ggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
ZAPOBIEGANIE CHOROBOM SERCA
Higieniczny tryb życia zapobiega chorobom układu krążenia, w tym m.in. chorobom serca. Najczęstszymi chorobami serca są nadciśnienie tętnicze oraz choroba niedokrwienna serca, której zazwyczaj rezultatem jest zawał mięśnia sercowego, prowadzący nawet do nagłej śmierci. Aby zapobiegać chorobom serca należy stosować profilaktykę.
MODYFIKACJA STYLU ŻYCIA
Redukcja Masy Ciała
Istnieje zależność pomiędzy masą ciała, a ciśnieniem krwi (prawidłowe ciśnienie: skurczowe - 120 mmHg, rozkurczowe - 80 mmHg). Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej (nadwaga, otyłość) w górnej części ciała (oty-łość visteralna* - typowa dla mężczyzn) lub rozmieszczenia jej nadmiaru w partiach pasa biodrowego (typowa dla ko-biet), również jest czynnikiem zagrożenia w zapadalności na chorobę nadciśnienia tętniczego, dyslipidemię (zaburze-nie gospodarki tłuszczowej), cukrzycę i chorobę niedo-krwienną serca**. Aby zredukować masę ciała należy się prawidłowo odżywiać i przejść na specjalną dietę.
Prawidłowe odżywianie polega na znacznym ograniczeniu ilości spożywanych tłuszczów zwierzęcych (które trzykrotnie zwiększają zapadalność na zawał mięśnia sercowego) i zastąpieniem ich olejami roślinnymi oraz pokarmami bogatymi w skrobię, takimi jak wszystkie ga-tunki kasz, ciemne pieczywo, owoce i warzywa.
Ograniczyć należy spożycie m.in. : cukru, miodu, słodzo-nych przetworów owocowych, śmietany, tłustego mięsa, smal-cu, wątróbki, móżdżku, cynaderek, boczku, tłustych rosołów, masła, tłustych sosów, tłustego pieczywa cukierniczego, ma-jonezu oraz margaryny.
Zalecane jest spożywanie m.in. : chudego mięsa, chudych wędlin, chudego twarogu, ziemniaków, wszystkich gatunków kasz, dużych ilości białego mięsa (ryb), owoców, warzyw, olejów roślinnych (oleje roślinne podczas smażenia tracą właściwości chroniące przed miażdżycą ! ).
Zaleca się dietę niskokaloryczną z ograniczeniem tłuszczów i węglowodanów. Podaje się około 800-1500 kalorii na do-bę, w zależności od rodzaju wykonywanej pracy, wieku i aktualnej wagi. Dieta powinna zawierać 80-120 g białka, 25-35 g tłuszczu oraz 50-150 g węglowodanów.
Aktywność Fizyczna
Regularne uprawianie sportów również redukuje nadwagę, zapobiega zawałowi serca, poprawia sprawność mięśnia sercowego oraz zmniejsza wszelką zachorowalność (nie tylko serca).
Każdy rodzaj wysiłku fizycznego u osób zdrowych jest dopuszczalny. Osoby, u których praca zawodowa nie powoduje zmęczenia fizycznego, nie powinny unikać nawet drobnych wysiłków fizycznych w czasie dnia. Ponadto każdy powinien 3-4 razy w ciągu tygodnia uczęszczać na basen, siłownię, aerobik, itp.
Spożywanie Alkoholu i Palenie Tytoniu
Spożywanie alkoholu w nadmiarze powoduje niewskazane zwiększenie się ciśnienia krwi, niewydolność mięśnia sercowego i może nawet prowadzić do wylewu wewnętrznego (spowodowanego nadciśnieniem tętniczym). Jest jednak wskazane (tylko u osób po 30 roku życia ! ) spożycie w ciągu dnia maksimum jednej szklanki (około 250 ml) wina, jednego drinka (ok. 30 ml alkoholu) lub też małego kufla piwa.
Natomiast palenie tytoniu czterokrotnie zwiększa za-padalność na zawał mięśnia sercowego i piętnastokrotnie - zapadalność na raka płuc. Należy też wspomnieć o tym, iż nikotyna zawarta w tytoniu powoduje niewskazany skurcz naczyń krwionośnych (jeden papieros = jeden skurcz naczyń krwionośnych). Jedynym sposobem zapobiegania tym schorzeniom jest kategoryczne zaprzestanie, bądź nie rozpoczynanie palenia tytoniu.
