Rynek kapitałowy i finansowy

Wykład 1 1.10.2010

Zasady funkcjonowania i systematyka rynku finansowego

Treść przedmiotu:

1. Zasady funkcjonowania i systematyka rynku finansowego

1. Uczestnicy rynku

2. Regulacje prawne rynku fin

3. Nadzór nad rynkiem fin

2. Rynek pieniężny

1. Rynek międzybankowy

2. Rynek krótkoterminowych papierów dłużnych

3. Rynek kapitałowy

1. Rynek długoterminowy papierowych dłużnych

2. Rynek instrumentów udziałowych

4. Rynek instrumentów pochodnych

5. Rynek walutowy

6. Globalizacja i integracja rynków finansowych

EGZAMIN: test wielokrotnego wyboru

Literatura:

1. Dębski, rynek finansowy i jego mechanizmy, PWN, Warszawa 2005

2. Ostrowska, Rynek kapitałowy, PWE, Warszawa 2007

3. Red J. Czekaj, rynki i instrumenty i instytucje finansowe, PWN, Warszawa 2008

4. U Banaszczak- Soroka, Instytucje i uczestnicy rynku kapitałowego, PWN, Warszawa 2009

5. W Nawrot, Rynek kapitałowy i jego rozwój, Cedewu, Warszawa 2008

ZASADY FUNKCJONOWANIA I SYSTEMATYKA RYNKU FINANSOWEGO

1. Miejsce rynku finansowego:

• Rynek

• Produktów

• Pracy

• Usług

• Kapitałów pieniężnych

POJĘCIE RYNKU FINANSOWEGO

• Rynek finansowy obejmuje całokształt powiązań pomiędzy instytucjami finansowymi, jednostki gospodarczymi i gospodarstwami domowymi w zakresie gromadzenia i podziału środków pieniężnych

• Pomiędzy uczestnikami rynku finansowego dokonywany jest transfer funduszy

• Rynek finansowy jest składową systemu finansowego funkcjonującego w danym rynku

SYSYTEM FINANSOWY

• Mechanizm współtworzenia i przepływu siły nabywczej między niefinansowymi podmiotami gospodarczymi, w skład którego wchodzą:

• Instrumenty finansowe

• Rynki finansowe

• Instytucje finansowe

• Zasady określające sposób ich funkcjonowania

ELEMENTY MECHANIZMU RYNKOWEGO

• Towar

• Cena

• Strona podażowa

• Strona popytowa

PRZEPŁYW FUNDUSZY W SYSTEMIE FINANSOWYM

Pośrednicy

Finansowi

Pożyczkodawcy- Pożyczkobiorcy

Oszczędzający - wydatkujący

INWESTORZY EMITENCI

Rynki finansowe

EFEKT TRANSAKCJI NA RYNKACH FINANSOWYCH

Transformacja płynności w obciążone ryzykiem prawa do dochodu

Pieniądz płynność <-> Instrumenty finansowe dochód

FUNKCJE RYNKU FINANSOWEGO

• Transformacja płynności w dochody

• Akumulacja i alokacja kapitału

• Optymalizacja wykorzystania oszczędności w gospodarce krajowej

• Łączenie przeciwstawnych interesów stron transakcji kapitałami pieniężnymi

• Obrót środkami płatniczymi i funkcjonowanie systemu płatniczego państwa

• Kontrola nad strumieniami pieniężnymi

• Obniżanie kosztów transakcyjnych

ZYSK, RYZYKO I RENTOWNOŚĆ NA RYNKU FINANSOWYM

Podstawowe parametry inwestycji

• Oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji

• Stopień ryzyka

• Dochód inwestora jest ceną za ryzyko, które ponosi on z tytułu inwestowania w instrumenty finansowe

• Im wyższy poziom ryzyka tym wymagana jest wyższa stopa zwrotu

KONCEPCJE RYZYKA

• Negatywna - ryzyko jest zagrożeniem wystąpienia strat, szkody

• Neutralna - ryzyko to sytuacja, gdy wynik przedsięwzięcia nie jest znany. Wynik realizowany będzie się odchylał od wyniku spodziewanego

