SOCJOLOGIA EDUKACJI

2. Treści programowe ćwiczeń:

1. Podstawowe pojęcia socjologiczne: wychowanie, edukacja, rola społeczna, postawy, zbiorowość społeczna, więź społeczna, socjalizacje, środowisko społeczne, środowisko wychowawcze.

2. Osoba - człowiek jako istota socjologiczna, koncepcja osobowości, typologia osobowości społecznej, strukturalne uwarunkowania osoby społecznej, działania aspołeczne i jego przejawy. (Toporkiewicz, Woźniak, Szczepański)

3. Rodzina: definicja, cykle życia małżeńsko - rodzinnego, sukces małżeński, typologie małżeństwa i rodziny, funkcje rodziny, małżeństwo i rodzina w różnych kulturach, dezorganizacja rodziny. (Adamski, Woźniak)

4. Szkoła w systemie edukacji: funkcje szkoły, modernizacja szkoły, zagadnienia selekcyjne, socjalizacja przez szkołę. (Woźniak, Meigham)

5. Nauczyciel i klasa szkolna: role zawodowe nauczyciela, typologie nauczycieli, klasa szkolna jako grupa społeczna, stosunki społeczne i normy funkcjonujące w klasie szkolnej, style kierowania klasą szkolną. (Woźniak)

6. Grupy rówieśnicze: funkcje, typologie, charakterystyka wybranych grup społecznych. (Toporkiewicz, Woźniak)

7. Młodzież jako kategoria społeczna: ruchy młodzieżowe, ……………….. młodzieżowe, teorie socjologiczne młodzieży. (Encyklopedia społeczna)

8. Edukacyjne szanse życiowe: płeć, klasa społeczna, mniejszości społeczne, mniejszości etniczne. (Meigham)

9. Kulturowe aspekty edukacji: kultura, a edukacja, zjawiska kulturowe, wrastanie jednostki w kulturę pedagogiczną, konteksty współczesnej kultury - muzyka, moda, reklama. (Adamczuk, Koprowska)

1. Literatura:

1. Adamski: Rodzina - wymiar społeczno kulturowy.

2. J. Chłopecki: Ciągłość, zmiana i powrót.

3. J. Delars: Edukacja - jest w niej ukryty skarb.

4. Encyklopedia socjologii T1, T2, T3, T4.

5. H. M. Griese: Socjologiczne teorie młodzieży.

6. R. Meigham: Socjologia edukacji.

7. D. Strinati: Wprowadzenie do kultury popularnej.

8. P. Sztompka: Socjologia

9. K. J. Tillmann: Teorie socjalizacji.

10. R. Toporkiewicz: Socjologia wychowania.

11. R. Woźniak: Zarys socjologii edukacji i zachowań społecznych.

12. L. Adamczuk, T. Koprowska: Kultura, a życie codzienne Polaków.

1. Czasopisma:

1. „Ruch prawniczy, ekonomiczny, socjologiczny”.

2. „Socjologia wychowania”.

3. „Studia socjologiczne”.

OSOBA - CZŁOWIEK JAKO ISTOTA SOCJOLOGICZNA.

Osobowość kształtuje się w procesie współdziałania danej jednostki z innymi ludźmi. Może się ona rozwijać tylko poprzez komunikowanie się ludzi między sobą.

OSOBOWOŚĆ: zbiór trwałych cech charakterystycznych dla danej jednostki i różniących ją od innych ludzi.

OSOBOWOŚĆ: wg Szczepańskiego: to element społeczny w człowieku, to zinternalizowana kultura, to dynamiczna organizacja idei, postaw, nawyków nadbudowanych nad naturą biologiczną i jej wpływ na życie społeczne to już coś więcej niż wpływ natury ludzkiej.

KULTURA: materialna i niematerialna - tradycje, obyczaje, religia, normy (regulatory życia społecznego) - stoją na straży wartości, światopoglądu, języka, wiedzy (wykształcenie - ocena ludzi w społeczeństwie).

