Lignokaina wchłania się szybko z miejsca podania, w 60-75% wiąże się z białkami osocza, przenika przez barierę krew-mózg; metabolizowana w wątrobie - z szybkością zależną od przepływu wątrobowego (około 70% w czasie tzw. pierwszego przejścia), metabolity wydalane przez nerki (jeden z metabolitów pośrednich również wykazuje działanie przeciwarytmiczne i wpływ drgawkotwórczy na o.u.n. podobie do lignokainy), około 3% leku wydalane przez nerki w postaci nie zmienionej. T0,5 wynosi około 30 min; pKa = 7,86.
Wskazania
Jako środek miejscowo znieczulający w znieczuleniach regionalnych (znieczuleniach błon śluzowych, nasiękowych, blokadach miejscowych, nerwów obwodowych, splotów nerwowych), zewnątrzoponowych, podpajęczynówkowych, doopłucnowych. Jako lek przeciwarytmiczny w leczeniu i zapobieganiu zaburzeniom rytmu serca o typie częstoskurczu komorowego, trzepotaniu i migotaniu komór: w ciężkich zaburzeniach rytmu jest lekiem z wyboru; stosowana również w świeżym zawale mięśnia sercowego i stanach po resuscytacji, w zaburzeniach rytmu po zatruciu glikozydami nasercowymi.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na środki znieczulenia miejscowego. Jako analgetyku miejscowego nie stosować przy zakażeniu miejscowym w miejscu wstrzyknięcia. Względne przeciwwskazania to: wstrząs, blok przewodnictwa przedsionkowo - komorowego II i III°, miastenia, ciężkie uszkodzenie wątroby. W zastosowaniach kardiologicznych zaleca się zmniejszenie dawki (o około 50%) u chorych z niewydolnością serca, we wstrząsie, w chorobach wątroby i u chorych powyżej 70 r.ż. Ostrożnie stosować u chorych leczonych tricyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi i inhibitorami MAO, w ciąży.
Działanie niepożądane
Uogólnione reakcje niepożądane są rzadkie i najczęściej spowodowane wysokim stężeniem leku we krwi na skutek bezwzględnego przedawkowania, szybkiego wchłaniania lub niezamierzonego podania donaczyniowego. Kwasica i hipoksja, podeszły wiek chorego zwiększają ryzyko i ciężkość reakcji toksycznych. Reakcje toksyczne dotyczą głównie o.u.n. i układu krążenia. Objawy związane z działaniem ogólnym zależą od stężenia leku w surowicy co jest wypadkową: podanej dawki, miejsca podania (lek szybko wchłania się z błon śluzowych, miejsc dobrze ukrwionych np. okolice krocza, szyja), miejscowego przepływu krwi, masy ciała i stanu ogólnego chorego, wydolności wątroby i przepływu wątrobowego, wieku chorego i chorób towarzyszących. W przypadku przedawkowania bezwzględnego (podanie zbyt dużej dawki w stosunku do masy ciała pacjenta) lub przedawkowania względnego (lek osiąga szybko duże stężenie w surowicy) występują: zaburzenia smaku, drętwienia języka, dzwonienie w uszach, uczucie niepokoju (przy stężeniu lignokainy w surowicy około 4-5 µg/ml), sensacje wzrokowe, pobudzenie (przy stężeniu około 6-7 µg/ml), wzmożenie napięcia mięśniowego, drżenia mięśniowe (przy stężeniu około 7-8 µg/ml), utrata przytomności i drgawki uogólnione (stężenie około 10 µg/ml), śpiączka (stężenie około 15 µg/ml), zatrzymanie oddechu i ciężka depresja o.u.n. (przy stężeniu w surowicy >20 µg/ml). Reakcje ze strony układu krążenia przejawiają się depresją mięśnia sercowego, spadkiem objętości wyrzutowej, zaburzeniami przewodnictwa, hipotensją, bradykardią, ekstrasystoliami komorowymi z tachykardią komorową, migotaniem komór i zatrzymaniem krążenia włącznie. Hipotensja i bradykardia mogą wystąpić jako zjawisko fizjologiczne na skutek blokady współczulnej podczas blokad centralnych. Wystąpieniu reakcji ze strony układu krążenia sprzyja hipoksja powstała w wyniku drgawek lub bezdechu. Lek nasila zaburzenia rytmu związane z dyselektrolitemią. Częstość powikłań neurologicznych jest bardzo mała, niekiedy są one związane z samą techniką zabiegu. W bardzo rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje alergiczne (wysypka, pokrzywka, obrzęk), w najcięższych wstrząs anafilaktyczny. Małe dawki podane w okolicę głowy i szyi wliczając blokadę pozagałkową, blokadę zwoju gwiaździstego i blokady stomatologiczne mogą powodować reakcje niepożądane podobne do występujących po niezamierzonym podaniu donaczyniowym dużej dawki środka.
Interakcje
Nasila działanie środków zwiotczających mięśnie poprzecznie prążkowane. Osłabia działanie sulfonamidów.
Dawkowanie
Jako analgetyk miejscowy: stosuje się w roztworach: znieczulenia nasiękowe: 0,25-0,5-1,0%; znieczulenia nerwów i splotów nerwowych: 0,5-1-2%; znieczulenia zewnątrzoponowe: 1-2%; znieczulenia podpajęczynówkowe 2%; w wybranych rodzajach znieczuleń regionalnych (np. w stomatologii): 2%. Objętości podanych roztworów zależą od wskazań, techniki znieczulenia (szczegóły - patrz literatura fachowa) i mc. chorego. Nie przekraczać dawki 4,5 mg/kg mc. przy znieczuleniach bez dodatku środka obkurczającego naczynia i 7 mg/kg mc. jeżeli stosuje się dodatek środka obkurczającego naczynia (np. adrenaliny 5 µg/ml). W kardiologii: w leczeniu zaburzeń rytmu - dożylnie bolus 1 mg/kg mc. + wlew 20-40 µg/kg mc./min; nie należy przekraczać dawki 5 mg/kg mc. w krótkim okresie.
41. Lisiprol®
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 03 |
|
|
tabl.: (5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (5 mg) 56 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (10 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (10 mg) 56 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (20 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (20 mg) 56 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 5 mg, 10 mg lub 20 mg lizynoprylu.
Działanie
Syntetyczny inhibitor konwertazy angiotensyny. Hamuje przemianę angiotensyny I w angiotensynę II, co prowadzi do zmniejszenia stężenia angiotensyny II we krwi i zmniejszenia wydzielania aldosteronu, przez co obniża ciśnienie tętnicze. Po podaniu doustnym maksymalne stężenie we krwi występuje po około 6 h. Jest wydalany w postaci nie zmienionej z moczem. Wykazuje działanie długotrwałe.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze samoistne i naczyniowo-nerkowe (monoterapia lub w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie). Leczenie wspomagające w niewydolności serca w skojarzeniu z lekami moczopędnymi i glikozydami naparstnicy.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lizynopryl lub pozostałe składniki preparatu. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie, związany z wcześniejszym stosowaniem inhibitorów ACE. Dzieci (brak badań). Ciąża i okres karmienia piersią. Ostrożnie stosować u chorych z chorobą wieńcową, zastoinową niewydolnością krążenia, miażdżycą naczyń mózgowych, obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy jedynej nerki, u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi, stosujących dietę niskosolną, dializowanych, z niewydolnością nerek, z biegunkami lub wymiotami oraz u osób w podeszłym wieku. Nie stosować u pacjentów dializowanych z zastosowaniem błon dializacyjnych o dużym przepływie ze względu na możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznych. U pacjentów wymagających odczulenia jadem owadów błonkoskrzydłych zaleca się czasowe przerwanie podawania preparatu ze względu na ryzyko zagrażających życiu reakcji anafilaktycznych.
Działanie niepożądane
Najczęściej występują ból i zawroty głowy, zmęczenie, biegunka, nudności i kaszel. Rzadziej: hipotonia ortostatyczna, wysypki skórne i osłabienie. Sporadycznie: kołatanie serca, przyspieszenie tętna, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, bóle brzucha, suchość w jamie ustnej, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby, żółtaczka cholestatyczna lub miąższowa, reakcje nadwrażliwości, w tym obrzęk naczynioruchowy, zmiany nastroju, dezorientacja, zaburzenia czucia, skurcz oskrzeli, pokrzywka, nadwrażliwość na światło, świąd, nadmierne pocenie się, łysienie, impotencja, zwiększenie stężenia potasu, zmniejszenie stężenia sodu, granulocytopenia, agranulocytoza. U pacjentów z niewydolnością serca i zaburzeniami czynności nerek, w przypadku zmniejszenia przepływu nerkowego może wystąpić skąpomocz lub bezmocz, prowadzące do ostrej niewydolności nerek. Objawy trudności w oddychaniu, obrzęki twarzy, ust, języka, gardła mogą świadczyć o wystąpieniu obrzęku naczynioruchowego - w takich przypadkach lek należy natychmiast odstawić.
Interakcje
Leki hamujące receptory β-adrenergiczne i tiazydowe leki moczopędne nasilają hipotensyjne działanie lizynoprylu. Lizynopryl stosowany równocześnie z: preparatami potasu, solami potasowymi i lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas (amilorid, spironolakton, triamteren) może prowadzić do hiperkaliemii. Lizynopryl może nasilać toksyczne działanie litu. Indometacyna może zmniejszać skuteczność preparatu. Preparat może być stosowany równocześnie z glikozydami naparstnicy lub azotanami.
Dawkowanie
Lek podaje się raz na dobę, zawsze o tej samej porze. Tabletki można przyjmować przed, w trakcie lub po posiłkach. Nadciśnienie tętnicze samoistne: zalecana dawka początkowa wynosi 10 mg na dobę, dawka podtrzymująca - 20 mg na dobę; dawkę można zwiększyć do 80 mg na dobę. U pacjentów leczonych lekami moczopędnymi wskazane jest odstawienie leku moczopędnego 2-3 dni przed rozpoczęciem leczenia lizynoprylem, zalecana dawka początkowa lizynoprylu w takich przypadkach wynosi 5 mg. Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe, pacjenci z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy jedynej nerki: dawka początkowa wynosi 2,5-5 mg na dobę, następnie dawkę można zwiększyć. Niewydolność serca: dawka początkowa wynosi 2,5 mg na dobę, dawka podtrzymująca - 5-20 mg na dobę. W przypadku, gdy nie można odstawić leków moczopędnych, u pacjentów odwodnionych, z niedoborem sodu, z niewydolnością nerek dawkę należy zmniejszyć zależnie od klirensu kreatyniny: przy klirensie 30-70 ml/min - dawka początkowa 5-10 mg/dobę; 10-30 ml/min - 2,5-5 mg/dobę; poniżej 10 ml/min - 2,5 mg/dobę. Dawkę można stopniowo zwiększać do uzyskania pożądanego działania - maksymalnie do 40 mg/dobę.
Uwagi
Przed rozpoczęciem oraz w trakcie leczenia należy okresowo kontrolować czynność nerek. Lek może ograniczać zdolność reakcji i niekorzystnie wpływać na prowadzenie pojazdów i obsługę maszyn (dotyczy to szczególnie początkowego okresu leczenia).
42. Xartan®
Antihypertensivum |
|
ATC: C 09 CA 01 |
|
|
tabl. powl.: (50 mg) 30 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 50 mg losartanu potasu.
Działanie
Lek obniżający ciśnienie tętnicze krwi z grupy antagonistów receptora angiotensyny II (typu AT1). Blokuje receptor AT1, znajdujący się w wielu tkankach (m.in. mięśniach gładkich naczyń, korze nadnerczy, nerkach, sercu). Hamuje działanie angiotensyny II, m.in. skurcz naczyń krwionośnych i pobudzanie kory nadnerczy do produkcji aldosteronu. Losartan nie jest inhibitorem konwertazy angiotensyny I (enzymu rozkładającego m.in. bradykininę), dzięki czemu nie nasila efektów działania zależnych od bradykininy (nie powoduje kaszlu). Powoduje zmniejszenie stężenia kwasu moczowego we krwi, szczególnie u chorych z hiperurykemią. Po podaniu doustnym dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego (biodostępność wynosi około 33%) i podlega efektowi pierwszego przejścia przez wątrobę. Jest metabolizowany do aktywnego metabolitu kwasu karboksylowego oraz metabolitów nieaktywnych. Maksymalne stężenie we krwi losartanu występuje po około 1 h, a jego aktywnego metabolitu po 3-4 h. Oba związki wiążą się w co najmniej 99% z białkami osocza, głównie albuminami. Losartan jest wydalany z organizmu z moczem (35%) i z kałem (58%); około 4% dawki jest wydalane z moczem w postaci nie zmienionej, a około 6% w postaci aktywnego metabolitu. T0,5 wynosi około 2 h dla losartanu, a 6-9 h dla aktywnego metabolitu. Nie stwierdzono znaczącej kumulacji obu związków w organizmie po dobowej jednorazowej dawce 100 mg. Maksymalne działanie hipotensyjne występuje po 3-6 tyg. leczenia.
Wskazania
Leczenie nadciśnienia tętniczego w monoterapii lub w połączeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na losartan potasu lub pozostałe składniki preparatu. Ciąża i okres karmienia piersią. Nie zostały ustalone bezpieczeństwo i skuteczność stosowania leku u dzieci. Należy zachować ostrożność u pacjentów ze zmniejszoną objętością krwi krążącej, upośledzeniem czynności wątroby, ciężką niewydolnością serca, zaburzeniami czynności nerek. Przez analogię do innych leków wpływających na układ renina-angiotensyna-aldosteron, zaleca się ostrożność u pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy prowadzącej do jedynej nerki.
Działanie niepożądane
Są najczęściej łagodne, przemijające i nie powodują konieczności przerwania leczenia. Najczęściej występują: dolegliwości żołądkowo-jelitowe (biegunka, zaburzenia czynności wątroby), zaburzenia ze strony układu oddechowego (zapalenie zatok, zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych, kaszel), zaburzenia ze strony układu nerwowego (ból i zawroty głowy, zaburzenia snu), bóle mięśniowe, reakcje skórne (pokrzywka, świąd). Rzadko obserwowano obrzęk naczynioruchowy.
Interakcje
Leki moczopędne oszczędzające potas, preparaty potasu podawane jednocześnie z losartanem mogą powodować hiperkaliemię. Nie stwierdzono istotnych klinicznie interakcji losartanu z innymi lekami (m.in. digoksyną, warfaryną, cymetydyną, hydrochlorotiazydem, fenobarbitalem, ketokonazolem). Losartan może być stosowany z innymi lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze. Alkohol może zmniejszać działanie obniżające ciśnienie krwi oraz zwiększać możliwość wystąpienia zawrotów głowy i omdleń.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: dawka początkowa i podtrzymująca wynosi zazwyczaj 50 mg na dobę w jednorazowej dawce. U niektórych pacjentów może być konieczne zwiększenie dawki dobowej do 100 mg w 1-2 dawkach. U pacjentów ze zmniejszoną objętością krwi krążącej oraz z upośledzeniem czynności wątroby zaleca się rozpoczęcie leczenia od dawki 25 mg raz na dobę. U pacjentów w podeszłym wieku, z upośledzeniem czynności nerek (włącznie z osobami dializowanymi) nie ma konieczności modyfikowania dawki początkowej. Lek może być przyjmowany niezależnie od posiłków.
Uwagi
Podczas stosowania leku u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek należy kontrolować stężenie kreatyniny we krwi.
43. Lovastatinum
Antiatheromaticum |
|
ATC: C 10 AA 02 |
|
|
tabl.: (20 mg) 30 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 tabl. zawiera 20 mg lowastatyny.
Działanie
Lek obniżający stężenie cholesterolu całkowitego poprzez hamowanie reduktazy HMG-CoA - enzymu katalizującego przemianę HMG-CoA do mewalonianu (wczesny etap biosyntezy cholesterolu). Powoduje zmniejszenie jego zawartości w komórkach wątroby oraz zwiększenie ilości receptorów lipoprotein o niskiej gęstości LDL, co zwiększa wychwyt i zmniejsza stężenie cholesterolu frakcji LDL we krwi. Ponadto lek zmniejsza stężenie lipoprotein frakcji VLDL i apolipoproteiny B, umiarkowanie zmniejsza stężenie triglicerydów oraz w niewielkim stopniu zwiększa stężenie lipoprotein o dużej gęstości HDL.
Wskazania
Pierwotna hipercholesterolemia oraz hiperlipidemie mieszane, w których podstawowym zaburzeniem jest zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL, jeśli dieta i inne niefarmakologiczne sposoby leczenia okazały się nieskuteczne. Choroba wieńcowa u pacjentów ze zwiększonym stężeniem frakcji LDL cholesterolu (z jednoczesnym stosowaniem diety hipolipemicznej) w celu zahamowania zmian miażdżycowych.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lowastatynę lub pozostałe składniki preparatu. Ciąża i okres karmienia piersią, dzieci. Ciężka niewydolność nerek. Czynna choroba wątroby lub utrzymująca się zwiększona aktywność aminotransferaz we krwi o nieznanej etiologii, choroby mięśni szkieletowych. Ostrożnie stosować u pacjentów z przebytymi chorobami wątroby. Leczenie należy przerwać w przypadku wystąpienia ciężkich zakażeń, urazów, planowanych zabiegów chirurgicznych wymagających unieruchomienia pacjenta, ciężkich zaburzeń metabolicznych, nie poddających się leczeniu napadów drgawek, wystąpienia objawów miopatii oraz w przypadku zwiększenia stężenia aminotransferaz (3-krotnie powyżej górnej granicy normy) lub fosfokinazy kreatyniny (10-krotnie powyżej górnej granicy normy).
Działanie niepożądane
Większość działań niepożądanych ma charakter łagodny i przemijający. Mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe (wzdęcia, biegunka, zaparcia, nudności, bóle brzucha), kurcze i bóle mięśni, ból i zawroty głowy, zaburzenia ostrości widzenia, wysypka skórna, zwiększenie aktywności aminotransferaz i kinazy kreatynowej we krwi. W wyjątkowych przypadkach obserwowano bezsennosć i objawy miopatii (szczególnie w przypadku dużych dawek i w terapii skojarzonej z fibratami, lekami immunosupresyjnymi lub cyklosporyną A).
Interakcje
Połączenie z lekami immunosupresyjnymi (np. cyklosporyna A), innymi lekami zmniejszającymi stężenie cholesterolu (fibraty, kwas nikotynowy), niektórymi antybiotykami (erytromycyna) oraz itrakonazolem może prowadzić do miopatii lub rabdomiolizy, a w ich wyniku - do ostrej niewydolności nerek. Z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi pochodnymi kumaryny może wystąpić wydłużenie czasu protrombinowego. Jednoczesne podawanie lowastatyny i leków wiążących kwasy żółciowe (cholestyramina) powoduje nasilenie działania hipolipemicznego.
Dawkowanie
Dorośli, doustnie początkowo 10-20 mg raz dziennie, w razie potrzeby dawkę można zwiększyć o 20 mg (nie częściej niż co 4 tyg.) maksymalnie do 80 mg. Lek podaje się raz dziennie podczas kolacji lub w 2 dawkach - podczas śniadania i kolacji. W leczeniu skojarzonym z lekami immunosupresyjnymi (cyklosporyna A) oraz u chorych ze znacznym upośledzeniem czynności nerek (klirens kreatyniny poniżej 30 ml/min) maksymalna dawka dobowa wynosi 20 mg.
Uwagi
Przed rozpoczęciem leczenia i w czasie jego trwania należy kontrolować aktywność aminotransferaz i kinazy kreatynowej we krwi oraz monitorować stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i HDL cholesterolu oraz triglicerydów. U kobiet w wieku rozrodczym lek można stosować tylko pod warunkiem stosowania skutecznej antykoncepcji.
44. Mexicord®
Antiarrhythmicum |
|
ATC: C 01 BB 02 |
|
|
kaps.: (200 mg) 50 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 kaps. zawiera 200 mg chlorowodorku meksyletyny.
Działanie
Stabilizuje błonę komórkową komórek serca, należy do klasy Ib leków przeciwarytmicznych wg Vaughana-Williamsa, blokuje szybki kanał sodowy, zmniejsza prędkość fazy 0 (szybkiej depolaryzacji) oraz skraca czas trwania potencjału czynnościowego. Podwyższa próg pobudliwości, hamuje powstawanie pobudzeń i ich przewodzenie w obrębie przedsionków i komór, wydłuża okres refrakcji komórek. Działa podobnie do ksylokainy. Posiada umiarkowane działanie inotropowo ujemne i niewielkie, stosunkowo najmniejsze w porównaniu do innych leków przeciwarytmicznych, działanie proarytmiczne. Wchłania się niemal całkowicie z przewodu pokarmowego, po podaniu doustnym maksymalne działania osiąga po 2-4 h. T0,5 wynosi 10,2 +/- 0,8 h, ulega wydłużeniu do 18 h u pacjentów z zawałem serca, arytmiami, otrzymujących odurzające leki przeciwbólowe, eliminowany jest w 90% przez wątrobę.
Wskazania
Leczenie i zapobieganie komorowym zaburzeniom rytmu serca: przedwczesnym skurczom jednoogniskowym (w liczbie stanowiącej wskazanie do wprowadzenia leczenia), wieloogniskowym, formom złożonym (pary, salwy) oraz częstoskurczom komorowym spowodowanym różnymi przyczynami: w przebiegu choroby wieńcowej, po zawale serca, występujących jako objaw przedawkowania niektórych leków np. nasercowych. Samoistne arytmie komorowe.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lek, ciąża, okres karmienia piersią, wstrząs kardiogenny, blok przedsionkowo-komorowy II i III°. Przeciwwskazania względne: bradykardia, niewydolność węzła zatokowego, blok przedsionkowo-komorowy I stopnia, zaburzenia przewodzenia w obrębie pęczka Hisa, hipotonia, niewydolność krążenia, wątroby i nerek - stosowanie leku w tych sytuacjach wymaga znacznej ostrożności i stałej kontroli pacjenta.
Działanie niepożądane
Ze strony układu krążenia uczucie kołatania serca, nasilenie komorowych zaburzeń rytmu, bradykardia, obniżenie ciśnienia tętniczego. Niekiedy nudności, wymioty, zgaga, bóle i zawroty głowy, szum w uszach, drżenia, nerwowość, zaburzenia koordynacji, zaburzenia snu, parestezje, zaburzenia widzenia, osłabienie, uczucie zmęczenia, zaburzenia orientacji, uczucie duszności, wysypki skórne, obrzęki.
Interakcje
Leki aktywujące enzymy wątrobowe (fenytoina, fenobarbital, rifampicyna) mogą zmniejszać stężenie leku we krwi poprzez przyspieszenie jego metabolizmu wątrobowego, nasilenie działań niepożądanych może wystąpić u pacjentów otrzymujących glikozydy naparstnicy, cymetydynę, inne leki przeciwarytmiczne (np. β-blokery, amiodaron, chinidynę, disopyramid). Szczególnie z disopyramidem może wystąpić efekt spotęgowanego działania inotropowo ujemnego. Narkotyczne leki przeciwbólowe, atropina, środki alkalizujące zawierające wodorotlenek magnezu lub glinu, metoklopramid mogą osłabić wchłanianie meksyletyny z przewodu pokarmowego.
Dawkowanie
Dawka początkowa wynosi 400 mg (2 kaps.), następnie podaje się 3-4 razy dziennie po 200 mg w równych odstępach co 6-8 h. Rozpiętość skutecznej dobowej dawki dla dorosłych wynosi 600-1200 mg. Dzieci: 15-25 mg/kg m.c. na dobę w dawkach podzielonych co 8 h. Kapsułek nie należy otwierać ani rozgryzać, obficie popijać.
45. Betaloc® ZOK 25; Betaloc® ZOK 50; Betaloc® ZOK 100
β-adrenolyticum, antiarrhythmicum, antihypertensivum |
|
ATC: C 07 AB 02 |
|
|
tabl. o przedł. uwalnianiu: (23,75 mg) 28 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (47,5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (95 mg) 28 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 23,75 mg, 47,5 mg lub 95 mg bursztynianiu metoprololu (co odpowiada 25 mg, 50 mg lub 100 mg winianiu metoprololu).