RYZYKO INWESTYCJI

• Możliwość realizacji dochodu odmiennego od założonego

• Główne rodzaje ryzyka inwestycji

• Rynkowe

• Płynności

• Polityczne

• Kredytowe

• Prawne

CECHY RYNKÓW FINANSOWYCH

• Wysoka płynność- rynek jest płynny, gdy w dowolnym momencie możemy wykonywać w nim transakcje. Wynika z 3 parametrów: głębokości- czyli tego, czy zachowania jest ciągłość transakcji, szerokości czyli od czasu, w którym realizowane są transakcje oraz od elastyczność. Rynek będzie płynny gdy będą spełnione te warunki

• Wysoka efektywność

• Ceny instrumentów finansowych odzwierciedlają wszystkie dostępne inwestorom informacje

• Informacje są szeroko dostępne

• Ceny szybko reagują na nowe informacje

• Efektywność zależy od:

• Częstotliwości obrotu

• Liczby uczestników rynku

• Konkurencji na rynku

• Zaufania do instytucji rynku finansowego

• Przejrzystość rynku finansowego

• Wyraża się w sposobie zawierania transakcji i informacji o ich realizacji

• Procedury upubliczniania informacji

• Instytucje odpowiedzialne za wiarygodność przekazywanych informacji

RYNEK FINANSOWY WG PEŁNIONYCH FUNKCJI

Rynek finansowy:

• Walutowy

• Pieniężny

• Kapitałowy

• Kredytowy

• Pozabilansowych instrumentów finansowych

RYNEK FINANSOWY WG PRZEDMIOTU TRANSAKCJI

Rynek finansowy:

• Walutowy

• Instrumentów wierzytelnościowych

• Instrumentów własnościowych

• Instrumentów pochodnych

RYNEK FINANSOWY WG OKRESU ZAPADALNOŚCI ZOBOWIAZANIA FINANSOWEGO

Rynek finansowy

• Rynek pieniężny

• Międzybankowy

• Pozabankowy

• Rynek kapitałowy

• Rynek bankowych instrumentów finansowych

• Rynek papierów wartościowych

RYNEK FINANSOWY WG CHARAKTERU INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

Rynek finansowy

• Rynek pieniądza bankowego

• Rynek kredytu krótkoterminowego

• Rynek kredytu długoterminowego

• Rynek depozytów bakowych

• Rynek papierów wartościowych

• RPW krótkoterminowych

• RPW długoterminowych

RYNEK FINANSOWY WG PODMIOTÓW ORGANIZUJĄCYCH

Rynek finansowy

• Rynki organizowane przez instytucje depozytowo-kredytowe

• Rynek usług depozytowych

• Rynek kredytów i pożyczek bankowych

• Rynki organizowane przez instytucje pośrednictwa finansowego

• Rynek usług ubezpieczeniowych

• Rynek usług leasingowych

• Rynek usług factoringowych

• Rynek funduszy inwestycyjnych

• Rynek papierów wartościowych

Rynek finansowy wg stopnia formalizacji

Rynek finansowy:

• Rynek zinstytucjonalizowany

• Rynek niezinstytucjonalizowany

RYNEK FINANSOWY WG WARTOŚCI POJEDYŃCZEJ TRANSAKCJI

Rynek finansowy

• Hurtowy

• Detaliczny

RYNEK FINANSOWY WG MOMENTU REALIZACJI TRANSAKCJI

Rynek finansowy

• Kasowy - transakcja dziś zawierana, dziś realizowana

• Terminowy - spore rozbicie w czasie momentu zawarcia transakcji i jej realizacji

RYNEK FINANSOWY WG ZASIĘGU TRANSAKCJI FINANSOWYCH I ZAKRESU ICH KONTROLI

Rynek finansowy

• Wewnętrzny

• Zewnętrzny

• Lokalny

• Międzynarodowy

• Globalny

RYNEK FINANSOWY WG SPOSOBU WYKORZYSTANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