ZINTERNALIZOWANA (UZEWNĘTRZNIONA) KULTURA - języka, wiedzy nad odpowiednim poziomie, system wartości - cele, normy społeczne ogólne, ukształtowany światopogląd, obyczaje, zwyczaje.

Elementy osobowości wg Szczepańskiego

Stanowią jedną całość, jeden system funkcjonalny, zintegrowaną całość struktury i funkcji.

Elementy:

• biogenne

różne cechy oraz funkcjonowanie organizmu

• psychogenne

pamięć, inteligencja, temperament, charakter, uczucia

• socjogenne

• kulturowy ideał osobowości

zespół cech mówiących o tym, jaki ideał wychowawczy należy propagować w danej epoce historycznej, aby młodą jednostkę wychować na dobrego członka społeczeństwa

• rola społeczna

względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań będących reakcjami za zachowania innych ludzi, świadoma realizacja zachowań, znajomość obowiązków, zachowanie się tak, aby spełnić oczekiwania

• jaźń subiektywna (komunikaty pozawerbalne)

stanowi zespół wyobrażeń o sobie, wytworzonych za podstawie traktowania nas przez otoczenia społeczne

• jaźń odzwierciedlona (komunikaty werbalne)

zespół wyobrażeń, jakie każdy z nas posiada o sobie na podstawie tego, co naszym zdaniem sądzą o nas inni ludzie.

Między tymi elementami mysi być integracja.

Elementy składowe osobowości wg Reykowskiego

Uważa, że osobowość to centralny system regulacji i integracji czynności jednostki. Złożony on jest z kilku systemów, mechanizmów regulacji, z których jedne są pierwotne, inne nadbudowują się w toku.

Poziomy mechanizmów regulacji:

• poziom mechanizmów regulacji podstawowych, który jest oparty na doświadczeniach emocjonalnych z pierwszych lat życia

• poziom mechanizmów, który został oparty na hierarchicznie zorganizowanym systemie struktur poznawczych

Typologie osobowości:

Hipokrates wziął za podstawę temperament:

• sangwinik

człowiek z żywym i zmiennym usposobieniem

• melancholik

człowiek mało uczuciowy i mało aktywny

• choleryk

człowiek pobudliwy i mało wytrwały w działaniu

• flegmatyk

człowiek mało pobudliwy, wytrwały i konsekwentny w działaniu

E. Kretschmer wziął pod uwagę związek budowy ciała z osobowością:

• pyknik

człowiek niski o okrągłych kształtach i raczej łagodnym usposobieniu

• astenik

człowiek wysoki o wystających kościach i mało życzliwym dla innych ludzi

• atletyk

człowiek dobrze zbudowany fizycznie i raczej zrównoważony psychicznie

• dysplastyk

człowiek niekształtny ze względu na różne anomalie w budowie fizycznej, które z reguły mają wpływ na jego usposobienie

Spranger (niemiecki filozof i psycholog) za podstawę podziału osobowości człowieka uznał usposobienie. Wyróżnił typy:

• teoretyczny

człowiek interesujący się zwłaszcza prawami nauki i poszukujący teorii wyjaśniających świat

• ekonomiczny

człowiek dążący do bogactwa i zdobycia dóbr materialnych

• estetyczny

człowiek pragnący przeżywania piękna

• społeczny

człowiek chętnie pomagających innym ludziom

• polityczny

człowiek zabiegający o władzę i panowanie nad innymi jednostkami i zbiorowościami

• religijny

człowiek zainteresowany poznawaniem Boga i głoszeniem jego nauki

F. Znaniecki - wg jego koncepcji typ osobowości zależy od tego, pod czyim wpływem pozostał człowiek w dzieciństwie i wczesnej młodości oraz kto w procesie socjalizacji był osobą znaczącą. Dorosłych podzielił na:

• ludzi dobrze wychowanych, których osobowość kształtowali głównie wychowawcy i instytucje mające ideały wychowawcze

• ludzi pracy, których osobowość kształtował warsztat pracy, funkcjonujące w nim zespoły pracownicze

• ludzi zabawy, którzy byli wychowani dzięki uczestnictwu w grupach zabawowych i innych grupach rówieśniczych

• ludzi zboczeńców, którzy byli objęci wpływami różnych środowisk wychowawczych

• ludzi dobrych, a mądrych, czyli tworzących nowe systemy kulturowe, ludzi samodzielnych

J. Szczepański wyróżnił typy ze względu na styl życia:

• twórców

Ludzie wnoszące nowe idee, pomysły, wynalazki, rozwiązania itp.

• ludzi przeciętnych

To ci, którzy sumiennie pracują i realizują swoje zadania nie modernizując niczego.

• ludzi aktywnych negatywnie

Zalicza się do tego typu złodziei, ludzi marginesu, przestępców

• jednostki zdane na pomoc i opiekę innych

Do tej grupy zalicza się ludzi starych, chorych i innych.

Strukturalne uwarunkowania osobowości

Formowanie się osobowości i wczesna socjalizacja odgrywają się w grupach pierwotnych, jaki: rodzina, grupa rówieśnicza. Rodzina wywiera wpływ na jednostkę od chwili urodzenia. Rodzina nadaje jednostce pozycję społeczną.

Istotą rolę w rozwoju osobowości dziecka odgrywają grupy rówieśnicze. W interakcjach z rówieśnikami na zasadach partnerskich dziecko kształtuje poczucie równości i sprawiedliwości.

Sąsiedzkie społeczności lokalne zaliczane są do grup pierwotnych opartych na więzach nieformalnych. Społeczność może wywierać silny wpływ na osobowość, narzucają określony system wartości, wzorów i norm, może tworzyć osobowość mało elastyczną.

Funkcje socjalizacyjne w społeczeństwach uprzemysłowionych w coraz większym stopniu pełnią funkcję wychowawczo - zawodowe, tj. żłobki, przedszkola, szkoły. Wzrasta uzależnienie osobowości jednostki od ról odgrywanych przez nią w ramach różnych organizacji formalnych.

Szczególnie istotny wpływ na jednostkę i kształtowanie jej osobowości ma mała grupa społeczna i jej ideologia.

Działania aspołeczne

Zachodzące w procesie socjalizacji oddziaływania grup reprezentujących i będących nosicielem podkultury, sprzyja wytworzeniu się u jej członków działania aspołecznego. Jest to działanie szkodliwe dla grupy reprezentującej daną kulturę, sprzeczne z obowiązującymi w niej norami postępowania.

Źródło działania aspołecznego tkwi nie tylko we wpływie podkultury, ale również w indywidualnych właściwościach psychofizcznych danej jednostki, w występujących w niej zaburzeniach procesów emocjonalnych i procesów motywacji oraz niektórych cechach osobowości. Takiemu działaniu sprzyja błędna samoocena powodująca deformację obrazu własnej osoby, zwiększona pobudliwość emocjonalna nieprawidłowo ukształtowany instynkt samozachowawczy lub popęd seksualny, bądź zbyt silna potrzeba osobistych osiągnięć lub uznania społecznego.

Mianem postawy aspołecznej można określić występujące u danego osobnika skłonność, tendencja do działania aspołecznego, W tym znaczeniu postawa aspołeczna przejawia się w występowaniu licznych czynności negatywnych.

W działaniu aspołecznym można wydzielić różne rodzaje postaw i odpowiadających im zachowań aspołecznych. Należy do nich postawa izolacji, egocentryzmu, egoizmu, wrogości i sadyzmu. Różnią się one sposobem manifestowania oraz stopień szkodliwości społecznej:

• postawa izolacji

Przejawia się w unikaniu kontaktów społecznych z otoczeniem. Osobę taka określa się potocznie mianem odludka lub samotnika. Swym działaniem nie wyrządza ona w zasadzie szkód innym ludziom, jednak wskutek braku aktywności społecznej nie przyczynia się do realizacji zadań stojących przed grupą, do której należy.

