Cechy potrzeb: obiektywne; nieograniczone pod względem rodzaju; ulegają przekształceniom; powst. nowe potrzeby; ograniczone w swojej pojemności; substytucyjne, komplementarne; mają społeczny charakter.
Cena maksymalna-to najwyższa cena po jakiej produkt może być sprzedawany-ochrona konsumentów .Skutki wprowadzenia: nadwyżka popytu nad podażą; spadek produkcji; spadek jakości produktów i konkurencji firm
Cena minimalna- to najniższa cena po jakiej dany produkt może być sprzedany-ochrona producentów. Skutki wprowadzenia: nadwyżka podaży nad popytem; konieczność wykupywania przez państwo nadwyżki produkcji; państwo może racjonować produkcję
Cena nominalna: kwota pieniężna, która oferowana jest za jednostkę towaru.
Cena relatywna: ilość innego towaru, z którego musimy zrezygnować, aby kupić dany produkt.
Cena równowagi: W danym czasie na danym rynku istnieje tylko jedna cena, przy której ilości nabywane = ilościom oferowanym na sprzedaż. Punkt przecięcia popytu i podaży.
Ceteris Paribus - przy innych warunkach niezmienionych pozostałe czynniki niezmienione.
Czynniki poza cenowe [podaż]: cena czynników produkcji, ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych, technologia produkcji, liczba producentów, warunki finansowe, oczekiwania producentów i sprzedawców dotyczące kształtowania ceny rynkowej, warunki prawne.
Czynniki poza cenowe [popyt]: liczba nabywców; dochód; gusty i preferencje; ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych; efekt naśladownictwa; wypadki losowe; reklama; czynniki demograficzne; przewidywania; czynniki geograficzne, tradycja, kultura, zwyczaje.
Czynniki wpływające na elastyczność: Substytut - substytutów dużo to elastyczność cenowa popytu jest wyższa; Poziom ceny - im cena wyższa tym elastyczność popytu wyższa; Rodzaj dobra; Udział wydatków na dobro w budżecie konsumenta - im większy tym większa elastyczność; Czas jaki upływa między zmianą ceny a reakcją konsumenta - im dłuższy tym reakcja silniejsza
Długookresowa teoria produkcji;Prawo proporcjonalnej wydajności (prawo proporcjonalnego przychodu)W długim okresie działa prawo proporcjonalnych przychodów, gdyż można proporcjonalnie zwiększać nakłady wszystkich czynników - wszystkie czynniki produkcji są zmienne, ponieważ istnieje możliwość zwiększania ich nakładów w przedsiębiorstwie.
DOBRA: środki materialne, którym można przyporządkować odpowiednie cechy fizyko-chemiczne. Podział : wolne, ekonomiczne, konsumpcyjne, produkcyjne, prywatne, publiczne.
Duopol-Szczególny przypadek oligopolu = na rynku istnieją jedynie dwaj producenci (sprzedawcy) oferujący ten sam produkt;Działania jednego producenta zależne są od działań drugiego producenta;Współzależności między dwoma producentami mogą dotyczyć procesu wyznaczania wielkości produkcji lub wyznaczania poziomu cen sprzedaży
Ekonomia - nauka o gospodar. tzn. o prawach dot. 3 faz proc. gosp. - produkcji, podziału, konsumpcji. Funkcje - poznawcza [wiedza o zjawiskach i proc. gosp; prawidłow. przyczyny, skutki] , aplikacyjna [wnioski i wskazówki]. Podział - pozytywna [jak jest? Dlaczego? Co wynika? - dział. gosp.], normatywna [ocenia rzeczywistość, jak powinno być? Co należy zrobić?].
Elastyczność cenowa popytu: E < 1 - niska [popyt nieelastyczny]; E = 1 -jednostkowa [POPYT ZMNIENIA SIĘ ODWROTNIE PROPORCJONALNIE DO CENY]; E > 1 -wysoka[popyt elastyczny];
Funkcja podażowa (produkcyjna) - przedsiębiorstwo wytwarza dobra i usługi oraz kieruje je na rynek (krajowy lub międzynarodowy)
Funkcja popytowa - przedsiębiorstwa zgłaszają popyt na rzeczowe i osobowe czynniki produkcji
Funkcja społeczna - przedsiębiorstwo jest miejscem, gdzie współpracują ze sobą ludzie. Występują stosunki współpracy, konkurencji, pojawiają się konflikty. Przedsiębiorstwo przyczynia się zmniejszenia bezrobocia, ale również szkodzi środowisku.