Działanie
Selektywny antagonista receptorów β1. Selektywność preparatu jest zależna od dawki. Dzięki zastosowaniu postaci ZOK udało się zmniejszyć maksymalne stężenie leku we krwi, w porównaniu do tradycyjnych postaci tabletkowych. Zastosowanie tej postaci leku zwiększyło selektywność preparatu w stosunku do receptorów β1. Metoprolol ma niewielkie działanie stabilizujące błonę komórkową. Wykazuje ujemne działanie inotropowe i chronotropowe. Metoprolol ogranicza lub hamuje działanie amin katecholowych uwalnianych podczas wysiłku fizycznego lub stresu na mięsień sercowy. W dawkach leczniczych metoprolol ma dużo mniejszy wpływ na skurcz błony mięśniowej oskrzeli niż nieselektywne β-adrenolityki. Może być stosowany równocześnie z β2-mimetykami u pacjentów z astmą lub objawami przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. W mniejszym stopniu niż nieselektywne β-adrenolityki wpływa na uwalnianie insuliny i metabolizm węglowodanów. U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym preparat obniża ciśnienie tętnicze krwi przez całą dobę, zarówno w pozycji stojącej, leżącej, jak również podczas wykonywania wysiłku. U mężczyzn z umiarkowanym lub ciężkim nadciśnieniem tętniczym leczonych metoprololem, zaobserwowano zmniejszenie ryzyka nagłego zgonu sercowego. Nie zaobserwowano zaburzeń elektrolitowych w czasie leczenia metoprololem. W badaniu klinicznym z udziałem pacjentów z niewydolnością serca (z grup II-IV wg NYHA) i zmniejszoną frakcją wyrzutową (≤ 40), po zastosowaniu preparatu zaobserwowano zwiększenie przeżywalności pacjentów i zmniejszenie częstości hospitalizacji. W czasie długotrwałego leczenia preparatem zaobserwowano poprawę dotyczącą objawów niewydolności serca. U pacjentów z zaburzeniami rytmu z szybką czynnością serca, metoprolol wpływa hamująco na pobudzenie układu współczulnego, dzięki czemu zmniejsza automatyzm komórek układu przewodzącego serca i czas przewodzenia w układzie przewodzącym. Zmniejsza ryzyko wystąpienia ponownego zawału mięśnia sercowego lub nagłego zgonu sercowego u pacjentów po zawale mięśnia sercowego. Po podaniu doustnym lek wchłania się całkowicie, w całym przewodzie pokarmowym, także w okrężnicy. Biodostępność wynosi 30-40%. Substancja czynna jest uwalniana w sposób kontrolowany. Uwalnianie nie zależy od pH soku jelitowego i następuje ze stałą szybkością przez około 20 h. Postać farmaceutyczna ZOK zapewnia stałe stężenie metoprololu w osoczu i skuteczność przez 24 h od przyjęcia leku. Metoprolol jest metabolizowany w wątrobie, głównie przez izoenzym CYP2D6. Zidentyfikowano 3 główne metabolity, z których żaden nie wykazuje klinicznie istotnego działania β-adrenolitycznego. Około 5% podanej dawki jest wydalane z moczem w postaci nie zmienionej, pozostała część dawki jest wydalana w postaci metabolitów.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze. Choroba niedokrwienna serca. Leczenie objawowej, przewlekłej niewydolności serca z zaburzoną czynnością lewej komory. Zapobieganie wystąpieniu nagłego zgonu sercowego lub ponownego zawału mięśnia sercowego u pacjentów po przebyciu ostrej fazy zawału. Zaburzenia rytmu serca, szczególnie w przypadku tachykardii nadkomorowych, ekstrasystolii pochodzenia komorowego i migotania przedsionków (w celu zwolnienia czynności komór). Czynnościowe zaburzenia pracy serca z napadowymi zaburzeniami rytmu. Profilaktyka migreny.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na metoprolol lub inny β-adrenolityk lub pozostałe składniki preparatu. Wstrząs kardiogenny. Zespół chorego węzła zatokowego. Blok przedsionkowo-komorowy II° lub III°. Niestabilna, zdekompensowana niewydolność serca (obrzęk płuc, niedokrwienie narządów lub niskie ciśnienie tętnicze). Krótkotrwałe lub długotrwałe leczenie lekami o działaniu inotropowym, działającymi agonistycznie na receptory β-adrenergiczne. Istotna klinicznie bradykardia zatokowa lub niedociśnienie tętnicze. Podejrzenie świeżego zawału mięśnia sercowego, jeśli czynność serca jest mniejsza niż 45 uderzeń na minutę, odstęp PQ jest dłuższy niż 0,24 s lub ciśnienie skurczowe jest mniejsze niż 100 mmHg. Pacjentów z niewydolnością serca, u których ciśnienie skurczowe w pozycji leżącej utrzymuje się poniżej 100 mmHg, należy ponownie zbadać przed wdrożeniem leczenia metoprololem. Znaczne zaburzenia krążenia obwodowego z zagrożeniem wystąpienia zgorzeli.
Środki ostrożności
Nie należy podawać dożylnie werapamilu pacjentom leczonym β-adrenolitykami. Metoprolol należy stosować ostrożnie u pacjentów z chromaniem przestankowym, ciężką niewydolnością nerek, w ciężkim stanie ogólnym, jeżeli jednym z objawów jest kwasica metaboliczna. Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania metoprololu i preparatów naparstnicy. U pacjentów z dławicą Prinzmetala nie należy stosować nieselektywnych β-adrenolityków, natomiast leki z grupy selektywnych β1-adrenolityków należy stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności. U pacjentów z astmą oskrzelową lub innymi przewlekłymi obturacyjnymi chorobami płuc, jednocześnie z preparatem należy stosować leki rozszerzające oskrzela (w niektórych przypadkach może być konieczne zwiększenie dawki β2-mimetyków). W przypadku podawania leku pacjentom z rozpoznaniem guza chromochłonnego nadnerczy, należy rozważyć jednoczesne zastosowanie leku α-adrenolitycznego. Dane kliniczne dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności leczenia preparatem pacjentów z ciężką, stabilną niewydolnością serca (z grupy IV wg NYHA) są ograniczone. Leczenie preparatem w tej grupie pacjentów powinni rozpoczynać lekarze z dużym doświadczeniem w leczeniu ciężkiej niewydolności serca. Do badań klinicznych dotyczących leczenia niewydolności serca nie byli kwalifikowani pacjenci z objawami niewydolności serca w przebiegu zawału mięśnia sercowego i z niestabilną chorobą niedokrwienną serca, nie ma więc danych klinicznych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności leczenia metoprololem w tej grupie pacjentów - stosowanie preparatu w niestabilnej zdekompensowanej niewydolności serca jest przeciwwskazane. Doświadczenia ze stosowaniem preparatu u dzieci są ograniczone.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparatu nie należy stosować w okresie ciąży, chyba że jest to bezwzględnie konieczne. β-adrenolityki mogą powodować bradykardię u płodu i noworodka, o czym należy pamiętać stosując te leki w III trymestrze ciąży i w okresie okołoporodowym. β-adrenolityki mogą powodować bradykardię u dziecka karmionego piersią. Metoprolol przenika do mleka matki, jednak wpływ na dziecko karmione piersią jest nieznaczący klinicznie, jeżeli matka przyjmuje preparat w dawkach leczniczych.
Działanie niepożądane
Występują u około 10% pacjentów leczonych metoprololem; ich wystąpienie i nasilenie zależy zazwyczaj od wielkości dawki. Działania niepożądane występujące często (>1/100): zmęczenie, ból i zawroty głowy, bradykardia, uczucie zimna w obwodowych częściach kończyn, kołatanie serca, bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia. Występujące niezbyt często (<1/100 i >1/1000): ból w klatce piersiowej, zwiększenie masy ciała, przemijające zaostrzenie objawów niewydolności serca, zaburzenia snu, parestezje, skrócenie oddechu, skurcz oskrzeli u pacjentów z astmą oskrzelową. Występujące rzadko (<1/1000 i >1/10 000): nadmierna potliwość, wypadanie włosów, zaburzenia smaku, przemijające zaburzenia libido, trombocytopenia, wydłużony czas przewodzenia przedsionkowo-komorowego, zaburzenia rytmu serca, obrzęki, omdlenia, koszmary senne, zaburzenia pamięci, splątanie, nerwowość, stany lękowe, omamy, depresja, skórne reakcje nadwrażliwości, zaostrzenie objawów łuszczycy, nadwrażliwość na światło, zwiększenie aktywności aminotransferaz, zaburzenia widzenia, suchość lub podrażnienie oczu, szumy uszne. Pojedyncze doniesienia dotyczyły występowania bólów stawów, zapalenia wątroby, skurczów mięśni, suchości w jamie ustnej, objawów zapalenia spojówek, zapalenia błony śluzowej nosa, zaburzeń koncentracji oraz zgorzeli u pacjentów z zaburzeniami krążenia obwodowego.
Interakcje
Nie należy stosować preparatu jednocześnie z następującymi lekami: pochodne kwasu barbiturowego - przyspieszają metabolizm metoprololu poprzez zwiększenie aktywności enzymów; propafenon - zwiększa stężenia metoprololu we krwi 2-5 razy, ponadto propafenon również blokuje receptory β; werapamil - jednoczesne stosowanie może spowodować bradykardię i niedociśnienie, werapamil i β-adrenolityki stosowane jednocześnie wzajemnie nasilają działanie hamujące przewodzenie w węźle zatokowo-przedsionkowym oraz czynność węzła zatokowego. Stosowanie preparatu z następującymi lekami może powodować konieczność zmiany dawek tych leków: amiodaron - opisywano przypadki występowania istotnej klinicznie bradykardii; leki przeciwarytmiczne grupy I - sumowanie działania inotropowo ujemnego obydwu leków (ryzyko ciężkich zaburzeń hemodynamicznych), nie należy stosować jednocześnie tych dwóch grup leków u pacjentów z zespołem chorego węzła zatokowego lub zaburzeniami przewodnictwa przedsionkowo-komorowego; leki z grupy NLPZ - zmniejszenie skuteczności przeciwnadciśnieniowej leków β-adrenolitycznych; difenhydramina - zmniejszenie (2,5-krotnie) przemiany metoprololu do α-hydroksymetoprololu z udziałem CYP2D6 u pacjentów, u których szybko zachodzą procesy hydroksylacji, co powoduje nasilenie działania metoprololu; diltiazem - diltiazem i β-adrenolityki stosowane jednocześnie powodują wzajemne nasilenie działania hamującego przewodzenie przedsionkowo-komorowe oraz czynność węzła zatokowego; epinefryna - może wystąpić nadciśnienie tętnicze i bradykardia; fenylpropanolamia - zwiększenie ciśnienia rozkurczowego powyżej wartości uznawanych za prawidłowe; chinidyna - wpływa hamująco na metabolizm metoprololu u pacjentów, u których szybko zachodzą procesy hydroksylacji, co powoduje zwiększenie stężenia metoprololu we krwi i nasilenie blokady receptorów β-adrenergicznych; klonidyna - po nagłym odstawieniu klonidyny może wystąpić zwiększenie ciśnienia tętniczego, u pacjentów leczonych jednocześnie β-adrenolitykami podwyższenie ciśnienia może być większe (w przypadku konieczności przerwania leczenia, należy najpierw stopniowo zakończyć podawanie metoprololu i następnie w ciągu kilku dni zakończyć podawanie klonidyny); ryfampicyna - może powodować zwiększenie metabolizmu metoprololu i zmniejszenie stężenia metoprololu w osoczu. Zwiększenie stężenia metoprololu w osoczu może wystąpić po zastosowaniu leków z grupy selektywnych antagonistów zwrotnego wychwytu serotoniny (np. fluoksetyna, sertralina, paroksetyna). Pacjentów leczonych jednocześnie innymi β-adrenolitykami (np. w postaci kropli do oczu) lub inhibitorami MAO należy szczególnie uważnie nadzorować. U pacjentów leczonych β-adrenolitykami, wziewne anestetyki zwiększają ich hamujący wpływ na układ krążenia. Może być konieczna zmiana dawki doustnych leków przeciwcukrzycowych u pacjentów leczonych β-adrenolitykami. W przypadku jednoczesnego podawania cymetydyny lub hydralazyny może zwiększać się stężenie metoprololu we krwi.
Dawkowanie
Doustnie. Preparat należy przyjmować raz na dobę, najlepiej rano. Dawkę preparatu należy ustalić indywidualnie, podane niżej dawki należy traktować jako zalecane.
Nadciśnienie tętnicze: zalecana dawka wynosi 50-100 mg raz na dobę; u pacjentów, u których dawka 100 mg nie jest wystarczająco skuteczna można dołączyć do leczenia inny lek obniżający ciśnienie tętnicze (najlepiej z grupy leków moczopędnych lub antagonistów wapnia z grupy pochodnych dihydropirydyny) lub zwiększyć dawkę preparatu. Choroba niedokrwienna serca: zalecana dawka wynosi 100-200 mg raz na dobę, w razie konieczności dawkę można zwiększyć lub dołączyć do leczenia leki z grupy azotanów. Leczenie objawowej, przewlekłej niewydolności serca: leczenie można rozpocząć u pacjentów ze stabilną niewydolnością serca, pacjent nie powinien mieć zaostrzeń niewydolności serca w ciągu ostatnich 6 tyg., a leczenie podstawowe nie powinno być zmienione w ciągu ostatnich 2 tyg.; po rozpoczęciu leczenia niewydolności serca β-adrenolitykami może wystąpić przemijające zaostrzenie objawów choroby, w przypadku zaostrzenia objawów u części pacjentów jest możliwe kontynuowanie leczenia tą samą lub zmniejszoną dawką preparatu, u części pacjentów konieczne jest odstawienie leku; leczenie ciężkiej niewydolności serca (grupa IV wg NYHA) powinni rozpoczynać lekarze z dużym doświadczeniem w leczeniu ciężkiej niewydolności serca. U pacjentów ze stabilną niewydolnością serca (z grupy II wg NYHA) zalecana dawka początkowa wynosi 25 mg raz na dobę, dawkę początkową należy stosować przez pierwsze 2 tyg. leczenia, po tym czasie dawkę można zwiększyć do 50 mg raz na dobę, dawkę leku można podwajać co 2 kolejne tyg. do dawki 200 mg, w leczeniu długotrwałym zalecana dawka wynosi 200 mg raz na dobę. U pacjentów ze stabilną niewydolnością serca (z grupy III i IV wg NYHA) zalecana dawka początkowa wynosi 12,5 mg (1/2 tabl. 25 mg) raz na dobę, dawkę należy ustalić indywidualnie dla każdego pacjenta pod ścisłą kontrolą lekarską; po 1-2 tyg. dawkę leku można zwiększyć do 25 mg raz na dobę, po kolejnych 2 tyg. dawkę można zwiększyć do 50 mg raz na dobę, u pacjentów, którzy dobrze tolerują leczenie dawkę leku można podwajać co kolejne 2 tyg. do dawki maksymalnej 200 mg raz na dobę. U pacjentów, u których wystąpi bradykardia i (lub) niedociśnienie tętnicze konieczne może być zmniejszenie dawek innych leków stosowanych w leczeniu niewydolności serca lub zmniejszenie dawki preparatu. Zapobieganie nagłej śmierci sercowej i wystąpieniu ponownego zawału mięśnia sercowego u pacjentów po przebyciu ostrej fazy zawału: zalecana dawka podtrzymująca wynosi 200 mg raz na dobę. Zaburzenia rytmu serca: zalecana dawka wynosi 100-200 mg raz na dobę, w razie konieczności dawkę leku można zwiększyć. Czynnościowe zaburzenia pracy serca z napadowymi zaburzeniami rytmu: zalecana dawka wynosi 100 mg raz na dobę, w razie konieczności dawkę można zwiększyć. Profilaktyka migreny: zalecana dawka wynosi 100-200 mg raz na dobę.
Tabletki mogą być dzielone na pół. Tabletek nie należy żuć ani kruszyć. Tabletki należy połknąć, popijając co najmniej połową szklanki wody.
Uwagi
Nagłe odstawianie leków β-adrenolitycznych jest niebezpieczne, szczególnie u pacjentów należących do grup dużego ryzyka; nagłe odstawienie leku może spowodować zaostrzenie objawów przewlekłej niewydolności serca lub zwiększenie ryzyka wystąpienia zawału mięśnia sercowego i nagłego zgonu. Jeśli konieczne jest odstawienie preparatu, należy robić to stopniowo, w ciągu co najmniej 2 tyg. Za każdym razem dawkę leku należy zmniejszyć o połowę, w stosunku do dawki przyjmowanej poprzednio. Ostatnią, najmniejszą dawkę leku (pół tabl. 25 mg) należy stosować przez co najmniej 4 dni. Przed planowanym zabiegiem operacyjnym należy poinformować lekarza anestezjologa o zażywaniu preparatu. Nie jest zalecane przerywanie leczenia β-adrenolitykami u pacjentów operowanych. Po zastosowaniu leku, u niektórych pacjentów mogą wystąpić zawroty głowy lub objawy zmęczenia upośledzające sprawność psychofizyczną, co należy wziąć pod uwagę podczas prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń.
46. Bemecor®
Digitaloidum, cardiacum |
|
ATC: C 01 AA 08 |
|
|
tabl.: (100 µg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
krople doustne, roztwór: (600 µg/ml) 1 but. 10 ml |
(Rp) |
R |
Skład
1 ml kropli zawiera 0,6 mg, 1 tabl. zawiera 0,1 mg metylodigoksyny.
Działanie
Półsyntetyczny glikozyd nasercowy. Wywiera wpływ na serce poprzez działanie inotropowe i tonotropowe dodatnie a chronotropowe, dromotropowe ujemne. Wywiera ponadto dodatnie działanie batmotropowe. Zwiększa siłę skurczu mięśnia serca, skraca czas jego trwania, wydłużeniu ulegają przerwy pomiędzy skurczami co ułatwia napływ żylny. Zwalnia czynność serca poprzez bezpośredni hamujący wpływ na węzeł zatokowy, oraz przez pobudzenie receptorów nerwu błędnego. Hamuje i zwalnia przewodzenie przedsionkowo-komorowe. Powoduje wzrost pobudliwości pozazatokowych ośrodków bodźcotwórczych. O stanie wysycenia glikozydami świadczy miseczkowaty kształt odcinka ST w elektrokardiogramie, ponadto ulega wydłużeniu odcinek PQ, skróceniu odcinek QT. Lek kurczy naczynia jamy brzusznej. Jest szybko i prawie całkowicie wchłaniany z przewodu pokarmowego. Po podaniu doustnym początek działania występuje po 5-15 minutach, maksymalne działanie może nastąpić po 15-30 minutach. T0,5 wynosi 54-60 h. Jest głównie wydalany z moczem (60% w ciągu 7 dni), pozostała część z kałem.
Wskazania
Przewlekła, zastoinowa niewydolność krążenia, nadkomorowe zaburzenia rytmu.
Przeciwwskazania
Bradykardia, zespół chorego węzła zatokowego, blok przedsionkowo-komorowy II°, III°, komorowe zaburzenia rytmu, szczególnie częstoskurcz komorowy, migotanie komór, zespół WPW, kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu lewej komory np. podzastawkowe zwężenie aorty. Hipokaliemia. Hiperkalcemia. Nadwrażliwość na glikozydy naparstnicy.
Działanie niepożądane
Występują głównie przy przedawkowaniu lub nadwrażliwości. Osłabienie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, znaczna bradykardia, blok I°, II° i III°, różnorodne, niekiedy niebezpieczne zaburzenia rytmu serca takie jak ekstrasystolia komorowa, bi- i trigeminia, pobudzenia wieloogniskowe, złożone, pary, salwy, częstoskurcz komorowy; rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe; podwsierdziowe niedokrwienie mięśnia serca; zaburzenia neurologiczne, takie jak ból i zawroty głowy, senność, dezorientacja, majaczenia, widzenie przedmiotów w żółtym lub zielonym kolorze, wysypki skórne. Hipokaliemia nasila powstawanie zaburzeń rytmu, a hiperkaliemia nasila zaburzenia przewodzenia. Objawy toksyczne występują przy stężeniu digoksyny w surowicy powyżej 2 ng/ml. W razie przedawkowania lub zatrucia stosuje się preparaty potasu, fenytoinę, w stanach zagrożenia życia specyficzne przeciwciała immunizowanych owiec - Digitalis Antidot BM.
Interakcje
Chinidyna, β-blokery, niektóre leki przeciwnadciśnieniowe np. rezerpina, guanetydyna, leki moczopędne prowadzące do hipokaliemii, preparaty wapnia, szczególnie podawane dożylnie, hormony steroidowe nasilają toksyczne działanie leku. Fenytoina, fenylbutazon, leki zobojętniające kwas żołądkowy, cholestyramina, metoklopramid, neomycyna, barbiturany (szczególnie fenobarbital) osłabiają działanie preparatu.
Dawkowanie
Krople: dorośli doustnie w nasycaniu szybkim: w ostrej niewydolności lewokomorowej lub w napadowym częstoskurczu nadkomorowym 3 razy na dobę 15 kropli, w przewlekłej niewydolności mięśnia serca, w migotaniu przedsionków, w przewlekłym sercu płucnym 2 razy na dobę 15 kropli; dawka podtrzymująca wynosi odpowiednio 2 razy na dobę 7-15 kropli lub 2-3 razy 7 kropli.
Tabletki: dorośli doustnie w nasycaniu szybkim: w ostrej niewydolności lewokomorowej lub napadowym częstoskurczu nadkomorowym 3 razy na dobę 2 tabl.; dawka podtrzymująca wynosi wynosi odpowiednio 2 razy na dobę 1-2 tabl. lub 2-3 razy na dobę 1 tabl. U osób starszych stosuje się mniejsze dawki.
Dzieci do 2 r.ż. w nasycaniu szybkim 0,03-0,06 mg/kg m.c. na dobę, w powolnym nasycaniu 0,013 mg/kg na dobę; dzieci powyżej 2 r.ż. w szybkim nasycaniu 0,02-0,05 mg/kg m.c. na dobę, w powolnym nasycaniu 0,01 mg/kg m.c. na dobę. W niewydolności nerek podaje się dawki zmodyfikowane, w zależności od stężenia kreatyniny w osoczu, do 1,2 mg% podaje się 100% dawki dobowej, od 1,2 do 2,0 mg% podaje się 50% dawki, od 2,0 do 3,0 mg% podaje się 30% dawki, od 3,0 do 4,0 mg% podaje się 25% dawki, od 4,0 do 5,0 mg% podaje się 20% dawki.
47. Dopegyt®
Antihypertensivum |
|
ATC: C 02 AB |
|
|
tabl.: (250 mg) 50 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 tabl. zawiera 250 mg metyldopy.
Działanie
Obniża podwyższone ciśnienie tętnicze krwi poprzez blokowanie dekarboksylazy DOPA, enzymu katalizującego przejście dihydroksyfenyloalaniny (DOPA) w dopaminę, która jest prekursorem noradrenaliny. Hamowanie to jest rezultatem podobieństwa strukturalnego metyldopy do DOPA, która zajmując centra enzymu prowadzi do powstawania α-metylodopaminy i w ten sposób hamowane jest wytwarzanie noradrenaliny. α-metylodopamina odgrywa rolę w zmniejszaniu oporu obwodowego. Lek wchłania się z przewodu pokarmowego w 50%. Osiąga maksymalne stężenie we krwi po 3-6 h; działanie jest najsilniejsze po 4-6 h. Eliminacja leku jest dwufazowa, głównie przez nerki.
Wskazania
Łagodne i umiarkowane nadciśnienie tętnicze.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na metyldopę lub pozostałe skadniki preparatu. Czynne zapalenie wątroby, niewydolność wątroby. Hiperprolaktynemia. Guz chromochłonny nadnerczy. Niedokrwistość hemolityczna z autoagresji. Porfiria. Ostrożnie stosować u pacjentów z depresją, zaburzeniami seksualnymi (impotencja, zmniejszenie libido, zaburzenia wytrysku, ginekomastia). Szczególnie ostrożnie stosować w skojarzeniu z L-DOPA i inhibitorami MAO. W ciąży i okresie karmienia piersią stosować jedynie w przypadku, gdy przewidywane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu lub karmionego dziecka.
Działanie niepożądane
Mogą wystąpić: senność, zawroty głowy, osłabienie, ból głowy, obrzęki, hipotonia ortostatyczna, nudności, wymioty, wzdęcie, zaparcie, biegunka, niewielka suchość w ustach, bolesny lub "czarny" język, zapalenie ślinianek, zapalenie trzustki, niedokrwistość hemolityczna, dodatni bezpośredni test Coombsa, małopłytkowość hemolityczna, niekiedy dodatni test lateksowy lub na komórki LE, wzrost poziomu prolaktyny, mlekotok, impotencja, obniżenie libido, ból mięśni i stawów, gorączka nieznanego pochodzenia, wysypka. Rzadko: depresja, zaburzenia widzenia, pozapiramidowe zaburzenia ruchowe, bradykardia, zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego, zapalenie mięśnia sercowego, wzrost poziomu aminotransferaz (zazwyczaj przemijający), po 3-4 tyg. leczenia może się rozwinąć ostre, a po 2-3 mies. przewlekłe zapalenie wątroby
Interakcje
Inne leki przeciwnadciśnieniowe oraz β-blokery, diuretyki tiazydowe nasilają działanie leku. Furazolidon, sympatykomimetyki, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, inhibitory MAO osłabiają działanie. Dopegyt nasila działanie morfiny.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli początkowo raz dziennie 1 tabl. przez pierwsze 2 dni. Następnie dawkę zwiększa się o 1 tabl. co 2 dni, aż do uzyskania pożądanego efektu; przeciętna dawka dobowa wynosi 1,0-2,0 g (4-8 tabl.). Nie przekracza się dawki 2,0 g na dobę. Dzieci początkowo dawkę 10 mg/kg m.c. dziennie w 2-3 dawkach. Maksymalna dawka dzienna wynosi 65 mg/kg m.c.
Uwagi
Leczenia nie należy nagle przerywać - lek odstawiać stopniowo, nawet przy zmianie na inny.
48. Corotrope®
Cardiostimulans |
|
ATC: C 01 CE 02 |
|
|
roztwór do wstrz. doż.: (10 mg/10 ml) 10 amp. 10 ml |
(RpLz) |
Lz. |
Skład
1 amp. (10 ml) zawiera 10 mg milrinonu.
Działanie
Syntetyczny selektywny inhibitor fosfodiesterazy cAMP (frakcja III) o silnym działaniu inotropowo-dodatnim i wazodilatacyjnym. Zwiększa stężenie c-AMP w miocytach i komórkach mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Zwiększa wewnątrzkomórkowe stężenie wapnia, nie zwiększając wrażliwości włókien mięśniowych na wapń. Nie oddziałuje z β-receptorami układu adrenergicznego, nie hamuje ATP-zależnej pompy sodowo-potasowej, nie zwiększa zużycia tlenu przez mięsień sercowy. Zwiększa objętość wyrzutową serca, zmniejsza naczyniowy opór obwodowy przez rozszerzenie naczyń żylnych i tętniczych; zmniejsza obciążenie wstępne serca i ciśnienie późnorozkurczowe w lewej komorze, jednocześnie nie powodując znaczącej hipotensji i tachykardii. Aktywność inotropowa leku jest zachowana w obecności inotropowych stężeń dopaminy i oubainy. Optymalne stężenie terapeutyczne milrinonu we krwi wynosi 150-250 ng/ml. W około 90% wiąże się z białkami osocza; objętość dystrybucji wynosi około 0,38 l/kg. T0,5 wynosi 2,4 h. Jest szybko wydalany z organizmu (po 2 h - około 60%, po 8 h - około 90% dawki), głównie z moczem w postaci nie zmienionej (około 83%) i jako nieaktywny metabolit glukuronowy (około 12%). U pacjentów z niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 30 ml/min) znacząco wydłuża się okres półtrwania i szybkość wydalania leku.
Wskazania
Krótkotrwała terapia dożylna niewydolności krążenia, w tym zespołów małego rzutu po operacjach kardiochirurgicznych.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na milrinon lub pozostałe składniki preparatu.
Środki ostrożności
Należy zachować ostrożność u pacjentów ze zwężeniem drogi wypływu z prawej lub lewej komory lub kardiomiopatią przerostową (ryzyko nasilenia objawów zwężenia drogi wypływu). Ostrożnie stosować w przypadku świeżo przebytego zawału mięśnia sercowego, ponieważ może powodować nadmierne zużycie tlenu przez mięsień sercowy (nie zwiększa MVO2 u pacjentów z przewlekłą niewydolnością krążenia), u pacjentów z trzepotaniem lub migotaniem przedsionków (możliwość zwiększenia rytmu komorowego), intensywnie leczonych moczopędnie, z zaburzeniami wodno-elektrolitowymi (nasilenie diurezy spowodowane zwiększeniem objętości minutowej może wymagać zmniejszenia dawek leków moczopędnych). Bezpieczeństwo i skuteczność leczenia u dzieci nie zostały ustalone - lek można stosować jedynie w przypadku gdy spodziewane korzyści przewyższają ryzyko.
