Woda - eliksir życia

Woda jest podstawowym składnikiem organizmu i po prostu eliksirem życia zapewniającym ewolucję. Tak człowiek jak i wszystkie inne rodzaje życia rozwinęły się w wodzie. Faktem jest, że człowiek nie tylko wyszedł z wody ale w około 2/3 jest z niej zbudowany. Mało wyobrażalne ilości przemieszczają się przez ciało człowieka. W ciągu 24 godzin przez nerki przepływa ok. 2000 l. a przez ludzki mózg 1400 l. Wypełniane, w tym czasie, przez wodę funkcje są bardzo różnorodne. Występuje ona jako budulec, rozpuszczalnik, środek transportu i chłodziwo. Stąd zrównoważona zawartość wody jest ważnym wymogiem właściwego funkcjonowania całego ludzkiego organizmu. Szczególnie wyraźnie świadczy o tym możliwość dłuższego przeżycia bez stałego pokarmu ale bez wody jedynie kilka dni. Dwie doby bez wody już powodują trwałe uszkodzenie organizmu.

Zadania wody

Woda jest rozpuszczalnikiem i środkiem transportu: dba o to by z jednej strony minerały i pierwiastki śladowe dotarły do każdej pojedynczej komórki organizmu a z drugiej, by np. strawione odpadki i toksyny zostały ponownie przez nerki wypłukane. To, że wiele produktów przemiany materii może zostać usunięte jedynie po rozpuszczeniu w wodzie świadczy o konieczności wystarczającego dużego zaopatrzenia w płyny.

Woda zapewnia właściwe „ciśnienie osmotyczne”: wewnątrz i na zewnątrz komórki znajdują się ważne dla życia minerały i pierwiastki śladowe w różnorodnej koncentracji. Ciśnienie osmotyczne zapewnia, że te substancje tylko wtedy przenikną przez na wpół przepuszczalną membranę komórki, kiedy po jednej (wewnętrznej) stronie komórki będzie mniejsza koncentracja substancji aniżeli po drugiej (zewnętrznej). Jeśli z powodu braku wody po obu stronach komórki wystąpi wysoka koncentracja substancji, wtedy system zawodzi prowadząc do dłuższego podrażnienia systemu nerwowego i np. skurczów mięśni.

Woda reguluje temperaturę ciała: przede wszystkim pocenie się zapewnia utrzymanie jej na stałym poziomie ok. 370C - niezależnie od tego jak zimno czy gorąco jest na zewnątrz ciała. Tylko w ten sposób może ludzki organizm bez problemu funkcjonować. Nie może ciało zatrzymać wzrostu temperatury występującego np. wskutek przeziębienia to przekroczy ona łatwo 410C, co doprowadzić może do zgonu.

Wody mineralne

zawierające ponad 1 g minerałów na litr wody

Geneza postania wód mineralnych

Wody opadowe przedostając się do szczelin skalnych tworzą zamknięte złoża. Składniki chemiczne zawarte w skałach są wypłukiwane przez wodę powodując nasycenie jej minerałami. Siła infiltracyjna wody zależy od stopnia nasycania jej CO₂, w zależności od stężenia może mieć właściwości słabego kwasu węglowego, który stopniowo rozpuszcza niektóre składniki skał. Rodzaj podłoża skalnego decyduje o tym jakie składniki mineralne nasycą wodę. Przykładowo, skały wapienno-magnezowe dostarczają wodzie jonów: Mg²⁺, Ca²⁺

OBRAZEK

Pierwiastki występujące w wodach mineralnych

• makroelementy czyli pierwiastki główne: wodór, tlen, węgiel, sód, siarka, magnez, potas wapń, chlor, brom, mangan, jod i żelazo.

• mikroelementy czyli pierwiastki rzadkie takie jak bor, lit, cynk, miedź, fosfor, arsen, kobalt, chrom, srebro, ołów, bar i nikiel.

• pierwiastki promieniotwórcze: radon, rad, uran, tor i toron.

• pierwiastki śladowe: złoto, rtęć i rubid.

