WITAMINY

Sa to substancje egzogenne.

• niezbedne do prawidlowego funkcjonowania organizmu

• wiele z nich ma wlasciwosci lecznicze

• objawy niedoboru poszczegolnych witamin - hipowitaminoza a brak- awitaminoza

• dzialanie toksyczne - hiperwitaminoza (dotyczy wit. A, D, E, K - rozpuszczalnych w tliszczach)

WITAMINA A

• retinol

• tran, watroba, jaja, maslo

• rola: ochrania nablonek; synteza rodopsyny; pobudzenie wzrostu mlodych organizmow, bierze udzial w syntezie hormonow kory nadnerczy i przemianach hormonow steroidowych

Niedobor:

• slepota zmierzchowa

• podwojne; potrojne widzenie

• nadmierne luszczenie naskorka

• utrudnione gojenie sie ran

• sprzyja stanom zapalenia oskrzeli i tworzeniu sie kamieni zolciowych i moczowych

• zmniejszenie odpornosci

• osteoporoza i zanik dentyny.

Nadmiar:

• zolto-czerwona skora

• utrata wlosow

• swiad skory

• pobudliwosc nerwowa

• utrata laknienia

• zwyrodnienie narzadow miazszowych

WITAMINA D

• powstaje w skorze pod wplywem UV.

• Leczenie wit.D i jej aktywnymi metabolitami wymaga monitorowania stezenia wapnia, fosforanow i fosfotazy alkaicznej we krwi

Wskazania:

• Krzywica u dzieci

• Rozmiekanie kosci

• Osteoporoza

Przedawkowanie = zespol hiperkalcemiczny

WITAMINA E

• Chemicznie - tokoferole

• Wystepowanie: oleje z kielkujacych ziaren, tran, tluszcze roslinne;

• Witamina plodnosci - niedobor lub brak powoduje u samic poronienia, a u samcow zahamowanie spermatogenezy,

• Niezaleznie od plci - zaniki miesniowe, zaburzenia ukrwienia tkanek i ogniska martwicy w narzadach miazszowych oraz uszkodzenie naczyn wlosowatych i niedokrwistosc.

WITAMINA K

• Naftochinony- wyodrebnione z zielonych czesci roslin i z gnijacych ryb

• Niezbedna do wytworzenia czynnikow krzepniecia w watrobie, ma wlasciwosci utleniajaco- redukujace

Hipowitaminoza = skaza krwotoczna

Hiperwitaminoza = zakrzepica, uszkodzenie nerek

Zastosowanie:

Zwalczanie skazy krowtocznej, zapobieganie krwawieniu przy przedawkowaniu lekow przeciwzakrzepowych

WITAMINY Z GRUPY B

B₂ i B₁

• Zastosowanie w leczeniu zapalenia nerwow obwodowych, niedowladach miesni szkieletowych oraz wspomagajaco w cukrzycy i poalkoholowej niewydolnosci krazenia

Hipo: choroba beri-beri

Zastosowanie:

• Zacma, stany zapalne skory

B₃

• Stany zapalne blon sluzowych nerwow obwod. I w atonii jelit

B₆

• W leczeniu niedokrwistosci, leukopenii

B₁₂

• W hematologii- niedokrwistosc

• Neurologii, gastrologii,- zapalenie blony sluzowej zoladka; w leczeniu polpasca

WITAMINA C

• Kwas askorbinowy- udzial w reakcjach redox, w oddychaniu tkankowym, zwalczaniu wolnych rodnikow, wielu procesach matabolicznych

Zastosowanie:

Profilaktyka i leczenie szkorbutu i chorob zakaznych, niedokrwistosci, chorob alergicznych, przebarwien skory i prochnicy u dzieci.

Inne witaminy:

• Witamina P - rutyna.

• Stosowana w nadmiernej przepuszczalnosci naczyn wlosowatych i wspomagajac w nadcisnieniu tetniczym i miazdzycy

• Witamina PP - stosowana w chorobach naczyn, skory, blon sluzowych oraz UON

• Witamina H- biotyna; stosowana w dermatologii

• Kwas foliowy- leczenie niedokrwiastosci, zaburzen jelit i chorob skory

• Witamina Q- stosowana w dusznicy bolesnej, leczniczo i profilaktycznie w nadcisnieniu tetniczym.

---