Ostrołęka, październik 2008 r.

dr Piotr Przybysz

Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Ostrołęce

Syllabus

Nazwa przedmiotu: Prawo administracyjne

Kierunek: administracja

Typ studiów: niestacjonarne studia pierwszego stopnia

Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne: brak

Rodzaj zajęć: wykład

Liczba godzina zajęć: semestr I - 30 godz. + semestr II - 45 godz.

Ilość punktów ECTS: 1 (I semestr) + 7 (II semestr)

ProwadzÄ…cy: dr Piotr Przybysz

Forma zaliczenia: semestr zimowy - kolokwium (test), semestr wiosenny - egzamin pisemny.

A. Cele poznawcze i dydaktyczne

Celem wykładów jest: zapoznanie słuchaczy z podstawowymi pojęciami prawa administracyjnego oraz z pojęciami z zakresu ustrojowego prawa administracyjnego, przedstawienie form aktywności administracji publicznej, wprowadzenie do problematyki źródeł prawa administracyjnego i ogłaszania aktów normatywnych, przedstawienie systematyki części szczegółowej prawa materialnego oraz podstawowych instytucji wybranych działów prawa materialnego.

Metoda nauczania: wykład

Język zajęć: polski

B. Treści programowe

I. Zagadnienia ogólne:

Pojęcie prawa administracyjnego. Geneza prawa administracyjnego. Stosunek prawa administracyjnego do innych dziedzin prawa. Prawo administracyjne jako część prawa publicznego. Pomocnicze stosowanie prawa prywatnego w prawie administracyjnym. Zakres, wewnętrzna systematyka i cechy prawa administracyjnego. Europeizacja prawa administracyjnego.

II. Prawo ustrojowe:

Pojęcie aparatu administracyjnego, podmioty administracji publicznej, osobowość prawna prawa publicznego;

Koncentracja i dekoncentracja, centralizacja i decentralizacja, hierarchiczne podporządkowanie, pojęcie nadzoru, środki nadzoru, kontrola, współdziałanie i koordynacja;

Pojęcie organu administracji publicznej, organ administracji publicznej a urząd, klasyfikacja organów administracji publicznej, pojęcie zakresu działania i kompetencji organu, rodzaje właściwości organów, spory o właściwość;

Pojęcie zakładu publicznego, rodzaje zakładów publicznych, władztwo organizacyjne i władztwo zakładowe, użytkownicy zakładów publicznych;

Geneza, pojęcie i cechy fundacji, rodzaje fundacji, utworzenie fundacji;

Pojęcie samorządu, klasyfikacja samorządów, samorząd terytorialny, samorząd zawodowy, samorząd gospodarczy;

Pojęcia: centralne organy administracji, dział administracji rządowej: Prezydent RP, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, urzędy centralne i agencje;

Pojęcie i rodzaje podziałów terytorialnych, czynniki kształtujące podział terytorialny, charakterystyka aktualnego podziału terytorialnego, ustalanie nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych,

System terenowych organów wykonujących zadania administracji rządowej, zadania i kompetencje wojewody, wojewódzka administracja zespolona, powiatowa administracja zespolona, rządowa administracja niezespolona.

III. Podstawowe pojęcia prawa administracyjnego:

Sprawa administracyjna - kryteria rozgraniczenia spraw administracyjnych i spraw innego rodzaju. WÅ‚adztwo administracyjne.

Stosunek administracyjnoprawny oraz sytuacja administracyjnoprawna (pojęcie; elementy konstrukcyjne; rodzaje stosunków administracyjnoprawnych; podstawy powstania i wygaśnięcia stosunku administracyjnoprawnego; odróżnienie od stosunku cywilnoprawnego). (2 godz.).

Sankcja administracyjna. Interes faktyczny, interes prawny, publiczne prawo podmiotowe.

Konstrukcja nadużycia prawa.

IV. Źródła prawa administracyjnego

Pojęcie i rodzaje źródeł prawa. Pisane źródła prawa oraz niepisane źródła prawa. Zwyczaj i prawo zwyczajowe.

Akt normatywny. Pojęcie aktu normatywnego; typy aktów normatywnych. Akt normatywny a akt generalny stosowania prawa. Hierarchia źródeł prawa. Pierwszeństwo ustawy przed aktami wykonawczymi.

Konstytucja i problem jej bezpośredniego stosowania przez administrację. Konstytucyjna zależność administracji. Miejsce prawa administracyjnego w porządku prawnym ustanowionym przez Konstytucję.

Udział organów administracji publicznej w stanowieniu prawa. Akty normatywne stanowione na szczeblu centralnym. Rozporządzenie. Akty prawa miejscowego. Akty normatywne w sferze wewnętrznej administracji.

Ogłaszanie przepisów prawa.

Orzecznictwo sądów a tworzenie prawa. Koncepcja precedensu. Prawne znaczenie uchwał NSA, orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Strasburskiego oraz Trybunału Luksemburskiego.

Prawo Wspólnot Europejskich i prawo międzynarodowe. Źródła prawa wspólnotowego. Stosowanie prawa europejskiego przez polskie organy administracji publicznej.