Rodzaje wód mineralnych

• Wody siarczkowe - zawierające w jednym litrze ponad 1 mg siarki w postaci jonu siarczanowego, dającej się oznaczyć jodometrycznie. Dominacja jonu często przekracza 70% mvali stężeń podstawowych anionów. Wody siarczanowe o tak wysokich względnych stężeniach siarczanów, spotykane są bardzo rzadko w naturalnych warunkach

• Woda arsenowa - lecznicza, swoista o zawartości arsenu [As(III) lub As(V)] co najmniej 0,7 mg/dm³, co odpowiada 1,3 mg jonu wodoroarsenianowego (HAsO42-) i 1 mg jonu arseninowego (AsO2-)

• Woda manganowa - lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu manganawego (Mn2+)

• Woda radoczynna - lecznicza, swoista, w której natężenie promieniowania jądrowego rozpuszczonych składników gazowych (głównie radon) lub stałych (głównie rad) wynosi co najmniej 2 nCi/dm³

• Wody słonawe - podziemne o mineralizacji ogólnej w przedziale 3-10 g/l, zwane również wodami brakicznymi.

• Wody słone - podziemne o mineralizacji ponad 10 g/l lecz poniżej 35 g/l. Najczęściej są to wody proste typu Cl-Na, lub złożone typu Cl, SO4, HCO3 -Ca, Na, Mg.

• Wody glauberskie - lecznicze siarczanowo-sodowe, w których zawartości jonu siarczanowego i sodowego są większe niż 20% sumy anionów i kationów.

• Wody gorzkie - lecznicze zaliczone do siarczanowych z zawartością magnezu ponad 20%, sumy mvali kationów, są to wody siarczanowo-magnezowe.

• Wody chłodne - o temperaturze w przedziale 5-20 0C.

• Wody ciepłe - o temperaturze powyżej 20 0C, zwane także termalnymi.

• Wody gorące - podziemne o temperaturze 37-42 0C. Wody bardzo gorące o temperaturze 42-100 0C, natomiast powyżej 100 0C, np. wody gejzerów zaliczone są do wód wrzących.

• Szczawy - pochodzenia infiltracyjnego, nasycone CO2 w ośrodku skalnym na dużej głębokości. Wody typu wodorowęglanowo-ziemno-alkalicznego. Mogą też być wzbogacone w związki żelaza.

• Zubery - o wysokiej mineralizacji i złożonym składzie chemicznym, są to szczawy wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowe lub wodorowęglanowo-sodowe. Powstają z mieszania się reliktowych solanek ze szczawami pochodzenia infiltracyjnego.

Zastosowanie wód mineralnych

• zabiegi balneologiczne, zwłaszcza kąpiele lecznicze w wannach i w basenach; mają one szerokie zastosowanie w chorobach układu ruchu, układu krążeniowo-oddechowego, w chorobach dermatologicznych

• do inhalacji

• płukań

• kuracji pitnej.

Polskie uzdrowiska

Busko Zdrój

Wysoko cenione uzdrowisko na nizinnych terenach Niecki Nidziańskiej. Posiada piękne parki i tereny spacerowe i dużą różnorodność wód mineralnych.

Profil leczenia:

• Choroby ortopedyczno-urazowe, neurologiczne, reumatyczne

• Choroby dermatologiczne

• Choroby kardiologiczne (wczesna rehabilitacja kardiologiczna)

• Osteoporoza

• Choroby dziecięce: ortopedyczno-urazowe

• Choroby skóry.

Krynica

Znane uzdrowisko górskie położone na nasłonecznionych zboczach gór, posiadające bogate zasoby wód mineralnych i doskonały klimat nasycony olejkami eterycznymi z pobliskich lasów iglastych.

Profil leczenia:

• Choroby układu trawienia,

• Cukrzyca,

• Schorzenia nerek i układu moczowego,

• Choroby kobiece,

• Choroby układu krwiotwórczego,

• Choroby reumatyczne,

• Choroby górnych dróg oddechowych

Szczawnica

Malowniczo położone uzdrowisko nad Dunajcem w sąsiedztwie Pienińskiego Parku Narodowego. Posiada ładny park zdrojowy, zakłady przyrodolecznicze z bogatą oferta wód mineralnych.