Rynek finansowy

• Pierwotny - emitent po to wydaje instrument, żeby pozyskać kapitał

• wtórny- transakcje pomiędzy kolejnymi inwestorami. Transakcje na rynku wtórnym nie maja żadnego wpływy na sytuację finansowa emitenta

Wykład 2 8.10.2010

Instrumenty finansowe definicje i klasyfikacja

Instrument finansowy to forma zobowiązania pieniężnego jednego podmiotu gospodarczego wobec drugiego

Zobowiązanie pieniężne na rynku finansowym może występować w formie

• zapisu księgowego

• papieru wartościowego

Definicja instrumentu finansowego wg ustawy o rachunkowości (art. 3, ust. 1 pkt 23)

„(…) kontrakt, który powoduje powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron”

Instrumentami finansowymi są

• papiery wartościowe

• nie będące papierami wartościowymi

• tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania

• instrumenty rynku pieniężnego

• finansowe kontrakty terminowe oraz umowy forward i swapy

• opcje

• towarowe instrumenty pochodne

Funkcje instrumentów finansowych

• pożyczkowa

• płatnicza

• obiegowa

• gwarancyjna

• legitymacyjna

Cechy instrumentów finansowych

• płynność - oznacza zdolność danego instrumentu do zamiany na środki pieniężne oraz na odwrót. Wiąże się to także z wysokością środków transakcyjnych

• rentowność - oznacza oczekiwaną stopę zwrotu z inwestycji

• podzielność - związana z minimalną wartością instrumentu, którą można zamienić na środki pieniężne

• zamienność - oznacza możliwość zamiany jednego instrumentu finansowego na drugi

• złożoność - oznacza, że niektóre instrumentu finansowe mogą się składać z 2 lub więcej prostszych instrumentów finansowych np. obligacja z prawem pierwszeństwa.

• termin zapadalności (wymagalności) - okres ważności danego instrumentu finansowego. Wyróżniamy instrumenty krótkoterminowe i długoterminowe.

• waluta - instrumenty finansowe mogą być denominowane w różnych walutach.

klasyfikacja instrumentów finansowych

instrumenty finansowe

• Transferu kapitału

• Instrumenty dłużne

• Instrumenty udziałowe

• Instrumentu hybrydowe

• Transferu ryzyka

• Instrumenty pochodne

Instrumenty finansowe wg segmentów rynku finansowego

• Rynku pieniężnego: poniżej 1 roku, bony skarbowe, pieniężne, komercyjne, certyfikaty depozytowe, czeki, weksle

• Rynku walutowego

• Rynku kapitałowego: powyżej 1 roku, obligacje akcje, kwity depozytowe

• Rynku instrumentów pochodnych

Instrumenty finansowe wg emitenta

Instrumenty finansowe emitowane przez:

• Monetarne instytucje finansowe

• Instytucje niefinansowe

• Instytucje administracji samorządowej

• Niemonetarne instytucje finansowe

• Instytucje administracji centralnej

Instrumenty finansowe wg rodzaju inkorporowanych praw majątkowych

Instrumentu finansowe

• Wierzytelnościowe

• Własnościowe

• Zawierające uprawnienia do dysponowania rzeczą

Instrumenty finansowe wg sposobu regulacji obroty i sposobu przenoszenia praw

• Imienne - typu recta, prawa z takiego instrumentu mogą być przenoszone tylko w drodze cesji i wydania dokumentu.

• Na zlecenie - osoba imiennie oznaczona lub jest kolejnie oznaczana, są przenoszone w drodze indosu i wręczenie dokumentu np. weksle, czeki wystawione na zlecenie jakiejś osoby

• Na okaziciela - oznaczają takie instrumenty, do których ma prawo każda osoba je posiadająca. Przenoszenie praw w drodze przekazania dokumentu.