Ciąża i okres karmienia piersią
Brak danych o przechodzeniu leku przez barierę łożyska i do mleka matki; brak danych na temat stosowania leku w ciąży. Lek może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku, gdy spodziewane korzyści przewyższają ryzyko dla płodu.
Działanie niepożądane
Mogą wystąpić: komorowe skurcze dodatkowe, krótkotrwały lub długotrwały częstoskurcz komorowy, migotanie komór. Zagrażające życiu zaburzenia rytmu są rzadkie i ich występowanie wiąże się często z istniejącymi wcześniej czynnikami ryzyka, jak zaburzenia rytmu, zaburzenia metaboliczne (np. hipokaliemia), zbyt duże stężenie glikozydów naparstnicy, cewnikowanie serca. W wyjątkowych wypadkach obserwowano zaburzenia rytmu typu torsades de pointes. Zanotowano przypadki częstoskurczu nadkomorowego. Ponadto ze strony układu krążenia obserwowano: hipotensję, niedokrwienie mięśnia sercowego, ból w klatce piersiowej. Mogą także wystąpić: ból głowy, reakcje skórne (wysypka), nieprawidłowe wyniki testów czynnościowych wątroby, hipokaliemia, drżenia, skurcz oskrzeli, wstrząs anafilaktyczny i małopłytkowość.
Interakcje
Ze względu na niezgodność chemiczną nie należy łączyć z furosemidem, dwuwęglanami, bumetanidem w tym samym zestawie do wlewu.
Dawkowanie
Dożylnie: dawka początkowa wynosi 50 µg/kg mc. powoli (w ciągu co najmniej 10 min). Następnie dawka podtrzymująca we wlewie dożylnym w dawce 0,375-0,75 µg/kg mc./min pod kontrolą efektu klinicznego. Podanie dawki podtzrymującej wymaga rozcieńczenia zawartości ampułki przez dodanie 40 ml jednego z następujących roztworów: 0,9% roztwór NaCl, 0,45% roztwór NaCl, 5% roztwór glukozy. Uzyskany roztwór zawiera 200 µg milrinonu w 1 ml. Nie należy stosować dawki dobowej większej niż 1,13 mg/kg mc. Nie stosować dłużej niż 5 dni.
U pacjentów z upośledzoną czynnością nerek należy modyfikować dawkowanie - nie zmienia się dawki początkowej, wlew podtrzymujący ustala się zależnie od klirensu kreatyniny: 5 ml/min/1,73 m2 - 0,2 µg/kg mc./min; 10 ml/min/1,73 m2 - 0,23 µg/kg mc./min; 20 ml/min/1,73 m2 - 0,28 µg/kg mc./min; 30 ml/min/1,73 m2 - 0,33 µg/kg mc./min; 40 ml/min/1,73 m2 - 0,38 µg/kg mc./min; 50 ml/min/1,73 m2 - 0,43 µg/kg mc./min. Pacjenci w wieku podeszłym nie wymagają modyfikowania dawkowania leku.
Uwagi
Pacjenci leczeni milrinonem powinni być starannie monitorowani (ciśnienie tętnicze, tętno, EKG). W czasie leczenia należy kontrolować gospodarkę wodno-elektrolitową i stężenie kreatyniny we krwi.
49. Molsidomina
Molsidomina prolongatum
Vasodilatans coronaria |
|
ATC: C 01 DX 12 |
|
|
tabl.: (2 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl.: (4 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (8 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 2 mg lub 4 mg molsydominy. 1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 8 mg molsydominy.
Działanie
Molsydomina jest pochodną sydnoniminy. Aktywnym metabolitem molsydominy jest linsydomina (SIN lA) - związek zmniejszający napięcie mięśni gładkich naczyń oraz działający antyagregacyjnie. Rozkurcz mięśni gładkich powoduje m.in. zwiększenie pojemności żył pozawłośniczkowych, przez co zwiększa się pojemność łożyska żylnego i zmniejsza powrót żylny, co prowadzi do zmniejszenia ciśnienia napełniania obu komór. To z kolei zmniejsza pracę serca i poprawia warunki hemodynamiczne w krążeniu wieńcowym. Rozszerzenie naczyń tętniczych powoduje zmniejszenie oporu obwodowego, prowadzące do bezpośredniego zmniejszenia pracy serca i ciśnienia wewnątrzkomorowego ze zmniejszeniem zapotrzebowania tlenowego serca. Znosi ponadto skurcz tętnic wieńcowych i rozszerza duże gałęzie tych tętnic. Działanie antyagregacyjne molsydominy ma znaczenie kliniczne w leczeniu choroby niedokrwiennej serca. W odróżnieniu od azotanów, molsydomina nie powoduje tachyfilaksji. Po podaniu doustnym molsydomina wchłania się z przewodu pokarmowego w około 90%. Początek działania ujawnia się po około 20 min od podania, natomiast czas działania po podaniu pojedynczej dawki wynosi 4-6 h dla tabletek zwykłych oraz około 12 h dla tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Maksymalne stężenie we krwi osiąga po 30-60 min. Biodostępność wynosi około 65%, wiąże się z białkami osocza w 11%. Molsydomina jest metabolizowana w wątrobie na drodze enzymatycznej do aktywnego metabolitu - sydnoniminy 1 (SIN-l), która następnie jest przekształcana na drodze nieenzymatycznej do N-nitrozo-N-morfolinoamino-acetonitrylu (SIN lA)-linsydominy. Molsydomina jest wydalana przede wszystkim z moczem (90-95%, w tym około 2% w postaci nie zmienionej) i z kalem (3-4%). T0,5 molsydominy wynosi 1,6 h, a w przypadku ciężkiej niewydolności wątroby ulega wydłużeniu. T0,5 metabolitu - linsydominy wynosi 1-2 h; w ciężkiej niewydolności wątroby ulega wydłużeniu do około 7,5 h. Lek nie kumuluje się w organizmie.
Wskazania
Tabletki 2 mg i 4 mg: zapobieganie i leczenie objawów dławicy piersiowej; niewydolność wieńcowa; poprawa tolerancji wysiłku u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Tabletki o przedłużonym uwalnianiu: leczenie przewlekłe ustabilizowanej niewydolności wieńcowej.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na molsydominę lub pozostałe składniki preparatu. Wstrząs kardiogenny. Niedociśnienie tętnicze. I trymestr ciąży. Okres karmienia piersią. Jaskra, zwłaszcza z zamkniętym kątem. Świeży zawał serca, zwłaszcza z obniżeniem ciśnienia. Obrzęk płuc.
Środki ostrożności
Należy zachować ostrożność u pacjentów z niedociśnieniem, zmniejszeniem objętości płynów krążących lub leczonych innymi lekami rozszerzającymi naczynia krwionośne. Ostrożnie stosować u pacjentów w podeszłym wieku z niewydolnością wątroby lub nerek. Ze względu na zawartość laktozy, preparat nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Ponadto preparat w postaci tabletek zwykłych, ze względu na zawartość sacharozy, nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy.
Ciąża i okres karmienia piersią
Stosowanie molsydominy u kobiet w ciąży, szczególnie w I trymestrze oraz w okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane.
Działanie niepożądane
Mogą wystąpić: obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, hipotonia ortostatyczna; ból głowy (występujący na początku leczenia i przemijający w trakcie jego trwania) oraz zawroty głowy; nudności; zaczerwienienie twarzy, wysypka skórna (bardzo rzadko).
Interakcje
Molsydomina może nasilać działanie preparatów rozszerzających naczynia krwionośne. Wykazano, że po łącznym zastosowaniu molsydominy i iloprostu może dojść do znacznego zahamowania agregacji płytek krwi - u pacjentów, którzy stosują terapię z użyciem iloprostu i molsydominy należy przeprowadzać badania oceniające obraz krwi oraz agregację płytek krwi. Podczas stosowania molsydominy nie należy przyjmować syldenafilu, ponieważ może wystąpić ciężkie, nieodwracalne niedociśnienie tętnicze. Alkohol nasila działanie molsydominy.
Dawkowanie
Doustnie. Tabletki 2 mg i 4 mg. Zapobieganie występowaniu objawów dławicy piersiowej - zazwyczaj 4-12 mg na dobę. Leczenie rozpoczyna się od dawki 1-2 mg 4-6 razy na dobę przez 1-2 dni po posiłkach, po czym dawkę można zwiększyć do 2-4 mg 2-3 razy na dobę w razie potrzeby. Tabletki o przedłużonym uwalnianiu: zazwyczaj 8 mg 2 razy na dobę.
U osób w podeszłym wieku z niewydolnością wątroby lub nerek oraz z niskimi wartościami ciśnienia tętniczego należy stosować mniejsze dawki.
Uwagi
Przed zastosowaniem tabletek o przedłużonym uwalnianiu należy sprawdzić tolerancję pacjenta na molsydominę w postaci tabletek zwykłych.
50. Adavin®
α-adrenolyticum, vasodilatans peripherica |
|
ATC: C 04 AE 02 |
|
|
tabl. drażowane: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. drażowane: (10 mg) 50 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. drażowana zawiera 10 mg nicergoliny.
Działanie
Działa α-adrenolitycznie. Rozszerza naczynia krwionośne, zmniejsza opór naczyniowy, zwiększa przepływ w tętnicach, poprawia ukrwienie narządów (szczególnie o.u.n.), działa na metabolizm o.u.n., poprawia zużycie tlenu i glukozy przez komórki mózgowe, poprawia metabolizm niedokrwionych obszarów o.u.n., wykazuje również działanie obniżające ciśnienie tętnicze krwi oraz antyagregacyjne co prowadzi do zmniejszenia krzepliwości krwi.
Wskazania
Zaburzenia ukrwienia mózgu, zaburzenia krążenia obwodowego, retinopatie, zaburzenia ukrwienia ucha wewnętrznego, nadciśnienie płucne, migrena i naczynioruchowe bóle głowy.
Przeciwwskazania
Ciąża, okres karmienia piersią, nadwrażliwość na lek, zapaść, ostry zawał serca, ostre krwotoki.
Działanie niepożądane
Niekiedy senność, uczucie gorąca, zaczerwienienie skóry, bóle brzucha, nudności, wymioty, zawroty głowy, niedociśnienie tętnicze, hipotonia ortostatyczna, zaburzenia rytmu snu.
Interakcje
Nasila działanie leków hipotensyjnych, szczególnie α- i β-blokerów.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli 3 razy dziennie po 5-10 mg, przed posiłkami.
51. Cordafen®
Vasodilatans coronaria, antihypertensivum |
|
ATC: C 08 CA 05 |
|
|
tabl. powl.: (10 mg) 50 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 10 mg nifedypiny.
Działanie
Antagonista wapnia - pochodna 1,4-dihydropirydyny. Wykazuje silne działanie rozszerzające naczynia krwionośne i działanie przeciwarytmiczne (słabsze od werapamilu). Hamuje napływ jonów wapnia do komórek mięśnia sercowego, mięśni gładkich naczyń wieńcowych, obwodowych i skórnych. Zmniejsza kurczliwość mięśnia sercowego i naczyniowy opór obwodowy. Skutkiem tego: obniża ciśnienie tętnicze krwi (jest najsilniejszym lekiem hipotensyjnym z grupy antagonistów wapnia), nie zmniejszając przepływu nerkowego; zmniejsza zużycie tlenu przez mięsień sercowy; zwiększa przepływ wieńcowy nie powodując "zespołu podkradania"; zmniejsza agregację krwinek płytkowych. Korzystnie wpływa na gospodarkę lipidową. Przy krótkotrwałym podawaniu wykazuje działanie sodopędne. Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego i z błony śluzowej jamy ustnej. Po podaniu doustnym początek działania pojawia się po około 15 min., maksymalne działanie - po 60-90 min. W 95% wiąże się z białkami osocza. Szybko metabolizowana do nieczynnych metabolitów; 80% metabolitów wydalane jest z moczem, około 15% z żółcią. T0,5 wynosi 3-5 h.
Wskazania
Leczenie i zapobieganie ostrej i przewlekłej chorobie wieńcowej (zwłaszcza anginy Prinzmetala); przewlekłe i doraźne leczenie nadciśnienia tętniczego (zwłaszcza u chorych z nadciśnieniem niskoreninowym, hipercholesterolemią, chorobą wieńcową, chorobami naczyń obwodowych i niewydolnością nerek); choroby naczyń obwodowych (choroba Raynaud'a); migrena; w leczeniu cyklosporyną. W leczeniu nadciśnienia tętniczego stosowana w monoterapii lub w połączeniu z innymi lekami: z β-blokerami - które przeciwdziałają odruchowemu przyspieszeniu częstości serca, lekami moczopędnymi, hamującymi aktywność układu współczulnego, blokującymi enzym przekształcający angiotensynę I w angiotensynę II.
Przeciwwskazania
Choroba węzła zatokowego, blok przedsionkowo-komorowy. Wstrząs, niskie ciśnienie tętnicze (skurczowe poniżej 90 mm Hg), znacznego stopnia zwężenie aorty. Ostrożnie stosować w niewydolności serca. Nie stosować w ciąży i w czasie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Bóle i zawroty głowy, zaczerwienienie skóry, uczucie gorąca, kołatanie serca, przejściowy spadek ciśnienia tętniczego (zwłaszcza u osób starszych), zmiany skórne (świąd, pokrzywka, wysypki), bóle mięśniowe, drżenia mięśniowe, niekiedy zaburzenia przepływu mózgowego, parestezje, zaburzenia widzenia. Do rzadkich objawów ubocznych należą: nudności, niepokój, uczucie znużenia, zaburzenia nastroju, zaburzenia snu, odczyny alergiczne, obrzęki w okolicy kostek, przerost dziąseł, upośledzenie czynności wątroby (cholestaza wewnątrzwątrobowa, zwiększenie aktywności aminotransferaz, alergiczne zapalenie wątroby), ginekomastia (przy długotrwałej terapii u osób starszych), zmiany obrazu morfologicznego krwi (niedokrwistość, trombocytopenia, leukopenia). Przy nagłym odstawieniu leczenia może wystąpić nagły wzrost ciśnienia tętniczego i niedokrwienie mięśnia sercowego ("rebound effect"). U pacjentów z cukrzycą może wystąpić przejściowe zwiększenie stężenia glukozy we krwi. W pojedynczych przypadkach po zażyciu nifedypiny może wystąpić duszność lub ból zamostkowy.
Interakcje
Nasila działanie innych leków obniżających ciśnienie, β-adrenolitycznych; zwiększa stężenie digoksyny we krwi. Zmniejsza stężenie chinidyny we krwi (odstawienie antagonistów wapnia powoduje gwałtowne zwiększenie stężenia chinidyny). Cymetydyna, ranitydyna - nasilają działanie hipotensyjne nifedypiny (zwiększenie stężenia nifedypiny we krwi). Rifampicyna przyspiesza metabolizm nifedypiny (nie stosować jednocześnie); diltiazem zwiększa klirens nifedypiny. Spożywanie soku grejpfrutowego hamuje metabolizm nifedypiny powodując większe stężenie leku we krwi i silniejszy efekt hipotensyjny. Ostrożnie łączyć z β-blokerami u chorych z upośledzoną wydolnością krążenia. Stosowany jednocześnie z dożylnym siarczanem magnezowym (np.u ciężarnych) nasila blokadę złącza nerwowo-mięśniowego.
Dawkowanie
Doustnie. Zwykle stosuje się 3-4 razy dziennie po 1 tabl. Średnia dawka terapeutyczna - 3 razy dziennie po 20 mg; wysoka - 4 razy dziennie po 20 mg leku na dobę. W przypadku zastosowania pojedynczej dawki 20 mg, następną dawkę leku można przyjąć dopiero po upływie 2 h. Tabletki należy przyjmować w całości, popijając niewielką ilością płynu.
52 Sadamin®
Sadamin® prolongatum
Vasodilatans peripherica |
|
ATC: C 04 AD 02 |
|
|
tabl.: (150 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (500 mg) 20 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 150 mg nikotynianu ksantynolu. 1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 500 mg nikotynianu ksantynolu.
Działanie
Połączenie kwasu nikotynowego i pochodnej teofiliny, zbliżony pod względem chemicznym do adenozyny. Obniża napięcie mięśni gładkich naczyń (głównie skórnych, kończyn i mózgowych), poprawia ukrwienie, utlenowanie i odżywienie tkanek przez poprawienie chorobowo upośledzonego przepływu obwodowego (rozszerzają się drobne, zachowujące jeszcze drożność naczynia krwionośne). Zmniejsza opór obwodowy (wpływ na naczynia przedwłosowate i włosowate), obniża ciśnienie tętnicze krwi. Wpływa korzystnie na gospodarkę lipidową, obniża stężenie glukozy we krwi. Przy długotrwałym stosowaniu wywiera działanie fibrynolityczne (uczynnia proces fibrynolizy), a przy wysokich dawkach (kilka g/dobę - na ogół źle tolerowanych przez chorych) wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe i obniża stężenie cholesterolu we krwi. Uważa się, że w związku ze zmniejszeniem ciśnienia perfuzyjnego krwi, lek nie wywiera korzystnego wpływu na perfuzję w niedokrwionych tkankach (występuje zjawisko "podkradania") i nie znajduje uzasadnionego stosowania w leczeniu przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego (głównie w kwaśnym środowisku żołądka), po około 1 h osiąga maksymalne stężenie we krwi. W organizmie dysocjuje do kwasu nikotynowego i ksantynolu; wydalany z moczem w postaci metabolitów. Postać tabletki prolongatum zapewnia długotrwałe, stopniowe uwalnianie leku i wydłuża czas działania jednej dawki do około 10 h.
Wskazania
W leczeniu czynnościowych i organicznych zaburzeń krążenia obwodowego (w angiopatii cukrzycowej, chorobie Raynaud, chorobie Buergera, zmianach zarostowych, zakrzepowych, na tle miażdżycowym), jako lek wspomagający w leczeniu wrzodów podudzi, zmian na tle zakrzepowym, stanów poudarowych, odleżyn i trudno gojących się ran. W leczeniu zmian zatorowych i zakrzepowych łączony z heparyną.
Przeciwwskazania
Świeży zawał mięśnia sercowego, niewyrównana niewydolność krążenia (III°, IV° wg NYHA), niewydolność krążenia spowodowana zwężeniem lewego ujścia żylnego, krwawienia, czynna choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy (wrzód trawienny), ciężkie upośledzenie czynności wątroby, jaskra, ciąża. Ostrożnie stosować u pacjentów z cukrzycą, chorobą wrzodową w wywiadzie, upośledzoną czynnością wątroby, podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi.
Działanie niepożądane
Uczucie gorąca i zaczerwienienie skóry, świąd, pokrzywka, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, bóle głowy, zaburzenia rytmu serca, biegunka, wymioty, nudności. Przy większych dawkach: uczucie ciepła, zaczerwienienie skóry ciała (często górnej połowy ciała). Powoduje też nadmierne wydzielanie soku żołądkowego, nietolerancję glukozy, wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi. Mogą wystąpić zaburzenia widzenia, a przy długotrwałym stosowaniu dużych dawek - suchość skóry, nadmierne rogowacenie, hiperpigmentacja, zaburzenia czynności wątroby.
Interakcje
Osłabia działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych. Wykazuje synergizm z lekami obniżającymi ciśnienie - nie stosować z β-blokerami, lekami blokującymi układ współczulny. Nie stosować łącznie z inhibitorami MAO.
Dawkowanie
Doustnie. Sadamin: dorośli początkowo zazwyczaj 150 mg 3 razy dziennie; w razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 300 mg 3 razy dziennie; w leczeniu podtrzymującym stosuje się zazwyczaj 150 mg 2 razy dziennie. Sadamin prolongatum: dorośli 500 mg 2 razy dziennie, w razie potrzeby dawkę dobową można zwiększyć do 1,5 g.
53. Nimotop® S
Vasodilatans, antihypertensivum |
|
ATC: C 08 CA 06 |
|
|
tabl. powl.: (30 mg) 100 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 30 mg nimodypiny.
Działanie
Antagonista wapnia. Wykazuje szczególne działanie zapobiegające zwężeniu naczyń mózgowych oraz niedokrwieniu tkanki mózgowej. Może też zapobiegać lub eliminować efekt zwężenia naczyń wywołany in vitro przez różne substancje wykazujące takie działanie (np. serotonina, prostaglandyny i histamina), a także przez krew i produkty jej rozpadu. Badania przeprowadzone z udziałem pacjentów z ostrymi zaburzeniami przepływu mózgowego krwi wykazały, że nimodypina rozszerza naczynia mózgowe i poprawia przepływ krwi. Zazwyczaj działanie to jest silniej zaznaczone w uszkodzonych i niedostatecznie ukrwionych obszarach mózgu, w porównaniu z obszarami nie zmienionymi chorobowo. Po podaniu doustnym nimodypina wchłania się szybko i prawie całkowicie. Całkowita biodostępność wynosi 5-15%. Maksymalne stężenie we krwi po wielokrotnym doustnym podaniu dawek podzielonych jest osiągane po 0,6-1,6 h. Wiąże się z białkami osocza w 97-99%. Jest wydalana w postaci metabolitów w 50% z moczem oraz w 30% z żółcią. T0,5 wynosi 1,1-1,7 h. Końcowy okres półtrwania wynosi 5-10 h.
Wskazania
Doustna kontynuacja profilaktyki i leczenia niedokrwiennych ubytków neurologicznych spowodowanych skurczem naczyń krwionośnych mózgu po krwotoku podpajęczynówkowym w następstwie pęknięcia tętniaka.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na nimodypinę lub pozostałe składniki preparatu. Jednoczesne stosowanie doustne nimodypiny oraz leków przeciwpadaczkowych (fenobarbital, fenytoina lub karbamazepina) jest przeciwwskazane.
Środki ostrożności
Ostrożnie u pacjentów z obrzękiem mózgu, podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym lub ze znacznie obniżonym ciśnieniem tętniczym krwi (ciśnienie skurczowe poniżej 100 mm Hg).
Ciąża i okres karmienia piersią
W ciąży stosować jedynie w przypadkach bezwzględnej konieczności.
Działanie niepożądane
Mogą wystąpić: nudności, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, w pojedynczych przypadkach - zaburzenia pasażu jelitowego; ból i zawroty głowy; znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, szczególnie gdy dawki początkowe są duże, zaczerwienienie skóry, pocenie się, uczucie gorąca, zaburzenia rytmu serca (bradykardia, tachykardia). Bardzo rzadko trombocytopenia.
Interakcje
Jednoczesne podanie nimodypiny i fluoksetyny lub nortryptyliny prowadzi do zwiększenia stężenia nimodypiny we krwi. Leki wpływające na aktywność układu enzymów związanych z cytochromem P-450 3A4 mogą modyfikować efekt pierwszego przejścia (po podaniu doustnym) lub klirens nimodypiny. Nimodypina może nasilać działanie leków hipotensyjnych. Podczas leczenia nimodypiną nie należy jednocześnie stosować leków β-adrenolitycznych podawanymi dożylnie, gdyż może to prowadzić do nadmiernego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Cymetydyna i kwas walproinowy zwiększają stężenie nimodypiny we krwi. Długotrwałe stosowanie leków przeciwpadaczkowych: fenobarbitalu, fenytoiny lub karbamazepiny w znaczny sposób zmniejsza biodostępność nimodypiny podawanej doustnie. Rifampicyna przyspiesza metabolizm nifedypiny - można się więc spodziewać podobnego działania w stosunku do nimodypiny (podczas jednoczesnego stosowania może być konieczne zwiększenie dawki nimodypiny). Nie należy pić soku grejpfrutowego podczas stosowania nimodypiny (niektóre substancje zawarte w soku mogą wpłynąć na zwiększenie stężenia nimodypiny we krwi).
Dawkowanie
Zaleca się następujące dawkowanie: zazwyczaj początkowo podaje się nimodypinę dożylnie przez 5-14 dni, a następnie doustnie w dawce 360 mg na dobę (6 razy 60 mg nimodypiny) przez 7 dni. U pacjentów, u których występują działania niepożądane, należy zmniejszyć dawkę lub nawet zaprzestać podawania leku. W przypadku ciężkiego upośledzenia czynności wątroby moźe dojść do zwiększenia biodostępności nimodypiny - w zależności od wartości ciśnienia tętniczego - należy zmniejszyć dawkę leku, lub, jeżeli jest to konieczne, rozważyć jego odstawienie. Tabletki należy połykać w całości, popijając niewielką ilością płynu. Lek można przyjmować niezależnie od posiłków. Pomiędzy kolejnymi dawkami należy zachować co najmniej 4 h przerwy.
Uwagi
Lek może powodować upośledzenie zdolności prowadzenia pojazdów mechanicznych, obsługi maszyn i sprawności psychofizycznej.
54. Nitrendypina
Vasodilatans, antihypertensivum |
|
ATC: C 08 CA 08 |
|
|
tabl.: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (10 mg) 60 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (20 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (20 mg) 60 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 10 mg lub 20 mg nitrendipiny.
Działanie
Hamuje napływ jonów wapnia do komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych, czego efektem jest rozkurcz naczyń prowadzący do obniżenia ciśnienia tętniczego. Wpływ na pracę serca jest niewielki i wyraża się przemijającą tachykardią, lek nie ma wpływu na pojemność minutową, nie oddziaływuje inotropowo, nie wpływa na przewodnictwo w węźle przedsionkowo-komorowym (przy pewnym działaniu przeciwarytmicznym in vitro). Rozszerza naczynia mózgowe i płucne poprawiając krążenie w tych narządach. Maksymalne stężenie po podaniu doustnym występuje we krwi po 1-2 h. T0,5 wynosi 12-24 h.
Wskazania
W leczeniu nadciśnienia tętniczego pierwotnego i większości postaci nadciśnienia wtórnego.
Przeciwwskazania
Ciąża, okres karmienia piersią, nadwrażliwości na lek, ostrożnie w zaburzeniach czynności wątroby i nerek.
