PSYCHOLOGIA

Komunikacja interpersonalna - czym jest komunikowanie się, przekazywanie i odbieranie informacji, sygnałów i przekazów poprzez mowę, pismo, gesty itp.

Nadawca sygnał odbiorca

kodowanie odkodowanie

Źródłem przekazu jest umysł nadawcy - został wysłany zakodowany w formie czytelnych, zrozumiałych sygnałów, nadawca musi dysponować środkami do wykonania przekazu. Przekaz w formie zakodowanej zostaje wysłany do odbiorcy, trafia do odbiorcy, gdzie zostaje odkodowany (ostateczna interpretacja).

Jeżeli sygnał został dobrze zinterpretowany to równoznaczne jest to z dobrą komunikacją. Szumy wynikają z różnych powodów: sygnał niejednoznacznie zakodowany.

Schemat zachowań komunikacyjnych i możliwości:

Użyteczność odbiór sygnałów nieznajomość kodów komunikacja

zrozumiałych nieskuteczna

znajomość kodu

zrozumiałość dostępnych nieuwaga słuchacza komunikacja

sygnałów nieskuteczna

uwaga słuchacza

uważny odbiór szumy w kanale komunikacja

nieskuteczna

brak szumów

aktywna interpretacja błędy w interpretacji komunikacja

nieskuteczna

brak błędów w interpretacji

porozumienie brak błędów w interpretacji

interpretacja właściwa komunikacja

skuteczna

Funkcje komunikacji i poziomy na których przebiega komunikowanie, przede wszystkim poziom interpersonalny - porozumiewanie się z samym sobą:

• Poziom interpersonalny - gdy w komunikowaniu uczestniczy 2 lub więcej znane osoby

• Poziom grupowy - komunikacja opiera się na rolach społecznych niż na osobowości (nauczyciel - uczeń)

• Poziom publiczny - wzajemna rozpoznawalność partnerów nie jest istotna

Najważniejsza funkcja komunikacji to koordynacja działań wszystkich uczestników procesu komunikacyjnego.

Występuje 8 grup czynników wpływających na przebieg rozbudowy (rozmowa, forma komunikowania się miedzy ludźmi):

1. sprawność procesów poznawczych uczestników rozmowy - zakłócenia myślenia, nie przebiega po myśli nadawcy,

2. motywacja - tzn. intencje i cele przyświecające rozmówcę - powody dla których powoduje rozmowę,

3. aspekty kultury - sposób porozumiewania, kodowania, odkodowania wynika z kultury, sposób prowadzenia rozmowy,

4. sprawność aparatu anatomiczno - fizjologicznego - sprawny aparat słuchowy, głosowy, cechy budowy ciała rozmówców,

5. zmienne osobowościowe - indywidualne cechy psychiczne rozmówców (cechy neurotyczne) - introwersja = zamknięty w sobie, koncentracja na sobie, nie widzi potrzeby rozmowy, 2 osoby - zaliczamy do indywidualnego stylu prowadzenia rozmowy

6. chwilowy stan emocjonalny rozmówców - jeśli ktoś jest pobudzony emocjonalnie - pobudzona samokontrola,

7. cechy, interakcje - relacja miedzy osobami zaangażowanymi w kontakt: czy rozmawiamy z równorzędnym partnerem, szefem, podwładnym, jak należy z kim rozmawiać,

8. zmienne środowiskowe: cechy otoczenia, w którym przebiega rozmowa: oświetlenie, temperatura, wilgotność powietrza, wystrój wnętrza, gdzie prowadzona jest rozmowa.

WNIOSEK: rozmowa jest syntetycznym, globalnym i wielopoziomowym wydarzeniem interpersonalnym.

Stereotypy związane z płcią:

• sposób komunikowania się kobiet i mężczyzn jest odmienny, proces socjalizacji dziewcząt i chłopców

Dziewczęta - wrażliwość, uczuciowość, subtelność - ideał kobiecości

Mężczyźni - nie okazuje uczuć, zaradny, sprawny fizycznie, sprawność zadaniowa

Sposób komunikowania się jest odmienny, cechy nabyte w socjalizacji ma odbicie w rozmowie. Jeżeli się powiela stereotypy związane z płcią = seksizm.

Komunikacja niewerbalna

KNW - to jeden ze środków komunikowania się człowieka, zwierząt, natomiast jedyny, gdyż wszystkie sygnały przebiegają wg tego samego schematu.

Często po głównych formach jesteśmy nie świadomi wysyłania tych komunikatów - mężczyzna: rozszerzenie źrenic, poprawia sobie włosy, czerwienie się, zblednięcie te sygnały może odczytać ktoś z boku.

Główne formy komunikacji niewerbalnej:

• wyraz twarzy - mimika - komunikowanie emocji. Można wyróżnić 7 rodzajów mimiki: szczęście, zdziwienie, strach, smutek, złość, wstręt, zainteresowanie.

Najwięcej informacji przenoszą: czoło, usta i brwi.

Człowiek zdenerwowany może opanować mimikę, ale następują przecieki: zaciśniecie pięści, poci się, drży głos, rusza nogą, ręką.

