NICIENIE (ROBAKI OBŁE)

1. Cechy nicieni:

• żyją w wodach i glebie

• zbudowane z trzech warstw komórek

• brak celomy

• ciało w przekroju jest obłe, wydłużone i zaostrzone z obu końców

• brak komórek z wiciami lub rzęskami

• obecność narządów tworzących układy (nie występuje układ krążenia i oddechowy)

• niektóre organizmy są pasożytami

2. Budowa nicieni

1. budowa ogólna

ORGANELLA	OPIS
wór powłokowo-mięśniowy	w jego skład wchodzi oskórek, nabłonek i pojedyncza warstwa mięśni gładkich
hypoderma	jednowarstwowy nabłonek: u małych nicieni ma budowę komórkową u większych nicieni jest syncytialny, tworzy zazwyczaj zgrubienia (wałki hypodermalne)
mięśnie gładkie	występuje tylko warstwa mięśni podłużnych

2. układy

• 
  pokarmowy

• 
  nerwowy

• centrum układu stanowi pierścień okołogardzielowy

• od pierścienia odchodzi kilka (6-8) pni nerwowych (połączone są ze sobą półpierścieniowymi spoidłami poprzecznymi)

• słabo wykształcone narządy zmysłu (receptory czuciowe)

• wydalniczy

• składa się z dwóch kanałów biegnących w bocznych wałkach hypodermalnych, kończące się wspólnym otworem odbytowym po brzusznej stronie ciała

• kanały te zbudowane są z niewielu (nawet dwóch) komórek

• główną funkcją osmoregulacja

3. Rozmnażanie

• jajorodność, niekiedy jajożyworodność

• najczęściej rozdzielnopłciowość (niekiedy wyraźny dymorfizm płciowy)

• narządy rozrodcze:

• żeńskie w postaci dwóch cewek

• męskie w postaci pojedynczej cewki

• najczęściej zapłodnienie wewnętrzne

• rozwój złożony

4. Znaczenie

• niektóre pasożyty owadów będących szkodnikami upraw (np. stonki ziemniaczane) są wykorzystywane do ich zwalczania

transport substancji odżywczych odbywa się dzięki płynowi wypełniającemu całą jamę ciała

nicienie mają powolny metabolizm, więc zapotrzebowanie na tlen zaspokaja wymiana gazowa przez powierzchnię ciała (u pasożytów zachodzi oddychanie beztlenowe)

dzielą się na: monokseniczne (inaczej jednodomowe; mogą pasożytować tylko w jednym gatunku) i polikseniczne (inaczej wielodomowe; mogą pasożytować w różnych gatunkach)

inaczej obrączka okołogardzielowa; w jego skład wchodzi od dwóch do czterech par zwojów nerwowych

najsilniej rozwinięte są pnie biegnące w brzusznym (pień brzuszny) i grzbietowym (pień grzbietowy) wałku hypodermalnym

wyjątkiem są niektóre gatunki morskie, które mają prymitywne oczka

cienkie, ślepo zakończone kanaliki, w których słabo wyróżniają się odcinki odpowiadające jajnikom, jajowodom i macicom (są dwie, łączą się w nieparzysty kanał - pochwę - otwierającym się otworem płciowym po brzusznej stronie ciała)

cienki, ślepo zakończony kanalik, w którym słabo wyróżniają się odcinki odpowiadające jądrom i nasieniowodom (w tylnej części łączą się one z przewodem pokarmowym - część wspólna dla obu układów zwana jest stekiem lub kloaką)

larwa przechodzi kilkakrotnie proces linienia (zrzuca oskórek pokrywający ciało, a także ten wyściełający jelito przednie i tylne)

1

3

otwór gębowy

jelito przednie

jelito środkowe

jelito tylne

otwór odbytowy

---