Kości sciaga ćw


KOŚCI (kk):

Szkielet składa się z 206 kk pojedyncych, połączonych różnymi rodzajami stawów. Zbudowany jest

z różnego rodzaju tk łącznej. Kość rozwija się poprzez zmianę zarodkowej tk łącznej w uwapnioną

odmianę tk łącznej. Proces ten przebiega w chrząstce (wówczas mówimy o kostnieniu na podłożu

chrzęstnym) lub w tk łącznej właściwej (wówczas jest to kostnienie na podłożu tk kostnej). Mecha-

nizm wytwarzania kk odbywa się w 2 etapach: * zawsze powstaje istota gąbczasta, **istota gąbcza-

sta przekształca się w istotę zbitą

K. zbud jest z: *masywnej istoty zbitej w postaci rury, wew tej rury jama szpikowa wypełniona

szpikiem kostnym żółtym, *nasady kk posiadają cienką warstwę istoty zbitej, a wew jest istota gąb-

czasta wypełniona szpikiem kostnym czerwonym

W kk płodu, noworodka i dzieci do 6 lat występ tylko szpik czerw, który od 7r.ż. dziecka przekształca

się w trzon kk długich w szpik żółty na skutek stłuszczenia.

2 rodzaje szpiku:

  1. szpik czerw - (krwiotwórczy) wytwarza elementy komórkowe krwi - krwinki czerw i białe

  2. szpik żółty - (tłuszczowy) zawiera tk tłuszczową, utracił on zdolność wytwarzania krwinek,

ale w stanach dużego ubytku krwi może stać się narządem krwiotwórczym

Każda K pokryta jest cienką błoną - okostną. Okostna posiada 2 warstwy: *zew. - to mocna tk zbita

stanowiąca ochronę, **wew. - posiada komórki krwiotwórcze (osteoblasty), które odgrywają ważną

rolę w rozw. kośćca i gojeniu złamań. Okostna pokrywa isto. zbitą, ochrzęstną i przecho. w chrząstkę.

Osteoblasty - posiad. zdolność rozwarstwiania się, łącząc złamane odłamy kostne i wytwa. bliznę kostną.

Ochrzęstna - błona łączno-tkankowa pokrywająca chrząstki. Stanowi przedłużenie okostnej. W warstwie

wew występ komórki cgrząstkotwórcze.

Chrząstka - wszystkie nasady są nią pokryte; pokrywa przylegające końce kk tworząc powierz stawowe,

jest to tzw chrząstka szklista. Odznacza się dużą wytrzymał ma ciśń i ścieranie, pozostaje przez całe życie

niezmieniona. Rozróżniamy również chrząstkę włóknistą, która znajduje się w krążkach międzykręgowych

i w spojeniu łonowym.

Rodzaje kości:

  1. długie - (ramienna, udowa, przedramienia) składają się z części środkowej trzonu i z 2 nasad: górnej

(bliższej) i dolnej (dalszej)

  1. krótkie - (nadgarstek, kk stępu) posiadają 3 wymiary: dług, szer., grub. Wymiary te są mniej więcej

jednakowe, występ tam, gdzie budowa szkiletu łączy się z małą ruchomością (np. stęp). Każda k kró-

tka posiada głównie istotę gąbczastą pokrytą istotą zbitą.

  1. płaskie - mają kształt szerokich i powyginanych cienkich płyt (np. łopatka, mostek, k biodrowa);

posiadają 2 wymiary duże: dług. i szer. oraz 3 wymiar mały: grub. Składa się ona z 2 blaszek istoty

zbitej (wew., zew) oraz leżącej między nimi istoty gąbczastej zwanej śródkośćcem

  1. Różnokształtne - nie dają się zakwalifikować do żadnej z grup w.\w. Są to kk części twarzowej czaszki

i kręgi kręgosłupa

  1. pneumatyczne - zawierają wew jamy wysłane błoną śluzową i wypełnione powietrzem. Są to: k czoło-

wa, sitowa, klinowa, szczęka, skroniowa

POŁĄCZENIA KOSTNE:

Kk łącząc się ze sobą tworzą osłony dla niektórych narządów (np. czaszka dla mózgu, kręgi dla rdzenia kręgo-

wego, klatka pierś dla płuc i serca, miednica dla pęcherza, macicy). Połączenia kk dzielima na 2 grupy:

  1. połącz ścisłe - (nieruchome lub małoruchome) są to: więzozrosty, chrząstkozeosty, kościozrosty. Ich

stykające się powiercnie kostne są spojone tk łączną włóknistą, chrzęstną, kostną

  1. połącz wolne - (stawy) połącz ruchome pomiędzy ślizgającymi się po sobie powierzch stawowymi,

gdzie występ szczelina nazywana jamą stawową. Stawy mogą być utworzone przez: *2 kk - to staw

prosty (np. ramienny, który tworzy łopatka i k ramienia), **kilka kk - staw złożony (np. staw łokciowy

utworzony z k ramienia, k łokciowa i promieniowa). Połącz wolne nazywane są również połącz mazio-

wymi, w których kk mogą poruszać się względem siebie;

Więzozrosty - połącz utworzone przy udziale tk łącznej włóknistej; wyróżniamy:

  1. więzozrosty włókniste zbud z włókien kolagenowych tworzących pasma łącznotkankowe (np. błony mię-

dzykostne goleni i przedramienia)

  1. więzozr sprężyste zbud z włókien sprężystych i kolagenowych tworzących pasma łączno-tkankowe (np.

więzadła żółte między łukami kręgów)

  1. szwy utworzone przez cienką, ale bardzo mocną warstwę tk łącznej (np. połącz kk czaszki); szew ze

względu na kształt krawędzi kk może być gładki (np. w kk nosowych), piłowaty gdy kk zazębiają się (np.

między k ciemień a czołową), łuskowaty gdy brzegi kk nachodzą na siebie dachówkowo (np. łuska k

skroniowej i ciemień)

  1. wklinowanie utworzone przez cienką warstwę tk łącznej (zwane ozębną), np. umocnienie korzeni zębów

Chrząstkozrosty - to połącz., w których materiałem spajającym jest chrząstka; występ w młodym wieku w

postaci chrząstek nasadowych znajdujących się między trzonem a nasadami kk długich oraz w postaci chrząstki

szklistej, która z wiekiem przekształca się w chrząstkę włóknistą. Wyjątkiem jest połącz. 1 żebra z mostkiem,

gdzie występ chrząstka szklista.

Kościozrost - materiałem spajającym jest tk kostna, pojawia się u osób starszych, gdy więzozrosty i chrząstko-

zrosty ulegają skostnieniu. Tak dzieje się z chrząstkami nasadowymi kk długich i ze szwami czaszki.

STAWY - w zależności od ruchomości stawu i kształtu powierz stawowej wyróżniamy stawy:

  1. jednoosiowe: *staw obrotowy (np. k promieniowa w stawie promieniowo-łokciowym), **staw płaski -

gdzie jedna k przesuwa się po drugiej, a zakres ruchu zależy od napięcia torebki stawowej (np. staw śród-

nadgars., stawy międzynadgars.), ***staw zawiasowy - gdzie wykonywany jest ruch zgięcia i prostowania

(np. staw łokciowy, kolanowy), są to stawy zawiasowo-obrotowe, ****staw śrubowy - pozwala na ruchy

obrotowe z jednoczesnym przesuwaniem podłużnym (ruch jak przy wkręcaniu śruby)

  1. dwuosiowe: *siodełkowy - nie ma panewki ani główki (np. staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka); wyko-

nuje ruchy przywodzenia, odwodzenia, przeciwstawne, **eliptyczny - czyli zginanie, prostowanie, odwo-

dzenie, przywodzenie (np. staw promieniowo-nadgarstkowy)