PODSUMOWANIE
Przed chorobami cywilizacyjnymi, a w szczegól-ności przed zawałem mięśnia sercowego można chronić się samemu, poprzez:
zaniechanie lub nie rozpoczynanie¬ palenia tytoniu
prawidłowe odżywianie¬
regularne wykonywanie¬ ćwiczeń fizycznych
utrzymywanie prawidłowej masy ciała¬
nie¬ spożywanie alkoholu
7-8 godzinny wypoczynek nocny¬
¬ systematyczne leczenie wszelkich schorzeń sercowych
OBJAŚNIENIA:
* otyłość visteralna jest to inaczej otyłość trzewna, czyli gromadzenie się nadmiaru tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej
** nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, cukrzyca oraz dyslipidemia określone są mianem: ŚMIERTELNY KWARTET
BIBLIOGRAFIA:
wywiad z Prof. drϖ hab. med. Marią Witkowską - kardiologiem
Kronika Medycynyϖ
ϖ pismo: ARCH INTERN MED/VOL 157, 24.11.1997 (wyd. amer.)
kartaϖ informacyjna PSK 1 we Wrocławiu - Katedra Kardiologii
KONSULTACJA MEDYCZNA:
Prof. dr hab. med. Maria Witkowska
Najnowsze rady dotyczące zapobiegania oparte są na wynikach prowadzonych od ponad 50 lat badań, mających na celu odkrycie prawdziwych przyczyn miażdżycy. Wiadomo, że jest to choroba wieloczynnikowa, występująca tym wcześniej i w tym cięższej postaci, im więcej działa uchwytnych czynników ryzyka. Należą do nich:
1. Palenie tytoniu, zwłaszcza papierosów
2. Wysokie ciśnienie tętnicze
3. Wysoki poziom cholesterolu we krwi
4. Brak aktywności fizycznej
5. Nadwaga
6. Choroby współistniejące - na przykład cukrzyca
MIAŻDŻYCA - przewlekła choroba polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewn. i środk. tętnic, gł. w aorcie, tętnicach wieńcowych i mózgowych, rzadziej w tętnicach kończyn; wysepkowate gromadzenie cholesterolu (i jego estrów) oraz innych lipidów, a następnie zwyrodnienie i wapnienie tych ognisk prowadzi do stwardnienia i zwężenia światła tętnic, do czego przyczynia się powstawanie w sąsiedztwie tych zmian zakrzepów; etiologia miażdżycy tętnic nie jest w pełni poznana, do przyczyn zalicza się m.in. niewłaściwy sposób odżywiania, niedobór heparyny, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krzepnięcia krwi, a zwł. szkodliwe oddziaływanie na bodźce nerwowe współcz. cywilizacji; miażdżyca tętnic mózgu powoduje niedokrwienie mózgu i zmiany psych., ułatwia pęknięcia naczyń i udary (zwł. przy współistniejącym nadciśnieniu); miażdżyca tętnic wieńcowych jest jedną z przyczyn choroby wieńcowej; miażdżyca aorty może prowadzić do powstania tętniaka; miażdżyca tętnic jest częstsza u mężczyzn, nasila się z wiekiem; jest chorobą nie spotykaną u ludów pierwotnych; w leczeniu duże znaczenie ma odpowiednia dieta, ruchliwy tryb życia, racjonalny wypoczynek.
