GŁÓWNE CZYNNIKI DETERMINUJĄCE ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE.

2.1. OTOCZENIE I PROCESY W NIM ZACHODZĄCE.

Zmiany, które następują w otoczeniu przedsiębiorstw, naruszają w poważnym stopniu dotychczasową równowagę rynkową i stawiają pod znakiem zapytania tradycyjne mechanizmy dochodzenia do równowagi. Zmiany następują szybko i często, gdyż stany równowagi w gospodarce nie trwają długo-przedsiębiorstwo musi zatem ciągle dostosowywać się do nowych warunków. Występuje więc problem zarządzania, które w dłuższym okresie powinno uwzględniać zmiany trudne do przewidzenia, powodujące, że przedsiębiorstwo może znaleźć się z dnia na dzień w sytuacjach skrajnych: bardzo korzystnych lub bardzo niekorzystnych. Niektóre elementy zmian mogą mieć charakter powtarzalny, inne pojawiają się po raz pierwszy. Z punktu widzenia przedsiębiorstwa ważna jest trafna interpretacja zmian zachodzących w otoczeniu, a więc ocena czy analizowane procesy powtarzają się, czy mają charakter odmienny od dotychczasowych.

Do czynników które ukształtowały wyjątkowo dynamiczne otoczenie przedsiębiorstw należą:

- procesy globalizacji i umiędzynarodowienia gospodarki, które powodują zacieranie się granic między rynkami lokalnymi i r. międzynarodowymi,

- wyjątkowy rozwój techniki, wpływający na zwiększenie się dynamiki produkcyjnej przedsiębiorstw oraz możliwości zbytu,

- pojawienie się masowego konsumenta, wynikające z podwyższenia standardów życia, możliwości konsumpcyjnych, ujednolicenia gustów i oczekiwań,

- zaostrzenie się konkurencji, spowodowane wyjściem przedsiębiorstwa na szeroki rynek światowy, na którym w coraz większym stopniu eliminowane są przeszkody charakterystyczne dla zamkniętych rynków narodowych.

Wymienione czynniki powodują, że współczesne środowisko funkcjonowania przedsiębiorstw ma charakter turbulentny, tj. taki, w którym zmiany odznaczają się czterema następującymi cechami:

1. istotnością,

2. szybkością,

3. nieprzewidywalnością,

4. powtarzalnością.

Przedsiębiorstwo w różny sposób może odczuwać zmiany w otoczeniu, jego działania dostosowawcze mogą być o tyle bardziej lub mniej efektywne, o ile jest ono w stanie ocenić charakter i rozległość zmian. Jednak nie zawsze turbulencja otoczenia jest właściwie oceniana.

Kiedy ocena gwałtownych zmian w środowiska jest trafna, wówczas mamy do czynienia z turbulencją obiektywną, do złej oceny, niewłaściwego postrzegania zmian dochodzi, gdy przedsiębiorstwo nie jest w stanie dokonać właściwej identyfikacji czynników decydujących o zmianie środowiska. W niektórych przedsiębiorstwach zwykłe zmiany środowiska mogą być postrzegane jako zmiany o charakterze turbulentnym, mówi się wówczas o turbulencji subiektywnej.

Otoczenie przedsiębiorstwa bardzo się rozszerzyło w ostatniej dekadzie, dotyczy to wszystkich przedsiębiorstw, w tym małych i średnich, działających na lokalnych i krajowych rynkach. Liberalizacja wymiany międzynarodowej , postępujące procesy umiędzynarodowienia i globalizacji działalności gospodarczej stwarzają nowe warunku działania przedsiębiorstw- tworzą nowe możliwości i zagrożenia. W nowych warunkach gospodarowania narodził się zegarynek finansowy, charakteryzujący się ścisłymi powiązaniami ośrodków krajowych,, między którymi operacje są dokonywane natychmiast lub w ciągu 24h. rynek ten stwarza wyjątkowe możliwości finansowani przedsiębiorstw, ale jednocześnie ogromne zagrożenia w stabilności funkcjonowania gospodarek.

Przedsiębiorstwo XXI w. będzie musiało dostosowywać swoją wewnętrzną strukturę do tych zmian. W jeszcze większym stopniu musi działać elastycznie, kreatywnie, i szybko absorbować innowacje. Podziały wewnętrzne ulegną znacznym osłabieniom, wynikającym z potrzeby przyspieszenia przepływu informacji, wprowadzenia nowych sposobów komunikacji i stworzenia warunków do lepszej integracji pomysłów rodzących się w poszczególnych częściach przedsiębiorstwa. Mniejsze koszty outsourcingu będą powodowały, że integracja wew. firmy będzie miała mniejsze znaczenie, natomiast znaczenia będzie nabierać integracja między firmami.

2.2.1. WYMÓG GLOBALNEJ EFEKTYWNOŚCI

W drugiej połowie XX w. wyraźnie zaznaczyły się procesy globalizacji, która wyraża się w światowych przepływach kapitału, technik zarządzania, innowacji. Prowadzą one Dos powstawania rynku globalnego , a także firm działających w skali całego świata.

Termin globalizacja odnosi się do wielości powiązań i sprzężeń miedzy państwami i społeczeństwami tworzącymi obecny system świata. Opisuje proces, w którym wydarzenia , decyzje i działania w jednej części świata mają znaczące konsekwencje dla pojedynczych ludzi i całych społeczności w odległych częściach globu.