  1. wieloosiowe: *kulisty - panewka jest mała i wklęsła (np. staw ramienny posiadający największą ru-

chomość), **panewkowy - tutaj panewka jest głęboka (np. staw biodrowy)

BUDOWA STAWU:

W budowie stawu wyróżniamy składniki charakteryzujące staw: *skład. stałe, *skład. niestałe

Składniki stałe:

  1. powierzch stawowe pokryte szklistą chrząstką stawową ułatwiającą ruchy i zmniejszającą tarcie.

powierz stawowe mogą być: płaskie, wypukłe (np. główka stawowa), wklęsłe (np. panew. stawowa),

  1. torebka stawowa - to osłonka łączno-tkankowa osłaniająca staw i ograniczająca go od otoczenia.

Składa się z: błony włóknistej (położonej od wew, przyczepia się do kk na granicach stawu), błony

maziowej (położ od wew., pokryta kosmkami maziowymi wytwarzającymi maź; błona ta przyczepia

się do granicy powierz stawowej główki i panewki), mazi stawowej (to lepka i śliska wydzielina

błony maziowej), jamy stawowej (to szczelinowata przestrzeń między powierzch stawowymi, wype-

łniona jest mazią)

Składniki niestałe:

  1. więzadła stawowe - biegną wzdłuż stawu i bardzo silnie spajają tworzące go kk

  2. obrąbek stawowy - występ tam, gdzie główka stawowa jest duża, a panewka mała (staw ramienny);

wówczas na obwodzie panewki chrząstka włóknis. tworzy brzeg zwiększają. jej powierz i głębokość

  1. krążki i łękotki stawowe - są tworami chrząstkowymi, dzielą staw na 2 niepołączone ze sobą piętra,

nie zrastają się z torebką stawową i posiadają otwory różnej wielkości. Ograniczają zakres pewnych

ruchów (np. staw kolanowy)

  1. kaletki maziowe - są to uchyłki błony maziowej wychodzącej poza obręb stawu, wypełnione są mazią

stawową i zachowują się, jak poduszeczki hydrauliczne, czyli chronią k przed urazami; występ w oko-

licach stawu ramiennego i kolanowego

KK. GŁOWY (ossa capitis):

Dzielą się na: *kk czaszki ossa cranii(chroniące mózgowie), **kk twarzy ossa faciei (osłaniają gałkę oczną,

początkowy odcinek dróg oddech i pokarm., jamę nosową i ustną. Wszystkie kk połącz. są za pomocą szwów,

suturae (połącz. ścisłe), bez żuchwy.

Czaszka mózgowa: *k potyliczna,k czołowa,k klinowa,k sitowa, kk ciemień., kk skroniowe

Czaszka trzewna: *kk szczękowe, kk jarzmo., kk podniebienne, kk noso., kk łzowe, żuchwa, małżowiny noso-

we dolne, lemiesz, k gnykowa.

Ściany czaszki:

  1. przednia - tworzą ją: *łuska k czołowej, *kk twarzy: parzysta k nosowa, jarzmowa, nieparz k sitowa,

szczęka, łzowa, lemiesz, żuchwa (w niej wyróżnia się trzon, który ku bokom przechodzi w gałęzie)

  1. tylna - utworzona jest przez łuskę k. potylicz. (squaa occipitalis)i tylne części k ciemiń. (os parietale)

  2. 2 boczne - zbud są z łuski k skroniowej i skrzydła większego k klinowej

  3. sklepienie (calvaria) - część górna; stanowi ją łuska k czołow. i parzys k ciemień. (os parietale)

  4. podstawa (basis cranii) - część dolna; utworzona jest przez podniebienie kostne, k klinową, parzystą k

skroniową, k potyliczną

W obrębie kośćca czaszki umiejscowione są:

  1. 2 oczodoły ograniczone: *od góry częścią oczodołową k czołowej, *od dołu powierz oczodołową

trzonu szczęki, *od boku k jarzmowa i skrzydło większe k klinowek

  1. jama nosowa ograniczona: *od góry parzys k klinowa, k czołowa, blaszka pozioma k sitowej i

trzon k klinowej, *od dołu podniebienie kostne, *od boku k szczękowa, k sitowa. Jamę nosową

dzieli na 2 cz. przegroda nosowa, której szkielet kostny tworzą: lemiesz, blaszka pionowa k sitowej

KRĘGOSŁUP (columna vertebralis):

Składa sie z 33-34 kręgów. Dzielimy go na odcinki: *szyjny 7kr., *piersiowy 12kr., *lędźwiowy 5kr.,

krzyżowy 5kr., guziczny 4-5kr. Budowa kręgu: składa się z trzonu zwróconego ku przodowi, łuk krę-

gowy skierowany ku tyłowi i odchodzących od łuku 7 wyrostków (nieparzysty wyros kolczysty, para

wyrost poprzecznych, 2 pary wyrost stawowych - górnych i dolnych.

KRĘGI SZYJNE (verteb...):

Jest ich 1-7; budową różni się od innych pierwszy krąg szczytowy (atlas), który nie ma trzonu, składa się

ze złączonych ze sobą łuków- przedniego i tylnego. Jest on połącz z czaszką. Drugi krąg obrotowy (axis)

ma trzon przechodzący w zrąb kręgu obrotowego. 3,4,5,6 krąg ma typową budowę kręgu, czyli trzon,

łuki i wyrostki. Kręg 7-my wystający (vertebra prominens) posiada pewne cechy kręgów piersiowych,

czyli wydłużony i nierozdwojony wyrostek kolczysty, a z wyrostka poprzecznego może rozwinąć się

szczątkowe żebro szyjne.

KRĘGI PIERSIOWE:

Na powierzch bocznych trzonu posiadają 2 dołki żebrowe dla połączenia z głowami żebrowymi.

Wyrostki poprzeczne na końcach posiadają dołki żebrowe dla połączenia z głowami żebrowymi (zwa-

nymi guzkami żebrowymi). Kręg 1 piersiowy u góry posiada całą powierz stawową dla 1-go żebra, a u

dołu połowę dla żebra 2-go. Kręg 10 posiada połowę powierz górnej dla żebra 10-go, a kręgi 11 i 12 posia-

dają całkowite powierz dla żeber 11 i 12.

KRĘGI LĘDŹWIOWE:

Wyrostki poprzeczne są szczątkowymi żebrami (wyrostki żebrowe). Na powierz bocznej wyrostka stawow.

górnego jest okrągły guzek zwany wyrost sutkowatym.

KRĘGI KRZYŻOWE:

W okresie dojrzałym zrastają się w całość tworząc k krzyżową (os sacrum). Podstawa k krzyżowej łączy się

z 5kr lędźwiowym za pomocą krążka międzykręgowego i więzadła żółtego. Na powierz przedniej wklęsłej

(miednicznej) są 4 pary otworów tzw. krzyżowych miednicznych, a na powierz grzbietowej, czyli wypu-

kłej 4 pary otworów krzyżowo-grzbietowych. Wzdłuż k krzyżowej biegnie kanał krzyżowy, który kończy

się rozworem krzyżowym.

KRĘGI GUZICZNE:

Od 4-5; w wieku dojrzałym zrastają się w jedną k zwaną k guziczną (os coccygis), która ma u człowieka

charakter szczątkowy. Podstawa k guzicz. łączy się z k krzyżową. Cechy kręgu posiada tylko 1 kręg górny.

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA:

    1. chrząstko-zrosty - łączą trzony kręgów, są to tzw krążki międzykr; występ od 2 kr szyjn. do 1 kr krzyż.

    2. więzozrosty:

k krzyżo miednicznej; więzadło to hamuje nadmierne prostowanie kręgosł.

wego; hamuje nadmierne zginanie kręgos.

wiowej, łączą się z więzad nadkolcowym, które przecho. dalej w więzad karkowe, rozpięte na odc. szyj.