Działanie niepożądane
Lek jest na ogół dobrze tolerowany. Niekiedy, zwłaszcza na początku leczenia, mogą wystąpić bóle i zawroty głowy, ból w klatce piersiowej, zaczerwienienie twarzy, uczucie gorąca, obrzęki nóg, zwłaszcza okolicy kostek, przyspieszenie czynności i uczucie kołatania serca. Rzadko skórne odczyny alergiczne, ortostatyczne spadki ciśnienia, wymioty, ból w klatce piersiowej, uczucie zmęczenia, zwiększona ilość oddawanego moczu, wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej i fosfatazy alaninowej oraz zwiększenie stężenia glukozy we krwi.
Interakcje
Nasila działanie innych leków przeciwnadciśnieniowych oraz leków blokujących β-receptory, zwiększa stężenie we krwi glikozydów naparstnicy, co stwarza możliwość nasilonych działań niepożądanych. Cymetydyna zwiększa stężenie nitrendypiny we krwi (ryzyko znacznego obniżenia ciśnienia).
Dawkowanie
Doustnie, dorośli 10-20 mg na dobę w jednej dawce, w razie nieskuteczności dawkę można zwiększyć do maksymalnej - 2 razy dziennie po 1 tabl. 20 mg. U chorych z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek należy rozpocząć leczenie od dawki 5 mg dziennie.
Lek podaje się rano, po posiłku, z małą ilością płynu.
Uwagi
Lek jest wrażliwy na światło - należy go chronić przed światłem. W razie nieskuteczności monoterapii zaleca się łączenie nitrendypiny z β-blokerami lub diuretykami.
55. Nitroglycerinum 0,5
Nitroglycerinum prolongatum
Vasodilatans coronaria |
|
ATC: C 01 DA 02 |
|
|
tabl. podjęzykowe: (0,5 mg) 20 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (6,4 mg) 40 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. podjęzykowa zawiera 0,5 mg; 1 tabl. zawiera 6,4 mg nitrogliceryny w postaci o przedłużonym działaniu.
Działanie
Lek o silnym, krótkotrwałym działaniu na mięśnie gładkie, głównie naczyń krwionośnych. Mechanizm działania związany jest z bezpośrednim wpływem jonów NO2 oraz prawdopodobnym wpływem na kanały wapniowe. Powoduje: rozszerzenie żylnego łożyska naczyniowego przez co zmniejsza się ciśnienie napełniania serca, spada obciążenie wstępne i ciśnienie późnorozkurczowe lewej komory oraz ciśnienie w tętnicy płucnej; zmniejszenie oporu obwodowego i obciążenia następczego przez co spada praca i wydatek energetyczny mięśnia sercowego; zmniejszenie oporu przepływu wieńcowego, zwiększenie przepływu wieńcowego (może też powodować korzystną redystrybucję przepływu wieńcowego do strefy podwsierdziowej) i rozszerzenie naczyń wieńcowych; zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień sercowy. Skutkiem powyższych działań: w niewydolności wieńcowej - zmniejsza się niedotlenienie mięśnia sercowego; w niewydolności krążenia - poprawia się objętość minutowa. Nie wywiera bezpośredniego wpływu na serce - efekty hemodynamiczne i zmiana częstości akcji serca po podaniu leku są wynikiem wpływu na naczynia. Obniża ciśnienie tętnicze, nasila tendencję do hipotonii ortostatycznej. Podnosi ciśnienie śródczaszkowe i śródgałkowe. Po podaniu doustnie wykazuje działanie po około 10 min. Forma leku zapewnia długotrwałe, kontrolowane uwalnianie z hydrofilnego podłoża dzięki czemu efekt działania utrzymuje się do 8-10 h; podlega efektowi "pierwszego przejścia" przez krążenie wrotne i tylko niewielka część leku przechodzi do krążenia systemowego. Ma krótki okres półtrwania (kilka minut); metabolizowany w wątrobie do glukuronianów i w erytrocytach (diazotan, azotan glicerolu, glicerol); metabolity wydalane przez nerki.
Wskazania
Przewlekła choroba wieńcowa (w leczeniu doraźnym bólu dławicowego, w leczeniu zawału mięśnia sercowego, w leczeniu przewlekłym jako lek zapobiegający napadom bólu), w kolce nerkowej i kolce pęcherzyka żółciowego (szczególnie w leczeniu skurczu zwieracza Oddiego wywołanego opioidami), doraźnie w leczeniu achalazji przełyku i zespole Raynaud'a. Forma o długotrwałym działaniu stosowana jest głównie w profilaktyce i przewlekłej niewydolności krążenia.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lek, wstrząs z niskim ciśnieniem skurczowym, jaskra (z wąskim kątem przesączania), stan po urazie czaszkowo-mózgowym, krwawienie śródczaszkowe. Ostrożnie stosować u chorych z niskim ciśnieniem tętniczym i upośledzoną czynnością nerek.
Działanie niepożądane
Obniżenie ciśnienia tętniczego, hipotonia ortostatyczna, odczyny alergiczne, osłabienie, poty, zawroty i bóle głowy, zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy), wzrost ciśnienia śródczaszkowego i śródgałkowego.
Interakcje
Alkohol nasila działanie hipotensyjne, tendencję do hipotonii ortostatycznej i zapaści. Wykazuje synergizm z β-adrenolitykami i antagonistami wapnia.
Dawkowanie
Tabletki podjęzykowe: dorośli: w napadzie bólu wieńcowego - 1/2-1-2 tabl., jeśli ból nie ustępuje dawkę można powtórzyć po kilkunastu minutach; w zawale mięśnia sercowego - 1-2 tabl. co 15-30 minut. Rozpoczynając leczenie stosuje się zazwyczaj dawkę próbną 0,25 mg (1/2 tabl.). Tabletki przyjmuje się podjęzykowo, do całkowitego rozpuszczenia i wchłonięcia leku. Tabletki o przedłużonym działaniu: dorośli zazwyczaj 1 tabl. 2 razy dziennie, w razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 1 tabl. 3 razy dziennie. dawkowanie ustala się indywidualnie w zależności od stanu pacjenta. Tabletki należy połykać bez rozgryzania.
56. Levonor®
Hypertonicum |
|
ATC: C 01 CA 03 |
|
|
roztwór do wlewu doż.: (1 mg/ml) 10 amp. 1 ml |
(RpLz) |
Lz. |
roztwór do wlewu doż.: (4 mg/4 ml) 5 amp. 4 ml |
(RpLz) |
Lz. |
Skład
1 ml zawiera 1 mg norepinefryny w postaci winianu.
Działanie
Amina katecholowa wydzielana przez rdzeń nadnerczy (w niewielkich ilościach); neurohormon układu adrenergicznego, głównie jednak działa na układ sercowo-naczyniowy przez pobudzenie receptorów α-adrenergicznych, w znacznie mniejszym stopniu β1-adrenergicznych. Działanie α-adrenergiczne powoduje skurcz naczyń tętniczych i żylnych (z wyjątkiem naczyń wieńcowych), zwiększając opory przepływu - zmniejsza ukrwienie nerek, wątroby, mięśni szkieletowych. Wywołuje krótkotrwały, lecz gwałtowny wzrost skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego, także ciśnienia żylnego. Na drodze odruchowej pobudza nerw błędny powodując zwolnienie czynności serca (w związku z tym objętość minutowa serca pozostaje stała lub zmniejsza się). Nie działa na o.u.n. (nie przechodzi przez barierę naczyniowo-mózgową). Działanie metaboliczne na przemianę węglowodanowo-tłuszczową (glikogenoliza) jest około dwudziestokrotnie słabsze od działania adrenaliny (epinefryny).
Wskazania
Ostra obwodowa niewydolność krążenia, wstrząs w przebiegu zawału mięśnia sercowego, wstrząs pourazowy, anafilaktyczny, w przebiegu posocznicy - wskazane jest stosowanie łącznie z dopaminą. Dodatek do środków miejscowo znieczulających.
Przeciwwskazania
Wstrząs hipowolemiczny, choroby zakrzepowe, niedotlenienie.
Działanie niepożądane
Rzadkoskurcz lub przyspieszenie czynności serca, pobudzenia przedwczesne, bóle głowy, niepokój, drżenia mięśniowe, bladość powłok, trudności w oddychaniu. Przedawkowanie może spowodować drgawki, podwyższenie ciśnienia tętniczego, różnego typu niemiarowość, krwawienia mózgowe. Rzadko występują: zaburzenia ukrwienia błony śluzowej przewodu pokarmowego z następowym powstawaniem nadżerek i owrzodzeń; objawy niedokrwienia nerek, zwiększenie stężenia kwasu moczowego.
Interakcje
Nie należy stosować przy znieczuleniu cyklopropanem, halotanem, trójchloroetylenem (możliwość wystąpienia częstoskurczu komorowego, nawet migotania komór). Szczególne środki ostrożności należy zachować przy podawaniu chorym jednocześnie leczonym trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi, metyldopą i inhibitorami MAO (możliwość wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu i ciężkiego nadciśnienia).
Dawkowanie
Dorośli: zazwyczaj 0,004-0,008 g w 500 ml 0,9 % chlorku sodowego w ciągłym wlewie kroplowym z szybkością 30-60 ml/h, przy monitorowaniu ciśnienia krwi i EKG. Szczególną ostrożność należy zachować w zawale. Dzieci: od 4 m.ż. do 18 r.ż. - 0,002 g w 500 ml 0,9 % chlorku sodowego, w dożylnym wlewie kroplowym i monitorowaniu ciśnienia krwi i EKG. Podskórnie lub domięśniowo 0,0006-0,001 g (dawka maksymalna jednorazowa - 0,001 g, dobowa - 0,005 g - FP IV).
Uwagi
Słabe wchłanianie z tkanki podskórnej (miejscowe obkurczenie naczyń); może wystąpić lokalna martwica. Przy podawaniu leku poza żyłę miejsce to należy ostrzyknąć 10-20 ml 0,9 % roztworem chlorku sodowego z 0,005-0,01 g fentolaminy. Można stosować jedynie świeżo przygotowane roztwory.
57. Pentaerythritol 100
Vasodilatans coronaria |
|
ATC: C 01 DA 05 |
|
|
tabl.: (100 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 100 mg czteroazotanu pentaerytrytylu.
Działanie
Lek z grupy azotanów. Mechanizm działania związany z uwalnianiem jonów NO3, ulegających w tkankach redukcji do NO2, które wykazują wpływ na mięśnie naczyń. Działanie kliniczne zbliżone do nitrogliceryny, początek działania występuje jednak później (w około 5-10 min po podaniu podjęzykowym; w około 20-60 min po podaniu doustnym) i utrzymuje się dłużej (3-6 h). Kliniczne działanie azotanów polega na rozszerzeniu żylnego łożyska naczyniowego, zmniejszeniu ciśnienia napełniania serca, obciążenia wstępnego, ciśnienia późnorozkurczowego lewej komory oraz ciśnienia w tętnicy płucnej; zmniejszeniu oporu obwodowego i obciążenia następczego - powoduje to zmniejszenie pracy i wydatku energetycznego mięśnia sercowego. Zmniejszenie oporu przepływu wieńcowego zwiększa przepływ wieńcowy. Efektem powyższych działań jest zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień sercowy, poprawa objętości minutowej.
Wskazania
Stabilna choroba wieńcowa.
Przeciwwskazania
Nietolerancja lub nadwrażliwość na lek. Wstrząs z niskim ciśnieniem skurczowym, niedokrwistość, niedociśnienie ortostatyczne, stan po urazie czaszkowo-mózgowym, krwawienie śródczaszkowe, kardiomiopatia przerostowa, choroba wieńcowa, nadczynność tarczycy. Ciąża i okres karmienia piersią. Nie zostało określone bezpieczeństwo stosowania leku u dzieci. Ostrożnie stosować u osób w podeszłym wieku, pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek oraz u chorych z jaskrą (z wąskim kątem przesączania).
Działanie niepożądane
Podobnie jak po stosowaniu innych nitratów może wystąpić obniżenie ciśnienia tętniczego, hipotonia ortostatyczna, odczyny alergiczne, osłabienie, poty, zawroty i bóle głowy, zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy), wzrost ciśnienia śródczaszkowego i śródgałkowego. Objawy uboczne są zazwyczaj mniej nasilone niż po nitroglicerynie. Mogą wystąpić również: nudności, wymioty, bóle brzucha, przyspieszenie akcji serca.
Interakcje
Wykazuje synergizm z lekami rozszerzającymi naczynia wieńcowe (oprócz β-adrenolityków, amiodaronu i leków uspakających), antagonistami wapnia, lekami moczopędnymi, innymi lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze oraz alkoholem co wpływa na nasilenie działania hipotensyjnego leku i tendencję do hipotonii ortostatycznej. Nie wolno stosować jednocześnie z sildenafilem (możliwość wystąpienia bardzo ciężkich, zagrażających życiu działań niepożądanych). Może być stosowany równocześnie z nitrogliceryną.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli zwykle 100 mg raz na dobę przyjmowane rano lub wieczorem. W niektórych przypadkach dawka leku może być zwiększona do 100 mg 2 razy na dobę. Tabletki należy przyjmować co najmniej 1/2 przed lub 1 h po posiłku.
Uwagi
Ze względu na możliwość rozwinięcia się tolerancji na lek zaleca się stosowanie 10-12-godzinnego odstępu między ostatnią dawką a pierwszą dawką następnego dnia. Lek należy odstawiać stopniowo.
58. Polfilin®
Polfilin® prolongatum
Vasodilatans peripherica |
|
ATC: C 04 AD 03 |
|
|
tabl. powl.: (100 mg) 20 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. powl.: (100 mg) 60 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. powl. o przedł. uwalnianiu: (400 mg) 20 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl. powl. o przedł. uwalnianiu: (400 mg) 60 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 100 mg pentoksyfiliny. 1 tabl. powl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 400 mg pentoksyfiliny.
Działanie
Ułatwia przepływ krwi przez naczynia włosowate i poprawia przez to ukrwienie tkanek. Mechanizm działania polega na przywróceniu "elastyczności" krwinek czerwonych dzięki czemu mają one zdolność "przeciskania się" przez naczynia krwionośne o średnicy bliskiej średnicy krwinki. Lek zmniejsza lepkość krwi, zmniejsza napięcie ścian naczyń krwionośnych, działa przeciwzakrzepowo. Efektem tego działania jest poprawa ukrwienia kończyn dolnych, zmniejszenie zaburzeń ukrwienia siatkówki oraz zaburzeń ukrwienia mózgu. Z przewodu pokarmowego wchłanianie jest powolne, maksymalne stężenie we krwi osiąga po 2-3 h. T0,5 wynosi około 1 h. Wydala się w 95% z moczem w postaci metabolitów, przechodzi do pokarmu matki.
Wskazania
Zaburzenia krążenia obwodowego i mózgowego. Schorzenia oczu o podłożu naczyniowym.
Przeciwwskazania
Ciąża, okres karmienia piersią, nadwrażliwość na lek lub inne metyloksantyny, hipotonia, zawał mięśnia sercowego. Leczenie należy przerwać jeżelli wystąpią wylewy do siatkówki, w ciężkiej niewydolności nerek dawki należy zmniejszyć. Nie ustalono warunków bezpiecznego podawania dzieciom poniżej 18 r.ż.
Działanie niepożądane
Lek jest z reguły stosunkowo dobrze tolerowany. Niekiedy mogą wystąpić zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: osłabienie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, poza tym zaczerwienienie twarzy, ból i zawroty głowy, niepokój, bezsenność, spadek ciśnienia tętniczego, skórne odczyny alergiczne. Objawy niepożądane są zazwyczaj przemiające.
Interakcje
Może nasilać działanie leków hipotensyjnych, rozszerzających naczynia w tym nitratów, doustnych leków przeciwcukrzycowych, antykoagulantów.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli: 3 razy dziennie 1-2 tabl. 100 mg; tabl. 400 mg - 1 tabl. rano i 1 tabl. wieczorem, dawka maksymalna wynosi 1,2 g na dobę.
59. Prestarium®
Prestarium® Forte
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 04 |
|
|
tabl.: (4 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (8 mg) 30 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
Prestarium: 1 tabl. zawiera 4 mg soli tert-butyloaminowej peryndoprylu. Prestarium Forte: 1 tabl. zawiera 8 mg soli tert-butyloaminowej peryndoprylu.
Działanie
Kompetycyjny, długo działający inhibitor enzymu konwertującego angiotensynę I w angiotensynę II (IKA). Skuteczne działanie leku utrzymuje się przez 24 h. Peryndopryl działa poprzez swój czynny metabolit - peryndoprylat. Pozostałe metabolity są nieaktywne. Peryndopryl powoduje obniżenie ciśnienia zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego, w pozycji stojącej i leżącej. Przywraca prawidłową czynność śródbłonka naczyniowego, koryguje zmiany strukturalne małych tętnic, przywraca elastyczność i podatność dużych tętnic, poprawiając stosunek elastyny do kolagenu. Zmniejsza przerost lewej komory mięśnia serca, zwiększa rezerwę wieńcową. Zmniejsza opór obwodowy, przez co zmniejsza obciążenie następcze, a działając rozszerzająco na naczynia żylne zmniejsza obciążenie wstępne. Peryndopryl zwiększa przepływ krwi przez nerki. Wykazano, że odpowiednio stosowany peryndopryl zmniejsza łączne ryzyko zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawałów serca nie zakończonych zgonem lub zatrzymań krążenia ze skuteczną resuscytacją oraz udarów mózgu. Po podaniu doustnym peryndopryl wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie we krwi po 1 h. Biodostępność leku wynosi 65-70% i jest niezależna od spożywania pokarmu. Peryndopryl jest przekształcany do peryndoprylatu, będącego jego czynnym metabolitem. Okres półtrwania peryndoprylatu wynosi 1 h. Maksymalne stężenie peryndoprylatu we krwi występuje po 3-4 h. Pokarm zmniejsza konwersję peryndoprylu w peryndoprylat, osłabia tym samym jego działanie. Peryndoprylat słabo wiąże się z białkami osocza. Peryndoprylat jest wydalany głównie z moczem, okres półtrwania jego wolnej frakcji wynosi 3-5 h, natomiast frakcji związanej - 25 h. Eliminacja peryndoprylatu jest wolniejsza u osób w podeszłym wieku, u chorych z zastoinową niewydolnością serca i niewydolnością nerek. Peryndopryl jest usuwany w czasie dializy.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze. Niewydolność serca. Wtórna prewencja incydentów naczyniowo-mózgowych. Stabilna choroba wieńcowa w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu lub inne inhibitory konwertazy angiotensyny. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie, związany z wcześniejszym stosowaniem IKA. Wrodzony lub idiopatyczny obrzęk naczynioruchowy. Pacjenci z dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Ciąża i okres karmienia piersią. Nie stosować u dzieci. Nie stosować u pacjentów dializowanych przy użyciu wysoko przepuszczalnych błon poliakrylonitrylowych.
Środki ostrożności
Szczególnie ostrożnie stosować u pacjentów ze zwężeniem zastawki mitralnej, aortalnej, kardiomiopatią przerostową, kolagenozą naczyń, u pacjentów leczonych lekami immunosupresyjnymi, allopurinolem i prokainamidem. Szczególnie ostrożnie należy rozpoczynać leczenie u pacjentów leczonych dużymi dawkami diuretyków pętlowych, z hipernatremią, zaburzoną czynnością nerek, dławicą piersiową, chorobami naczyń mózgowych, nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym oraz jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej (wskazane jest rozpoczęcie leczenia w szpitalu od małych dawek). Ryzyko wystąpienia niedociśnienia tętniczego jest większe u pacjentów z zaburzeniami równowagi wodno-elektrolitowej związanymi ze stosowaniem leków moczopędnych, dietą ubogosodową, dializowanych, biegunką lub wymiotami oraz u pacjentów z ciężkim nadciśnieniem tętniczym renino-zależnym; dotyczy to głównie pacjentów z ciężką niewydolnością serca, z lub bez niewydolności nerek. Zwiększone ryzyko hiperkaliemii występuje u pacjentów z niewydolnością nerek, niewyrównaną cukrzycą, niewydolnością serca, u pacjentów stosujących jednocześnie preparaty potasu, leki moczopędne oszczędzające potas, preparaty zawierające sole potasu lub u pacjentów stosujących jednocześnie leki powodujące zwiększenie stężenia potasu. W przypadku współistniejącego nadciśnienia naczyniowo-nerkowego ryzyko wystąpienia ciężkiego niedociśnienia tętniczego oraz niewydolności nerek jest większe. Leczenie należy przerwać u pacjentów, u których rozwinęła się żółtaczka lub zwiększyła się aktywność enzymów wątrobowych. Preparat należy odstawić 1 dzień przed planowanym zabiegiem chirurgicznym lub LDL-aferezą (z zastosowaniem siarczanu dekstranu). Ryzyko wystąpienia obrzęku naczynioruchowego jest większe u rasy czarnej niż u innych ras.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparatu nie należy stosować w ciąży. Podawanie preparatu w II i III trymestrze ciąży powoduje zaburzenia czynności nerek płodu, małowodzie oraz opóźnienie kostnienia kości czaszki; u noworodka może wystąpić niewydolność nerek, niedociśnienie tętnicze i hiperkaliemia. Ze względu na brak badań nie należy stosować w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Często: ból i zawroty głowy, parestezje, zaburzenia widzenia, szumy uszne, niedociśnienie tętnicze, w tym objawowe niedociśnienie tętnicze, kaszel, duszność, nudności, wymioty, ból brzucha, zaburzenia smaku, niestrawność, biegunka, zaparcie, skurcze mięśni, wysypka, świąd, astenia. Niezbyt często: zaburzenia nastroju lub zaburzenia snu, suchość w ustach, skurcz oskrzeli, obrzęk twarzy, kończyn, ust, błon śluzowych, języka, głośni lub krtani, pokrzywka, niewydolność nerek, impotencja, nadmierna potliwość. Bardzo rzadko: uczucie splątania, zaburzenia rytmu serca, dławica piersiowa, zawał mięśnia sercowego i udar, prawdopodobnie wtórnie do nasilenia niedociśnienia tętniczego u pacjentów z grup dużego ryzyka, eozynofilowe zapalenie płuc, nieżyt błony śluzowej nosa, zapalenie trzustki, cytolityczne lub cholestatyczne zapalenie wątroby, rumień wielopostaciowy, ostra niewydolność nerek, zmniejszenie stężenia hemoglobiny i obniżenie hematokrytu, trombocytopenia, leukopenia, neutropenia, granulocytopenia, pancytopenia. U pacjentów z wrodzonym niedoborem G-6-PD obserwowano bardzo rzadkie przypadki niedokrwistości hemolitycznej.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie peryndoprylu z innymi lekami hipotensyjnymi lub rozszerzającymi naczynia, nitrogliceryną lub innymi azotanami zwykle prowadzi do nasilenia działania hipotensyjnego. Jednoczesne przyjmowanie preparatów potasu lub leków moczopędnych oszczędzających potas (spironolakton, triamteren, amilorid) zwiększa ryzyko wystąpienia hiperkaliemii (w razie konieczności łącznego podawania należy zachować szczególną ostrożność oraz często oznaczać stężenia potasu we krwi). Nie zaleca się jednoczesnego stosowania z solami litu (IKA zwiększają toksyczność litu), jednak gdy jest to konieczne, należy często oznaczać stężenie litu w surowicy. Neuroleptyki i trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne z grupy imipraminy zwiększają ryzyko wystąpienia hipotonii ortostatycznej. IKA nasilają działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych lub insuliny (przez pierwszy miesiąc stosowania IKA należy monitorować stężenie glukozy). Leki sympatykomimetyczne (np. salbutamol, orcyprenalina, fenoterol) mogą osłabiać działanie hipotensyjne peryndoprylu. IKA mogą nasilać obniżenie ciśnienia tętniczego krwi związane z działaniem niektórych leków stosowanych w znieczuleniu. NLPZ zmniejszają hipotensyjne działanie preparatu, a ponadto zwiększają stężenie potasu w surowicy, co może powodować pogorszenie czynności nerek. Podczas terapii IKA nie należy stosować leczenia odczulającego jadem owadów błonkoskrzydłych (os, pszczół) oraz LDL aferezy ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji rzekomoanafilaktycznych.
Dawkowanie
Doustnie. Nadciśnienie tętnicze: zalecana dawka wynosi 4 mg raz na dobę, rano. W razie konieczności po 3-4 tyg. leczenia dawkę należy zwiększyć do 8 mg podawanych również raz na dobę, rano. U pacjentów leczonych lekami moczopędnymi, ze zwiększoną aktywnością układu renina-angiotensyna-aldosteron, szczególnie w przypadku pacjentów z nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym, niedoborem elektrolitów lub wody, w stanie dekompensacji kardiologicznej, z ciężkim nadciśnieniem tętniczym oraz u pacjentów w podeszłym wieku zalecana dawka początkowa wynosi 2 mg raz na dobę, rano (dawkę tę należy dostosować do skuteczności leczenia u danego pacjenta). Leczenie lekami moczopędnymi należy przerwać 2-3 dni przed podaniem peryndoprylu, a jeśli jest to niemożliwe, to początkowa dawka preparatu wynosi 2 mg na dobę, rano; stopniowe zwiększanie dawki preparatu należy dostosować do odpowiedzi pacjenta na leczenie, a jeśli to konieczne można ponownie rozpocząć podawanie leków moczopędnych.
Zastoinowa niewydolność serca: zalecana dawka początkowa wynosi 2 mg raz na dobę, rano. Dawkę leku można zwiększyć do 4 mg na dobę (jeśli nie obserwowano nadmiernego obniżenia ciśnienia tętniczego) nie wcześniej niż po 2 tyg. leczenia. Peryndopryl można stosować w skojarzeniu z lekami moczopędnymi nieoszczędzającymi potasu i/lub digoksyną (dawkę tę należy dostosować do skuteczności leczenia u danego pacjenta). W celu zmniejszenia niewielkiego ryzyka objawowego niedociśnienia, u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi należy zmniejszyć dawkę leków moczopędnych przed zastosowaniem peryndoprylu i/lub zmniejszyć dawkę początkową peryndoprylu (np. do 1 mg/dobę).
Wtórna prewencja incydentów naczyniowo-mózgowych: u pacjentów po incydentach naczyniowo-mózgowych (udar mózgu lub przemijający incydent niedokrwienny mózgu) peryndopryl należy stosować w dawce 2 mg na dobę przez 2 tyg., następnie dawkę należy zwiększyć do 4 mg na dobę. Leczenie można rozpocząć już od 2 tyg. do kilku lat po wystąpieniu incydentu naczyniowo-mózgowego.