Instrumenty finansowe wg sposobu emisji

Instrumenty finansowe

• W obrocie publicznym

• W obrocie prywatnym

• Nieprzeznaczone do obrotu

Instrumenty finansowe wg okresu zapadalności

Instrumenty finansowe

• Bez określonego terminu zapadalności np. akcje

• Długoterminowe

• Krótkoterminowe

Instrumenty finansowe wg sposobu wykupu

Instrumenty finansowe

• Niepodlegające wykupowi: akcje, obligacje wieczyste

• Podlegające wykupowi

• Na żądanie wierzyciela: w dowolnym momencie mogą być zamienione na gotówkę: depozyty bankowe avista, jednostki uczestnictwa w otwartych funduszach inwestycyjnych

• Wykup rozłożony w czasie: kredyt w ratach

• Wykup w jednym momencie: obligacje, kredyt spłacany w całości na koniec okresu kredytowania

Instrumenty finansowe wg rodzaju dochodu

Instrumenty finansowe

• Dochód umowny

• Stały odsetkowy: depozyty o stałej stopie procentowej, kredyt o stałej stopie procentowej

• Zmienny odsetkowy: analogicznie z oprocentowaniem zmiennym

• Nieokreślony: dywidenda

• Bez dochodu umownego: gotówka

• Dochód kapitałowy

• Przynoszące dochód kapitałowy: akcje, obligacje, waluta obca, instrumenty pochodne

• Nieprzynoszące dochodu kapitałowego: depozyty, kredyty, pożyczki, gotówka

Struktura i organizacja rynku finansowego w Polsce

Struktura rynku papierów wartościowych w Polsce

Rynek papierów wartościowych:

• Pierwotny

• Oferta prywatna

• Oferta publiczna

• Wtórny

• Obrót niezorganizowany

• Obrót zorganizowany

• Alternatywny system obrotu

• Rynek regulowany

• Rynek giełdowy

• Rynek pozagiełdowy

Uczestnicy rynku finansowego

• Emitenci papierów wartościowych - spółki, Skarb Państwa, JST

• Pośrednicy - firmy inwestycyjne, maklerzy i doradcy inwestycyjni

• Inwestorzy indywidualni i instytucjonalni - osoby fizyczne przedsiębiorstwa, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, banki

• Instytucje organizujące i nadzorujące rynek finansowy: Komisja Nadzoru Finansowego, GPW, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

Pośrednicy na rynku finansowym

• Pełnią funkcje organizacyjno - rozliczające i regulacyjno - kontrolne

• Świadczone usługi

• Organizacja emisji papierów wartościowych

• Udzielenie gwarancji emisji papierów wartościowych

• Usługi na rzecz inwestorów. Realizacja zleceń klientów, prowadzenie rachunków papierów wartościowych i rachunków pieniężnych, doradztwo, zarządzanie portfelem na zlecenie, udzielenie kredytów na zakup papierów wartościowych.

Wykład 3 15.10.2010

Nadzór KNF (Komisja nadzoru finansowego):

• Sektor bankowy

• Rynek ubezpieczeń

• Instytucje pieniądza elektronicznego

• Rynek kapitałowy

• Rynek emerytalny

Zadania KNF

• Prawidłowe funkcjonowanie rynku finansowego

• Rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności

• Działania edukacyjne i informacyjne

• Przygotowanie projektów aktów prawnych, stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego

• Nadzór nad działalnością KNF sprawuje Prezes RM

KNF odpowiada m.in. za:

• Zatwierdzanie prospektów emisyjnych i nadzór nad wypełnieniem przez emitentów obowiązków informacyjnych

• Licencjonowanie i nadzór nad domami maklerskimi

• Licencjonowanie i nadzór nad funduszami inwestycyjnymi

• Sprawne funkcjonowanie rynku papierów wartościowych i ochronę inwestorów

• Udzielanie zezwoleń na prowadzenie giełdy towarowej

Krajowy depozyt papierów wartościowych:

Instytucja centralna odpowiedzialna za prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo - rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce.

Obrót ten opiera się na zasadzie całkowitej dematerializacji papierów wartościowych (wszystkie muszą być zarejestrowane w jednym systemie).

