TKANKI:

Zespół komórek jednakowego pochodzenia, budowy, spełniające tę samą czynność.

TK. MIĘŚNIOWA:

Zbud z włókien kurczliwych; rodzaje - gładka, poprzecz prążk., mięśień sercowy. Jedna są gładkie

i tworzą mm działające niezależnie od naszej woli, ułożone w postaci błon w ścianach przewodów.

Inne mają prążkowanie i tworzą tk mięśń poprzecz prąż., działającą zależnie od naszej woli. Z tej

tk zbud są mm szkieletowe. Mięsień sercowy jest wyjątkiem, mimo to, że jest on odmianą tk

poprze prążk., skurcze jego są zależne od naszej woli.

1. tk mięś gładka - występ głównie w postaci błon w narządach wew, składa się z wrzecio-

nowatych komórek

2. tk mięś poprz prążk. - (szkieletowa) włókna przyczepione do kości mogą wykonywać

rozległe ruchy części ciała; ma jedynie niewielką zdolność regeneracji

3. tk mięś mięśnia sercowego - stanowi wyjątek; włókna mięśniowe są prążkowane, ale

tworzą odgałęzienia, łączące się z sąsiednimi włóknami. Włókna są podzielone na odcinki

przegrodą - wstawką, dobrze widoczną pod mikroskopem

TK. NERWOWA:

Zbud z komórek różnego kształtu, mających 2 lub więcej wypustek; z niej zbudo jest: mózgowie,

rdzeń kręgowy; jest najwyżej zorganizowana u człowieka. Tworzy ukł nerwowy; jest odpowiedź. za

odbieranie bodźców ze środowiska, przekształcanie ich w podniety, przewodzenie tych podniet do

ośrodków nerwowych. Zużywa najwięcej tlenu, bez niego ginie.

Dendryty - są rozgałęź, prowadzą bodźce do komórki; komór. dwubiegun., wytwarzaj. 2-gą wypust.

Neuryty - prowadzą podniety od komórki. To tzw komórki jednobiegunowe.

Podział komórki nerwowej zależnie od jej czynności: *czuciowe, *ruchowe

Komórki nerwowe nie rozmnażają się, ale mogą one odbudowywać niektóre swe części (np. wypustki).

Przewodz. bodźców odbywa się drogą wypustek, które prowadzą liczne włókna nerw. - neurofibryle.

TK. NABŁONKOWA:

Zbud z komórek ściśle do siebie przylegających; rodzaje (zal. od kształtu)- *nabłonek płaski,

*przejściowy (kostkowaty, sześcienny), *walcowaty (wałeczkowaty, cylindryczny). Tworzy warstwy

pokrywające powierzch skóry, narządów wew lub wyściełaj. ściany jam ciała. Komórki nabłonka mają

duże, pęcherzykowate jądra.

1. nabł płaski - składa się z komórek ściśle przylegających do siebie. Nabł płaski wielowarst

pokrywa skórę. Najbardziej powierzchne jego warstwy ulegają zrogowaceniu

2. nabł sześcienny - (kostkowaty, przejść.) na powierzch ma komórki kształtu zbliżonego do

sześcianu; wyścieła on głównie drogi moczowe, przewody gruczołów, kanaliki nerkowe,

ucho środkowe, oskrzela

3. nabł walcowaty - (cylindryczny, wałeczk.) przewód pokarmowy od żołądka do odbytnicy,

odcinki wydzielnicze gruczołów, jajowód, pęcherzyk żółciowy, błona śluzowa macicy, drogi

oddechowe. Może on mieć na powierzch rzęski, które poruszają się w jednym kierunku. Odgry-

wa dużą rolę usuwając z płuc drobne cząsteczki kurzu czy węgla, pochodzące z dymu. Łatwo się

regeneruje dzięki szybkiemu rozmnażaniu się komórek

FUNKCJE tkanek nabłonkowych:

1. pokrywająco - ochrnna --- tworzenie struktur; łuski, pióra

2. transportuj. - przenikają gazy (O₂, CO₂), jony (Na⁺, K⁺-nerki), związki chem., mikrokosmki

3. wydalnicze - zbędne produkty przemiany materii

4. zmysłowe - bodźce zew i wew.

5. lokomotoryczne - ruch (np. gamet)

6. wydzielnicze - wydzielają śluz w błonie śluzowej jelita; komórki wydzielające zbierają się w

większe skupienia tworząc - Gruczoły.

Rodzaje GRUCZOŁÓW:

1. pęcherzykowate lub cewkowate proste - występ pojedynczo

2. pojedyncze rozgałęzione - tworzą sklepienie cewek lub pęcherzyków

3. gruczoł złożony rozgałęziony - wspólny przewód wyprowadzający

TK. ŁĄCZNA:

Zawiera dużą ilość istoty międzykom. (włókna); Rodzaje: *tłuszczowa, *chrzęstno-szkieletowa,

*włóknista, *sprężysta, *kostna, *właściwa: -wiotka i -zbita.

1. tk łączna właściwa wiotka - występ pod postacią cienkich pajęczynowatych błon, otulają-

cych mm i inne narządy, ma liczne przeplatane włókna (klejodalne, sprężyste)

2. tk łączna właść zbita - tworzy pęczki silnych włókien sprężystych występujących w orga-

nizmie w postaci ścięgien, wiązadeł

3. tłuszczowa - składa się z komórek wypełnionych kropelkami tłusz., czyli materiałem zapaso.

4. chrzęstno-szkieletowa - stosunkowo nieliczne komórki leżą w obfitej istocie międzyk., która

ma wygląd: *jednolity, *szkklisty, lub zawiera włókna. Chrząstkę szkilstą spotykamy na

powierzch stawowych kości, w chrząstkach żeber

5. kostna - zawiera w istocie międzykom złoża soli wapniowych, nadających jej twardość i

odporność. Ma 2 postacie: *jako istota zbita (trzony kk długich), **istota gąbczasta (kk różnoksz.)

Odmianą tk łącznej jest KREW, w której komórki są zawieszone w płynnej istocie międzykom. W jej

skład wchodzi płynne osocze i krwinki.

---