Kręgosłup posiada krzywizny: *szyjna i lędźwiowa (lordosis lumbalis) - wypukłością zwrócone do przodu,

nazywane są Lordozami, **piersiowa (kyphosis thoracica), krzyżowo - guziczna - wypukłością zwrócone ku

tyłowi nazywane są Kyfozami.

KLATKA PIERSIOWA (thorax):

Zbud jest z 12 par żeber (costae), z 12 kr piersiowych i z mostka (sternum).

Żebro (costa) - składa się z części przedniej zwanej chrząstką żebrową i z cz tylnej zwanej k żebrową. Na

końcu tylnym żebra jest głowa, szyjka oraz guzek żebra. Głowa żebra łączy że z kr piersiowym. Na bocznej

części szyjki jest guzek, który łączy się stawem żebrowo-kręgowym z wyrostkiem poprzecznym kr piersiow.

Wyróżniamy żebra:

  1. prawdziwe - odchodzące bezpośrenio od mostka (7 górnych par żeber)

  2. żekome - to żebro 8,9,10; zyskuje przyczep od chrząstki żebra wyżej położo i z żebrem 7 tworzy łuk

żebrowy (arcus costarum)

  1. wolne - to 11 i 12 żebro, nie łączą się z innymi żebrami i kończą się swobodnie na ścianie brzucha

Kość żebrowa - składa się z końca przedniego, tzw mostkowego, z części środkowej tzw trzonu i z końca tylnego

tzw kręgosłupowego.

MOSTEK (sternum):

Składa się z 3 czę.: górnej zwanej rękojeścią (manubrium sterni), środkowej zwanej trzonem (corpus sterni) i

dolnej zwanej wyrostkiem mieczykowatym (processus xipohoideus). U dołu na rękojeści jest wcięcie żebrowe

dla chrząstki 1-go żebra, u góry jest wcięcie szyjne, a po bokach wcięcie obojczykowe. Na granicy rękojeści z

trzonem jest wcięcie żebrowe dla chrząstki żebra 7-go.

KK KOŃCZYNY DOLNEJ (membrum inferius):

Dzielimy je na kk obręczy kończ dolnej i kk kończ dolnej wolnej.

Kk obręczy kończ dolnej to: *2 kk miedniczne (ossa coxae), k kulszowa, k biodrowa, k łonowa.

Kk kończ dolnej wolnej: *k udowa (os femoris), rzepka (patella), k strzałkowa, k piszczelowa (os tibiae)

KK KOŃCZYNY GÓRNEJ (membrum superius):

Dzielimy na kk obręczy górnej (cingulum membri superioris) i kk kończ górnej wolnej (pars libera).

Do kk obręczy kończ górnej zaliczamy: *obojczyk (clavicula), łopatka (scapula)

Do kk kończ górnej wolnej: *k ramienna (os humeri), k promieniowa (os radii), k łokciowa (os ulnae), kk

ręki (nadgarstka, śródręcza, palców ręki)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ściąga- ĆW.3, Ćwiczenia
WM laborki, ściąga ĆW 6
Ściąga z ćw 1
sciaga CW 3
sciaga cw 7
Ściaga cw
Polityka gosp ściąga ćw, Ekonomia UEK, rok2, semestr 3, Polityka gospodarcza
Tkanki sciaga ćw
sciaga cw 4
ściąga ĆW.5, 1
ukł oddechowy, krążenia ściąga ćw
ściaga z ćw 1 do przeróbki
Ped. opiek ściąga -ćw-, College, Pedagogika, rok II, Pedagogika opiekuńcza
ściąga ćw 1 obróbka skrawaniem
gleby sciaga cw kolos2
ściąga ćw 5
ściaga z ćw 1
sciaga cw 6
sciaga z cw, AWF, higiena szkolna

więcej podobnych podstron