Stabilna choroba wieńcowa: dawka początkowa wynosi 4 mg raz na dobę przez pierwsze 2 tyg., a następnie 8 mg raz na dobę, jeśli poprzednia dawka była dobrze tolerowana. Pacjenci w podeszłym wieku powinni otrzymywać dawkę początkową 2 mg raz na dobę przez 1 tydz., następnie 4 mg raz na dobę przez kolejny tydz., jeśli poprzednia dawka była dobrze tolerowana. Dawka może być zwiększona do 8 mg, jeśli stan kliniczny pacjenta na to pozwala.
W niewydolności nerek dawkę leku należy dostosować do stopnia zaburzenia czynności nerek: przy klirensie kreatyniny powyżej 60 ml/min - dawka wynosi 4 mg na dobę, przy klirensie 30-60 ml/min - dawka wynosi 2 mg na dobę, przy klirensie 15-30 ml/min - 2 mg co drugi dzień, przy klirensie poniżej 15 ml/min - 2 mg w dniu dializy.
Uwagi
U niektórych pacjentów preparat może zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługi urządzeń mechanicznych. Preparat może powodować zwiększenie stężenia mocznika we krwi i kreatyniny w osoczu oraz hiperkaliemię (szczególnie u pacjentów ze współistniejącą niewydolnością nerek, ciężką niewydolnością serca oraz nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym), rzadko zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych i zwiększenie stężenia bilirubiny w surowicy. Przed rozpoczęciem oraz w trakcie leczenia należy okresowo kontrolować czynność nerek. U pacjentów z niewydolnością nerek należy kontrolować poziom potasu i kreatyniny. U pacjentów, u których rozwinęły się ciężkie infekcje oporne na leczenie antybiotykami należy kontrolować poziom białych krwinek. U pacjentów, u których przed rozpoczęciem leczenia preparatem nie można odstawić leków moczopędnych należy kontrolować czynność nerek i stężenie potasu w surowicy.
60. Visken®
β-adrenolyticum, vasodilatans, antiarrhythmicum, antihypertensivum |
|
ATC: C 07 AA 03 |
|
|
tabl.: (5 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 5 mg pindololu.
Działanie
Nieselektywny β-bloker, blokujący β1 i β2 receptory na ponad 24 h po podaniu.Posiada słabą zdolność stabilizacji błon komórkowych i wewnętrzną aktywność sympatykomimetyczną. Zwalnia rytm zatokowy, zmniejsza pojemność wyrzutową serca, hamuje pobudliwość ektopowych ośrodków bodźcotwórczych, nie działa inotropowo ujemnie, zmniejsza aktywność reninową osocza, działa hipotensyjnie, zmniejsza zużycie tlenu przez mięsień sercowy. Stosunek lipoproteidów wysokiej gęstości (HDL) do lipoproteidów niskiej gęstości (LDL) nie zmienia się w przebiegu długotrwałego leczenia Viskenem. Po podaniu doustnym wchłania się z przewodu pokarmowego prawie całkowicie. Szczyt działania osiąga 2 h. T0,5 wynosi około 4 h. Wydala się głównie z moczem w postaci nie zmienionej.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze, dusznica bolesna (zapobieganie napadom), tachykardia zatokowa i przedsionkowa, tachykardia napadowa, tachykardia u chorych z trzepotaniem lub migotaniem przedsionków, skurcze dodatkowe nadkomorowe, zespół hiperkinetycznego serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na lek, bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy II° i III°, niewydolność krążenia, szczególnie prawokomorowa spowodowana nadciśnieniem płucnym, astma oskrzelowa, spastyczne zapalenie oskrzeli, alergiczny nieżyt nosa, zespół Raynauda, obrzęk płuc, wstrząs kardiogenny, znaczna hipotonia, kwasica metaboliczna. Ostrożnie w ciąży i okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Osłabienie, uczucie zmęczenia, zawroty głowy, kurcze mięśni, drżenie, niekiedy zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: osłabienie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, alergiczne wysypki skórne; bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy, hipotonia, objaw Raynauda, parestezje, nasilenie niedomogi naczyń obwodowych. Niekiedy depresja, halucynacje, zaburzenia snu i widzenia. U pacjentów nadwrażliwych, może wystąpić duszność z powodu skurczu oskrzeli. Zakłócenie regulacji cukrzycy.
Interakcje
Nasila hipoglikemizujące działanie insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych, wzmaga depresyjne działanie na mięsień sercowy oraz działanie hipotensyjne narkotyków oraz antagonistów wapnia (pochodne dihydropirydyny nie mogą być podawane jednocześnie drogą dożylną), nasila działanie innych leków przeciwarytmicznych, fenytoiny, inhibitorów MAO, leków przeciwnadciśnieniowych, glikozydów naparstnicy, narkotycznych leków przeciwbólowych (możliwość wystąpienia bradykardii). β-mimetyki przeciwastmatyczne oraz trójcykliczne leki przeciwdepresyjne działają przeciwstawnie do pindololu. Cymetydyna może zwiększać stężenie leku we krwi. Leki z grupy NLPZ mogą osłabiać działanie preparatu.
Dawkowanie
Dawki powinny być dostosowane indywidualnie, zwykle 5-30 mg dziennie. Nadciśnienie tętnicze: dawki 5 do 15 mg mogą być podawane raz dziennie rano, dawki 20 mg powinny być podzielone na 2 dawki dziennie; dusznica bolesna i zaburzenia rytmu serca: dawka dzienna 10-30 mg jest zwykle dzielona na 2-3 mniejsze dawki; zespół hiperkinetycznego serca 7,5 mg do 20 mg dziennie.
Uwagi
Przerwanie leczenia powinno się odbyć poprzez stopniowe zmniejszanie dawek. Chorym leczonym z powodu cukrzycy należy zwrócić uwagę na rozpoznanie pocenia się jako głównego objawu hipoglikemii w czasie leczenia β-blokerami. U pacjentów z guzem chromochłonnym lek można podawać tylko z α-blokerami.
61. Apo®-Prava 10; Apo®-Prava 20; Apo®-Prava 40
Antiatheromaticum |
|
ATC: C 10 AA 03 |
|
|
tabl.: (10 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl.: (20 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
tabl.: (40 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 10 mg, 20 mg lub 40 mg soli sodowej prawastatyny.
Działanie
Inhibitor reduktazy HMG-CoA - enzymu katalizującego wczesny etap biosyntezy cholesterolu. Powoduje zwiększenie ilości receptorów LDL-cholesterolu na powierzchni komórek i zwiększenie katabolizmu i klirensu krążącej frakcji LDL-cholesterolu. Prawastatyna hamuje wytwarzanie frakcji LDL-cholesterolu w wyniku hamowania w wątrobie syntezy frakcji VLDL-cholesterolu, prekursora LDL-cholesterolu. Lek zmniejsza stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL-cholesterolu, apolipoproteiny B, frakcji VLDL-cholesterolu i triglicerydów, zwiększa natomiast stężenie frakcji HDL-cholesterolu i apolipoproteiny A. Po podaniu doustnym wchłanianie prawastatyny z przewodu pokarmowego jest szybkie, maksymalne stężenie we krwi występuje po upływie 1-1,5 h po podaniu. Średnio zostaje wchłonięte 34% dawki podanej doustnie, a całkowita biodostępność wynosi 17%. Po wchłonięciu 66% podanej dawki prawastatyny podlega efektowi pierwszego przejścia przez wątrobę. Około 50% leku wiąże się z białkami osocza. Prawastatyna nie jest w istotnym stopniu metabolizowana przez cytochrom P-450. Około 20% dawki leku jest wydalane z moczem, a 70% z kałem. T0,5 leku we krwi wynosi 1,5-2 h.
Wskazania
Hipercholesterolemia: uzupełnienie diety w leczeniu pierwotnej hipercholesterolemii lub mieszanej dyslipidemii w przypadku, gdy dieta i inne niefarmakologiczne metody leczenia (np. ćwiczenia fizyczne, zmniejszenie masy ciała) są nieskuteczne. Prewencja pierwotna: leczenie wspomagające dietę u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką hipercholesterolemią i dużym ryzykiem wystąpienia pierwszego incydentu sercowo-naczyniowego w celu zmniejszenia umieralności i zachorowalności pochodzenia sercowo-naczyniowego. Prewencja wtórna: zmniejszenie umieralności i zachorowalności pochodzenia sercowo-naczyniowego u pacjentów z prawidłowym lub zwiększonym stężeniem cholesterolu i zawałem serca lub niestabilną dławicą piersiową w wywiadzie; leczenie wspomagające w celu dodatkowej korekty innych czynników ryzyka. Po przeszczepieniu narządów: zmniejszenie stężenia lipidów u pacjentów, którym podaje się leki immunosupresyjne po przebytym zabiegu transplantacji narządu miąższowego.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na prawastatynę lub pozostałe składniki preparatu. Czynna choroba wątroby, w tym niewyjaśnione, stałe zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi, przekraczające 3-krotnie górną granicę normy. Ciąża i okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
Nie oceniano skuteczności leczenia prawastatyną u pacjentów z homozygotyczną rodzinną hipercholesterolemią. Nie zaleca się stosowania preparatu u pacjentów z hipercholesterolemią spowodowaną zwiększonym stężeniem frakcji HDL-cholesterolu. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania prawastatyny z fibratami. Przed zastosowaniem leku u dzieci przed okresem dojrzewania należy ocenić stosunek korzyści do ryzyka. Należy przerwać podawanie leku w przypadku wystąpienia zwiększenia aktywności AlAT i AspAT 3-krotnie powyżej górnej granicy normy. Należy zachować ostrożność, stosując lek u pacjentów z chorobą wątroby w wywiadzie lub nadużywających alkoholu. Leczenie preparatem należy przerwać, jeżeli aktywność kinazy kreatynowej przekracza 5-krotnie górną granicę normy, lub wystąpią objawy kliniczne miopatii. Należy z ostrożnością równocześnie stosować statyny i kwas nikotynowy. Nie jest zalecane stosowanie preparatu u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek. Preparat zawiera laktozę jednowodną - nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.
Ciąża i okres karmienia piersią
Stosowanie leku jest przeciwwskazane w ciąży i okresie karmienia piersią. Prawastatyna może być stosowany u kobiet w wieku rozrodczym tylko wtedy, gdy są stosowane skuteczne metody antykoncepcji.
Działanie niepożądane
Niezbyt często: ból i zawroty głowy, zaburzenia snu, bezsenność, zaburzenia widzenia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (niestrawność, zgaga, ból z okolic brzucha, nudności, wymioty, zaparcie, biegunka, wzdęcie z oddawaniem wiatrów), świąd, wysypka skórna, łysienie, zaburzenia oddawania moczu, zaburzenia czynności seksualnych, zmęczenie. Opisywano objawy ze strony mięśni szkieletowych, takie jak bóle mięśniowo-szkieletowe, kurcze mięśniowe, osłabienie siły mięśni i zwiększoną aktywność kinazy kreatynowej; zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi. Po wprowadzeniu leku do obrotu bardzo rzadko zgłaszano dodatkowo następujące działania niepożądane: obwodowa polineuropatia (szczególnie po długotrwałym stosowaniu), parestezje, reakcje nadwrażliwości (anafilaksja, obrzęk naczynioruchowy, zespół objawów podobnych do tocznia rumieniowatego), zapalenie trzustki, żółtaczka, zapalenie wątroby, piorunująca martwica wątroby, rozpad mięśni szkieletowych, któremu może towarzyszyć ostra niewydolność nerek wtórna do mioglobinurii, miopatia.
Interakcje
Podczas jednoczesnego stosowania fibratów i statyn opisywano zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony mięśni, w tym rabdomiolizę - należy unikać jednoczesnego podawania fibratów z prawastatyną (np. gemfibrozyl, fenofibrat). Jeżeli jednoczesne stosowanie tych leków jest konieczne, należy uważnie obserwować pacjenta pod kątem wystąpienia działań niepożądanych i zalecić okresowe badanie aktywności kinazy kreatynowej. Równoczesne stosowanie żywic (np. cholestyramina, kolestipol) z prawastatyną powoduje zmniejszenie biodostępności prawastatyny o 40-50% - prawastatynę należy podawać 1 h przed lub co najmniej 4 h po podaniu żywicy. Równoczesne stosowanie prawastatyny i cyklosporyny powoduje około 4-krotne zwiększenie ogólnoustrojowej ekspozycji na prawastatynę - zaleca się ścisłą obserwację kliniczną i monitorowanie parametrów biochemicznych. Prawastatyna nie jest w znacznym stopniu metabolizowana przez cytochrom P-450, dlatego preparaty metabolizowane przez ten cytochrom lub inhibitory cytochromu P-450 mogą być stosowane z prawastatyną bez istotnego wpływu na stężenie prawastatyny we krwi, co występuje podczas stosowania innych statyn. W badaniach interakcji prawastatyny z erytromycyną i klarytromycyną zaobserwowano statystycznie istotne zwiększenie wartości AUC prawastatyny i Cmax - pomimo że zmiany te były niewielkie, należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania prawastatyny i erytromycyny lub klarytromycyny.
Dawkowanie
Doustnie, raz na dobę, najlepiej wieczorem. Hipercholesterolemia: zalecana dawka wynosi 10-40 mg raz na dobę. Skuteczne działanie prawastatyny występuje w pierwszym tygodniu jej stosowania, a maksymalne po 4 tyg. - należy okresowo kontrolować stężenie lipidów i odpowiednio dostosować dawkę. Maksymalna dawka dobowa wynosi 40 mg. Prewencja choroby wieńcowej: dawka początkowa i podtrzymująca wynosi 40 mg raz na dobę. Dawkowanie po przeszczepieniu narządów: zalecana dawka początkowa u pacjentów stosujących jednocześnie leki immunosupresyjne wynosi 20 mg raz na dobę; w zależności od stężenia lipidów w surowicy krwi, pod ścisłym nadzorem lekarza, można zwiększyć dawkę do 40 mg na dobę. Dzieci i młodzież (w wieku 8-18 lat) z heterozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną: zalecana dawka u dzieci w wieku 8-13 lat wynosi 10-20 mg na dobę (nie przeprowadzono badań dotyczących stosowania dawek większych niż 20 mg w tej grupie wiekowej); zalecana dawka u dzieci w wieku 14-18 lat wynosi 10-40 mg na dobę.
U pacjentów z umiarkowaną lub ciężką niewydolnością nerek lub znacznego stopnia niewydolnością wątroby zalecana dawka początkowa wynosi 10 mg na dobę; pod ścisłym nadzorem lekarza dawkę tę można zmienić w zależności od stężenia lipidów w surowicy krwi. U pacjentów przyjmujących cyklosporynę lub cyklosporynę i inne leki immunosupresyjne, jednoczesne stosowanie prawastatyny należy rozpocząć od dawki 20 mg raz na dobę i ostrożnie ją zwiększać do 40 mg.
Tabletki można przyjmować niezależnie od posiłku.
Uwagi
Przed rozpoczęciem leczenia prawastatyną należy wykluczyć wtórne przyczyny hipercholesterolemii, a pacjentowi należy zalecić stosowanie standardowej diety zmniejszającej stężenie lipidów. Dietę należy kontynuować w trakcie stosowania leku. U pacjentów z czynnikami predysponującymi oraz u pacjentów z objawami ze strony mięśni, występującymi w okresie leczenia statynami zaleca się monitorowanie aktywności kinazy kreatynowej (CK); oznaczanie CK przed rozpoczęciem leczenia należy wziąć pod uwagę także u pacjentów powyżej 70 r.ż.
PRAZOSYNA
63. Polfenon®
Antiarrhythmicum |
|
ATC: C 01 BC 03 |
|
|
tabl. powl.: (150 mg) 20 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (300 mg) 20 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 150 mg lub 300 mg chlorowodorku propafenonu.
Działanie
Lek przeciwarytmiczny. Stabilizuje błonę komórkową komórek serca, należy do klasy Ic leków przeciwarytmicznych wg klasyfikacji Vanghan-Williams'a, blokuje szybki kanał sodowy, zmniejsza prędkość fazy 0 (szybkiej depolaryzacji) potencjału czynnościowego nie wywiera wpływu na czas jego trwania. Wykazuje również słabe cechy blokera receptorów β-adrenergicznych i antagonisty wapnia. Podwyższa próg pobudliwości, hamuje powstawanie pobudzeń i ich przewodzenie w obrębie przedsionków i komór, wydłuża okres refrakcji komórek. W zapisie EKG wydłuża odstęp P-Q i poszerza zespół QRS, wydłużenie czasu PR, szerokości zespołów QRS o mniej niż 20% oraz utrzymywanie się skorygowanego odstępu QT w granicach normy nie stanowi zagrożenia dla pacjenta. Może wykazywać pewne działanie proarytmiczne, działa miejscowo znieczulająco. Po podaniu doustnym wykazuje działanie po około 30 minutach, maksymalne działanie po 3 h, całkowity czas działania wynosi 8 h, stężenie terapeutyczne wynosi 0,2 µg/ml.
Wskazania
Nadkomorowe i komorowe skurcze przedwczesne, częstoskurcze i tachyarytmie nadkomorowe i komorowe także w przebiegu zespołu WPW.
Przeciwwskazania
Niewydolność węzła zatokowego (zespół chorej zatoki), bradykardia, blok zatokowo-przedsionkowy, blok przedsionkowo-komorowy II i III°, bloki odnóg pęczka Hisa, wstrząs kardiogenny, z wyłączeniem wstrząsu spowodowanego arytmią, jawna niewydolność krążenia, znaczna hipotonia, ciężka obturacyjna choroba płuc, znaczne zaburzenia elektrolitowe. Przeciwwskazania względne: I trymestr ciąży, okres karmienia piersią, niewydolność wątroby i nerek.
Działanie niepożądane
Jest dobrze tolerowany niezależnie od drogi podania, objawy niepożądane nie występują często. Ze strony układu krążenia mogą wystąpić następujące objawy: bradykardia, blok zatokowo-przedsionkowy, blok przedsionkowo-komorowy, blok odnóg pęczka Hisa, hipotonia. W przypadku niehomogennej repolaryzacji wysokie dawki mogą spowodować wystąpienie zaburzeń rytmu w mechanizmie re-entry (częstoskurcz komorowy, w krańcowych przypadkach migotanie i trzepotanie komór). Objawy niepożądane ze strony innych narządów występują przede wszystkim przy stosowaniu dużych dawek: bóle głowy, zaburzenia łaknienia, uczucie pełności w żołądku, nudności, gorzki smak w jamie ustnej, bardzo rzadko, szczególnie u chorych z nadciśnieniem tętniczym występują odwracalne objawy ze strony o.u.n. - uczucie zmęczenia, zawroty głowy, niewyraźne widzenie. Rzadko występują objawy alergiczne - ustępują całkowicie po odstawieniu leku.
Interakcje
Leki miejscowo znieczulające oraz leki blokujące receptory β-adrenergiczne nasilają działanie propafenonu. Istnieje możliwość interakcji z antykoagulantami. W terapii zaburzeń rytmu propafenonu nie można łączyć z lekami o podobnym działaniu elektrofizjologicznym i tym samym głównym punkcie uchwytu. Można stosować razem z lekami blokującymi receptory β-adrenergiczne i amiodaronem pamiętając o ewentualnym synergizmie.
Dawkowanie
Dawkowanie powinno być indywidualnie dobrane. Dawka początkowa wynosi 150 mg 2 lub 3 razy dziennie, następnie dawkę dobową leku stopniowo można zwiększyć w 3-4 i 7-8 dniu leczenia, kontrolując jednocześnie ciśnienie i EKG. Zazwyczaj zadawalający efekt terapeutyczny występuje przy dawkach 450-600 mg na dobę, w razie konieczności dawkę można zwiększyć do 900 mg na dobę. Przy leczeniu długotrwałym można dawki obniżyć. W leczeniu podtrzymującym skuteczna dawka wynosi 300-600 mg na dobę. U chorych powyżej 70 r.ż. efekt terapeutyczny powinie zostać osiągnięty przy dawce 300 mg na dobę. Tabletki należy zażywać w całości popijając niewielką ilością płynu.
Uwagi
Podczas kontroli EKG należy zwrócić uwagę na odstęp PR, szerokość zespołów QRS oraz skorygowanego odstępu QT - wydłużenie tych wartości o powyżej 20% lub przekroczenie granicy normy dla QTc nakazuje zmniejszyć dawki lub przerwać leczenie.
64. Propranolol
β-adrenolyticum, antihypertensivum, antiarrhythmicum |
|
ATC: C 07 AA 05 |
|
|
tabl.: (10 mg) 50 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (40 mg) 50 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 10 mg lub 40 mg chlorowodorku propranololu.
Działanie
Nieselektywny β-bloker, blokujący receptory adrenergiczne β1 i β2. Nie posiada aktywności sympatykomimetycznej, wykazuje znaczną aktywność nieswoistego stabilizatora błonowego, obniża aktywność bodźcotwórczą węzła zatokowego, zwalnia przewodnictwo w węźle przedsionkowo-komorowym, wydłuża okres refrakcji, zwalnia czynność serca w spoczynku i podczas wysiłku oraz odruchową i ortostatyczną tachykardię, obniża aktywność reninową osocza, działa hipotensyjnie, zmniejsza zużycie tlenu przez mięsień sercowy. Po podaniu doustnym wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego. W około 93% wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowany w wątrobie, głównie do czynnego metabolitu 4-hydroksypropranololu. T0,5 propranololu wynosi 3-4 h, 4-hydroksypropranololu - 5,2-7,5 h. W 90% wydalany jest z moczem. W niewydolności wątroby okres półtrwania propranololu ulega przedłużeniu do 10-23 h.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze (w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami hipotensyjnymi). Choroba niedokrwienna serca. Nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca oraz sytuacje wymagające zwolnienia czynności serca. Zawał mięśnia sercowego. Drżenie samoistne rodzinne lub dziedziczne. Guz chromochłonny nadnerczy. Stany lęku i niepokoju.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na propranolol lub pozostałe składniki preparatu. Bradykardia zatokowa. Blok przedsionkowo-komorowy II° lub III°. Wstrząs kardiogenny. Astma oskrzelowa. Jawna niewydolność serca.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek, blokiem przedsionkowo-komorowym I°, cukrzycą, nadczynnością tarczycy, spastycznym nieżytem oskrzeli.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparat może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku, gdy spodziewane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Ostrożnie stosować w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Osłabienie, uczucie zmęczenia, zawroty głowy, niekiedy zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: osłabienie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, wysypki skórne; osłabienie siły skurczu mięśnia serca, bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy, hipotonia, objaw Raynauda, drętwienie i mrowienie kończyn. Niekiedy depresja, halucynacje, zaburzenia snu i widzenia. U pacjentów nadwrażliwych, może wystąpić duszność z powodu skurczu oskrzeli. Rzadko: suchość w jamie ustnej, kurcze mięśniowe, hipoglikemia, retencja płynów, przyrost masy ciała oraz skórne odczyny alergiczne. Nagłe przerwanie leczenia, szczególnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, może spowodować nagłe zaburzenia rytmu, zawał serca, nagły zgon.
Interakcje
Równoczesne stosowanie amiodaronu stanowi przeciwwskazanie względne do stosowania propranololu. Propranolol nasila hipoglikemizujące działanie insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych, wzmaga depresyjne działanie na mięsień sercowy narkotyków oraz antagonistów wapnia, nasila działanie innych leków przeciwarytmicznych, fenytoiny, inhibitorów MAO, leków przeciwnadciśnieniowych, glikozydów naparstnicy, narkotycznych leków przeciwbólowych (możliwość wystąpienia bradykardii). Cymetydyna nasila działanie propranololu. Barbiturany, leki przeciwpadaczkowe, alkohol osłabiają działanie leku, sole glinu (antacida) upośledzają wchłanianie leku z przewodu pokarmowego.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli. Nadciśnienie tętnicze i choroba niedokrwienna serca - początkowo zazwyczaj 40 mg 2 razy na dobę, dawkę tę można stopniowo zwiększać aż do uzyskania optymalnej odpowiedzi następującej zwykle po dawkach 120-240 mg na dobę w 2, 3 lub 4 dawkach; zaburzenia rytmu - 30-120 mg na dobę w 3-4 dawkach; zawał mięśnia sercowego - zalecana dawka dobowa wynosi 180-240 mg na dobę w dawkach podzielonych; drżenie samoistne - początkowo 40 mg 2 razy na dobę, dawka optymalna wynosi 120 mg, niekiedy 240 mg na dobę; guz chromochłonny nadnerczy - przed zabiegiem operacyjnym 60 mg na dobę w 2 dawkach, w guzie nieoperacyjnym 30 mg na dobę w dawkach podzielonych; stany lęku i niepokoju - do 240 mg na dobę w dawkach podzielonych. Dzieci: w nadciśnieniu dawkowanie należy dobierać indywidualnie, rozpoczynając od dawki 1 mg/kg m.c. na dobę (0,5 mg/kg m.c. 2 razy na dobę); przeciętna dawka dla dzieci wynosi 2-4 mg/kg m.c. na dobę (1-2 mg/kg m.c. 2 razy na dobę).
Uwagi
Nie należy nagle przerywać leczenia pacjentów z chorobą wieńcową, ponieważ może to spowodować groźne zaburzenia krążenia. Leczenie należy przerwać na kilkanaście dni przed planowanym zabiegiem operacyjnym w znieczuleniu ogólnym.
65. Tritace® 2,5; Tritace® 5; Tritace® 10
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 05 |
|
|
tabl.: (2,5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
tabl.: (10 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 2,5 mg, 5 mg lub 10 mg ramiprylu.