Zadania KDPW

• Rozliczanie i rozrachunek transakcji zawartych na publicznym rynku papierów wartościowych

• Rejestrowanie oraz przechowywanie instrumentów finansowych podlegających dematerializacji

• Nadzór nad zgodnością wielkości emisji papierów wartościowych znajdujących się w obrocie

• Realizacja zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych

• Zarządzanie Funduszem Rozliczeniowym składającym się z:

• Funduszu gwarantowania rozliczeń transakcji giełdowych

• Funduszu Gwarantowania Rozliczeń Rynku Ceto

• Funduszu Gwarantowania Rozliczeń Giełdowych Transakcji Terminowych

• Zarządzanie obowiązkowym Systemem Rekompensat

• Zadania związane z systemem zabezpieczenia społecznego

GPW

• Organizuje obrót instrumentami finansowymi

• Zapewnia koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia kursu i realizacji transakcji

• Rynki GPW

• Rynek Główny GPW Rynek Regulowany od 16.04.1991

• New Connect Alternatywny System Obrotu od 30.08.2007

• Catalyst Rynek Obligacji GPW Detaliczny rynek regulowany i ASO od 30.09.2009 (rynek obligacji, ma charakter zarówno detaliczny, regulowany jak i w systemie alternatywnym)

Bond Spot SA

• Posiada licencję na prowadzenie regulowanego rynku pozagiełdowego

• Tworzy platformy elektronicznego obrotu papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi na rynku nieregulowanym (tzn. niepodlegającym nadzorowi KNF)

• Rynki Bond Spot

• Tresury Bond Spot- Hurtowy rynek papierów skarbowych

• Rynek PW Ceto Regulowany rynek pozagiełdowy

• Alternatywny rynek pozagiełdowy

• Alternatywny System obrotu - hurtowy rynek instrumentów dłużnych

Ramy prawne polskiego rynku finansowego

• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi

• Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych

• Ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym

• Ustawa o giełdach towarowych

• KSH

• Ustawa o rachunkowości

• Ustawa o funduszach inwestycyjnych

• Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych

• Ustawa o obligacjach

• Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym

• Ustawa - prawo bankowe

• Ustawa o działalności ubezpieczeniowej

• Oraz rozporządzenia wykonawcze do wymienionych ustaw

Instytucje i instrumenty Rynku pieniężnego- Rynek międzybankowy

Rynek pieniężny

• Rynek najbardziej płynnych aktywów finansowych

• Służy jednostkom gospodarczym do pokrycia zapotrzebowania na kapitał obrotowy

• Zapewnia utrzymanie płynności podmiotów gospodarczych

• Głównie w drodze zaciągania kredytów i pożyczek krótkoterminowych

Funkcje Rynku Pieniężnego

• Przynoszenie dochodu od wolnych w danym momencie aktywów

• Zapewnienie ciągłości w regulowaniu zobowiązań

• Oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza i prędkość jego cyrkulacji w gospodarce

Instrumenty rynku pieniężnego

• Bona skarbowe

• Bony pieniężne

• Bony komercyjne przedsiębiorstw

• Certyfikaty depozytowe

• Weksle

• Czeki

• Akcepty bankowe

Segmenty rynku pieniężnego wg zasięgu terytorialnego

Rynek pieniężny

• Międzynarodowy

• Ogólnokrajowy

• Regionalny

Segmenty rynku pieniężnego wg rozmiary transakcji

Rynek pieniężny:

• Hurtowy

• Detaliczny

Segmenty rynku pieniężnego wg przedmiotu transakcji

Rynek pieniężny:

• bonów skarbowych

• Bonów komercyjnych

• Kredytów krótkoterminowych

• Bonów pieniężnych

• Lokat międzybankowych

• Weksli handlowych

Instytucje rynku pieniężnego

• Bank centralny

• Banki komercyjne

Zadanie Banku Centralnego:

• Główny cel działalności NBP:

• Utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu

• Cele pośrednie:

• Kontrola stóp procentowych

• Kontrola przyrostu podaży pieniądza

• Stabilizowanie poziomu kursu walutowego

• Organizowanie rozliczeń pieniężnych

• Prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi

• Regulowanie płynności banków i ich refinansowanie

• Kształtowanie warunków do rozwoju systemu bankowego

• Prowadzenie bankowej obsługi państwa

Funkcje BC

• Bank emisyjny

• Bank banków

• Bank państwa

Instrumenty polityki pieniężno - kredytowej BC

Instrumenty NBP:

