chirurgia koni wykłady 12


Chirurgia koni

Wykład 1 (20.03.2012)

Choroby chirurgiczne okolicy głowy koni

  1. Torbiele ślinowe

  2. Torbiel zębonośna

  3. Zaburzenia przepływu powietrza

  4. Przerośnięty fałd skrzydłowy

  5. Przegroda nosowa

  6. Krwiak małżowiny sitowej

  7. Atheroma

  8. Worki powietrzne

Choroby chirurgiczne okolicy głowy koni

  1. Złamanie kości siekaczowych i żuchwy

  2. Wady zgryzu

  3. Nieprawidłowości stomatologiczne

  4. Choroby ślinianek

  1. urazy

  2. kamica

  3. torbiele ślinowe

  4. nowotwory

  1. Torbiel zębonośna

  2. Zaburzenie przepływu powietrza

  1. atheroma i cysta; kaszak

  2. luźny fałd skrzydłowy

  3. złamanie kości nosowej

  4. polipy

  5. chrzęstniaki

  6. martwica przegrody nosowej

  7. nowotwory

  8. ropniak zatoki

  9. włóknista osteodystrofia kości - zaburzenia przepływu powietrza

  1. Zapalenie worków powietrznych

Objawy chorób warg i podniebienia

  1. rozerwanie, przerwanie ciągłości błon śluzowej

  2. owrzodzenia, ubytki

  3. pęcherze w jamie ustnej

  4. ciała obce

  5. zropienie korzenia zębowego

  6. złamanie zęba

  7. uszkodzenie podniebienia

  8. uszkodzenia chemiczne

Objawy chorób zębów

  1. nienormalne ułożenie głowy

  2. nadmierne ślinienie

  3. fetor ex ore

  4. brak chęci spożywania ziarna

  5. obrzęk żuchwy lub szczęki

  6. wypływ ropny z nozdrzy

  7. wyciąganie języka poza wędzidło

  8. lekkie otwieranie jamy ustnej przy pionowym ułożeniu głowy

  9. opór przy podnoszeniu i skręcaniu głowy

  10. subtelna, niewytłumaczalna kulawizna - z kinetyki ruchu i udziału głowy

  11. potrząsanie i podrzucanie głowy

  12. żucie wędzidła

  13. spowolnienie przesuwania i przeżuwania pokarmu

Choroby wpływające na zwiększenie ślinienia - ptyalismus:

  1. ciała obce miedzy łukami zębowymi a podniebieniem lub wbite w błonę śluzową

  2. pęcherze i wrzody języka

  3. ostre części roślin

  4. lizanie preparatów rtęciowych

  5. liczne pęcherze na tle immunologicznym

  6. Actinobacillus lignieresi - drewniany język

  7. zapalenie ślinianki

  8. złamanie zęba, żuchwy

  9. zapalenie kości gnykowych

  10. zapalenia gardła, nagłośni, ropne zapalenie worków powietrznych, wadliwe żucie, utrudnione połykanie

[Jak znaleźć otwór podoczodołowy? - sprawdź

Ślinianki pod językiem są polistomatyczne - wiele przewodów wyprowadzających

Zatkanie głównie przewodu Stenona - od przyusznicy

Mięsień mostkowo-żuchwowy i tętnica żuchwowa zewnętrzna i wewnętrzna - okolice przy trójkącie Wiborga - jako punkty odniesienia]

Torbiel ślinowa

Nagromadzenie śliny wydostającej się do tkanek z uszkodzonej ślininkia lub uszkodzonego przewodu wyprowadzającego. Ograniczona jest tkanką ziarninową [ tym różni się od cysty]

Synonimy: sialocele, cysta miodowa(z mucyn), mucocele

  1. Przyusznica (gl. parotis)

  1. Gruczoł żuchwowy - położony głębiej

  1. Gruczoł podjęzykowy wieloprzewodowy

Parasympatykomimetyki stymulują wydzielanie śliny.

Atropina podana miejscowo i ogólnie hamuje wydzielanie śliny.

Środki znieczulające hamują wydzielanie śliny.