Działanie
Ramipryl jest przekształcany w wątrobie do ramiprylatu, który jest inhibitorem konwertazy angiotensyny - enzymu katalizującego w osoczu i tkankach przekształcenie angiotensyny I w angiotensynę II oraz rozkład bradykininy, co powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Ramipryl powoduje również zmniejszenie wydzielania aldosteronu. U pacjentów z nadciśnieniem ramipryl powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi w pozycji leżącej i stojącej bez kompensacyjnego zwiększenia czynności serca. Powoduje zmniejszenie obwodowego oporu naczyniowego. Początek działania hipotensyjnego występuje u większości pacjentów około 1,5 h po podaniu leku, maksymalne działanie po podaniu określonej dawki występuje zazwyczaj po 3-4 tyg. leczenia. U pacjentów z niewydolnością serca ramipryl powoduje zmniejszenie oporu w naczyniach krwionośnych oraz zwiększenie pojemności żylnej, zmniejszając obciążenie wstępne i następcze serca. Po podaniu doustnym ramipryl wchłania się szybko z przewodu pokarmowego (pokarm nie wpływa na wchłanianie). Biodostępność ramiprylu po podaniu doustnym wynosi od 15% po podaniu dawki 2,5 mg do 28% po podaniu 5 mg. Biodostępność ramiprylatu po podaniu doustnym dawki 2,5 mg i 5 mg wynosi około 45%. Okres półtrwania ramiprylu wynosi około 1 h. Po wchłonięciu, ramipryl jest prawie całkowicie hydrolizowany, głównie w wątrobie, do aktywnej substancji - ramiprylatu. Maksymalne stężenie ramiprylatu we krwi występuje 2-4 h po podaniu. Eliminacja ramiprylatu odbywa się w kilku fazach. W fazie dystrybucji i eliminacji stężenie ramiprylatu we krwi zmniejsza się, przy czym okres półtrwania wynosi około 3 h. Następnie następuje faza z okresem półtrwania około 15 h i długa faza eliminacji z bardzo małym stężeniem ramiprylatu we krwi oraz okresem półtrwania 4-5 dni. Stałe stężenie leku po wielokrotnym podawaniu ramiprylu w dawce 2,5 mg jest osiągane po 4 dniach. W przypadku wielokrotnego podawania leku, określa się „efektywny” czas półtrwania dla danej dawki na poziomie 14-17 h. Stopień wiązania z białkami osocza wynosi 73% dla ramiprylu i 56% dla ramiprylatu. Około 40% leku jest wydalane z kałem, a około 60% - z moczem. U pacjentów z niewydolnością nerek wydalanie ramiprylatu przez nerki zmniejsza się, przy czym nerkowy klirens ramiprylatu zmniejsza się proporcjonalnie do zmniejszenia klirensu kreatyniny.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze - w monoterapii i w leczeniu skojarzonym z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, np. tiazydowymi lekami moczopędnymi. Zastoinowa niewydolność serca; również w skojarzeniu z lekami moczopędnymi. Niewydolność serca po przebytym zawale mięśnia sercowego - w celu zmniejszenia śmiertelności pozawałowej. Zmniejszanie ryzyka wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych lub konieczności wykonywania zabiegów rewaskularyzacji u pacjentów w wieku 55 lat lub starszych: u których istnieją kliniczne dowody występowania chorób układu sercowo-naczyniowego (wcześniej przebyty zawał mięśnia sercowego, niestabilna dusznica bolesna, zabiegi pomostowania tętnic wieńcowych lub przezskórnej angioplastyki naczyń wieńcowych na wielu naczyniach krwionośnych), udaru lub chorób naczyń obwodowych; chorych na cukrzycę, u których istnieje przynajmniej jeden czynnik ryzyka, taki jak nadciśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe >160 mmHg lub ciśnienie rozkurczowe >90 mmHg), duże stężenie cholesterolu całkowitego (>5,2 mmol/l), małe stężenie cholesterolu frakcji HDL (<0,9 mmol/l), palenie tytoniu, rozpoznana mikroalbuminuria, kliniczne dowody wcześniejszego występowania chorób naczyniowych. Ponadto tabletki 2,5 mg i 5 mg: niecukrzycowa nefropatia kłębuszkowa (klirens kreatyniny <70 ml/min/1,73 m2, białkomocz >1 g na dobę), szczególnie ze współistniejącym nadciśnieniem tętniczym.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na ramipryl, inne inhibitory ACE lub pozostałe składniki preparatu. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie. Hemodynamicznie istotne zwężenie tętnic nerkowych, obustronne lub jednostronne w przypadku pojedynczej nerki. Niedociśnienie tętnicze lub niestabilność hemodynamiczna. Ciąża i okres karmienia piersią. Należy unikać jednoczesnego stosowania inhibitorów konwertazy angiotensyny oraz terapii w krążeniu pozaustrojowym (dializa lub hemofiltracja z zastosowaniem niektórych błon wysokoprzepływowych - np. z poliakrylonitrylu, afereza lipoprotein o niskiej gęstości z użyciem siarczanu dekstranu) ze względu na ryzyko wystąpienia ciężkich reakcji anafilaktoidalnych.
Środki ostrożności
Brak wystarczających danych w zakresie stosowania ramiprylu u dzieci, u pacjentów z ciężkim zaburzeniem czynności nerek (klirens kreatyniny poniżej 20 ml/min/1,73 m2) oraz u pacjentów dializowanych. Należy zachować szczególną ostrożność w leczeniu pacjentów ze zwiększoną aktywnością układu renina-angiotensyna: pacjenci z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, szczególnie ze złośliwym nadciśnieniem (w początkowej fazie leczenia konieczna jest szczególna kontrola lekarska); pacjenci z niewydolnością serca, szczególnie z ciężką niewydolnością serca, oraz pacjenci stosujący inne leki przeciwnadciśnieniowe (u pacjentów z ciężką niewydolnością serca w początkowej fazie leczenia konieczna jest szczególna kontrola lekarska); pacjenci z istotną hemodynamicznie stenozą zastawki aortalnej lub mitralnej (w początkowej fazie leczenia konieczna jest szczególna kontrola lekarska); pacjenci z hemodynamicznie istotnym zwężeniem tętnic nerkowych (w początkowej fazie leczenia konieczna jest szczególna kontrola lekarska, może okazać się konieczne odstawienie wcześniej stosowanych leków moczopędnych); pacjenci, którzy przyjmowali leki moczopędne (jeżeli zaprzestanie przyjmowania lub zmniejszenie dawki leku moczopędnego nie jest możliwe, w początkowej fazie leczenia konieczna jest szczególna kontrola lekarska); pacjenci z hipowolemią lub niedoborem soli oraz pacjenci, u których stan taki może się rozwinąć w następstwie niewystarczającej podaży płynów lub soli, biegunki, wymiotów, nadmiernego pocenia się lub gdy uzupełnianie niedoborów płynów lub soli nie jest wystarczające. Przed rozpoczęciem leczenia ramiprylem zaleca się skorygowanie odwodnienia, hipowolemii oraz niedoboru soli. U pacjentów z niewydolnością serca należy starannie rozważyć korzyści podawania płynów w stosunku do ryzyka przeciążenia układu krążenia. W przypadku, gdy ww. stany są istotne klinicznie, leczenie ramiprylem można rozpocząć lub kontynuować tylko wtedy, gdy podjęto odpowiednie kroki zapobiegające nadmiernemu obniżeniu ciśnienia krwi oraz pogorszeniu czynności nerek. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. U pacjentów, u których gwałtowne obniżenie ciśnienia krwi powoduje szczególnie duże ryzyko (np. z hemodynamicznie istotnym zwężeniem tętnic wieńcowych lub zwężeniem naczyń mózgowych), konieczna jest szczególna kontrola lekarska w początkowej fazie leczenia. Ostrożnie stosować u osób w podeszłym wieku.
Ciąża i okres karmienia piersią
Lek jest przeciwwskazany w ciąży i okresie karmienia piersią. Kobiety w wieku rozrodczym przyjmujące preparat powinny stosować skuteczną antykoncepcję.
Działanie niepożądane
Często: suchy kaszel. Niezbyt często: ból głowy, zaburzenia równowagi, tachykardia, osłabienie, senność, zawroty głowy lub zaburzenia reakcji na bodźce; zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi, zaburzenie czynności nerek; obrzęk naczynioruchowy; wysypka skórna, świąd, pokrzywka; nudności, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych lub stężenia bilirubiny we krwi, żółtaczka cholestatyczna; zapalenie spojówek. Rzadko: obrzęk obwodowy, uderzenia gorąca, szumy uszne, zmęczenie, nerwowość, depresja, drżenie, niepokój, zaburzenia widzenia, zaburzenia snu, splątanie, lęk, przemijająca impotencja, kołatanie serca, nadmierne pocenie się, zaburzenia słuchu, senność, zaburzenia regulacji ortostatycznej, dławica piersiowa, zaburzenia rytmu serca i omdlenia, ciężkie niedociśnienie; hiperkaliemia; przekrwienie błony śluzowej nosa, zapalenie zatok, zapalenie oskrzeli, skurcz oskrzeli, duszność, reakcje anafilaktyczne i anafilaktoidalne; suchość w jamie ustnej, zapalenie języka, zapalenie jamy ustnej, dyskomfort w obrębie jamy brzusznej, ból żołądka, zaburzenia trawienia, zaparcie, biegunka, wymioty, zwiększenie aktywności enzymów trzustkowych; zmniejszenie liczby krwinek czerwonych, białych, płytek krwi i stężenia hemoglobiny; kurcze mięśni, zmniejszenie libido, brak łaknienia, zaburzenia węchu i smaku lub utrata smaku. Bardzo rzadko: niedokrwienie mięśnia sercowego lub mózgu, zawał mięśnia sercowego, przemijające niedokrwienie mózgu, niedokrwienny udar mózgu, nasilenie zaburzeń przepływu krwi z powodu zwężenia naczyń, ujawnienie lub nasilenie objawu Raynauda, parestezje; ostra niewydolność nerek, hiponatremia, nasilenie istniejącego wcześniej białkomoczu, zwiększenie wydalania moczu; wysypka plamisto-grudkowa, pęcherzyca, nasilenie łuszczycy, zmiany przypominające łuszczycę, wysypka typu pemfigoidu lub przypominająca liszaj, rumień wielopostaciowy, zespół Stevens-Johnsona, martwica toksyczno-rozpływna naskórka, łysienie, nadwrażliwość na światło; zapalenie trzustki, uszkodzenie wątroby (w tym ostra niewydolność wątroby); agranulocytoza, pancytopenia, zahamowanie czynności szpiku kostnego, niedokrwistość hemolityczna; zapalenie naczyń, bóle mięśni, bóle stawów, gorączka, eozynofilia, zwiększenie miana przeciwciał przeciwjądrowych.
Interakcje
Sole potasu, leki moczopędne oszczędzające potas (spironolakton, amilorid, triamteren) mogą zwiększać ryzyko hiperkaliemii (należy regularnie monitorować stężenie potasu we krwi). Leki przeciwnadciśnieniowe (szczególnie leki moczopędne) i inne leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi (np. azotany, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki do znieczulenia ogólnego) nasilają hipotensyjne działanie ramiprylu. Sympatykomimetyki o działaniu wazopresyjnym: możliwe osłabienie działania przeciwnadciśnieniowego ramiprylu. Allopurynol, leki immunosupresyjne, kortykosteroidy, prokainamid, cytostatyki i inne leki mogące wpływać na obraz krwi powodują zwiększenie ryzyka wystąpienia zaburzeń hematologicznych. Inhibitory konwertazy mogą zmniejszać wydalanie litu, co prowadzi do zwiększenia jego stężenia we krwi i nasilenia jego toksyczności (należy kontrolować stężenie litu we krwi). Inhibitory konwertazy mogą zmniejszać oporność na insulinę; w przypadku równoczesnego stosowania ramiprylu i leków przeciwcukrzycowych może dojść do wystąpienia hipoglikemii. Leki z grupy NLPZ (np. indometacyna) i kwas acetylosalicylowy mogą osłabiać działanie przeciwnadciśnieniowe ramiprylu; ponadto jednoczesne przyjmowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny i NLPZ może prowadzić do zwiększenia ryzyka pogorszenia czynności nerek i zwiększenia stężenia potasu we krwi. Heparyna: możliwe zwiększenie stężenia potasu we krwi. Ramipryl może nasilać działanie alkoholu. Zwiększone spożycie soli kuchennej w diecie może osłabiać działanie przeciwnadciśnieniowe ramiprylu. Podczas dializy i terapii odczulającej jednoczesne stosowanie preparatu zwiększa ryzyko ciężkich reakcji anafilaktycznych.
Dawkowanie
Doustnie. Nadciśnienie tętnicze. Zalecana dawka początkowa wynosi 2,5 mg raz na dobę. Jest to zwykle również dawka podtrzymująca. Jeżeli niemożliwe jest uzyskanie normalizacji ciśnienia krwi z zastosowaniem tej dawki, dawkę można zwiększyć do 5 mg na dobę. Czas między zwiększaniem dawek powinien wynosić 2-3 tyg. Dawka maksymalna wynosi 10 mg na dobę. Jeżeli dawka 5 mg na dobę nie wystarcza do odpowiedniego obniżenia ciśnienia krwi, zamiast zwiększania dawki ramiprylu można rozważyć dodanie do terapii innego leku, np. moczopędnego lub antagonisty wapnia. Zastoinowa niewydolność serca. Zalecana dawka początkowa u pacjentów, których stan jest ustabilizowany za pomocą leków moczopędnych wynosi 1,25 mg na dobę. Zależnie od reakcji pacjenta dawkę można zwiększać w odstępach 1-2 tyg. do maksymalnej dawki dobowej 10 mg (dawka dobowa 2,5 mg lub większa może być podana w 1-2 dawkach). W celu zmniejszenia możliwości wystąpienia hipotonii, u pacjentów przyjmujących duże dawki leków moczopędnych, dawki tych leków należy zmniejszyć przed rozpoczęciem podawania ramiprylu. Niewydolność serca po zawale mięśnia sercowego. Leczenie początkowe należy rozpocząć w szpitalu między 3. a 10. dniem po zawale serca. Zalecana dawka początkowa wynosi 5 mg na dobę w 2 dawkach (rano i wieczorem). Jeżeli pacjent nie toleruje dobrze dawki początkowej, zaleca się podawanie 2 razy na dobę dawki 1,25 mg przez 2 dni, a następnie zwiększenie dawki do 2,5 mg i 5 mg 2 razy na dobę. Jeśli nie można zwiększyć dawki do 2,5 mg 2 razy na dobę - lek należy odstawić. Dawkę należy zwiększać w odstępach 1-3 dni. Maksymalna dawka dobowa wynosi 10 mg. Brak wystarczających danych dotyczących leczenia pacjentów z ciężką niewydolnością serca (IV stopień wg NYHA) bezpośrednio po zawale mięśnia sercowego - w przypadku konieczności podania ramiprylu tym pacjentom zaleca się podanie najmniejszej dawki dobowej (1,25 mg raz na dobę), w przypadku zwiększania dawki należy zachować szczególną ostrożność. Zmniejszanie ryzyka wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych lub konieczności wykonywania zabiegów rewaskularyzacji. Zalecana dawka początkowa wynosi 2,5 mg raz na dobę. W zależności od tolerancji dawkę należy stopniowo zwiększać: najpierw zaleca się podwojenie dawki po około tygodniu leczenia, a następnie po dalszych 3 tyg. aż do osiągnięcia dawki dobowej 10 mg. Zwykle stosowana dawka podtrzymująca wynosi 10 mg raz na dobę. Niecukrzycowa nefropatia kłębuszkowa. Zalecana dawka początkowa wynosi 1,25 mg raz na dobę. W zależności od reakcji na leczenie, dawkę można zwiększać do 5 mg raz na dobę.
U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek i klirensem kreatyniny 20-50 ml/min/1,73 m2 dawka początkowa wynosi 1,25 mg raz na dobę. Maksymalna dawka dobowa wynosi 5 mg na dobę. U pacjentów z niedoborem płynów lub soli, z ciężkim nadciśnieniem, u których istnieje szczególnie duże ryzyko powikłań wynikających z gwałtownego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi (np. u pacjentów ze zwężeniem naczyń wieńcowych lub mózgowych) należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej do 1,25 mg raz na dobę. U pacjentów, którzy wcześniej przyjmowali lek moczopędny przed rozpoczęciem leczenia ramiprylem należy zmniejszyć dawkę lub całkowicie odstawić lek moczopędny 2-3 dni wcześniej lub na dłuższy okres, w zależności od czasu działania leku moczopędnego; u tych pacjentów leczenie ramiprylem rozpoczyna się zwykle od dawki 1,25 mg raz na dobę. U pacjentów z zaburzoną czynnością wątroby leczenie należy rozpoczynać wyłącznie pod ścisłym nadzorem lekarskim; maksymalna dawka dobowa wynosi 2,5 mg. U osób w podeszłym wieku należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej do 1,25 mg raz na dobę.
Preparat można przyjmować niezależnie od posiłków; tabletki należy połykać bez rozgryzania, popijając odpowiednią ilością wody.
Uwagi
Zaleca się monitorowanie czynności nerek, szczególnie w pierwszych tygodniach leczenia preparatem; dotyczy to szczególnie pacjentów z niewydolnością serca, z zaburzeniami nerkowo-naczyniowymi, z zaburzeniami czynności nerek, z przeszczepioną nerką. Zaleca się regularne kontrolowanie stężenia potasu we krwi; u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek konieczna jest częstsza kontrola stężenia potasu we krwi. Zaleca się kontrolowanie liczby białych krwinek w celu wykrycia ewentualnej leukopenii; częstsze kontrole zaleca się w początkowym okresie leczenia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, z jednoczesnym występowaniem zaburzeń kolagenu oraz u pacjentów przyjmujących inne leki, mogące zmieniać obraz krwi. Lek może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych, szczególnie na początku leczenia lub w przypadku zwiększania dawek.
66. Tenaxum®
Antihypertensivum |
|
ATC: C 02 AC 06 |
|
|
tabl.: (1 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 tabl. zawiera 1 mg rilmenidyny.
Działanie
Lek hipotensyjny (pochodna oksazoliny) o selektywnym, wysokim powinowactwie do receptorów imidazolowych w o.u.n. (ośrodki naczynioruchowe w rdzeniu przedłużonym) i nerkach (cewka nerkowa). W sposób zależny od dawki obniża skurczowe i rozkurczowe ciśnienie tętnicze w pozycji stojącej i leżącej. Po przyjęciu pojedynczej dawki efekt hipotensyjny narasta stopniowo (maksimum między 1 a 3 h), wykazuje korelację liniową z logarytmem stężenia leku we krwi, efekt utrzymuje się około 24 h. Przy dawkach powtarzanych maksimum działania hipotensyjnego uzyskuje się po 3-4 tygodniach leczenia. Działanie hipotensyjne jest wynikiem obniżenia stałego naczynioskurczowego napięcia adrenergicznego, czego efektem jest obniżenie całkowitego naczyniowego oporu obwodowego. Rilmenidyna obniża podwyższoną aktywność układu współczulnego; hamuje stymulację adrenergiczną nerek (przez co zmniejsza nadmierną reabsorpcję jonów sodu), u chorych z nadciśnieniem znacząco obniża aktywność reninową osocza i stężenie noradrenaliny we krwi, bez istotnego wpływu na stężenie aldosteronu. W dawkach terapeutycznych nie wpływa na: ciśnienie w tętnicy płucnej, naczyniowy opór płucny, pojemność minutową i wskaźnik skurczowy serca, parametry elektrofizjologiczne (częstość akcji serca, czynność węzła zatokowego, przewodnictwo, okresy refrakcji), parametry czynności nerek (nerkowy przepływ krwi, filtrację kłębuszkową, stężenie kreatyniny), gospodarkę węglowodanową (w tym u chorych na cukrzycę insulinozależną i insulinoniezależną), parametry gospodarki lipidowej (stężenie cholesterolu, triglicerydów; również u chorych z dyslipidemią) i elektrolitowej (nie wywołuje retencji sodu i wody), hematologiczne. Nie wykazuje hepatotoksyczności; nie zaburza fizjologicznej adaptacji ortostatycznej i fizjologicznej adaptacji częstości akcji serca do wysiłku; nie zaburza równowagi hormonalnej (nie powoduje istotnych zmian stężenia prolaktyny we krwi), nie upośledza koncentracji uwagi i sprawności intelektualnej, aktywności fizycznej i seksualnej, nie powoduje tachyfilaksji. U chorych z nadciśnieniem tętniczym i przerostem lewej komory serca wykazuje po rocznym stosowaniu regresję przerostu lewej komory (w stopniu porównywalnym do efektu po inhibitorach ACE) korelującą z obniżeniem stężenia przedsionkowego peptydu natriuretycznego w osoczu. Zwiększa również podatność dużych tętnic. Rilmenidyna szybko i całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego (przyjęcie pokarmu nie wpływa na wchłanianie i biodostępność), maksymalne stężenie we krwi (3,5 ng/ml po jednej dawce 1 mg) osiąga po 1,5-2 h, nie wykazuje efektu "pierwszego przejścia przez wątrobę", w maks. 10% wiąże się z białkami osocza, działanie utrzymuje się przez 24 h. Metabolizowana jest w niewielkim stopniu (hydroliza lub oksydacja pierścienia oksazolinowego) do metabolitów nie wykazujących działania hipotensyjnego. Wydalana jest głównie przez nerki w postaci nie zmienionej (w ciągu pierwszych 24 h wydalane jest 65% podanej dawki). T0,5 wynosi około 8 h. Ulega ono wydłużeniu u chorych z ciężką niewydolnością nerek proporcjonalnie do stopnia niewydolności (przy klirensie kreatyniny < 15 ml/min - do 35 h); w upośledzonej czynności wątroby (11-13 h) i u osób > 70 r.ż. (12-14 h). Lek nie wymaga jednak zmian zasad dawkowania w niewydolności nerek (przy klirensie kreatyniny > 15 ml/min), niewydolności wątroby i u ludzi starych. Przy prawidłowym dawkowaniu utrzymuje się stałe stężenie rilmenidyny we krwi. Lek jest w niewielkim stopniu eliminowany z organizmu drogą hemodializy.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze pierwotne.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu. Ciężka depresja. Ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny < 15 ml/min). Nie stosować u dzieci.
Środki ostrożności
Podobnie jak w przypadku innych leków hipotensyjnych należy zachować ostrożność u chorych z przebytymi incydentami naczyniowymi (udar, zawał).
Ciąża i okres karmienia piersią
Nie należy stosować w ciąży i okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Występują rzadko i są przemijające: astenia, kołatanie serca, bezsenność, senność, męczliwość, ból w nadbrzuszu, suchość w jamie ustnej, biegunka, wysypki skórne. Bardzo rzadko: uczucie zimnych kończyn, ortostatyczne spadki ciśnienia krwi, zaburzenie czynności seksualnych, świąd skóry, lęk, depresja, obrzęki, skurcze, uderzenia gorąca, nudności, zaparcie.
Interakcje
Nie stosować łącznie z inhibitorami MAO. Szczególnie ostrożnie stosować łącznie z tricyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi, ze względu na ryzyko osłabienia działania hipotensyjnego.
Dawkowanie
Dorośli doustnie: 1 tabl. na dobę, rano; przy braku efektu po miesiącu leczenia dawkę można zwiększyć do 2 tabl na dobę (1 tabl. rano + 1 tabl. wieczorem). Lek przyjmować w trakcie jedzenia.
Uwagi
W przypadku konieczności odstawienia leku, dawkę należy zmniejszać stopniowo. W czasie leczenia nie należy spożywać alkoholu.
67. Simvasterol
Antiatheromaticum |
|
ATC: C 10 AA 01 |
|
|
tabl. powl.: (10 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl. powl.: (20 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl. powl.: (40 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 10 mg, 20 mg lub 40 mg simwastatyny.
Działanie
Simwastatyna (syntetyczna pochodna produktu fermentacji Aspergillus terreus) jest lekiem zmniejszającym stężenie lipidów. Po podaniu doustnym simwastatyna, będąca nieaktywnym farmakologicznie laktonem, ulega hydrolizie do odpowiedniego kwasu beta-hydroksylowego. Związek ten jest postacią czynną i głównym metabolitem simwastatyny, hamuje w sposób kompetycyjny reduktazę 3-hydroksy-3-metylo-glutarylo-koenzymu A (HMG-CoA); enzym ten katalizuje wczesny, warunkujący szybkość procesu, etap biosyntezy cholesterolu - przekształcenie HMG-CoA do mewalonianu. Simwastatyna zmniejsza stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i VLDL cholesterolu i triglicerydów; zwiększa stężenie frakcji HDL cholesterolu. Wyraźna odpowiedź na leczenie występuje w ciągu 2 tyg., a maksymalna skuteczność w ciągu 4-6 tyg. i utrzymuje się w czasie dalszego leczenia. Simwastatyna i jej metabolity wiążą się z białkami osocza w 95%. T0,5 simwastatyny wynosi 1,3-2,4 h. Jest wydalana w postaci czynnych metabolitów głównie z żółcią.
Wskazania
Choroba niedokrwienna serca: u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i stężeniem cholesterolu całkowitego większym lub równym 5,5 mol/l (212 mg/dl) w celu: zmniejszenia całkowitego ryzyka zgonu, zmniejszenia ryzyka zgonu z przyczyn wieńcowych, zmniejszenia ryzyka wystąpienia nie kończącego się zgonem zawału mięśnia sercowego, zmniejszenia ryzyka konieczności wykonywania zabiegów rewaskularyzacji mięśnia serca, spowolnienia postępu procesu miażdżycowego w naczyniach wieńcowych, w tym spowolnienia szybkości powstawania nowych zmian i całkowitego zamknięcia światła naczyń wieńcowych. Hipercholesterolemia: lek jest wskazany jako preparat uzupełniający leczenie dietetyczne u pacjentów ze zwiększonym stężeniem cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, apolipoproteiny B i triglicerydów w przebiegu hipercholesterolemii pierwotnej, hipercholesterolemii rodzinnej heterozygotycznej oraz hiperlipidemii mieszanej, gdy dieta i inne sposoby postępowania niefarmakologicznego okażą się niewystarczające.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na simwastatynę lub pozostałe składniki preparatu. Czynna choroba wątroby lub utrzymujące się, niewyjaśnione zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi. Równoczesne stosowanie mibefradilu; porfiria. Ciąża i okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
Lek należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobami wątroby w wywiadzie oraz u osób spożywających duże ilości alkoholu. Wskazaniem do przerwania leczenia jest: rozpoznanie lub podejrzenie miopatii, stwierdzenie zwiększonej aktywności kinazy kreatynowej (10-krotnie w stosunku do normy), zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi (3-krotnie w stosunku do normy) lub obecność czynników predysponujących do rozwoju niewydolności nerek wywołanej rabdomiolizą. Preparat należy odstawić kilka dni przed planowanymi dużymi zabiegami operacyjnymi lub w przypadku jakiejkolwiek ostrej poważnej choroby lub nagłej interwencji chirurgicznej. Konieczne jest dokładne rozważenie potencjalnych korzyści i ryzyka po zastosowaniu simwastatyny jednocześnie z którymkolwiek z leków, z którym występują interakcje. Należy unikać jednoczesnego stosowania simwastatyny z fibratami lub z kwasem nikotynowym, chyba że spodziewane korzyści z dalszego zmniejszenia stężenia lipidów jest większa niż wystąpienie ryzyka związanego z jednoczesnym zastosowaniem tych leków. Należy rozważyć odstawienie simwastatyny u pacjentów leczonych ogólnie antybiotykami azolowymi (itrakonazol, ketokonazol) lub antybiotykami makrolidowymi (erytromycyna, klarytromycyna). Nie należy stosować simwastatyny jednocześnie z innymi lekami, które mogą w dawkach leczniczych znacząco hamować aktywność izoenzymu CYP 3A4, chyba że korzyści z leczenia skojarzonego są większe niż zwiększone ryzyko. Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leku u dzieci - nie należy stosować preparatu u dzieci do 18 r.ż.
