Wstęp
Kręgosłup jest najbardziej istotnym składnikiem układu kostnego i stanowi oś szkieletu. Kształt kręgosłupa jest esowaty i zmienia się wraz z wiekiem człowieka, ponadto zmienia się w zależności od stanu ruchowego, a także naszego samopoczucia. Położony jest
w linii pośrodkowej ciała będąc jego osią mechaniczną. Kręgosłup podpiera ciało i dźwiga jego ciężar. Jego siła nośna wynosi ok. 350kg. Najsłabszymi miejscami są zazwyczaj
te okolice, w których część odznacz się większą ruchomością przechodząc w odcinek mniej ruchomy (dolny odcinek szyjny, przejście kręgosłupa piersiowego w lędźwiowy
i lędźwiowego w krzyżowy).
Ruchomość poszczególnych kręgów w stosunku do siebie jest niewielka z uwagi na silny aparat więzadłowy. Pomimo tego, nieznaczne ruchy 24 kręgów wolnych (prawdziwych) sumując się dają dużą ruchomość całego kręgosłupa.
Kręgosłup to nie tylko narząd podporowy ciała oraz narząd ruchu, ale służy również jako osłona rdzenia kręgowego. Ukryty w obszernym kanale kręgowym rdzeń jest dostatecznie chroniony przed wszelkiego rodzaju urazami, ponadto duża sprężystość kręgosłupa zabezpiecza nie tylko rdzeń, ale także i mózgowie przed szkodliwymi wstrząsami. Głównymi czynnikami amortyzującymi są: krzywizny kręgosłupa oraz znaczna sprężystość krążków międzykręgowych.
Najistotniejsze zadania w postawie człowieka spełniają: układ krzywizn kręgosłupa
w płaszczyźnie strzałkowej oraz stopień przodopochylenia miednicy (w warunkach prawidłowych przodopochylenie miednicy wynosi 28-31 stopni). Równowagę układu kostno-stawowego zapewniają: mięśnie prostowniki grzbietu, mięśnie pośladkowe, mięśnie brzucha, mięśnie czworogłowe ud. Zaburzenia w jednym z trzech układów (kostnym, mięśniowym, nerwowym) pociągają zmiany w pozostałych.
Krzywizny te odgrywają również rolę przy prawidłowym rozkładaniu się obciążenia, jakie wywierane jest przez masę klatki piersiowej oraz obręcz kończyny górnej.
Aparat ruchowy umożliwia pionową pozycję człowieka i deformację jego wysokości
i budowę ciała. Szkielet dziecka wykazuje wiele nieprawidłowości w szczególności w drugim okresie tzw. skoku pokwitaniowego (okres dojrzewania). Jest to okres długiej dysharmonii rozwojowej. Następuje szybki rozwój kośćca, za którym nie nadąża rozwój mięśni, towarzyszy temu przesunięcie środka ciężkości ciała ku górze (spowodowane to jest intensywnym wzrostem kończyn dolnych), zmianami hormonalnymi, zmianami w psychice młodego człowieka oraz zwiększony wpływ czynników zewnętrznych na organizm. Prawidłowa postawa w tym okresie bywa często zaburzona. Na taką postawę ma ogromny wpływ łatwość męczenia się fizycznego i psychicznego w tym okresie.
Wszystko to może prowadzić do zaburzeń statyki i postawy ciała.
Pod wpływem wyżej wymienionych czynników powstaje tak zwana młodzieńcza kifoza piersiowa, czyli choroba Scheuermanna inaczej także określana jako garb młodzieńczy. Zalicza się ją do deformacji kifotycznych kręgosłupa, która polega na powstaniu nadmiernej kifozy piersiowej wykraczającej poza granice fizjologicznej normy. Prowadzi to do nieprawidłowej sylwetki chorego, bólów kręgosłupa, a w większych deformacjach do powikłań neurologicznych, płucnych i krążeniowych. O złośliwości deformacji kifotycznej stanowi jej stopień (ostro zagięty lub łagodny), wiek wystąpienia, ucisk rdzenia kręgowego i korzeni.
Celem leczenia jest: zapobieganie progresji deformacji, uwolnienie od bólu, zapobieganie zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa, korekcja kosmetyczna deformacji.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby i wieku pacjenta chorobę Scheuermanna leczy się zachowawczo lub operacyjnie.
W zakresie leczenia zachowawczego wchodzi: gimnastyka korekcyjna, ćwiczenia
z zastosowaniem stołu wyciągowego i tzw. autowyciągi, gorsety ortopedyczne i gipsowe ekstensywne (wyprostne). W przypadku o łagodnym przebiegu leczenie zachowawcze prowadzi się do uzyskania dojrzałości kostnej kręgosłupa. Po zakończeniu wzrostu kostnego deformacja kifotyczna nie pogłębia się, lecz dolegliwości bólowe mogą trwać nadal.
Wskazaniami do operacyjnego leczenia choroby Scheuermanna są: ból, intensywnie narastająca kifoza, ograniczenie ruchomości oddechowej klatki piersiowej.
Istotnym dla leczenia i postępowania terapeutycznego jest również wczesne różnicowanie choroby Scheuermanna i tzw. „Okrągłych pleców” - jakkolwiek trudne -
jest bardzo ważne. Dlatego wczesne podjęcie rehabilitacji i korekcji może wyeliminować
w sposób znaczny wadę (schorzenie), co ma niebagatelny wpływ na układ krążeniowo-oddechowy, a zatem na ogólną wydolność organizmu i jakość życia młodego człowieka.
Duże znaczenie ma uświadomienie dziecku i rodzicom obecności wady
i wynikających z tego zagrożeń. Najważniejszym celem jest przekonanie i zachęcenie dziecka do podjęcia trudu pracy korekcyjnej. Dziecko powinno stać się podmiotem procesu korekcyjnego, a nie przedmiotem poddanym korekcyjnej "obróbce". Także rodzice powinni aktywnie włączyć się do walki o poprawę postawy ciała swojego dziecka, zapewniając
mu optymalne, sprzyjające korekcji wady warunki życia.