• egoizm

Osoba, która uzyskuje cel wykorzystując pracę innych. Postaw egoistyczna przejawia się w lekceważeniu i łamaniu zasad praworządności. Egoista dążąc do osiągnięcia swych osobistych celów nie respektuje obowiązujących w danej społeczności norm współżycia społecznego, które utrudniają mu ich realizację. Egoistę cechuje działanie samowolne, wpływające destrukcyjnie na współżycie społeczne w grupie, której jest członkiem.

• egocentryzm

Osoba, która nie współpracuje z innymi ludźmi tylko wszystko robi sama i dla siebie.

• wrogość

Nieżyczliwe nastawienie wobec innych ludzi powodujące podejmowanie szkodliwych dla nich działań. Wrogość uniemożliwia skuteczną współpracę, zaś jej miejsce zajmuje wzajemne przeszkadzanie sobie, stwarzanie utrudnień, wydawanie negatywnych opinii lub szkodzenie w inny sposób.

ANOMIA wg Roberta Mertona to załamanie zdarzające się w strukturze, występujące zwłaszcza wtedy, kiedy istnieje silna rozbieżność pomiędzy norami i celami kulturowymi, a społecznie ustrukturowanymi możliwościami działania członków grupy zgodnie z tymi normami. (np. kiedy dziecko jest utalentowane, dobrze się uczy, a rodzice nie mają możliwości i pieniędzy na kształcenie dziecka - najczęściej dotyczy to dzieci mieszkających na wsi.)

BEZSENS: poznawcze i emocjonalne oderwanie od wartości prowadzi do przekonania, że nic w życiu nie ma sensu, czyli powstaje poczucie bezsensu.

SENS ŻYCIA: potrzeba sensu życia jest właściwością człowieka, która powoduje, że bez istnienia w jego działalności życiowej takich wartości, które są i mogą zostać uznawane przez niego za nadające sens życia, nie może on prawidłowo funkcjonować (jego działalność życiowa jest za słaba w stosunku do możliwości, nie ukierunkowana i oceniona przez niego negatywnie.

BEZRADNOŚĆ: w przypadku, kiedy nasze zachowanie sterowane jest przez siły zewnętrzne, pojawia się przekonanie, iż to jak się zachowujemy nie należy do nas samych, tylko do czynników zewnętrznych - wówczas mamy do czynienia z poczuciem bezradności.

SAMOWYOBCOWANIE: rezygnacja z własnych poglądów i idei na rzecz cudzych. Pojawia się w rezultacie długotrwałej rezygnacji z własnych i celów.

OSAMOTNIENIE I IZOLACJA: poczucie osamotnienia wynika m.in. z braku sensownej integracji z innymi osobami lub znaczącymi grupami odniesienia oraz świadomości, że nie spełnia się tego, ku czemu człowieka naprawdę jest wezwany. Jest to też brak lub niedostatek jakiegoś zakotwiczenia społecznego.

Rodzaje samotności wg Schultza:

• interpersonalna

towarzyszy utracie kogoś kogo się kocha

• społeczna

kształtuje się jako skutek oderwania od tradycji, rodziny i własnych korzeni

• kosmiczna

przekonanie, że wszechświat jest absurdalny, pusty, a życie banalne, bo nie dostrzega się w nim Boga

• psychologiczna

poczucie wyalienowania od samego siebie oraz zatraceniu kontaktu z własną naturą.

RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA

Woźniak

August Monte - uważał rodzinę za kategorię zmienną, historyczną , ulegającą ewolucji w ciągu dziejów.