Ciąża i okres karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania leku w ciąży: kat. X - nie dopuszcza się stosowania leku w ciąży. U kobiet w wieku rozrodczym preparat może być stosowany jedynie wówczas, gdy prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest bardzo małe lub jeśli są stosowane skuteczne metody antykoncepcyjne. Przed planowanym zajściem w ciążę powinien upłynąć 1 miesiąc od zakończenia stosowania simwastatyny. Leku nie należy stosować w okresie karmienia piersią.
Działanie niepożądane
Simwastatyna jest z reguły dobrze tolerowana. Większość działań niepożądanych ma charakter łagodny i przemijający. Mogą wystąpić: bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia, nudności, wymioty, biegunka, osłabienie, ból i zawroty głowy, wysypka skórna, objawy dyspeptyczne, świąd, łysienie, kurcze mięśni, bóle mięśni, zapalenie trzustki, parestezje, neuropatia obwodowa, niedokrwistość. Rzadko występowały przypadki miopatii, rabdomiolizy i zapalenia wątroby lub żółtaczki. Również rzadko stwierdzano zespół nadwrażliwości z niektórymi z następujących objawów: obrzęk naczynioruchowy, zespół toczniopodobny, polimialgia reumatyczna, zapalenie naczyń, trombocytopenia, eozynofilia, zwiększenie OB, zapalenie i bóle stawów, pokrzywka, nadwrażliwość na światło, gorączka, zaczerwienienie twarzy, duszność i złe samopoczucie. Niekiedy opisywano znaczne i utrzymujące się zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi. Stwierdzono także zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej i gamma-glutamylotranspeptydazy. Odchylenia w wynikach badań czynnościowych wątroby były nieznaczne i przemijające. Opisywano także zwiększenie aktywności kinazy kreatyninowej (CK) we krwi.
Interakcje
Ryzyko wystąpienia miopatii zwiększa się podczas jednoczesnego stosowania preparatów hamujących już w dawkach terapeutycznych aktywność izoenzymu P-450 3A4, do których należą: gemfibrozil i inne fibraty, niacyna i inne pochodne kwasu nikotynowego, cyklosporyna, mibefradil, itrakonazol, ketokonazol, erytromycyna, klarytromycyna. W badaniach klinicznych zaobserwowano, że simwastatyna w dawce dobowej 20-40 mg nieznacznie nasila działanie leków przeciwzakrzepowych z grupy kumaryny. W badaniach klinicznych nie stwierdzono istotnych klinicznie niepożądanych interakcji simwastatyny z jednocześnie stosowanymi inhibitorami ACE, lekami blokującymi receptory β-adrenergiczne, antagonistami wapnia (z wyjątkiem mibefradilu), lekami moczopędnymi i lekami z grupy NLPZ.
Dawkowanie
Doustnie. Choroba niedokrwienna serca: dawka początkowa wynosi 20 mg raz dziennie, wieczorem; w razie potrzeby można dobierać dawkę według zaleceń opisanych poniżej. Hipercholesterolemia: dawka początkowa wynosi zazwyczaj 10 mg raz dziennie, wieczorem; może być zwiększona do maksymalnej dawki dobowej 40 mg; nie należy zwiększać dawki leku wcześniej, niż po upływie 4 tyg. leczenia. W przypadku zmniejszenia stężenia LDL cholesterolu poniżej 75 mg/dl (1,94 mmol/l) lub stężenia cholesterolu całkowitego poniżej 140 mg/dl (3,6 mmol/l) należy rozważyć zmniejszenie dawki simwastatyny.
U pacjentów przyjmujących jednocześnie cyklosporynę, kwas nikotynowy lub lek z grupy fibratów zalecana maksymalna dawka dobowa simwastatyny wynosi 10 mg. U pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek nie ma zwykle potrzeby zmiany dawki leku; u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 30 ml/min) należy bardzo starannie rozważyć konieczność stosowania dawek większych niż 10 mg/dobę i bardzo ostrożnie rozpocząć stosowanie leku.
Uwagi
Przed rozpoczęciem i w czasie leczenia pacjent powinien stosować standardową dietę zmniejszającą stężenie cholesterolu. Zaleca się wykonywanie testów czynności wątroby przed rozpoczęciem leczenia, następnie w regularnych odstępach czasu (np. co 6 mies) w pierwszym roku stosowania i w ciągu roku od ostatniego zwiększenia dawki leku.
68. SotaHEXAL® 40; SotaHEXAL® 80; SotaHEXAL® 160
β-adrenolyticum, antiarrhythmicum |
|
ATC: C 07 AA 07 |
|
|
tabl.: (40 mg) 20 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl.: (80 mg) 20 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl.: (160 mg) 20 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. zawiera 40 mg, 80 mg lub 160 mg chlorowodorku sotalolu.
Działanie
Lek o działaniu przeciwarytmicznym, blokujący nieselektywnie receptory β-adrenergiczne. Preparat jest mieszaniną izomerów lewo- i prawoskrętnych sotalolu, dlatego też wykazuje działanie zarówno przeciwarytmiczne (izomery d i l), jak i ogólne β-adrenolityczne (izomer l). Ze względu na działanie polegające na wydłużeniu czasu trwania potencjału czynnościowego, sotalol należy do III klasy leków przeciwarytmicznych, a ze względu na działanie β-adrenolityczne - do klasy II (wg klasyfikacji Vaughana-Williamsa). Wykazuje silne działanie przeciwarytmiczne. Sotalol działa β-adrenolitycznie w dawce 25 mg, a przeciwarytmicznie w dawce 160 mg na dobę. Bezpośredni mechanizm działania przeciwarytmicznego polega na wydłużeniu czasu trwania potencjału czynnościowego i wydłużeniu całkowitego okresu refrakcji przedsionków, komór i przedsionkowo-komorowych dróg przewodzenia. Sotalol zwalnia rytm zatokowy, hamuje przewodzenie w pęczku Hisa. Efektem działania leku jest wydłużenie odstępu QT w zapisie EKG. Sotalol zwalnia czynność serca, nie posiada działania kardiodepresyjnego, nie zmniejsza objętości i ciśnienia późnoskurczowego, nie obniża znamiennie prawidłowego ciśnienia krwi, nie zmienia ciśnienia w tętnicy płucnej. Po podaniu doustnym sotalol wchłania się szybko z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie we krwi po 2,5-4 h od podania. Stan stacjonarny osiąga po 2-3 dobach podawania. Nie kumuluje się w organizmie. Jest wydalany z moczem w stanie nie zmienionym. Nie podlega metabolizmowi wątrobowemu. Około 80% leku jest wydalane z moczem, około 12% - z kałem. T0,5 wynosi około 12 h. Przenika przez barierę łożyska i mleka matki.
Wskazania
Nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca, zwłaszcza w postaci częstoskurczu komorowego.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na sotalol lub pozostałe składniki preparatu. Nadwrażliwość na sulfonamidy. Wydłużony odstęp QT w zapisie EKG. Zaburzenia rytmu typu torsade de pointes. Niedociśnienie (oprócz niedociśnienia spowodowanego przez arytmię). Objawy zespołu Raynauda. Ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny <10 ml/min). Astma oskrzelowa i inne stany skurczowe oskrzeli. Nie leczona zastoinowa niewydolność serca. Wstrząs kardiogenny. Blok przedsionkowo-komorowy II° i III° lub u pacjentów z rozrusznikiem. Bradykardia (< 50/min). Hipotonia. Alkoholizm. Zespół chorej zatoki. Obrzęk głośni. Ciężki uczuleniowy nieżyt nosa. Stany przebiegające z kwasicą metaboliczną lub ketonową. Obwodowe zmiany niedokrwienne kończyn dolnych. Guz chromochłonny nadnerczy. Depresja. Łuszczyca.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością krążenia. Sotalolu nie należy podawać chorym z nieleczoną cukrzycą. Ostrożnie stosować u pacjentów z nadczynnością tarczycy, niewyrównanymi zaburzeniami elektrolitowymi (hipokaliemia, hipomagnezemia). Bezpieczeństwo i skuteczność stosowania leku u dzieci nie zostały ustalone.
Ciąża i okres karmienia piersią
Lek może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności. W przypadku stosowania sotalolu w okresie ciąży lek należy odstawić 48-72 h przed planowanym porodem. Sotalol przenika do mleka matki. W przypadku konieczności stosowania leku należy przerwać karmienie piersią.
Działanie niepożądane
Najczęstszymi i najpoważniejszymi działaniami niepożądanymi są objawy ze strony układu krążenia: zaburzenia rytmu serca, duszność, bradykardia, bóle w klatce piersiowej, niewydolność krążenia, kołatanie serca. Mogą wystąpić ból i zawroty głowy, uczucie zmęczenia, mrowienie i uczucie zimna w kończynach. Rzadko obserwowano skurcz oskrzeli, biegunkę, nudności, zaburzenia potencji, bezsenność, obrzęki, hipotonię, hipoglikemię oraz bradykardię. Rzadko może wystąpić wysypka skórna, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (wzdęcia, niestrawność, bóle brzucha). Możliwe jest wystąpienie lub nasilenie komorowych zaburzeń rytmu serca. Zaburzenia rytmu serca mogą mieć postać torsade de pointes i występują najczęściej u chorych z hipokaliemią i hipomagnezemią, leczonych chinidyną lub u chorych z wydłużeniem odstępu QT w zapisie EKG dłuższym niż 550 msek. Niekiedy występuje suchość spojówek; rzadko zapalenie spojówek i rogówki. Sotalol może wykazywać działanie pro-arytmiczne, zwłaszcza przy jego przedawkowaniu.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie sotalolu i antagonistów wapnia (diltiazem, werapamil) może nasilić działanie hamujące przewodnictwo w węźle zatokowym i przedsionkowo-komorowym i wywołać niepożądane obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Z tego powodu należy unikać dożylnego podawania tych leków podczas leczenia sotalolem. W leczeniu przeciwarytmicznym nie należy kojarzyć sotalolu z chinidyną, dizopiramidem i prokainamidem ze względu na niebezpieczeństwo nadmiernego zwolnienia przewodzenia i znacznego wydłużenia zespołu QRS. Jednoczesne stosowanie sotalolu z rezerpiną, klonidyną, alfa-metyldopą, guanetydyną lub glikozydami nasercowymi może spowodować bradykardię i/lub nadmierne zwolnienie przewodzenia w sercu oraz obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Nagłe odstawienie klonidyny podawanej jednocześnie z sotalolem może spowodować nadmierne zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi. Sotalol może nasilić blokadę nerwowo-mięśniową stosowaną podczas znieczulenia ogólnego za pomocą leków zwiotczających. Nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi może wystąpić podczas skojarzonego leczenia sotalolem z nifedypiną, inhibitorami MAO, trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi, barbituranami, pochodnymi fenotiazyny, lekami moczopędnymi i rozszerzającymi naczynia. Sotalol może nasilić hipoglikemizujące działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych i insuliny.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: początkowo zazwyczaj 80 mg na dobę w 1-2 dawkach. Jeżeli dawka ta jest nieskuteczna, można stosować większe dawki - 160-240 mg na dobę, a nawet 320 mg na dobę. W leczeniu częstoskurczu komorowego stosuje się na ogół większe dawki leku. U niektórych chorych z zagrażającymi życiu komorowymi zaburzeniami rytmu serca może być konieczne podawanie dawki dobowej 480 mg. Takie dawkowanie może być stosowane wyłącznie pod nadzorem specjalisty. Leczenie powinno być rozpoczynane w warunkach szpitalnych i wyłącznie wtedy, gdy korzyść z leczenia przewyższa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, głównie efektu proarytmicznego. Dawki leku należy zwiększać stopniowo z zachowaniem 2-3-dniowych okresów podawania tej samej dawki dobowej w celu osiągnięcia stałego stężenia leku we krwi i umożliwienia monitorowania wydłużenia odstępu QT w zapisie EKG.
U pacjentów z niewydolnością nerek dawkę leku należy zmniejszyć: przy klirensie kreatyniny 30-60 ml/min - dawkę należy zmniejszyć o 50%; przy klirensie 10-30 ml/min - do 1/4 zalecanej dawki.
Tabletki należy przyjmować przed posiłkiem, popijając odpowiednią ilością płynu.
Uwagi
Odstawienie leku powinno następować stopniowo. Podczas leczenia należy monitorować odcinek QT w zapisie EKG oraz okresowo kontrolować stężenie elektrolitów (potasu i magnezu) we krwi. Lek należy odstawić 48-72 h przed planowanym zabiegiem chirurgicznym. Lek może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, szczególnie na początku leczenia.
69. Spironol®
Spironol® 100
Diureticum |
|
ATC: C 03 DA 01 |
|
|
tabl.: (25 mg) 20 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl.: (25 mg) 100 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl.: (100 mg) 20 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 25 mg lub 100 mg spironolaktonu.
Działanie
Lek moczopędny, antagonista aldosteronu. Hamuje w dystalnym odcinku nefronu tę część wymiany jonów sodu na wodorowe i potasowe, która jest aktywowana przez aldosteron. Dzięki temu zwiększa się wydalanie sodu w moczu a zmniejsza potasu. Blokowanie aldosteronu zachodzi na poziomie komórkowym, wskutek zaburzeń syntezy białek uczestniczących w transporcie Na i K. Wymaga to pewnego czasu dla rozwinięcia pełnego działania leku i zazwyczaj następuje to po 2-3 dniach stosowania. Podobnie po odstawieniu leku, jego działanie zanika w czasie 2-3 dni. Obniża ciśnienie krwi. Podany doustnie wchłania się niecałkowicie. Wiąże się z białkami osocza. T0,5 wynosi 1,3 h. Metabolizowany jest m.in. do kanrenoanu, aktywnego metabolitu o podobnym mechanizmie działania i znacznie dłuższym okresie półtrwania. Wydalany z moczem i częściowo z kałem. Przenika przez łożysko i do mleka matki.
Wskazania
Diagnostyka hiperaldosteronizmu pierwotnego. Krótkotrwałe leczenie hiperaldosteronizmu pierwotnego przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Długotrwałe leczenie hiperaldosteronizmu pierwotnego u pacjentów z nieoperacyjnym gruczolakiem nadnercza lub pacjentów nie wyrażających zgody na operacje. Leczenie obrzęków spowodowanych hipernatremią u pacjentów z zastoinową niewydolnością krążenia, u których inne leki są nieskuteczne lub przeciwwskazane. Leczenie obrzęków u pacjentów z marskością wątroby (jednocześnie z podawaniem spironolaktonu należy ograniczyć podaż wody i sodu). Leczenie obrzęków u pacjentów z zespołem nerczycowym, gdy leczenie przyczynowe w połączeniu z innymi lekami moczopędnymi i ograniczeniem spożycia soli jest nieskuteczne. Nadciśnienie tętnicze samoistne u pacjentów u których inne leki przeciwnadciśnieniowe są nieskuteczne lub przeciwwskazane. Leczenie odwadniające u pacjentów z niedoborem potasu, gdy inne leki są nieskuteczne lub przeciwwskazane. Zapobieganie wystąpieniu hipokaliemii u pacjentów przyjmujących glikozydy naparstnicy, gdy inne leki zapobiegające hipokaliemii są nieskuteczne lub przeciwwskazane.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na spironolakton lub inne składniki preparatu. Bezmocz, hiperkaliemia, hiponatremia, ostra, ciężka lub szybko nasilająca się niewydolność nerek (filtracja kłębkowa <10 ml/min), choraba Addisona.
Środki ostrożności
Ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością nerek i nefropatią cukrzycową (możliwość wystąpienia hiperkaliemii). Zwiększone ryzyko hiperkaliemii może wystąpić podczas jednoczesnego stosowania spironolaktonu z preparatami zawierającymi potas lub lekami oszczędzajacymi potas (amilorid, triamteren, kaptopril) oraz inhibitorami konwertazy angiotensyny. W przypadku zwiększonego ryzyka hiperkaliemii należy rozważyć zmniejszenie dawki spironolaktonu i kontrolować stężenie potasu we krwi. W przypadku wystąpienia hiperkaliemii należy odstawić spironolakton. Ostrożnie stosować u pacjentów u których istnieje ryzyko zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej: pacjenci z marskością wątroby (ryzyko kwasicy hiperchloremicznej i hiperkaliemii), pacjenci z niewydolnością nerek. Zaburzenia te mogą wystąpić także u chorych z prawidłową czynnością nerek. Ostrożnie stosować u pacjentów w wieku podeszłym i z niewydolnością nerek (ryzyko wystąpienia zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej może być przyczyną zaburzeń rytmu serca). W czasie równoczesnego stosowania leków moczopędnych występuje ryzyko hiponatremii. Stosowanie spironolaktonu może powodować dodatnie wyniki testów antydopingowych.
W trakcie leczenia nie należy spożywać alkoholu.
Ciąża i okres karmienia piersią
Kategoria stosowania leku w ciąży - C. W ciąży stosować jedynie w przypadku, jeśli spodziewane korzyści przewyższają nad potencjalnym ryzykiem dla płodu. Kobiety leczone spironolaktonem nie powinny karmić piersią. Lek i jego metabolity przenikają przez łożysko i do mleka matki.
Działanie niepożądane
Zwykle mają umiarkowane nasilenie i przemijają bez leczenia po odstawieniu lub zmniejszeniu dawki spironolaktonu. W czasie długotrwałego leczenia może wystąpić: hiperkaliemia, hiponatremia oraz przemijający wzrost stężenia mocznika we krwi i łagodna kwasica metaboliczna. Niekiedy obserwuje się zaburzenia czynności przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka), ból głowy, uczucie nadmiernej senności i zmęczenia, ataksje i wysypki skórne. Mogą wystąpić lub nasilać się zaburzenia czynności wątroby. Lek może powodować agranulocytozę, trombocytopenię lub eozynofilię. Rzadko podczas długotrwałego stosowania u kobiet mogą wystąpić: nadmierne owłosienie, pogrubienie głosu, zaburzenia miesiączkowania i krwawienia postmenopauzalne. U mężczyzn ginekomastia i zmniejszenie potencji. Występowanie ginekomastii jest proporcjonalne do przyjmowanych dawek i czasu leczenia spironolaktonem.
Interakcje
Hiperkaliemia w połączeniu z amiloridem, triamterenem, solami potasu, kaptoprilem. Nasilone działanie hipotensyjne w połączeniu z lekami przeciwnadciśnieniowymi, diuretykami ( w przypadku równoczesnego stosowania dawki leków leków hipotensyjnych należy zmniejszyć). Lek powoduje zwiększenie stężenia litu w osoczu i ryzyko wystąpienia działań toksycznych (wskazana kontrola stężenia litu w surowicy, w przypadkach koniecznych należy zmniejszyć dawkę). Równoczesne stosowanie spironolaktonu z NLPZ i inhibitorami konwertazy moze powodować niewydolność nerek i hiperkaliemię. W skojarzeniu z metforminą istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej. Indometacyna, fenylobutazon, kortykosteroidy działajace ogólnoustrojowo podawane łącznie ze spironolaktonem mogą powodować zmniejszenie działania hipotensyjnego spironolaktonu. Leki psycholeptyczne nasilają działanie obniżające ciśnienie i mogą powodować niedociśnienie ortostatyczne. Podwyższa stężenie digoksyny i zwiększa ryzyko działań niepożądanych. Karbenoksolon zmniejsza przeciwnadciśnieniowe działanie spironolaktonu. Spironolakton osłabia działanie noradrenaliny.
Dawkowanie
Doustnie w dawkach podzielonych. Dorośli. Hiperaldosteronizm pierwotny - 100-400 mg na dobę przed zabiegiem operacyjnym. W długotrwałym leczeniu pacjentów z nieoperacyjnym gruczolakiem nadnercza należy podawać najmniejszą, indywidualnie ustaloną skuteczną dawkę. Po każdych dwóch tygodniach terapii początkowa dawka może być zmniejszana w celu określenia najmniejszej skutecznej dawki leku. Obrzęki (zastoinowa niewydolność krążenia, marskość wątroby, zespół nerczycowy) - dawka początkowa wynosi 50-300 mg na dobę, dawka podtrzymująca 50-100 mg na dobę. Nadciśnienie tętnicze samoistne - początkowa dawka dobowa wynosi 50-100 mg w dwóch dawkach podzielonych, w skojarzeniu z lekami przeciwnadciśnieniowymi. Hipokaliemia spowodowana stosowaniem innych leków moczopędnych - 25-100 mg na dobę w dwóch dawkach podzielonych. Dzieci. Początkowa dawka 2-3 mg/kg m.c./dobę w dawkach podzielonych. Dawka podtrzymująca 1-1,5 mg/kg m.c./dobę w dawkach podzielonych. Tabletki można rozkruszyć i podawać z płynem do picia.
Uwagi
Szczególnie na początku leczenia pacjenci nie powinni prowadzić pojazdów i obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu. Podczas długotrwałej kuracji możliwość prowadzenia pojazdów uzależniona jest od nasilenia działań niepożądanych.
70. Hytrin
Antihypertensivum, prostatostaticum |
|
ATC: C 02 CA , G 04 CA 03 |
|
|
tabl.: (1 mg+2 mg+5 mg) 7 szt.+14 szt.+7 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl.: (2 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl.: (5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
tabl.: (10 mg) 28 szt. |
(Rp) |
30% |
Skład
1 tabl. zawiera 1 mg, 2 mg, 5 mg lub 10 mg terazosyny w postaci chlorowodorku. Opakowanie dla osób rozpoczynających leczenie: tabl. 1 mg + tabl. 2 mg + tabl. 5 mg; do kontynuacji leczenia: tabl. 2 mg, 5 mg lub 10 mg.
Działanie
Terazosyna (pochodna chinazoliny) blokuje wybiórczo postsynaptyczne receptory α1-adrenergiczne. Działanie hipotensyjne polega na rozszerzeniu naczyń obwodowych, co prowadzi do zmniejszenia obwodowego oporu naczyniowego. Lek powoduje obniżenie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, zarówno w pozycji leżącej, jak i stojącej. Blokowanie receptorów α1-adrenergicznych wpływa na poprawę hydrodynamiki moczu u pacjentów z upośledzeniem jego odpływu z pęcherza moczowego w łagodnym przeroście gruczołu krokowego. Ponadto terazosyna powoduje zmniejszenie stężenia lipoprotein LDL i VLDL, nie zmieniając stężenia lipoprotein HDL. Po podaniu doustnym terazosyna wchłania się bardzo dobrze z przewodu pokarmowego (pokarm nie wpływa na biodostępność leku). W dużym procencie wiąże się z białkami osocza. Maksymalne stężenie we krwi występuje po 1 h od podania. T0,5 wynosi około 12 h. W niewielkim stopniu jest metabolizowana w wątrobie. Wydalana jest z moczem (40%) i kałem (60%).
Wskazania
Leczenie objawowe łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Leczenie nadciśnienia tętniczego (w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym z innymi lekami hipotensyjnymi).
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na terazosynę i pochodne chinazoliny lub pozostałe składniki preparatu.
Środki ostrożności
U niektórych pacjentów lek może spowodować znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności leku u dzieci.
Ciąża i okres karmienia piersią
W ciąży lub w okresie karmienia piersią stosować jedynie w przypadkach, gdy oczekiwane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu lub dziecka.
Działanie niepożądane
Terazosyna, podobnie jak inne leki blokujące receptory α1-adrenergiczne, może powodować znaczne obniżenie ciśnienia krwi, zwłaszcza hipotonię ortostatyczną (z zawrotami głowy) i omdlenie związane z przyjęciem pierwszej lub kilku pierwszych dawek leku. Ponadto mogą wystąpić: osłabienie, bóle głowy, bóle pleców, kołatanie lub przyśpieszona akcja serca, nudności, obrzęki obwodowe, bóle kończyn, uczucie osłabienia, zmęczenie, senność, nerwowość, duszność, zaburzenia widzenia, a także zmniejszony popęd płciowy, impotencja. Rzadko priapizm (często bolesny), trombocytopenia, reakcja anafilaktyczna. Zwykle objawy ustępują w trakcie leczenia bez konieczności zmniejszania dawki. W badanich laboratoryjnych jako wyraz rozcieńczenia krwi niewielkie obniżenie parametrów czerwonokrwinkowych (Ht, Hb), liczby leukocytów oraz zmniejszenie stężenia białka całkowitego i albumin w surowicy krwi.
Interakcje
Nasila działanie leków moczopędnych lub innych leków hipotensyjnych.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli: dawka początkowa wynosi 1 mg raz na dobę wieczorem przed snem; przy braku działań niepożądanych po 7 dniach dawkę można zwiększać stopniowo do osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego. Łagodny przerost gruczołu krokowego: 5-10 mg raz na dobę. Nadciśnienie tętnicze: 1-5 mg raz na dobę (u niektórych pacjentów konieczne jest zwiększenie dawki do 20 mg na dobę w celu osiągnięcia efektu terapeutycznego). W celu sprawdzenia podobieństwa między maksymalnymi i minimalnymi reakcjami organizmu na preparat należy regularnie kontrolować ciśnienie krwi, tj. przed i 2-3 h po przyjęciu leku.
Uwagi
Po każdej przerwie w przyjmowaniu leku, leczenie należy rozpoczynać od dawki początkowej, tj. 1 mg raz na dobę wieczorem przed snem. Podczas jednoczesnego stosowania leku moczopędnego lub innego leku o działaniu hipotensyjnym, może być konieczne zmniejszenie i ponowne dobranie dawki terazosyny. Ze względu na możliwość wystąpienia senności podczas leczenia, należy zachować ostrożność w czasie prowadzenia pojazdów lub obsługi urządzeń mechanicznych.
71. Binazin®
Antihypertensivum |
|
ATC: C 02 DB |
|
|
tabl.: (20 mg) 30 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. zawiera 20 mg chlorowodorku todralazyny.