Gospodarka mieszana: gospodarka rynkowa, w której mechanizm rynkowy jest częściowo uzupełniany i korygowany przez państwo.
Holding-Organizacja gospodarcza koncentrująca akcje różnych przedsiębiorstw, często wielopoziomowa. Inicjatywa należy najczęściej do instytucji finansowych, które gromadzą kontrolne pakiety akcji, opanowują przedsiębiorstwa i prowadzą ich długofalową politykę ekonomicznąPRZYKŁAD: Kulczyk Holding S.A., Hortex
Kartele-związki przedsiębiorstw tej samej branży, oparte na umowie, mające na celu usunięcie wzajemnej konkurencji i podział zysków. Porozumienie nie narusza samodzielności przedsiębiorstw. Umowa może dotyczyć warunków lub rynków zbytu, cen itp.PRZYKŁAD: OPEC
Koncern-Związek uzupełniających się przedsiębiorstw, mający z reguły wspólne kierownictwo. Przedsiębiorstwa wchodzące w skład mogą zachować swą autonomię. Celem jest koncentracja kapitałów, obniżenie kosztów wytwarzania i wzrost dochodówPRZYKŁAD: PKN Orlen, EnergiaPro
Konglomerat-Związek przedsiębiorstw powstały dzięki skupieniu odrębnych dotąd kapitałów. Tworzony zwykle w drodze nabywania udziałów w firmach różnych gałęzi. Celem są korzyści osiągane z dywersyfikacji produkcji i rozłożenia ryzyka PRZYKŁAD: Daewoo
Konkurencja: współzawodnictwo między osobami prywatnymi, grupami zainteresowanych osób lub przedsiębiorstwami o korzyści ekonomiczne osiągane ze sprzedaży towarów i usług, a także rywalizacją o rynki zbytu i zaopatrzenia w czynniki produkcji.
Konsorcjum-Porozumienie przedsiębiorstw zorganizowane dla zrealizowania z góry ustalonego celu PRZYKŁAD: budowa autostrady
Konsumpcja - polega na jednorazowym zużyciu określonych dóbr w celu zaspokojenia potrzeb lub też na używaniu danego dobra przez dłuższy okres.
Koszt alternatywny: wartość preferowanej lecz nie wybieranej alternatywy; utraconych korzyści; rozwiązania alternatywnego.
Krańcowa stopa substytucji określa, jaką ilość dobra A trzeba poświęcić w zamian za zwiększenie konsumpcji dobra B o jednostkę w sytuacji, kiedy nie zmienia się użyteczność nabywanego przez konsumenta koszyka dóbr
Krótkookresowa teoria produkcji; Prawo nieproporcjonalnej wydajności (prawo nieproporcjonalnego przychodu)W krótkim okresie czasu czynniki wytwórcze stałe nie ulegają zmianie.; Jeśli do tych czynników dodawać będziemy stopniowo konieczne czynniki zmienne to produkcja zacznie rosnąć.;Wzrost ten początkowo będzie więcej niż proporcjonalny w stosunku do nakładów czynników zmiennych, następnie mniej niż proporcjonalny, a potem dalsze zwiększanie nakładów spowoduje zmniejszanie się rozmiarów produkcji.
Krzywa możliwości produkcyjnych: LINIOWA [zasoby mają jednakową wartość]; WYPUKŁA [wyst. przy niejednakowo wartych zasobach]
Krzywa obojętności pokazuje wszystkie kombinacje dwóch dóbr, dające konsumentowi taką samą użyteczność całkowitą
Linia budżetowa - wskazuje graficznie maksymalne kombinacje ilościowe dwu dóbr, które może nabyć konsument przy danym dochodzie i danych cenach.
Mechanizm rynkowy ;wyraża zależności zachodzące między podstawowymi siłami rynkowymi - popytem i podażą - oraz cenami w krótkim i długim okresie
Mechanizm rynkowy: wyraża zależność między popytem i podażą a cechami zarówno w krótkim jak i w długim okresie.
Metody badań: obserwacja, prawa ekon., teorie, modele, eksperymenty.
Model „PAJĘCZY”: oscylacja gasnąca, wybuchowa, periodyczna
Model zachowań konsumenta: dochód, ceny, gusty konsumenta, założenie behawioralne;
Oligopol-Niewielka liczba sprzedawców i wielu kupujących - każdy z producentów posiada znaczną część rynku. Każda decyzja przedsiębiorstwa wpływa na zmianę wielkości produkcji i sprzedaży zauważaną przez konkurentów. Nie istnieje maksymalna ilość przedsiębiorstw, które mogą działać
Pieniądz: towar uniwersalny, powszechnie akceptowany, przyjmowany w zamian za różne produkty.