V. Wykładnia prawa administracyjnego

Metody wykładni prawa administracyjnego. Luki i analogia w prawie administracyjnym. Odesłania.

VI. Zasady ogólne prawa administracyjnego.

Zasada demokratycznego państwa prawnego. Zasada równości wobec prawa. Zasada legalności. Zasada ustawowego związania administracji. Zasada proporcjonalności. Zasada jawności administracji (zasada przejrzystości władz publicznych). Prawo do sądu. Zasada pomocniczości (subsydiarności). Zasada wyważania interesu ogólnego oraz słusznego interesu strony. Zasada odpowiedzialności władzy publicznej za wyrządzone szkody.

VII. Prawne formy działania administracji.

Pojęcie i klasyfikacja prawnych form działania administracji.

Akt administracyjny. Rozwój i funkcje instytucji aktu administracyjnego. Rodzaje aktów administracyjnych. Elementy pojęciowe aktu administracyjnego. Promesa (przyrzeczenie publiczne). Postanowienia incydentalne: warunek i termin. Ogłoszenie aktu administracyjnego. Moc obowiązująca aktu administracyjnego - trwałość, cofnięcie i odwołanie aktu administracyjnego. Sprzeczność aktu administracyjnego z prawem.

Polecenie służbowe.

Czynności materialno-techniczne. Czynności społeczno-organizatorskie.

Ugoda. Porozumienie. Umowa administracyjna. Czynności cywilnoprawne. Plan i planowanie.

VIII. WÅ‚adza dyskrecjonalna administracji

Uznanie administracyjne. Pojęcia niedookreślone. Klauzule generalne. Sfera ocenna.

Ogólne zasady i zakres kontroli dyskrecjonalnych uprawnień administracji.

IX. Rzeczy publiczne

Klasyfikacja rzeczy publicznych. Korzystanie zwykłe i korzystanie szczególne z dóbr publicznych. Wywłaszczenia jako sposób powiększania zasobu rzeczy publicznych.

X. Ciężary publiczne

Klasyfikacja ciężarów publicznych. Publicznoprawne ograniczenia prawa własności.

XI. Kontrola administracji publicznej

Pojęcie kontroli, rodzaje kontroli, warunki poprawności struktury systemu kontroli i warunki

poprawnego funkcjonowania kontroli, system kontroli administracji publicznej

Kontrola państwowa - NIK

Państwowa Inspekcja Pracy, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka;

Sądowa kontrola administracji publicznej, typy sądowej kontroli administracji publicznej, rodzaje systemów sądownictwa administracyjnego, powstanie i rozwój sądownictwa administracyjnego w Polsce, ustrój sądownictwa administracyjnego w Polsce, organizacja WSA i NSA, zakres kontroli sądu administracyjnego, pozostałe sądy sprawujące kontrolę administracji publicznej ;

Kontrola resortowa, instancyjna, międzyresortowa, prokuratorska, kontrola regionalnych izb obrachunkowych, kontrola społeczna, inne formy kontroli.

XII. Charakterystyka wybranych działów prawa administracyjnego

Administracyjnoprawny status obywatela (akta stanu cywilnego; ewidencja ludności; dowody osobiste i paszporty; obywatelstwo polskie; powszechny obowiązek obrony; administracyjnoprawna sytuacja cudzoziemca).

Administracyjnoprawna reglamentacja niektórych wolności obywatelskich (zgromadzenia; stowarzyszenia; dostęp do informacji publicznej; ochrona danych osobowych).

Reglamentacja publicznoprawna w sferze praw rzeczowych (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego; ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu; instytucje prawa budowlanego).

Administracyjnoprawna reglamentacja działalności gospodarczej (zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej; ewidencja działalności gospodarczej; regulowana działalność gospodarcza; koncesje na wykonywanie działalności gospodarczej; zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej).

C. Literatura przedmiotu

Literatura podstawowa:

1. Wierzbowski M. (red.): Prawo administracyjne, LexisNexis Warszawa 2007

2. Boć J. (red.): Prawo administracyjne, Kolonia Limited 2006

Literatura uzupełniająca:

1. Stahl M. (red.): Materialne prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady, wyd. Difin Warszawa 2005

2. Niewiadomski Z. (red.): Prawo administracyjne. Część materialna, LexisNexis Warszawa 2004

3. Ochendowski E.: Prawo administracyjne, Dom organizatora Toruń 2006

4. Zimmermann J.: Prawo administracyjne, Wolters Kluwer Polska Kraków 2006

5. Filipek J.: Prawo administracyjne. Instytucje ogólne. Tom I, Wolters Kluwer Polska Kraków 2003

6. Leoński Z.: Zarys prawa administracyjnego, LexisNexis Warszawa 2006

7. Ura E., Ura E.: Prawo administracyjne, Warszawa 2004

8. Sługocki J.: Prawo administracyjne, Kraków 2003

9. Maurer H.: Ogólne prawo administracyjne, Wrocław 2003

---