1. Analiza rodziny:

• w ujęciu filogenetycznym

rodzina jako gatunkowa forma życia społecznego na określonym etapie dziejów ludzkości

• w ujęciu ontogenetycznym

podejście ujmujące rodzinę począwszy od narzeczeństwa i wczesnego małżeństwa, przez etap wychowania małych i starszych dzieci, a kończąc na etapie emeryckim i samotnej starości

2. Definicja rodziny

3. Pokrewieństwo

4. Definicje

W socjologicznych definicjach rodziny zawsze podkreśla się, że spełnia ona dwa doniosłe zadania społeczeństwa:

• prokreacja

• socjalizacja młodego pokolenia.

Najbardziej charakterystyczne dla tych definicji jest postrzeganie rodziny, która

• stanowi uznany typ trwałego obcowania płciowego

• jest instytucjonalną formą małżeństwa

• zawiera pewien system hierarchiczny określający stosunki pokrewieństwa

• jest swoistą jednostką gospodarczą, zapewniającą utrzymanie i wychowanie

• jest grupą społeczną na ogół stale zamieszkującą wspólnie

Członkowie rodziny żyją zazwyczaj pod jednym dachem i tworzą jedno gospodarstwo domowe. Gospodarstwo to może obejmować 2 a nawet 3 pokolenia

Rodzina :

• stałe wzory postępowania

• stałe wzory wzajemności oddziaływań

• wzajemne stosunki określone są przez uczucia i postawy (miłość)

• stworzą własne środowisko kulturalne, które ukształtuje szacunek i osobowość dzieci

RODZINA (Adamski)

I

1. narzeczeni przed ślubem

2. młodzi po ślubie, ale przed urodzeniem pierwszego dziecka

3. małżonkowie z dziećmi do lat 6

4. małżonkowie z dziećmi od lat 6 do 18

5. małżonkowie mieszkający razem z dziećmi w wieku pozaszkolnym

6. małżonkowie samotni z dziećmi usamodzielnionymi życiowo i rodzinnie, ale bezdzietnymi

7. małżonkowie samotni z dziećmi usamodzielnionymi życiowo i rodzinnie i posiadającymi małe dzieci

8. małżonkowie samotni, których dzieci mają dorastające lub dorosłe dzieci

9. jedno z małżonków owdowiałe, którego dzieci są usamodzielnione życiowo o rodzinnie i posiadają dorastające lub dorosłe dzieci

II

1. małżonkowie przed urodzeniem pierwszego dziecka

2. małżonkowie z dziećmi w wieku przedszkolnym

3. małżonkowie z dziećmi w wieku szkolnym

4. małżonkowie, których dzieci usamodzielniły się i odeszły

5. Funkcje rodziny:

• Prokreacja

• Przygotowanie dzieci do wejścia w życie społeczne, pielęgnowanie ich i wychowanie oraz zapewnianie statusu życiowego

• Prowadzenie gospodarstwa domowego, zaspokajającego potrzeby członków rodziny

• Sprawowanie pieczy nad życiem członków rodziny i ich zachowaniem, kulturą, zdrowiem, trudnościami życiowymi

6. Funkcje rodziny wg Z. Tyszka:

• materialno-ekonomiczna; składają się na nią cztery podfunkcje

• Produkcyjna

• Zarobkowa

• Gospodarcza

• Usługowo-konsumpcyjna

• opiekuńczo - zabezpieczająca

zapewnienie niezbędnych środków do życia i opieki

• prokreacyjna

zaspokaja emocjonalno-rodzicielskie potrzeby współmałżonków i reprodukcyjne potrzeby społeczeństwa

• seksualna

jest społeczną akceptowaną formą współżycia płciowego

• legalizacyjno-kontrolna

legalizacja niektórych typów zachowań, sprawowanie wzajemnej kontroli przez członków rodziny

• socjalizacyjna

jest konsekwencją funkcji prokreacyjnej;

przygotowanie dziecka do pełnienia ról społecznych i wzajemne doskonalenie osobowości małżonków) rodzina jako środowisko wychowawcze

