Literatura :

1. W. Gos „Sprawozdawczość finansowa przedsiębiorstw”

2. W. Gabrusewicz, M. Remlein „Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa”

Egzamin ! Test z krótkimi zadaniami ok 26 pytań

Wymogi, cechy i zadania sprawozdawczości finansowej

1. Pomiar

2. Zapisywanie informacji na urządzeniach ( księgowanie)

3. Sporządzanie sprawozdań finansowych

Sprawozdawczość

Ogół sprawozdań, które mają charakter liczbowy, wyróżniamy sprawozdania:

1. rzeczowe - prezentują dane liczbowe w jednostkach naturalnych

2. finansowe - prezentują dane liczbowe w jednostkach wartościowych (źródłem danych dla tych sprawozdań jest ewidencja księgowa).

Informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych:

1. Pozwalają na określenie stanu faktycznego, sytuacji finansowej i majątkowej podmiotu gospodarczego

2. Umożliwiają ocenę realizacji zamówień

3. Stwarzają podstawy analizy działalności gospodarczej

4. Tworzą podstawy kontroli i planowania

5. Ułatwiają podejmowanie decyzji

Klasyfikacja sprawozdań finansowych:

1. Ze względu na częstotliwość

• operatywne ( dzienne, dekadowe)

• krótkookresowe (miesięczne, kwartalne, półroczne)

• roczne

Ze względu na zakres przedmiotowy

• jednostkowe - dotyczące pojedynczej jednostki

• zbiorcze - dotyczące grupy jednostek

• Ze względu na stopień uogólnienia

• syntetyczne (ujmujące ogólne informacje o całej jednostce)

• analityczne (ujmujące informacje o wybranym problemie lub dotyczące wycinka działalności jednostki)

• Ze względu na odbiorców sprawozdania

• Wewnętrzne

• zewnętrzne

Sprawozdanie finansowe

Stanowi uporządkowane zestawienie informacji o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, o jej wyniku finansowym oraz przeprowadzanych przez nią transakcji sporządzone na określony moment czasowy, tzn. dzień bilansowy.

Sprawozdanie finansowe sporządza się na określony moment bilansowy, na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych.

Księgi rachunkowe zamyka się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od zaistnienia powyższych zdarzeń:

1. na dzień kończący rok obrotowy

2. na dzień zakończenia działalności

3. na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej

4. na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeśli w wyniku tego zdarzenia powstaje nowa jednostka

5. na dzień poprzedzający postawienie jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenie upadłości

6. na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami

Czynności przygotowawcze do sporządzenia sprawozdania finansowego

1. Ustalenie terminu

2. Przeprowadzenie inwentaryzacji

3. Przekształcenie wyceny bieżącej w wycenę bilansową

4. Wprowadzenie do ksiąg rachunkowych korekt wynikających z przeprowadzonej inwentaryzacji i dokonanego przekształcenia wyceny

5. Uzgodnienie ksiąg pomocniczych (ewidencji analitycznej) z księgą główną (ewidencją syntetyczną)

6. Sporządzenie zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych

7. Sporządzanie sprawozdania finansowego

Cechy sprawozdania finansowego

1. rzetelność ( wiarygodność)

2. zrozumiałość ( przejrzystość)

3. istotność zawartych informacji

4. kompletność

5. sprawdzalność

6. jednolitość

7. terminowość

8. ciągłość

Wymogi formalno - prawne sprawozdania finansowego

1. data, na którą sporządza się sprawozdanie

2. nazwa i adres jednostki gospodarczej, której sprawozdanie dotyczy

3. data sporządzania sprawozdania ( nie później niż 3 miesiące od dnia bilansowego)

4. podpis osób odpowiedzialnych za jego sporządzanie

5. dane liczbowe z dokładnością z jaka są prowadzone księgi rachunkowe

6. sprawozdanie sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych stosując odpowiednio zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustala się wynik finansowy

Klasyfikacja rocznych sprawozdań finansowych

Sprawozdania roczne:

• roczne jednostkowe SF - wszystkie jednostki, które stosują UoR

• łączne SF - jednostka, w skład której wchodzą jednostki organizacyjne sporządzające samodzielnie sprawozdania

• skonsolidowane SF - sporządza jednostka dominująca mająca siedzibę na terytorium RP

Elementy rocznego sprawozdania

1. bilans

2. rachunek zysków i strat

3. informacja dodatkowa ( która zawiera wprowadzenie do SF oraz dodatkowe informacje i wyjaśnienia)

4. zestawienie zmian w kapitale własnym

5. rachunek przepływów pieniężnych

Pozycje 1- 3 wszystkie jednostki gospodarcze, natomiast rachunek przepływów oraz zestawienie zmian w kapitale własnym sporządzają jednostki, których sprawozdania podlegają badaniu i ogłaszaniu.