Przyczyny torbieli:

Rozpoznanie:

Choroby wymagające chirurgicznego leczenia

  1. Przetoka ślinowa

Leczenie

  1. Kamica ślinowa - sialolithiasis

Leczenie

  1. Torbiel ślinowa, żabka podjęzykowa, cysta ślinowa

  1. Nowotwory gruczołów ślinowych

[Obustronne zapalenie ślinianki podżuchwowej - sanki mocno obrzmiałe - biopsja, RTG, gdy bakterie antybiotyki, dopiero po tym chirurgia

Kamień ślinowy w przewodzie Stenona - może być widoczny z zewnątrz - wybrzuszenie - ciężko od wewnątrz, szycie póki kanał rozszerzony łatwe, ale potem może być stenoza

Zapalenie gruczoły przyusznego - diagnostyka z lokalizacji - zgrubienie na 3,4 palce za żuchwą]

  1. Torbiel zębonośna (cystis dentiferum)

Zaburzenia przepływu powietrza

Badanie układu oddechowego - uwagi ogólne:

Choroby układu oddechowego koni cechują się na ogół dużą uciążliwością i małą śmiertelnością. Największe znaczenie mają choroby na tle bakteryjnym i wirusowym.

  1. Ocena

  1. Cel: postawienie podejrzenia, rozpoznania lub rozpoznania ostatecznego

  2. Zakres zadań zależy od:

  1. Szczególna trudność - choroby nawrotowe, wykrycie zmian pierwotnych

  2. Choroby dolnych dróg oddechowych - najczęściej niechirurgiczne

  1. Objawy kliniczne zmuszające do dokładnego badania układu oddechowego:

  1. Ogólne badanie kliniczne - kondycja, postawa, temperament, CTO, charakter oddechów

  2. Badanie szczegółowe

  1. Metody badania diagnostycznego

Anatomia czynnościowa

Nozdrza przednie - utrzymywane przez chrząstki skrzydłowe, krawędź grzbietowa i boczna

Przerośnięty fałd skrzydłowy

Wykład 2 (27.03.2012)

Jama nosowa

Choroby przegrody nosowej

  1. Zgrubienie przegrody nosowej

  2. Deformacja przegrody nosowej/skręcenie

  3. Złamania przegrody nosowej - następstwa: cysty, ropnie

  4. Nowotwory

  5. Deformacje wtórne z powodu:

Objawy kliniczne

Rozpoznawanie

Rokowanie - niepomyślne przy zajęciu zatok szczękowych i zakażeniach grzybiczych i nowotworowych

Leczenie

Inne metody

Krwiak małżowiny sitowej

Istota - występowanie powiększających się mas tkanek miękkich obejmujących błonę śluzową małżowin sitowych

Występowanie - najczęściej u koni 8-10 lat, mogą być młodsze (u 15-30% pojawia się obustronnie)

Objawy kliniczne

Rozpoznanie

Leczenie

Postępowanie pooperacyjne

Zatoki przynosowe

Zatoka szczękowa - podzielona na 2 części, komunikacja z brzusznym przewodem przez otwór nosowo-szczękowy, tylna część komunikuje się z zatoką czołową przez otwór czołowo-szczękowy. Objętość zatoki wzrasta z wiekiem: przesunięciem zębów.

Zasięg - część boczna przegrody - 5 cm do tyłu od grzebienia twarzowego

Zatoka czołowa - rozciąga się pomiędzy otworem podoczodołowym i przyśrodkowym kątem oka do punktu położonego w połowie między zewnętrznym kątem oka i stawem skroniowo-żuchwowym. Przegroda jest kompletna.

Może być połączenie między zatoką czołową i małżowiną grzbietową - określane jako …....