Profil leczenia:

• Choroby górnych i dolnych dróg oddechowych,

• Choroby reumatyczne.

• Choroby dziecięce: górnych i dolnych dróg oddechowych

WODY ŹRÓDLANE

Wody źródlane (np. Kropla Beskidu, Żywiec Zdrój, Eden), czerpane zwykle z górskich źródeł, są krystalicznie czyste. Mają śladowe ilości składników mineralnych (poniżej 500 mg na litr). Zawierają co najmniej jeden składnik mineralny, który korzystnie działa na nasz organizm. Najważniejsze z nich to wapń, magnez oraz wodorowęglany

Wody źródlane są to wody podziemne, które w swym biegu wydostają się na powierzchnię terenu wypływem samoczynnym, naturalnym i skoncentrowanym. Do źródeł nie zalicza, się więc sączenia wody na większej powierzchni w postaci wysięków, wymoków, młak, mokradeł itp., czyli tzw. źródlisk. Skoncentrowany wypływ polega na tym, że woda podziemna dopływa do pewnego punktu, w którym wydostaje się na powierzchnię ziemi, dając początek ciekom powierzchniowym lub zasilając je w ich biegu. Na wypływie wody źródlane mają cechy wód podziemnych; w dalszym biegu nabierają cech wód powierzchniowych.

Klasyfikacja źródeł

• Źródła warstwowe. Powstają one w miejscach, gdzie warstwa wodonośną jest rozcięta przez powierzchnię terenu. Są na ogół niewielkie i mało wydajne; ich wydajność zależy w dużej mierze od przepuszczalności warstw wodo-nośnych, przez które woda przepływa i od oporów, na jakie w czasie przepływu natrafia woda.

• Źródła szczelinowe. Powstają one w czasie wypływu wody podziemnej krążącej w szczelinach skalnych. Wypływ ma zwykle charakter skupiony; wodę wyprowadza na zewnątrz normalnie jedna szczelina zbiorcza, zbierająca wodę z pozostałych szczelin. Źródła szczelinowe mogą być różnej wielkości i wydajności, zależnie od gęstości występowania i wymiarów szczelin. Ze względu na małe stosunkowo opory woda osiąga duże prędkości przepływu w szczelinach. Znaczne wahania wydajności tych źródeł spowodowane są zależnością wydajności źródła od opadów atmosferycznych.

• Źródła uskokowe. Występują one wówczas, gdy woda podziemna z warstw wodonośnych wydostaje się na zewnątrz przez szczelinę uskokową, biegnącą przez warstwy nieprzepuszczalne, lub szczelinę rozdzielającą warstwy wodonośne i nieprzepuszczalne. Źródła uskokowe odznaczają się wielką stałością wydajności, temperatury i składu chemicznego wody. Temperatura wody źródła uskokowego jest zazwyczaj nieco wyższa niż średnia temperatura powietrza miejsca wypływu i to tym wyższa, im z większych głębokości pochodzi woda.

• Źródła krasowe. Występują one w obszarach krasowych, gdy szczeliny i kanały krasowe stanowią wspólny system hydrauliczny. Źródła krasowe należą do największych i najbardziej wydajnych. Dają one początek potokom i rzekom. W Polsce źródła krasowe występują w Tatrach i na obszarze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Wydajność takich źródeł wynosi do kilkuset dm3/s. Bardzo duże źródła krasowe (Francja, USA, Jugosławia, Słowacja, Krym, Kaukaz) mają wydajność nawet do kilkudziesięciu tysięcy dm3/s

Podział wód źródlanych

ŚREDNIOZMINERALIZOWANE (np. Jurajska, Nałęczowianka, Ustronianka, Kinga Pienińska) mają do 1000 mg składników mineralnych na litr.Uwaga! Wody średniozmineralizowane mają za mało składników mineralnych, by uzupełniać ich niedobory w codziennej diecie.