• klasowa

nadawanie pozycji w strukturze klasowo-warstwowej i zawodowej oraz socjalizacja potomstwa

• kulturalna

zapoznanie młodego człowieka z kulturą danego społeczeństwa

• rekreacyjno-towarzyska

dom jako miejsce kontaktów towarzyskich

• emocjonalno-ekspresyjna

zaspokaja potrzeby emocjonalne i potrzeby wyrażania swej osobowości

7. Funkcje rodziny wg Adamski

• Funkcje instytucjonalne:

• prokreacyjna (biologiczna)

• ekonomiczna

• opiekuńcza

• socjalizacyjna

• statyfikacyjna (gwarantuje określony status)

• integracyjna (społeczna kontrola)

• Funkcje osobowe:

• małżeńska

zaspokaja potrzeby życia intymnego małżonków

• rodzicielska

zaspokaja potrzeby uczuciowe rodziców dzieci

• braterska

zaspokaja potrzeby uczuciowe braci i sióstr

• Funkcje rodziny ze względu na trudności i zmienność

• funkcje istotne (pierwszorzędne) -> prokreacja, socjalizacja, miłość

• funkcje akcydentalne (drugorzędne) -> pozostałe

7. Cykle życia małżeńsko - rodzinnego

!!! Małżeństwo nie jest rodziną !!!

• Narzeczeństwo

stanowi pierwszą fazę życia małżeńsko - rodzinnego, jest umową zobowiązującą w określonym czasie do zawarcia związku małżeńskiego

• Małżeństwo bezdzietne

miłość jako główny, ale nie jedyny powód zawarcia związku małżeńskiego; role małżeńskie są trójpłaszczyznowe:

• seksualne

• psychiczne

• społeczno-kulturalne

• Małżeństwo z dziećmi

etap ten rozpoczyna się w momencie narodzin pierwszego dziecka, dochodzi do przeorganizowania stylu życia i więzi małżonków, podejmowania nowych ról społecznych (matka, ojciec)

• Rodzina z odchodzącymi dziećmi

dzieci usamodzielniają się, dochodzi do osłabienia więzi wewnątrzrodzinnych; przełom w rodzinie

• Małżeństwo odłączone od dzieci

8. Struktura rodziny i wewnątrzrodzinne stosunki społeczne

to

System rodzinny - oznacza stosunki poszczególnych członków rodziny, związki strukturalne i funkcjonalne oraz wzajemne zależności między strukturą a funkcja.

Tyszka: To mniej więcej tyle, co struktura rodziny w działaniu :

• Demokratyzacja stosunków wewnątrzrodzinnych = małżeństwo partnerskie

• Stosunki między rodzicami a dziećmi

Adamski: dziecko staje się celem i sensem rodzinnego życia; dziecko zajmuje w rodzinie centralną pozycję( dawniej w centrum stał żywiciel lub wojskowy członek rodziny).

• Stosunki między rodzeństwem -> często kosztem dzieci starszych uszczęśliwia się młodsze dziecko

9. Typologia małżeństwa i rodziny :

Małżeństwo stanowi podstawę społeczną i biologiczną rodziny.

Miłość - jest ważnym czynnikiem wyznaczającym przebieg życia małżeńskiego. Istnieją różne typy miłości: miłość zdominowana przez pożądanie, miłość platoniczna, koleżeńska

Czynniki decydujące o wyborze partnera:

• Bliskość przestrzenna ( kojarzenie małżeństw wśród znajomych i powinowatych)

• wyobrażenia o idealnym partnerze rozwijane przez młodych ludzi w okresie zbliżającego się wieku, upoważniającego do zawarcia małżeństwa

• Obraz własnych rodziców, szukanie partnera podobnego do ojca/ matki

• Cechy osobowości i dążenia osobotwórcze, które wyznaczają dążenia do ukształtowania własnego samodzielnego życia

• Dążenie do:

• Homogamii ( partner podobny pod względem psychicznym / społecznym)

• Heterogamii ( partner o odmiennych cechach psychicznych psychicznych społecznych)

Małżeństwo jest aktem dojrzałości społecznej ( zdolności do podjęcia obowiązków małżonka, utrzymania rodziny, wychowania dzieci).