Jednostki o dużym znaczeniu, których sprawozdania podlegają obligatoryjnemu badaniu:

1. ZUS, banki

2. Jednostki działające na podstawie przepisów publicznych obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych

3. Jednostki działające w oparciu o przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy, emerytalnych

4. Spółki Akcyjne

5. Pozostałe jednostki, które w poprzednim roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe spełnia co najmniej 2 z 3 warunków:

1. Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełny etat wyniosło co najmniej 50 osób

2. Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej 2.500.000 €

3. Przychody netto ze sprzedaży produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowi równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 €

Zasady rachunkowości są jednocześnie zasadami SF

Zasady rachunkowości są regułami, konwencjami, wytycznymi w zakresie ksiąg rachunkowych oraz sporządzania i prezentacji SF.

Zasady:

1. Nadrzędne

• Zasada memoriału

• Zasada współmierności kosztów i przychodów

• Zasada ostrożnej wyceny

• Zasada kontynuacji działania

• Zasada ciągłości

• Szczegółowe

Naczelna zasada rachunkowości

Zasada true and fair view

Zasada prawdziwego i rzetelnego obrazu sytuacji finansowej




Wszelkie zdarzenia gospodarcze w ramach systemu rachunkowości należy przedstawić zgodnie z ich rzeczywistym, prawdziwym przebiegiem (bezstronnie)

1. Zasada memoriału w systemie rachunkowości należy ujmować operacje gospodarcze dotyczące powstania kosztów i przychodów niezależnie od ruchu środków pienięznych

2. Zasada kontynuacji działania opiera się na złożeniu, że działalność podmiotu gospodarczego w najbliższej przyszłości będzie kontynuowana. Przestrzeganie tej zasady nie wpływa na wycenę majątku i jego ujęcie w bilansie

3. Zasada współmierności kosztów i przychodów dotyczy prawidłowego ustalania wyniku finansowego, zgodnie z tą zasadą elementami wyniku finansowego mogą być tylko te koszty i przychody, które dotyczą danego okresu (są współmierne)

4. Zasada ostrożnej wyceny polega na zachowaniu rozwagi przy dokonywaniu wyceny poszczególnych składników majątku.

5. Zasada ciągłości zasada odnosi się do sposobu grupowania operacji gospodarczych oraz zasad wyceny majątku i ustalania wyniku finansowego i ich prezentacji w sprawozdaniu finansowym

6. Zasada istotności w rachunkowości mają być wykazywane informacje kompletne i kompleksowo, ale z możliwością uproszczeń

• informacja istotna to taka, której pominięcie może wpłynąć ujemnie na decyzje podejmowane przez odbiorców informacji.

Użytkownicy SF

Użytkownicy zewnętrzni	Użytkownicy wewnętrzni
Inwestorzy Kredytobiorcy Kontrahenci Organy podatkowe Rząd i jego agendy Społeczeństwo	1. Kierownictwo jednostki 2. Pracownicy 3. Związki zawodowe

BILANS

Bilans - sprawozdanie o zasobach majątkowych źródła finansowania

Podstawowe kategorie wyceny aktywów i pasywów

Bilans - jest to wartościowe, usystematyzowane zestawienie środków gospodarczych ( aktywów)

oraz źródeł pochodzenia tych środków ( pasywów), sporządzonych na ściśle określony dzień i w określonej przez regulacje prawne formie.