WYSOKOZMINERALIZOWANE (Muszynianka, Kryniczanka, Piwniczanka) mają powyżej 1000 mg składników mineralnych na litr. * Wzbogacają dietę w łatwo przyswajalne składniki mineralne. Uwaga! Wód wysokozmineralizowanych nie należy podawać dzieciom oraz osobom cierpiącym na choroby nerek, obrzęki i nadciśnienie, bo mają sporo sodu

Zastosowanie wód źródlanych

• Gaszą pragnienie. Można je pić bez ograniczeń przez cały rok.

• Dobre dla młodszych dzieci. *

• Mają niewiele sodu, który zwiększa ciśnienie krwi. Warto je polecić nadciśnieniowcom.

• Dostarczają sporo potasu, magnezu oraz wapnia, które korzystnie wpływają na pracę serca i układu krążenia. Zaleca się je osobom bardzo aktywnym oraz tym, którzy pracują fizycznie. *

• Uzupełniają składniki, które tracimy wraz z potem.

WODY STOŁOWE

Woda stołowa to produkt spożywczy w postaci czystej wody (gazowanej lub niegazowanej), konfekcjonowany zazwyczaj w butelkach. Jest ona naturalnie lub sztucznie mineralizowana. Wodę stołową otrzymuje się przez zmieszanie wody źródlanej lub pitnej wody podziemnej z naturalną wodą mineralną, solami naturalnymi lub innymi składnikami mineralnymi. Są bogatsze w składniki mineralne od wód źródlanych. Zazwyczaj wody te uzyskuje się przez wzbogacanie wód źródlanych przynajmniej dwoma składnikami. Najważniejsze to magnez i wapń, gdyż na nie organizm ludzki ma największe zapotrzebowanie. Standard to ok. 100 mg/l magnezu i 200 mg/l wapnia. Właśnie te dwa pierwiastki wspomagają prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka.

Woda stołowa w naszym regionie pobierana jest głównie ze źródła w Luszynie. Wydobywa się tam wodę ze źródła bijącego z głębokości 170 metrów, usytuowanego z dala od wielkich aglomeracji miejskich na czystszym pod względem ekologicznym terenie. Woda ta jest doskonale przyswajana przez organizm, działa wzmacniająco i orzeźwiająco, wyzwala lepszą przemianę materii, przeciwdziała stresom i wzmacnia odporność organizmu. Naturalna, ma lekko mineralizowany smak. Posiada normę państwową dla wód pochodzących ze źródeł o najwyższej jakości i czystości. Na bazie naturalnej wody mineralnej produkowane są napoje wielosmakowe i oranżada, których receptura oparta jest na naturalnych syropach owocowych.

Zastosowanie

Wbrew powszechnym opiniom wody gazowane nie są wcale szkodliwe dla zdrowia. Dwutlenek węgla daje orzeźwiający smak, pobudza trawienie, ma działanie bakteriostatyczne - hamuje rozwój bakterii i zwiększa trwałość wód. Napoje wysokogazowane nie są jednak wskazane dla dzieci, osób cierpiących na nadkwasotę, schorzenia przewodu pokarmowego oraz niewydolność krążenia.

Staraj się urozmaicać dietę, pijąc różne gatunki wód mineralnych. Zmieniaj je co 2-3 miesiące, a dostarczysz organizmowi więcej niezbędnych składników mineralnych. TO WARTO WIEDZIEĆ: Woda mineralna to idealny napój na piesze wędrówki. Dodaje energii, orzeźwia i gasi pragnienie

Super Rada: Dietetycy polecają, by każdego dnia pić dwa litry płynów, w tym co najmniej 1-1,5 litra wody mineralnej. Reguluje ona pracę przewodu pokarmowego i zapobiega zaparciom. Daje uczucie sytości, a także ułatwia oczyszczanie organizmu, co jest ważne przy odchudzaniu. Jeśli dbasz o linię, wybieraj wody zawierające szczawiany i wodoro-węglany, które przyspieszają metabolizm, a tym samym spalanie tłuszczu.

---