• Wpatrywanie się - przypatrywanie się twarzy osoby mówiącej, gdy patrzymy na osobę mówiącą oznacza to, że słuchamy osobę mówiącą, interesujemy się,

• Szczerość intencji - również przeciek - nie ma zamiaru pokazać, że kłamie, mowa nie zgodna z mimiką,

• Gesty - inne ruchy ciała - poruszanie rękami, głowa - część procesu komunikowania się, określać strukturą wypowiedzi, przez akceptowanie elementów (gestykulacja), wskazywanie ludzi, przedmiotów, pokazywanie, czytanie palcem, gestem możemy coś podkreślić - pięść = złość, możemy ilustrować kształty, rozmiary, ruchy, gdy trudno nam określić to słowami. Niektóre gesty mają znaczenie niekonwencjonalne ( ok. , kiwanie głową - potwierdzenie, oklaski, religijne - żegnanie się w określony sposób),

• Postawy ciała - coś znaczy nawet u zwierząt, czy postawa ciała wyraża emocje - pokazuje czy człowiek jest napięty, czy zrelaksowany. Postawy mogą informować o stosunku do innych ludzi np. postawa otwartości zależy od widowni, postawa zamknięta, postawa myśląca, postawa odpychająca

Postawy ciała mogą reprezentować określone role:

• wyraża się w sposobie chodzenia, stania, siadania (inauguracja roku akademickiego)

• kontakt dotykowy - to najbardziej pierwotny rodzaj zachowania społecznego, stanowi bardzo silny sygnał, jeżeli kogoś dotykamy; witanie się, całowanie w policzki, poklepywanie po plecach ( na niedźwiedzia), badacze z USA ustalili kto może byś dotykany przez kogo i gdzie - SA pewne ścisłe zasady, które poznajemy w trakcie doświadczenia,

Antropologowie

• kontaktowa - Afryka Pn na targach ocieranie się, bliska odległość;

• niekontaktowa - Indie, Ameryka Pn, Europa

• zachowania przestrzenne - stopień bliskości zależy od kultury, bliskość fizyczna zmienia się od otoczenia fizycznego - unikamy kontaktu wzrokowego i konwersacji - chcemy uzyskać dystans (winda, autobus), zachowanie przestrzeni jest zależne od tego co chcemy dana osobą robić - zachowanie przy stole. Jeżeli osoba A chce rozmawiać z B to usiądzie A-B, jeżeli rozwiązywać zadania, praca A - B₁, jeżeli egzamin to A - B₂.

A B₁

B

B₂

Są różnice kulturowe: arabowie - bliskość siebie, Szwedzi, Szkoci - duży dystans,

Zachowania przestrzenne można pokazać swoją dominację przez NIE, jeżeli dyrektor chce aby podkreślić, że jest najważniejszy - fotel, a nie stołek, duże biurko dębowe

( biurko dominuje w pokoju, kwiat - orchidea) - zachowanie terytorialne.

Ubiór i powierzchowność - informujemy o swoim ja, zawodzie, statucie społecznym - próbujemy ubrać się stosownie do sytuacji. Dlaczego określa przynależność?:

• skini, czarne skóry, punk - czupryna, spodnie do kolan, glany,

• ubiór sądzi o naszym komizmie, odrębności,

• niewerbalne aspekty mowy - poprzez mowę kanałem werbalnym - kanałem niewerbalnym przechodzą informacje o jego stanie emocjonalnym danej osoby - ton głosu - osoba przygnębiona mówi wolno i niższym tonem głosu, zdenerwowana - na przydechu, szybko, niepoprawnie, emocje docierają przez kanał niewerbalny, rytm mowy - zmiana głośności - akcentowanie pewnych fragmentów.

Dlaczego używamy komunikacji niewerbalnej?:

Gestami łatwiej przekazać kształty, kanał może być przepełniony, dlatego ukazywać można niewerbalne sygnały, mają większe zdolności komunikowania emocji.

3 podstawowe style negocjowania:

Styl kooperacji (miękki)	Styl rywalizacji (twardy)	Styl rzeczowy (zasadniczy)
uczestnicy są przyjaciółmi	uczestnicy są przeciwnikami	uczestnicy rozwiązują wspólny problem
celem jest ugoda	celem jest zwycięstwo	celem jest rozsądny wynik uzyskany sprawnie i w dobrej atmosferze
ustępuj dla podtrzymania kontaktów	żądaj ustępstw jako warunków podtrzymania kontaktów
traktuj ludzi i problem delikatnie	bądź twardy wobec ludzi i problemów	oddzielaj ludzi od problemu
ufaj innym	nie ufaj innym
łatwo zmienia stanowisko	okopuj się na swoim stanowisku	koncentruj się na zadaniu, a nie na stanowisku
składaj oferty	stosuj groźby
ujawnij dolną granicę tego co możesz zaaprobować	markuj i ukrywaj dolną granicę akceptacji
przymnij jednostronne straty dla dobra porozumienia	żądaj jednostronnych ustępstw jako warunku prowadzenia rozmów	stwarzaj możliwości korzystne dla obu stron
szukaj jednego rozwiązania aprobowanego przez 2 stronę	stosuj jedno rozwiązanie korzystne dla ciebie
nalegaj na zawarcie ugody	nalegaj na przyjęcie twojego stanowiska	nalegaj na przyjęcie obiektywnych kryteriów
staraj się unikać koncertu życzeń” subiektywne widzi mi się	staraj się zwyciężyć w „koncercie życzeń”	staraj się osiągnąć rezultaty oparte na kryteriach niezależnych od subiektywnych życzeń
poddawaj się presji	wywieraj presję	przekonuj i bądź otwarty na przekonywanie, ulegaj zasadnym argumentacją, a nie presji

14.04.2005 r.

Wykład IV

1

---