Objawy
Zanim dojdzie do znacznego uszkodzenia tętnic, objawy należą do rzadkości. Zwykle jednak po kilku latach następuje pogorszenie dopływu krwi do określonych okolic ciała, a wówczas objawy zależą od lokalizacji tych zmian. Mogą to być skurcze w łydkach po wysiłku fizycznym, czasem pierwszym objawem bywa dopiero udar mózgowy, niewydolność nerek, dławica piersiowa lub zawał serca (zob. niżej Ryzyko i zagrożenia
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE, hipertensja, wzrost ciśnienia tętniczego krwi ponad wartości uznane za graniczne (wg WHO 150/90 mm Hg); stały lub napadowy objaw chorobowy w pierwotnych schorzeniach nerek, tętnic, nadnerczy, przysadki i in. narządów lub schorzenie samoistne, tzw. choroba nadciśnieniowa, stanowiąca ponad 90% przypadków nadciśnienia tętniczego; w jej rozwoju duże znaczenie mają bodźce psych., związane zwł. z nerwowym, konfliktowym życiem we współcz. świecie, powodujące wyzwalanie przez ośrodkowy i autonomiczny układ nerwowy substancji podwyższających ciśnienie krwi (gł. adrenalina i noradrenalina); choroba nasila się stopniowo; bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, szum w uszach; napadowe nadciśnienie tętnicze jest wywoływane przez chromochłonny gruczolak nadnercza, wyzwalający falowo duże ilości noradrenaliny; nadciśnienie tętnicze utrwalone (niezależnie od przyczyn) wywołuje zmiany miażdżycowe w tętnicach, prowadzi do przerostu serca i do niewydolności mięśnia sercowego; groźnym powikłaniem jest udar mózgowy i zawał serca; leczenie przyczynowe lub objawowe. Objawy, NADCIŚNIENIE
Nadciśnienie niemal z reguły przebiega bezobjawowo; osoba na nie cierpiąca może czuć się doskonale, bez najmniejszych wskazówek, że dzieje się coś złego. Takie objawy, jak bóle głowy, kołatanie serca czy ogólnie złe samopoczucie występują dopiero przy osiągnięciu bardzo wysokiego poziomu ciśnienia tętniczego. Czekanie zatem z podjęciem leczenia do chwili pojawienia się symptomów jest bardzo ryzykowne. Większe prawdopodobieństwo wczesnego wystąpienia cech choroby zachodzi w przypadkach nadciśnienia złośliwego.
Każdy powinien brać pod uwagę możliwość wysokiego ciśnienia tętniczego, zwłaszcza gdy ma nadwagę, przekroczył 40 rok życia lub w rodzinie występowało nadciśnienie.
ZAWAŁ SERCA, ognisko martwicy w mięśniu sercowym wywołane nagłym i długotrwałym niedokrwieniem określonego obszaru mięśnia serca; powstaje często skutkiem miażdżycy tętnic wieńcowych lub neuropochodnego zaburzenia w regulacji przepływu krwi przez układ naczyń wieńcowych; zdarza się na ogół po 40 roku życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet, zwł. u osób otyłych i z nadciśnieniem tętniczym. Przebieg zawału serca zależy od wielkości obszaru objętego niedokrwieniem i miejsca niedokrwienia, a także od wystąpienia ostrej sercowej niewydolności krążenia, zaburzeń rytmu pracy serca i wstrząsu; typowym objawem jest silny ból za mostkiem,
Objawy
Głównym objawem jest najczęściej ściskający ból w centralnej części klatki piersiowej, promieniujący do szyi, szczęk i ramion. Atak serca może się rozwijać stopniowo - w poprzedzających tygodniach występuje wtedy ból zwany dławicą piersiową - lub też pojawia się bez objawów ostrzegawczych. Nasilenie bólu również może się wahać. Czasem jest on ciągły lub też trwa tylko parę minut, znika i powraca. Niekiedy wiąże się z wysiłkiem fizycznym lub stresem emocjonalnym; jednak w odróżnieniu od bólu dławicowego nie ustępuje, gdy ustanie wysiłek czy zniknie stres.
Do innych możliwych objawów zakrzepu wieńcowego należą zawroty głowy, zadyszka, poty, dreszcze, nudności i omdlenie. W pewnej małej grupie pacjentów, zwłaszcza w podeszłym wieku, mogą to być jedyne objawy zawału. Stan ten, zwany zawałem “niemym”, potwierdzają dopiero badania wykonane w szpitalu, gdy wykluczy się inne możliwe przyczyny dolegliwości.
nie ustępujący po zażyciu nitrogliceryny; najczęściej poza objawami klinicznymi (ból) rozpoznaje się zawał serca w wyniku badań enzymatycznych krwi i/lub zmian w EKG. Po zawale serca pozostaje blizna w obszarze martwicy. Leczenie szpitalne; powrót do życia czynnego powinien być powolny i stopniowy.