Podstawowe zasady sporządzania bilansu

1. Zasada równowagi bilansowej

2. Zasada segregacji

3. Zasada dnia bilansowego

4. Zasada ciągłości

5. Zasada kompletności

6. Zasady formalne

Metody sporządzania bilansu

Metoda netto - wartość składników aktywów i pasywów jest pomniejszona o odpowiednie odpisy

i korekty aktualizujące tę wartość

Metoda brutto - wartość składników aktywów i pasywów jest wykazywana w wartości księgowej bez pomniejszania o odpisy i korekty

Metoda mieszana - jest połączeniem metody brutto i netto, część składników bilansu jest wykazywana wg zasady netto, inne zgodnie z zasada brutto

Metoda netto

Poszczególne grupy składniki bilansu wykazywane są po korekcie ich wartości księgowej o określonej wartości np.:

1. Składniki aktywów trwałych - korekta o odpisy z tytułu umorzenia oraz odpisy aktualizujące

2. Składniki rzeczowych aktywów obrotowych - korekta o odpisy aktualizujące, odchylenia od cen ewidencyjnych

3. Należności - korekta z tytułu odpisów aktualizujących

4. Wynik finansowy bez względu na jego wartość wykazywany jest zawsze w pasywach

Zasady obowiązujące przy prezentacji składników w bilansie




Aktywa Pasywa

zasada wzrastającej zasada wzrastającego

płynności stopnia wymagalności

AKTYWA

to: kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości uzyskanie korzyści ekonomicznych

Dzielą się na aktywa trwałe i aktywa obrotowe.

Aktywa trwałe - są związane z jednostką dłużej niż 1 rok

Aktywa obrotowe - są związane z jednostką mniej niż 12 m-cy, przeznaczone do zużycia lub sprzedaży

KAPITAŁY WŁASNE

Reprezentują założyciela (właściciela) jednostki gospodarczej lub pochodzą z zysku wygospodarowanego przez jednostkę w trakcie jej działalności.

1. Fundusze ( kapitały) powierzone, reprezentują wkład ten może być wniesiony w formie pieniężnej lub rzeczowej

2. Fundusze (kapitały) samofinansowania powstają z przeznaczenia części wygospodarowanego przez jednostkę zysku

KAPITAŁY OBCE

(zobowiązania i rezerwy na zobowiązania )

Zobowiązania

to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowoduje wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki

Zobowiązania stanowią środki pieniężne, nie spłacone przez przedsiębiorstwo jego wierzycielom czyli dług danej jednostki wobec osób trzecich. W ramach zobowiązań można wyróżnić: wobec dostawców, wobec pracowników, publiczno - prawne, wekslowe, pozostałe.

Podstawowy podział zobowiązań w bilansie to:

• Rezerwy na zobowiązania

• Zobowiązania długoterminowe

• Zobowiązania krótkoterminowe

Podstawowe kategorie wyceny bilansowej aktywów i pasywów

1. Cena nabycia ( zastąpiono w pewnych wypadkach ceny zakupu)

2. Koszt wytworzenia

3. Cena sprzedaży netto

4. Wartość godziwa

5. Wartość nominalna

6. Kwota wymaganej zapłaty

7. Uzasadniona, wiarygodnie oszacowana wartość

Cena zakupu

Kwota należna sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publiczno - prawnym

Kwota należna sprzedającemu

-

VAT i akcyza do odliczenia

+

obciążenia publiczno-prawne ( Import)

-

rabaty i upusty

=

CANA ZAKUPU

Cena nabycia

Jest to cena zakupu powiększona o tzw. koszty związane z zakupem przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania.

Cena zakupu

+

koszt zakupu

=

CENA NABYCIA

Przykład

• kwota należna producentowi 10.000

• koszty transportu i ubezpieczenia 2.000

• VAT 22 % 2.640

Ustalić cenę zakupu i nabycia

Cena zakupu 10.000

Cena nabycia 12.000

Koszt wytworzenia

Koszty poniesione w bezpośrednim związki z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem produktu.

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się:

• Kosztów będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

• Kosztów ogólnego zarządu

• Kosztów magazynowania, chyba że są one niezbędne w procesie produkcji

• Kosztów sprzedaży

Bezpośrednie koszty produkcyjne

+

Uzasadniona część kosztów produkcyjnych pośrednich

=

KOSZT WYTWORZENIA PRODUKTU

Zamienne pośrednie koszty produkcji

+

część stałych kosztów produkcji

(odpowiadających poziomowi kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych)

=

UZASADNIONA CZĘŚĆ KOSZTÓW POŚREDNICH

Zamiany wynikające z UoR dot. Definicja kosztów wytworzenia

W jednostkach , których SF nie podlega obowiązkowemu badaniu i ogłaszaniu to jednostka może do kosztów doliczyć koszty pośrednie związane z wytwarzaniem danego produktu niezależnie od poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych

Przykład

W jednostce produkcyjnej bezpośrednie koszty wytworzenia wyrobu B w ilości 100 szt wyniosły 4000 zł, zmienne koszty pośrednie produkcyjne 3000zł, a stałe koszty pośrednie produkcyjne 2400 zł.