Choroby zatok przynosowych

Objawy kliniczne

Rzopoznawanie

Zapalenie zatok

leczenie

Cysty zatok okołonosowych

(pęcherzykowe = cysty szczękowe = cysty zatoki szczękowej = cysty zatokowe)

Etiologia i patogeneza - nieznane, czasami stwierdza się w cystach struktury zębów

Objawy kliniczne

Leczenie

Rokowanie

Nowotwory zatok przynosowych

Dostępy chirurgiczne do zatok przynosowych

Metody

  1. Trepanacja - trepan, trepanopunkcja

[starać się ratować okostną - przed trepanacją naciąć okostną, nie ciąć jej trepanem --lepsze gojenie i nie będzie widoczne miejsce trepanacji;

inne metoda: nie trepanem - gwoździem wyznacza się dużo otworów wokół, a potem dłutem wyłuskać; trepanopunkcja - nawiercanie normalnymi wiertłami czy gwoździami chirurgicznymi]

  1. Technika płata kostnego - pozostawienie płat kostnego

  1. wyznaczenie linii nacięcia

  2. nacięcie skóry

  3. odsłonięcie kości

  4. nacięcie okostnej

  5. osteotomia (nawiercanie - czwartą stronę wyłamać), płat kostny odchylić

  6. płukanie

  7. zamknięcie płata (czasem dwa szwy z drutu ortopedycznego)

  8. zapewnić sączek

  9. zespolić skórę i tkankę

[Technika bardzo popularna w chorobach chirurgicznych koni]

  1. Połączenie zatok z jamą nosową

Wykład 3 (3.04.2012)

Atheroma (cysta, kaszak)

= cysta epidermalna

Lokalizacja: grzbietowo-boczna strona uchyłka nosa

Leczenie

Worki powietrzne - zachyłek trąbki słuchowej (diverticulum tubae auditivae

Anatomia: dolno-boczne uwypuklenie ściany trąbki słuchowych; pojemność 400ml; tylko u koniowatych

Granice rzutu na powierzchnię

Dostępy do worka powietrznego

  1. Wg Czubara :- pod żyłą językowo-twarzową

Warstwy:

  1. Tzw. hyovertebrotomia: pomiędzy skrzydłem atlasu a doogonowym brzegiem gruczołu przyuszniczego

  2. trójkąt Wiborga:

  1. ścięgno końcowe m. mostkowo-żuchwowego

  2. żyła językowo-twarzowa ( dawniej szczękowa zewnętrzna)

  3. tylna krawędź żuchwy

Choroby worków powietrznych

  1. Odma worków powietrznych

Istota: nagromadzenie powietrza i płynu (zastawka)

Występowanie: najczęściej młode źrebięta do 1 roku życia

Objawy: zwykle jednostronnie, poszerzenie w okolicy przyuszniczej, niebolesny obrzęk, czasem zaburzenia połykania i oddychania, nawet zachłystowe zapalenie płuc

Rozpoznawanie: objawy kliniczne, badanie endoskopowe, badanie RTG

Leczenie

  1. Ropniak (dotyczy naturalnych chyba zamkniętych jam ciała!):

Występowanie

Objawy kliniczne

Diagnoza:

Leczenie:

  1. Grzybica worka

Występowanie: u różnych zwierząt, nie ma predyspozycji rasowych

Objawy kliniczne

Diagnoza: okresowe krwotoki, badanie endoskopowe

Leczenie:

  1. Kamienie worka powietrznego (chondroidy)

Przyczyny: zaleganie i zasuszenie wydzieliny ropnej w worku powietrznym

Patogeneza: ruchy głową powodują formowanie się okrągłych tworów

Objawy kliniczne

Diagnoza: objawy kliniczne, endoskopia

Leczenie: chirurgiczne, zachowawcze

Choroby chirurgiczne gardła:

Anatomia chirurgiczna

Przerost limfoidalny gardła

Występowanie: młode konie do 2 lat - dojrzałość immunologiczna

Klasyfikacja:

Leczenie

często występuje, szczepienie do wieku 4 lat

Choroby podniebienia miękkiego

Anatomia chirurgiczna

W czasie normalnego wdechu wyrostek rożkowaty chrząstki nalewkowatej (dogrzbietowo) i nagłośnia są dopasowane do ujścia podniebienno-gardłowego. Tworzy się kanał dla przejścia powietrza, co zmusza konia do oddychania przez nozdrza.