Podział małżeństwa ze wzg. na liczbę partnerów:

• Małżeństwa monogamiczne

trwały związek jednego mężczyzny z jedną kobietą (2 partnerów)

• Małżeństwo poligamiczne

składa się z więcej niż dwojga partnerów

• Związek poligamiczny- jeden mężczyzna z więcej niż jedną kobietą

• Związek poliandryczny- jedna kobieta z więcej niż jednym mężczyzną

Podział małżeństw ze wzg. na zakres wyboru małżonka:

• Małżeństwo endogamiczne

zawarte w obrębie tej samej gr. społecznej

• Małżeństwo egzogamiczne

partnerzy pochodzą z różnych gr. społecznych, terytorialnych

Podział małżeństw ze wzg. na kierowanie władzy wewnątrzrodzinnej i prestiżu:

• Małżeństwo matriarchalne

władzę sprawuje gł. matka i żona

• Małżeństwo patriarchalne

władzę sprawuje gł. ojciec i mąż

• Małżeństwo egalitarne

względnie równy podział władzy i obowiązków między mężem i żoną( partnerskie)

Cecha służącą za wyróżnik małżeństwa jest dziedziczenie nazwiska , prestiżu i ewentualnego majątku.

Typologia małżeństwa ze względu na dziedziczenie, nazwisko, prestiżu, majątku :

• Patrylineat (po ojcu)

• Matrylineat (po matce)

Typologia małżeństwa ze wzg. na miejsce zamieszkania po ślubie:

• Małżeństwo patylokalne

małżeństwo mieszka w domu ojca

• Małżeństwo matrylokalne

małżeństwo mieszka w domu matki

• Małżeństwo neololane

małżeństwo mieszka w domu własnym

Typologia rodziny ze wzg. na liczebność jej członków (Adamski):

• Rodzina małżeńska (nuklearna)

mąż + żona+ dzieci (najczęściej 1/ 2 )

• Rodzina poligamiczna

składa się z kilku związków małżeńskich (najczęściej jednego mężczyzny z wieloma kobietami) połączonych w jedną zbiorowość rodzinną

• Rodzina poszerzona (wielopokoleniowa, duża)

składa się z kilku rodzin nuklearnych, uznających patriarchalną władzę ojca rodziny

• Zmodyfikowana rodzina poszerzona

to związek rodzin nuklearnych, będących w stanie częściowej zależności od siebie

• Rodzina dwupokoleniowa

składa się tylko z rodziców i dzieci

• Rodzina trójpokoleniowa

związana z rodzina wielką, w której są jeszcze dziadkowie oraz bliżsi lub dalsi krewni

• Rodzina rozszerzona

głównie na wsi; tworzy ja kilka niewielkich gospodarstw, zespolonych więzią rodzinna i utrzymujących bliskie kontakty ze sobą

Podział rodziny ze względu na charakter źródła utrzymania (Adamski):

• Rodziny chłopskie

gospodarstwo wiejskie stanowi wyłączne źródło utrzymania

• Rodziny robotnicze

źródło utrzymania stanowi dochód uzyskany z fizycznej pracy najmniej członków rodziny

• Rodzina inteligencja

źródłem utrzymania jest dochód z pracy umysłowej

• Rodzina miejska

• Rodzina wiejska

Przeobrażenia rodziny:

• Rodziny pochodzenia żony/ męża

• Rodzina prokreacyjna

10. 3 kategorie stosunków międzyludzkich zachodzących w ramach rodziny:

• stosunki między małżonkami, bądź rodzicami

• stosunki między każdym z rodziców , rodziców dziećmi

• stosunki między rodzeństwem

Stosunki wewnątrzrodzinne-idealne, gdy określone są role poszczególnych członków rodziny.