Normalne (przeciętne) wykorzystanie zdolności produkcyjnych tej jednostki wynosi 120 szt.

Ustal jednostkowy koszt wytworzenia.

Koszty bezpośrednie 4000 : 100 = 40

Zmienne koszty pośrednie produkcji 3000 : 100 = 30

Stałe koszty pośrednie produkcji 2400 : 120 = 20

Jednostkowy koszt wytworzenia 90

Koszt wytworzenia 100 szt 9000

Wartość sprzedaży netto

Jest ro możliwe do uzyskania na dzień bilansowy:

• pomniejszona o podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy, rabaty, upusty i inne zmniejszenia, oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży

• powiększona o należna dotację przedmiotową

cena sprzedaży

(bez VAT oraz podatku akcyzowego)

-

Rabaty i opusty

-

koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży

+

Należna dotacja przedmiotowa

=

CENA SPRZEDAŻY NETTO

Przykład

Wartość zapasu towaru 15.000 zł w cenie nabycia netto.

Na dzień bilansowy dokonano aktualizacji wyceny towarów do wysokości ceny sprzedaży netto do wartości 12.200zł w tym VAT należny 2.200 zł

• odbiorcy będzie udzielony rabat 300zł

• Koszty związane z przystosowaniem towarów do sprzedaży, które zobowiązał się ponieść dostawca - 200,-

Rozwiązanie:

Cena sprzedaży (bez VAT) 12.200 - 2.200 = 10.000,-

Rabat - 300,-

Koszty związane z przystosowaniem do sprzedaży - 200,-

Cena sprzedaży netto 9.500,-

Wartość godziwa

Jest to wartość za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązania uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi stronami niepowiązanymi ze sobą.

Wartość godziwa instrumentów finansowych

Dla instrumentów finansowych wartością godziwą jest :

• cena rynkowa

• pomniejszona o koszty związane z transakcją, gdy ich wartość była znacząca.

Cena rynkowa

-

Koszty znaczące związane z przeprowadzeniem transakcji

=

WARTOŚĆ GODZIWA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

Wartość wymagalna

Kwota wymaganej zapłaty

• kwota należności wraz z należnymi odsetkami umownymi lub ustawowymi jakiej jednostka na dzień bilansowy oczekuje od kontrahenta

• kwota zobowiązania, w tym także pożyczki i kredyty łącznie z odsetkami, która zgodnie z przepisami lub umową powinna być zapłacona na dzień bilansowy.

Trwała utrata wartości.

Zachodzi, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę gospodarczą składnik aktywów nie przyniesie jednostce gospodarczej w przyszłości przewidywanych korzyści.

Następuje odpis aktualizujący do wartości ceny sprzedaży netto, lub (w przypadku braku tej wartości) do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Przykład

Jednostka zakupiła środki trwałe o wartości początkowej 275.000,-. Planowany okres użyteczności ekonomicznej - 5 lat. Po zakończeniu eksploatacji cena sprzedaży netto została oszacowana na poziomie 75.000,-. Pod koniec 3-go roku stwierdzono uszkodzenie środka trwałego. Możliwa do uzyskania cena sprzedaży 100.000,-

Ustalić bilansową wartość ŚT pod koniec 3 roku użytkowania.

275.000 - 75.000 = 200.000 (wartość zużycia w ciągu 5 lat)

200.000 : 5 = 40.000 ( roczne zużycie)

Wartość bilansowa 200.000 - (40.000 x 3) = 80.000

odpis aktualizacyjny = 20.000 ( podwyższający do ceny sprzedaży netto)

wycena do bilansu wg ceny sprzedaży netto 100.000

Skorygowana cena nabycia

Wartość początkowa

(cena nabycia w jakiej dany składnik został wprowadzony do ksiąg rachunkowych)

-

spłaty wartości nominalnej

+/-

Skorygowana kwota zdyskontowanej różnicy pomiędzy

wartością początkową a jego wartością w terminie wymagalności

wyliczona za pomocą efektywnej stopy zwrotu

-

Odpisy aktualizujące

=

SKORYGOWANA CENA NABYCIA

Sprawozdawczość finansowa wykład I, dn. 01.03.2009r.

1

---