Okresowe i trwałe przemieszczeni podniebienia miękkiego (OTPPM)

= Dorsal Displacement of the Soft Palate (DDSP)

Patofizjologia

Objawy kliniczne OPPM

Objawy kliniczne TPPM

Rozpoznanie

Konie zdrowe szybko doprowadzają nagłośnie do normalnej pozycji przy połykaniu, chore wymagają długiego czasu lub kilku ruchów połykania.

Leczenie

Leczenie operacyjne

Zalety mioectomii

II sposób - resekcja podniebienia miękkiego - polega na usunięciu środkowej wolnej części podniebienia miękkiego około 25 mm przy dostępie od strony krtani

Rozszczep podniebienia - uwagi:

Wykład 4 (17.04.2012)

Choroby krtani

Chrząstki krtani:

  1. Parzyste: chrząstki nalewkowate

  1. Nieparzyste

Chrząstki krtani są połączone ze sobą stawami diartoidalnymi lub połączeniami chrzęstnymi.

Z I pierścieniem tchawicy połączone są więzadłem pierścieniowo-tchawiczym.

Istotne jest więzadło poerścienno-tarczowe i więzadła głosowe.

Mięśnie zwężające głośnię:

Jedyny mięsień rozszerzający głośnię to mięsień pierścienno-nalewkowaty grzbietowy - przyczepia się na wyrostku mięśniowym chrząstek nalewkowatych i przy skurczu następuje obracanie chrząstek nalewkowatych i tym samym przesuwanie wyrostków głosowych z fałdami głosowymi w kierunku bocznym; jest przecinany w zabiegu lateralizacji krtani.

Głośnia (glottis) = szpara głośni (rima glottidis)

cześć jamy krtani - wąska przestrzeń między fałdami głosowymi; podzielona na część międzychrząstkową (zawarta pomiędzy obustronnymi wyrostkami głosowymi chrząstek nalewkowatych - służy tylko do przesunięcia powietrza) oraz na część międzybłoniastą (zawarta między fałdami głosowymi)

Wejście do krtani (aditus laryngis) - tzw. korona krtani tworzona przez: nagłośnię, fałdy nalewkowo-nagłośniowe oraz wyrostki rożkowate chrząstek nalewkowatych

Oglądając wejście do krtani od strony gardła widać po dwa fałdy z każdej strony przedsionka jamy krtani: I para fałdów to fałdy przedsionkowe, II para - fałdy głosowe

Poza fałdami przedsionkowymi z każdej strony leży kieszonka krtani boczna (ventriculus laryngis lateralis)

Unerwienie krtani:

Anatomia nagłośni:

Cysta podnagłośniowa

Występowanie: głównie młode zwierzęta, mogą mieć charakter wrodzony, u starszych charakter nabyty

Objawy kliniczne:

Rozpoznawanie:

Leczenie

Leczenie operacyjne

Uwięźnięcie nagłośni

Istota: uwięźnięcie jest to przemieszczenie luźno położonej błony śluzowej ze strony dolnej na grzbietową stronę nagłośni

Objawy kliniczne

Rozpoznawanie

Leczenie

Wrzód nagłośni

Istota: w badaniu endoskopowym widoczne dobrze ograniczone okrągłe lub owalne obrzękłe miejsca na grzbietowej powierzchni nagłośni

Objawy kliniczne

Leczenie

Ostre zapalenie nagłośni

Objawy

Leczenie

Hypoplazja nagłośni

Współwystępuje z PPM, uwięźnięciem nagłośni

Objawy kliniczne

Leczenie

Hemiplegia laryngitis

= idiopatyczne porażenie krtani

= hemiplegia krtani

=niedowład krtani

= połowicze porażenie krtani

Istota

Etiologia i patogeneza

Objawy kliniczne

Rozpoznanie

Testy kliniczne

Badania pomiarowe szpary głośniowej

Leczenie

  1. Tracheostomia

  1. Laryngoplastyka

  1. Sekulektomia - wyłuszczenie błony śluzowej kieszonki i zachyłka krtani