Podaż: ilość dóbr i usług zaoferowanych do sprzedaży na danym rynku, przy danej cenie przy założeniu ceteris paribus.
PODZIAŁ RYNKU: kryterium geograficzne[lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy, światowy]; zakres i skala transakcji[hurt, półhurt, detal]; dostęp do rynku[otwarty, zamknięty]; instytucjonalność[formalny, nieformalny]; legalność transakcji[legalny, półlegalny, nielegalny]; przedmiot wymiany[dóbr i usług konsumpcyjnych, produkcyjnych, pieniężny, kapitału finansowego, tytułów prawnych]; struktura podmiotowa i charakter konkurencji[konkurencja doskonała, monopolistyczna, digopolistyczna, monopol].
Popyt: ilość towaru, jakie nabywcy są gotowi zakupić przy różnych poziomach cen, w określonym czasie, na określonym rynku, przy założeniu ceteris paribus.
Potrzeba: stan braku czegoś, subiektywne odczucie braku, niezaspokojenia lub pożądania określonych warunków lub rzeczy, które człowiek uważa za niezbędne, do utrzymania go przy życiu. Umożliwia rozwój. Podział : podst. i wyższego rzędu; (nie)materialne; indy wid. społeczne; potencjalne i efektywne; bieżące i przyszłe; jednorazowe i powtarzalne.
Prawa Engla: 1: Wraz ze wzrostem dochodów spada udział wydatków na żywność w ogólnej kwocie wydatków…2: W miarę wzrostu dochodów wydatki na mieszkania, opał i światło wzrastają skokowo. 3: W miarę wzrostu dochodów zwiększa się udział wydatków na potrzeby dalsze lub luksusowe w ogólnej kwocie wydatków
Prawo podaży: wyższej cenie rynkowej towaru odpowiada większa jego ilość dostarczania na sprzedaż.
Prawo popytu: wyższym cenom dobra odpowiadają mniejsze ilości dokonywanych zakupów.
Proces gospodarowania : produkcja[wytwarzanie dóbr i usług], podział[rozdysponowanie dóbr między producentów i konsumentów, zaspokajanie ludzkich potrzeb przy pomocy dóbr i usług], konsumpcja.
Produkcja - Polega na łączeniu różnych czynników produkcji w celu uzyskania określonej ilości produktów.
Przedsiębiorstwo jest to wyodrębniona pod względem ekonomicznym jednostka prowadząca działalność produkcyjną, handlową lub usługową.
Rynek: ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w procesie wymiany dóbr i usług. Podmiotami są: sprzedawcy i nabywcy, którzy reprezentują oraz kształtują popyt i podaż. Rynek ma dwie postacie :stosunków wymiennych i równoległych.
Struktura rynku dotyczy liczby podmiotów działających na rynku, ich udziałów w nim oraz wynikających z tego konsekwencji cenowych, popytowych i podażowych.
Syndykaty-Odmiana kartelu, w której skartelizowane przedsiębiorstwa organizują biuro sprzedaży. Przedsiębiorstwa pracują na zamówienie biura, które prowadzi wspólną politykę handlową PRZYKŁAD: sydykaty węglowe, banków komercyjnych rynku rolnego
System cen -to ogół kształtujących się na rynku cen produktów i usług oraz relacje tworzące się między cenami towarów
Trusty-Związki monopolistyczne powstające w wyniku fuzji przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa tracą swą odrębność prawną i ekonomiczną
UZYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA (Um) - wyraża zadowolenie konsumenta ze zwiększenia (zmniejszenia) konsumpcji danego dobra o kolejną, dodatkową jednostkę.
UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA (Uc) - jest sumą użyteczności konsumowanej ilości dóbr lub usług.
Użyteczność jest to suma satysfakcji czerpanej ze spożycia określonego koszyka dóbr
Zasoby - ilość dóbr lub pracy, którą mierzymy w danym punkcie czasowym jako stan w danym dniu - zaspokajają potrzeby społeczeństwa. - ludzkie, naturalne, kapitałowe.
Zysk monopolisty- zależy od położenia krzywej kosztu przeciętnego Jeśli krzywa kosztu przeciętnego jest położona poniżej krzywej popytu to firma osiąga zysk, jeśli powyżej to stratę
Źródła potrzeb: organizm człowieka; środowisko przyrodnicze, społeczne; duchowe właściwości człowieka(wykształcenie); życie gospodarcze(produkcja, podział, konsumpcja).