• wzajemna sympatia

• akceptacja

• nieodwzajemniona sympatia brak akceptacji

• izolacja

• odrzucenie

14

KULTURA

materialna:

• zabytki

• budowle

• dbanie o to co się ma

niematerialna:

• język

• wiedza

• wartości

• obyczaje, zwyczaje

• tradycje narodowe

• światopogląd

• normy

• religia

OSOBOWOŚĆ

elementy biogenne

cechy funkcjonalne organizmu, np. sen, pokarm, oddychanie

elementy psychogenne

• pamięć

• inteligencja

• temperament

• charakter

• myślenie

• uczucia

• zainteresowania

• zamiłowania

elementy socjogenne

• kulturowe ideały osobowości

• wartości - do czego jaki sposób dążyć

• rola społeczna

• jaźń subiektywna

• jaźń odzwierciedlona

+

+

Makrostruktura

Mezostruktura

Mikrostruktura

Osobowość

Zachowanie

prospołeczne

aspołeczne

naród, gospodarka, edukacja, oświata, klasa społeczna - ma zaspokoić potrzeby członka

gmina, miasto, wieś

małe grupy - rodzina, sąsiedzi, koledzy (w rodzinie skupią się przemiany makro + mezo + mikro)

struktury prawidłowo oddziałujące

struktury oddziałujące nieprawidłowo

Rodzina:

mała grupa społeczna, składająca się z rodziców, dzieci i krewnych; rodziców łączy więź małżeństwa, rodziców z dziećmi więź rodzicielska, stanowiąca podstawę wychowania rodzinnego, jak również więź formalna określająca obowiązki rodziców i dzieci względem siebie.

może być:

rzeczywiste
między rodzicami i dziećmi własnymi

zastępcze
między rodzicami i dziećmi przybranymi

może być:

rzeczywiste
między rodzicami i dziećmi własnymi

zastępcze
między rodzicami i dziećmi przybranymi

zachodzi w linii:

wstępnej
rodzice, dziadkowie, pradziadkowie

zstępnej
rodzice, dzieci, wnuki

w linii:

prostej
wstępni, zstępni

bocznej
rodzeństwo, dzieci, wujkowie

Rodzina wg B.Suchodolski:

środowisko naturalne, do którego przynależność opiera się na podstawie urodzenia

Rodzina wg J. Rembowski:

grupa rodzinna zamieszkująca pod jednym dachem

Rodzina wg J. Piotrkowski:

jest komórką zaspokajającą podstawowe potrzeby swych członków

Rodzina wg J. Szczepański:

stałość popędu seksualnego, jego różne formy sublimacji i powstająca wokół jego zaspokajania otoczka emocjonalna stanowiąca zespół czynników biopsychicznych, stanowiących podstawę małżeństwa i rodziny człowieczej

Struktura rodziny wg F. Adamski:

stałe ramy, nie zawsze sformułowane, wewnątrz których przebiega życie i zachowanie małżeńsko - rodzinne

Struktura rodziny wg Z. Tyszka:

określa liczba i jakość członków rodziny, układ ich pozycji i ról społecznych, przestrzenne ich usytuowanie, siła więzi instytucjonalnych i psychicznych łącząca poszczególnych członków rodziny, świadcząca o większej lub mniejszej spójności (KOHEZJI) rodziny, podział czynności oraz struktura wewnątrzrodzinnej władzy i autorytetów, łącząca się dość ściśle z układem pozycji, a także wewnątrzrodzinny rozkład miłości o względów.

Małżeństwo:

społecznie uznany związek jednego ( lub więcej ) mężczyzny z jedną( lub więcej ) kobietą

---