Przedsiębiorstwo globalne dokonuje sprzedaży i nabywa zasoby kierując się tzw. globalną filozofią, tj. traktuje świat jako jeden rynek, w skali którego podejmowane są decyzje strategiczne, dotyczące lokalizacji produkcji, nabywania zasobów, dystrybucji wyrobów, prowadzenia marketingu, przesłankami wyboru są najkorzystniejsze warunki i najniższe koszty, przedsiębiorstwa te odnoszą korzyści dzięki olbrzymiej ekonomii skali w produkcji, dystrybucji i zarządzaniu. W związku z tym , że maleje znaczenie granic państwowych i rośnie liczba przedsiębiorstw działających w skali globalnej, rośnie zapotrzebowanie na tzw. globalnych menadżerów, dobrze wykształconych, znających kila języków, mających doświadczenie zagraniczne. Cechą wyróżniającą przedsiębiorstw globalnych jest prowadzenie przez nie strategii globalnej, nie uwzględniającej interesów gospodarki krajowej lub szerszych organizmów- ugrupowań gospodarczych, gdyż to ograniczałoby ich efektywność.

Dwa zasadnicze czynniki są źródłem powodującym przyspieszenie procesu globalizacji:

- niebywałe tempo postępu technicznego, umożliwiające szybki przepływa informacji i efektywne zarządzanie w skali światowej,

- dokonywanie inwestycji bezpośrednich przez przedsiębiorstwa międzynarodowe.

Świat ekonomiczny staje się światem globalnym, ale cześć procesów ma wyraźny wymiar regionalny. Celem integracji regionalnej jest uzyskanie wyższego poziomu konkurencyjności krajów regionu w globalizującej się gospodarce. Przykładem najstarszej i najbardziej zaawansowanej regionalnej integracji gospodarczej jest UNIA EUROPEJSKA. Przystąpienie POLSKI do unii oznacza dla krajowej polityki regionalnej oprócz wsparcia w walce z bezrobociem i zmniejszenia różnic między regionami również stymulowanie wzrostu konkurencyjności regionów.

2.2.2 ODPOWIEDZIALNOŚĆ LOKALNA

Problem odpowiedzialności lokalnej jest szczególnie ważny w związku wymaganiami globalnej efektywności działalności globalnych korporacji. Dążenie do minimalizacji kosztów oraz przenoszenie działalności do innych krajów i zamykanie filii lokalnych, kiedy wymagania te nie są spełnione, stwarzają obawy o przedmiotowe instrumentalne traktowanie społeczności lokalnych.

2.3. NOWE TECHNOLOGIE

Szczególne znaczenie odgrywają procesy postępu technologicznego w informatyce i telekomunikacji, technologie te otwierają zupełnie nowy świat- świat wirtualny, w którym informacje są tworzone, dostępne i przesyłane niezależnie od granic przestrzennych i czasowych. Ludzie do wykonywania pracy koncepcyjnej i biurowej będą potrzebować w wielu przypadkach jedynie komputera, softwaru i modemu, natomiast miejsce pracy w dotychczasowym rozumieniu będzie niepotrzebne. Sprzedaż towarów, świadczenie niektórych rodzajów usług, , np. bankowych przez Internet nie wymaga jak dotychczas rozwiązań przestrzennych i przyczynia się do obniżki kosztów. Wprowadzenie zmian technologicznych może wiązać się z następującymi celami:

- rynkowymi, np. wprowadzenie nowych produktów,, reakcja na nowy popyt,

- efektywnościowymi, np. redukcja kosztów, lepsza komunikacja,

- poprawy wizerunku firmy, np. wdrożenie technologii eliminujących lub zmniejszających zanieczyszczenie środowiska naturalnego,

- rozwojowymi, np. nadążanie za postępem technologicznym lub stosowanie go uzupełniająco do regulacji popytu- konieczność standaryzacji, umożliwiająca skorzystanie z określonych pożyczek i grantów.

2.4. POSTEP TECHNICZNY

Rosnąca rola postępu technicznego w rozwoju gospodarczym stawia przed przedsiębiorstwami nowe wyzwania, innowacje produktowe i technologiczne zaostrzają konkurencje, pozwalają lepiej się dostosować do potrzeb indywidualnych klientów lub segmentów rynkowych, a szczególnie przyczyniają się do wypychania z rynku starych wyrobów, tj. do skrócenia ich cyklu życia . Koncepcja cyklu życia opiera się na próbie opisu i oszacowania czasu trwania i wielkości sprzedaży wyrobu na rynku i uzyskiwania z tego tytułu przychodów.

Wprowadzenie owego produktu na rynek rozpoczyna nie tylko jego cykl życia , ale także dyfuzję rynkową, co oznacza rozpowszechnienie informacji o nim na rynku, w czym biorą udział producenci, klienci i przyszli naśladowcy. Dyfuzja innowacji trwa dopóty, dopóki potencjalni naśladowcy nie zaczną produkować danego wyrobu lub wykorzystywać dana technologię wytwarzania, czyli kopiować i naśladować.

2.4.2 NIETRWAŁOŚĆ PRZEWAG KONKURENCYJNYCH.

Ważnym elementem strategii każdego przedsiębiorstwa jest wypracowanie przewagi konkurencyjnej, która pozwoli wygrywać rywalizacje o klienta, pozwoli zachować lub zwiększyć udziały w rynku.

---