Działanie
Pochodna hydrazynoftalazyny o najmniejszej toksyczności. Obniża ciśnienie tętnicze krwi, przede wszystkim rozkurczowe. Rozszerza tętniczki obwodowe poprzez bezpośrednie działanie miolityczne, zmniejsza opór naczyniowy, zwiększa przepływ krwi, głównie w nerkach i o.u.n., zwiększa przesączanie kłębkowe. Działa również α- i β-adrenolitycznie. W większych dawkach działa psychodepresyjnie. Łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego, maksymalne stężenie we krwi występuje po 15 min. T0,5 wynosi 25 min jest zależny od fenotypu acetylacji. Wydala się z moczem, głównie w postaci metabolitów. Efekt terapeutyczny występuje zwykle po kilku dniach stosowania leku.
Wskazania
Nadciśnienie tętnicze I° i II°, zwykle w leczeniu skojarzonym z β-blokerami, tiazydowymi lekami moczopędnymi, rezerpiną.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na pochodne hydrazynoftalazyny, niewydolność wieńcowa, zaburzenia krążenia mózgowego, choroby zastawki dwudzielnej m.in. poreumatyczne uszkodzenie zastawki dwudzielnej, ciąża, okres karmienia piersią, porfiria. Przeciwwskazania względne: upośledzona czynność wątroby i nerek.
Działanie niepożądane
Przyspieszenie czynności serca, uczucie kołatania serca, bóle wieńcowe, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, brak łaknienia, biegunka, rzadziej hipotonia ortostatyczna, zatrzymanie płynów w organizmie, obrzęk błony śluzowej nosa. Przy długotrwałym stosowaniu może wystąpić toczniopodobny zespół pohydralazynowy.
Interakcje
Potęguje działanie hipotensyjne innych leków przeciwnadciśnieniowych. Korzystne jest skojarzenie z diuretykami tiazydowymi (zmniejszenie retencji płynów) oraz z β-adrenolitykami (zmniejszają tachykardię). Nasila działanie depresyjne alkoholu i nasenne barbituranów. W celu zmniejszenia działania hipotensyjnego nie należy podawać adrenaliny, gdyż przyspiesza ona czynność serca.
Dawkowanie
Doustnie, dorośli: 3 razy na dobę 20-40 mg.
71. Gopten® 0,5; Gopten® 1,0; Gopten® 2,0
Inhibitor ACE, antihypertensivum |
|
ATC: C 09 AA 10 |
|
|
kaps.: (0,5 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
kaps.: (0,5 mg) 40 szt. |
(Rp) |
R |
kaps.: (1 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
kaps.: (2 mg) 28 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 kaps. zawiera 0,5 mg, 1 mg lub 2 mg trandolaprylu.
Działanie
Lek z grupy inhibitorów enzymu przekształcającego angiotensynę I w angiotensynę II. Trandolapryl jest prolekiem - w wątrobie hydrolizowanym do aktywnego metabolitu - trandolaprylatu, który jest właściwym inhibitorem ACE. Podawanie trandolaprylu powoduje zmniejszenie stężenia angiotensyny II, aldosteronu i natriuretycznego czynnika przedsionkowego (ANF) oraz zwiększenie aktywności reniny i stężenia angiotensyny I w osoczu. Trandolapryl działa modulująco na układ renina-angiotensyna-aldosteron, który odgrywa istotną rolę w regulacji objętości krwi oraz ciśnienia tętniczego krwi i wywiera korzystne działanie hipotensyjne. Podawanie trandolaprylu w dawkach leczniczych pacjentom z nadciśnieniem tętniczym powoduje istotne obniżenie ciśnienia tętniczego mierzonego w pozycji leżącej oraz stojącej. U pacjentów leczonych obserwowano ustępowanie przerostu serca z poprawą czynności rozkurczowej i zwiększenie podatności tętnic. Po podaniu doustnym szybko wchłania się z przewodu pokarmowego (obecność pokarmu nie wpływa na wchłanianie leku), biodostępność leku wynosi około 40-60%. Trandolapryl jest metabolizowany do trandolaprylatu, który osiąga maksymalne stężenie w osoczu po 4-6 h. Trandolaprylat łączy się w około 80% z białkami osocza (głównie albuminami), co umożliwia jego równomierną dystrybucję i uwalnianie w organizmie. Początek efektu hipotensyjnego występuje po około 30 min po podaniu leku. Maksymalny efekt działania - po około 4 h po dawce dobowej 4 mg, - po około 6 h po dawce 2 mg i po około 8 h po dawce 0,5 mg. Działanie leku utrzymuje się około 24 h. Stan równowagi farmakodynamicznej lek osiąga po około 4 dobach. Efektywny czas połowiczej eliminacji wynosi 16-24 h. Wydalany w około 33% z moczem (w tym około 10% w postaci nie zmienionej) i w 66% z kałem; nie wykazuje tendencji do kumulacji w organizmie.
Wskazania
Łagodne lub umiarkowane nadciśnienie tętnicze. Zaburzenia czynności lewej komory po zawale mięśnia sercowego. Objawowa niewydolność serca.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na trandolapryl lub pozostałe składniki preparatu. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie związany z wcześniejszym stosowaniem inhibitorów ACE. Dziedziczny lub samoistny obrzęk naczynioruchowy. Ciąża i okres karmienia piersią.
Środki ostrożności
Trandolaprylu nie należy stosować u pacjentów ze zwężeniem tętnicy głównej lub zwężeniem drogi odpływu. U pacjentów z ciężką niewydolnością nerek konieczne może być zmniejszenie dawki trandolaprylu oraz monitorowanie czynności nerek. U pacjentów z niewydolnością nerek, z zastoinową niewydolnością serca, z jednostronnym lub obustronnym zwężeniem tętnicy nerkowej, zwężeniem tętnicy nerkowej jedynej nerki oraz po przeszczepie nerki, istnieje ryzyko nasilenia się zaburzeń czynności nerek. U pacjentów z niewydolnością wątroby należy zachować szczególną ostrożność. Ostrożnie stosować u pacjentów w podeszłym wieku leczonych równocześnie diuretykami, z zastoinową niewydolnością serca lub niewydolnością nerek lub wątroby. U pacjentów z kolagenozą (w tym toczeń rumieniowaty i twardzina układowa), szczególnie gdy związana jest z niewydolnością nerek oraz równoczesnym stosowaniem kortykosteroidów i antymetabolitów, należy regularnie kontrolować liczbę białych krwinek i stężenie białka w moczu. Podczas leczenia preparatem nie wolno przeprowadzać dializy ani hemofiltracji z użyciem błon z metylosiarczanu poliakrylonitrylu o wysokim współczynniku przepływu ze względu na ryzyko reakcji anafilaktycznych. Brak wystarczającego doświadczenia w leczeniu trandolaprylem pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, pacjentów dializowanych, dzieci.
Ciąża i okres karmienia piersią
Lek jest przeciwwskazany w ciąży i okresie karmienia piersią. W czasie leczenia preparatem należy unikać zajścia w ciążę.
Działanie niepożądane
W początkowej fazie leczenia oraz u pacjentów odwodnionych w związku z podawaniem leków moczopędnych, z hiponatremią, po uprzednim stosowaniu leków moczopędnych, u chorych z niewydolnością mięśnia sercowego, bardzo wysokim nadciśnieniem tętniczym, a także po zwiększeniu dawki preparatu, może wystąpić nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego, z takimi objawami jak: zawroty głowy, ból głowy, kołatanie serca, kaszel, nudności, świąd, wysypka, astenia, złe samopoczucie. Po wprowadzeniu leku na rynek informowano o następujących działaniach niepożądanych związanych ze stosowaniem leku jak: zapalenie oskrzeli; agranulocytoza, leukopenia; reakcje nadwrażliwości, w tym świąd i wysypka; duszność; nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, suchość w jamie ustnej; obrzęk naczynioruchowy, łysienie, potliwość; gorączka; zwiększenie stężenia azotu mocznikowego i kreatyniny w surowicy, zmniejszenie liczby płytek krwi, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (AspAT i AlAT). Inne działania niepożądane zgłaszane w związku ze stosowaniem leków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny: pancytopenia; przemijające napady niedokrwienne; choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego, blok przedsionkowo-komorowy, rzadkoskurcz, zatrzymanie akcji serca, częstoskurcz; krwotoki śródmózgowe; zapalenie trzustki; rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona, toksyczna rozpływna martwica naskórka; bóle mięśni; zmniejszenie stężenia hemoglobiny i zmniejszenie wartości hematokrytu.
Interakcje
Stosowanie trandolaprylu jednocześnie z lekami moczopędnymi lub innymi lekami hipotensyjnymi może nasilać działanie hipotensyjne. Leki moczopędne oszczędzające potas (spironolakton, amiloryd, triamteren) lub podawanie potasu może zwiększyć zagrożenie hiperkaliemią, zwłaszcza u pacjentów z niewydolnością nerek. Trandolapryl może zmniejszać utratę potasu wywołaną przez tiazydowe leki moczopędne. Jednoczesne stosowanie trandolaprylu z lekami przeciwcukrzycowymi może nasilać ich działanie obniżające stężenie glukozy we krwi, stwarzając zagrożenie hipoglikemią. Trandolapryl może zmniejszać wydalanie litu. Inhibitory konwertazy angiotensyny mogą nasilać działanie niektórych leków znieczulających. Stosowanie w skojarzeniu z inhibitorami konwertazy angiotensyny cytostatyków, leków immunosupresyjnych lub kortykosteroidów o działaniu układowym może zwiększać zagrożenie leukopenią. U pacjentów z zaburzeniami czynności lewej komory po zawale serca nie stwierdzono interakcji klinicznych, gdy trandolapryl podawano w skojarzeniu z lekami trombolitycznymi, lekami przeciwzakrzepowymi, kwasem acetylosalicylowym, lekami β-adrenolitycznymi, antagonistami wapnia, nitratami lub digoksyną.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli. Nadciśnienie tętnicze: zalecana dawka początkowa wynosi 0,5-2 mg raz na dobę; dawkę można stopniowo podwajać, co 1-4 tyg., uwzględniając reakcję pacjenta na preparat, aż do osiągnięcia maksymalnej dawki 4-8 mg na dobę; dawka podtrzymująca wynosi zazwyczaj 1-4 mg na dobę. Jeżeli reakcja pacjenta na dawkę 4-8 mg na dobę jest niezadawalająca, należy rozważyć podawanie preparatu w skojarzeniu z lekami moczopędnymi i/lub lekami blokującymi kanał wapniowy. Zaburzenia czynności lewej komory po zawale serca: leczenie należy rozpoczynać w 3. dobie zawału serca, podając jednorazową dawkę 0,5-1 mg raz na dobę; następnie dawkę należy stopniowo zwiększać, maksymalnie do 4 mg raz na dobę.
U pacjentów w podeszłym wieku z prawidłową czynnością nerek dostosowanie dawki nie jest konieczne. U pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek (klirens kreatyniny 30-70 ml/min) nie ma konieczności zmiany dawkowania; z cięższą niewydolnością nerek (klirens 10-30 ml/min) początkowa dawka wynosi 0,5 mg, w razie konieczności dawkę można zwiększyć; z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny poniżej 10 ml/min) zaleca się dawkę 0,5 mg raz na dobę, maksymalna dawka dobowa wynosi 2 mg raz na dobę. U pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby dawka początkowa wynosi 0,5 mg raz na dobę pod ścisłą kontrolą. Leki moczopędne należy odstawić co najmniej 3 dni przed zastosowaniem trandolaprylu. Pacjenci z hipotonią i zmniejszeniem objętości krwi krążącej powinni przyjmować początkową dawkę 0,5 mg raz na dobę. U pacjentów z nadciśnieniem złośliwym lub ciężką niewydolnością mięśnia sercowego leczenie preparatem należy rozpoczynać w warunkach szpitalnych.
Kapsułki można przyjmować przed, podczas lub po posiłku, popijając płynem.
Uwagi
Podczas leczenia należy kontrolować czynność nerek, szczególnie w pierwszych tygodniach stosowania leku oraz po każdym zwiększeniu dawki. Lek może zaburzać sprawność psychoruchową i w związku z tym powodować upośledzenie zdolności prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługi maszyn; szczególnie na początku leczenia i w połączeniu z alkoholem.
72. Venoruton® 300
Venoruton® forte
Vasoprotectivum |
|
ATC: C 05 CA 04 |
|
|
kaps.: (300 mg) 50 szt. |
|
PP |
tabl.: (500 mg) 30 szt. |
(Rp) |
PP |
Skład
1 kaps. zawiera 300 mg; 1 tabl. forte zawiera 500 mg okserutyny w postaci standaryzowanej mieszaniny o-(β-hydroksyetylo)-rutozydów.
Działanie
Preparat o działaniu ochronnym na naczynia krwionośne. Rutozydy zmniejszają przepuszczalność kapilar i zwiększają ich odporność, likwidując obrzęki. Poprawiają przepływ krwi przez żyły. Chronią naczynia włosowate przed oksydacyjnym działaniem aktywnych elementów morfotycznych krwi. Maksymalne stężenie we krwi jest wykrywane po 2-9 h po podaniu. W około 30% wiążą się z białkami osocza. T0,5 wynosi 13-25 h. Metabolizm zachodzi w wątrobie. Wydalane są przez nerki i z żółcią.
Wskazania
Przewlekła niewydolność żylna (bóle i obrzęki kończyn dolnych, skurcze mięśni i zaburzenia czucia), żylaki podudzi, choroby skórne pochodzenia naczyniowego, owrzodzenia podudzi, żylaki odbytu. Wspomagająco w mikroangiopatiach w przebiegu cukrzycy.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu.
Ciąża i okres karmienia piersią
Preparat nie powinien być stosowany w I trymestrze ciąży.
Działanie niepożądane
Rzadko: zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (wzdęcia, biegunka, dolegliwości żołądkowe), ból i zawroty głowy, zmęczenie, wysypki skórne, zaczerwienienie twarzy, świąd.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: kapsułki 300 mg: 1 kaps. 2-3 razy dziennie do ustąpienia objawów, następnie podtrzymująco lub w przypadku nawrotu objawów 1 kaps. 2 razy dziennie; tabletki 500 mg: 1 tabl. 2 razy dziennie do ustąpienia objawów, następnie podtrzymująco lub w przypadku nawrotu objawów 1 tabl. raz dziennie. Preparat należy połykać w całości, podczas posiłku.
73. Diovan® 80; Diovan® 160
Antihypertensivum |
|
ATC: C 09 CA 03 |
|
|
tabl. powl.: (80 mg) 28 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl. powl.: (160 mg) 14 szt. |
(Rp) |
50% |
tabl. powl.: (160 mg) 28 szt. |
(Rp) |
50% |
Skład
1 tabl. powl. zawiera 80 mg lub 160 mg walsartanu.
Działanie
Lek obniżający ciśnienie tętnicze krwi bez wpływu na częstość akcji serca. Specyficzny antagonista receptora angiotensyny II (AT1); selektywnie wiąże się z receptorem AT1 blokując efekty działania angiotensyny II bez wpływania na źródło i drogę jej syntezy. Nie wiąże się i nie blokuje innych receptorów hormonalnych ani kanałów jonowych istotnych dla regulacji w układzie krążenia. Pozbawiony jest działania agonistycznego, nie jest też inhibitorem kininazy II (enzymu rozkładającego bradykininę), dzięki czemu nie nasila efektów działania zależnych od bradykininy (nie powoduje obrzęków). Szybko wchłania się po podaniu doustnym (biodostępność około 23%), w 94-97% wiąże się z białkami osocza, głównie albuminami. Początek działania hipotensyjnego występuje po około 2 h, efekt maksymalny - po około 4-6 h, działanie utrzymuje się przez 24 h. Wydalany jest głównie w postaci nie zmienionej z żółcią (83%) i moczem (13%), w niewielkim stopniu metabolizowany jest do nieczynnego farmakologicznie hydroksymetabolitu. T0,5α wynosi poniżej 1 h; T0,5β - około 9 h. Lek nie jest eliminowany z organizmu drogą hemodializy.
Wskazania
Leczenie nadciśnienia tętniczego samoistnego.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na walsartan. Ciężka niewydolność wątroby, marskość żółciowa wątroby, cholestaza; ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny < 10 ml/min), dializoterapia; pierwotny aldosteronizm, ciąża (zależność przepływu nerkowego u płodu od rozwoju układu renina-angiotensyna rozpoczyna się u człowieka w II trymestrze ciąży; z badań nad inhibitorami ACE wiadomo, że przez wpływ tej grupy leków na układ renina-angiotensyna płodu może dojść do uszkodzenia i śmierci płodu), okres karmienia piersią (nie wiadomo czy jest wydzielany z pokarmem kobiecym), dzieci (brak badań). Należy zachować ostrożność u chorych ze zmniejszoną objętością krwi krążącej, poważnym niedoborem sodu, upośledzoną czynnością wątroby (w łagodnym i umiarkowanym upośledzeniu czynności wątroby działanie walsartanu jest około dwukrotnie silniejsze), otrzymujących potas lub leki zwiększające stężenie potasu we krwi. Przez analogię do innych leków wpływających na układ renina-angiotensyna zaleca się ostrożność u pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy jedynej nerki, zwężeniem aorty lub zastawki dwudzielnej, kardiomiopatią przerostową zawężającą. Chorzy w podeszłym wieku, z upośledzoną czynnością nerek (klirens kreatyniny > 10 ml/min) nie wymagają modyfikowania dawkowania.
Działanie niepożądane
W czasie leczenia mogą wystąpić: ból i zawroty głowy, uczucie zmęczenia, kaszel, nudności, biegunka, objawy grypopodobne, bóle pleców, żołądka lub stawów. Rzadko: osłabienie, zaburzenia snu, zapalenie spojówek, łzawienie, krwawienie z nosa, kurcze mięśni, depresja, nerwobóle, zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit. Bardzo rzadko może wystąpić reakcja alergiczna w postaci obrzęku naczynioruchowego (opisano jeden przypadek). W badaniach laboratoryjnych stwierdzano: neutropenię, obniżenie wartości hematokrytu, stężenia hemoglobiny, podwyższenie stężenia kreatyniny, potasu i bilirubiny; niekiedy - pogorszenie wątrobowych prób czynnościowych.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie potasu i leków podwyższających stężenie potasu we krwi grozi hiperkaliemią. Nie stwierdzono istotnych klinicznie interakcji z lekami: atenololem, amlodypiną, glibenklamidem, hydrochlorotiazydem, furosemidem, digoksyną, warfaryną, cymetydyną, indometacyną. Jednoczesne stosowanie z innymi lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze nasila efekt hipotensyjny. Jednoczesne stosowanie litu wymaga monitorowania jego stężenia we krwi.
Dawkowanie
Dorośli: 80 mg raz dziennie; przy braku efektu dawkę można zwiększyć do 160 mg na dobę. Przyjmować doustnie niezależnie od posiłku, popić płynem.
74. Isoptin® 40; Isoptin® 80
Isoptin® SR
Isoptin® SR-E 240
Vasodilatans, antihypertensivum, antiarrhythmicum |
|
ATC: C 08 DA 01 |
|
|
tabl. powl.: (40 mg) 40 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. powl.: (80 mg) 40 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (120 mg) 40 szt. |
(Rp) |
R |
tabl. o przedł. uwalnianiu: (240 mg) 20 szt. |
(Rp) |
R |
Skład
1 tabl. zawiera 40 mg lub 80 mg chlorowodorku werapamilu. 1 tabl. o przedłużonym uwalnianiu zawiera 120 mg lub 240 mg chlorowodorku werapamilu.
Działanie
Antagonista wapnia, hamujący przezbłonowy napływ jonów wapnia do komórek mięśnia serca i komórek mięśni gładkich naczyń, co prowadzi do zwolnienia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, zmniejszenia pracy oraz zapotrzebowania mięśnia serca w tlen, do rozszerzenia naczyń, zmniejszenia oporu obwodowego. Rozszerza również naczynia wieńcowe. Działa skutecznie w nadkomorowych zaburzeniach rytmu (częstoskurcz nadkomorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór, przedwczesne pobudzenia nadkomorowe), w tym w arytmiach spowodowanych niedokrwieniem mięśnia serca. Należy do klasy IV leków przeciwarytmicznych - hamuje narastanie i skraca czas trwania potencjału czynnościowego w komórkach układu bodźcoprzewodzącego. Obniża ciśnienie krwi skurczowe i rozkurczowe. Nie jest skuteczny w zaburzeniach rytmu spowodowanych zespołem preekscytacji - wpływ na przewodzenie przez drogę dodatkową i pęczek Hisa jest niewielki. Po podaniu doustnym ponad 90% dawki leku wchłania się z przewodu pokarmowego. Wiąże się z białkami osocza w około 90%. Jest metabolizowany w wątrobie do N- i O-dealkilowych pochodnych. Lek i jego metabolity są wydalane głównie z moczem, z tego 3-4 % - w postaci nie zmienionej. W ciągu 24 h jest wydalane z moczem około 50% podanej dawki, w ciągu 48 h - 55-60% i w ciągu 5 dni od podania - 70%. Z kałem jest wydalane do 16% podanej dawki. T0,5 po jednorazowym podaniu dożylnym lub doustnym wynosi odpowiednio 3-7 h; po wielokrotnym podawaniu wartości ulegają wydłużeniu. Lek przenika przez barierę łożyska i do mleka matki.
Wskazania
Profilaktycznie i leczniczo w stanach niewystarczającego zaopatrzenia mięśnia sercowego w tlen (choroba wieńcowa serca): przewlekła stabilna dusznica bolesna (klasyczna dusznica wysiłkowa), dusznica spoczynkowa, włącznie z naczynioskurczową (dusznica Printzmetala), niestabilna dusznica bolesna (postępująca dusznica przedzawałowa), dusznica bolesna po przebytym zawale serca. Nadciśnienie tętnicze. Zaburzenia rytmu serca, takie jak nadkomorowy częstoskurcz napadowy, migotanie i trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór z wyłączeniem zespołu WPW.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na werapamil lub pozostałe składniki preparatu. Niewyrównana niewydolność serca. Wstrząs kardiogenny. Świeży powikłany zawał mięśnia sercowego (z bradykardią, hipotonią, niewydolnością lewokomorową). Ciężkie zaburzenia przewodzenia: blok przedsionkowo-komorowy II° i III°, zespół chorego węzła zatokowego, trzepotanie lub migotanie przedsionków przy równoczesnym występowaniu zespołów preekscytacji (np. zespół WPW). Bradykardia. Niedociśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe poniżej 90 mm Hg). Równoczesne dożylne stosowanie leków β-adrenergicznych. Preparatu nie należy stosować jednocześnie z sokiem grejpfrutowym. Ostrożnie stosować w bloku przedsionkowo-komorowym I°, kardiomiopatii przerostowej, zaburzeniach czynności wątroby lub nerek oraz u osób w podeszłym wieku. W ciąży (szczególnie w I trymestrze) oraz w okresie karmienia piersią lek może być stosowany jedynie w przypadkach, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu lub karmionego dziecka.
Działanie niepożądane
Niekiedy mogą wystąpić zaparcia, ból i zawroty głowy, nudności, obrzęki obwodowe, szczególnie okolicy kostek, hipotonia ortostatyczna, nasilenie objawów niewydolności krążenia, uczucie zmęczenia lub duszności, bradykardia poniżej 50/min., blok przedsionkowo-komorowy, skórne odczyny alergiczne, w pojedynczych przypadkach pokrzywka, erytrodermia, zespół Stevensa-Johnsona, zaczerwienienie twarzy, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, fosfatazy alkalicznej oraz zwiększenie stężenia bilirubiny we krwi. W wyjątkowych przypadkach obserwowano odwracalny przerost dziąseł, u starszych pacjentów, po długotrwałym leczeniu wyjątkowo odwracalną ginekomastię i zwiększenie stężenia prolaktyny.
Interakcje
Nasila działanie β-blokerów - wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia bradykardii, zaburzeń przewodzenia przedsionkowo-komorowego, hipotonii, niewydolności krążenia, nasila działanie leków hipotensyjnych, innych leków przeciwarytmicznych: przy stosowaniu z disopyramidem może zostać spotęgowany efekt inotropowo ujemny - disopyramid można zastosować 48 h przed lub 24 h po podaniu werapamilu, z chinidyną może spowodować hipotensję, równoczesne przyjmowanie glikozydów naparstnicy wymaga znacznej ostrożności - stosowanie werapamilu powoduje zwiększenie stężenia naparstnicy we krwi. Amiodaron nasila działanie werapamilu. Werapamil może spowodować również zwiększenie stężenia karbamazepiny i teofilliny, zmniejszenie stężenia i nasilenie neurotoksycznych działań niepożądanych soli litu. Werapamil powoduje zwiększenie stężenia cyklosporyny we krwi, rifampicyna zmniejsza biodostępność werapamilu, podczas równoczesnego leczenia fenobarbitalem zwiększa się klirens werapamilu. Werapamil może nasilić działanie preparatów blokujących przewodzenie nerwowo-mięśniowe, używanych w anestezji. Sole wapnia podane dożylnie osłabiają lub neutralizują działanie werapamilu.
Dawkowanie
Doustnie, indywidualnie. Tabletki 40 mg i 80 mg. Dorośli: najczęściej 40-80 mg 3-4 razy dziennie. W razie konieczności podawania większych dawek zaleca się stosowanie preparatu Isoptin SR 120 mg lub 240 mg. W leczeniu długotrwałym nie należy przekraczać dobowej dawki 480 mg. Dzieci do 6 r.ż. - 40 mg 2-3 razy dziennie; dzieci w wieku szkolnym - 40-120 mg 2-3 razy dziennie (maksymalnie 360 mg dziennie).
Tabletki o przedłużonym uwalnianiu 120 mg i 240 mg. Zazwyczaj stosuje się 120-240 mg co 12 h. W leczeniu długotrwałym nie należy przekraczać dawki 480 mg/dobę. U dzieci oraz dorosłych wymagających mniejszych dawek zaleca się stosowanie tabletek zawierających mniejszą dawkę - Isoptin 40 mg.
U pacjentów z upośledzoną czynnością wątroby leczenie należy rozpocząć od mniejszych dawek (np. u pacjentów z marskością wątroby początkowo 40 mg 2-3 razy dziennie).
Tabletki należy połykać bez rozgryzania, w trakcie lub bezpośrednio po posiłku z niewielką ilością płynu.
Uwagi
W zależności od indywidualnej reakcji, szczególnie w początkowym okresie przyjmowania, może wystąpić upośledzenie reakcji i zdolności do prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.