• Operacje otwartego rynku

• Bezwarunkowe

• Warunkowe

• Polityka refinansowana

• Kredyt redyskontowy

• Kredyt lombardowy

• Polityka rezerw obowiązkowych

Rezerwa obowiązkowa

Wyrażona w złotych część:

• Środków pieniężnych w złotych i walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych

• Środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych

• Oraz innych środków przyjętych przez bank podlegających zwrotowi utrzymywania na rachunku danego banku w banku centralnym

• Kwota rezerwy obowiązkowej nie może przekroczyć:

• 30% sumy środków płatnych na żądanie

• 20% sumy wkładów terminowych

• Obecnie stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3%

• Oprocentowanie środków rezerwy obowiązkowej wynosi 0,9 stopy redyskonta weksli - obecnie 3,375%

Kredyt redyskontowy

• Zaciągany przez banki komercyjne w banku centralnym w zamian za przekazane do redyskonta zdyskontowane weksle

• Kredyt krótkoterminowy, zwykłe do 3 miesięcy spłacany w terminie wykupu weksli

• Podstawowa cena pieniądza w gospodarce - stopa redyskonta weksli

• Obecnie stopa redyskonta wynosi - 3,75%

Kredyt lombardowy

• To kredyt zaciągany przez banki komercyjne w BC pod zastaw papierów wartościowych, zwykle bonów skarbowych

• Kredyt krótkoterminowy, do 90 dni

• Kwota przyznanego kredytu może stanowić maksymalnie 80% wartości zastawionych papierów

• Stopa lombardowa wynosi obecnie 5%

Operacje otwartego rynku

• Transakcje zakupu lub sprzedaży papierów wartościowych inicjowane przez BC na rynku międzybankowym

• Stopa referencyjna - odpowiada minimalnej rentowności 7 dniowych bonów pieniężnych

• Przedmiot transakcji: bony skarbowe, obligacje skarbowe, zdyskontowane przez banki komercyjne weksle handlowe

• Stopa referencyjna wynosi obecnie 3,5%

Transakcje natychmiastowe

• Transakcje natychmiastowe (outright sale) BC sprzedaje lub kupuje papiery wartościowe od banków komercyjnych bez możliwości ich odkupu lub odsprzedaży w przyszłości.

Transakcje warunkowe

• REPO (warunkowy odkup) zakup papierów wartościowych przez BC po określonej cenie, z jednoczesnym zawarciem umowy ich odkupu w przyszłości

• REVERSE REPO (warunkowa sprzedaż) sprzedaż papierów wartościowych przez BC z równoczesną umową odsprzedaży w przyszłości

Podstawowe stopy procentowe NBP

Stopa:

• referencyjna 3,5

• Lombardowa 5

• Depozytowa 2

• Stopa redyskonta weksli 3,75

Wykład 4 22.10.2010

Rynek międzybankowy

• To rynek wolnych środków płynnych systemu bankowego

• Jego wielkość zależy od wielkości nadwyżek ponadobowiązkowych rezerw gotówkowych banków komercyjnych

• Nadwyżki te banki mogą lokować w papierach wartościowych emitowanych przez bank centralny lub inne banki lub pożyczać je innym bankom

• Termin zapadalności zawieranych transakcji wynosi od jednego dnia do jednego roku

Działanie banków komercyjnych na rynku międzybankowym

• Regulowanie płynności własnej banków komercyjnych

• Prowadzenie planowania finansowego w bankach komercyjnych

• Zwiększenie stopnia niezależności od kredytu refinansowego w banku centralnego

• Prowadzenie operacji na instrumentach finansowych rynku międzybankowego w celu zwiększenia dochodowości banków (operacje arbitrażowe i spekulacyjne)

Zarządzanie płynnością

• Na rynku międzybankowym pod wpływem podaży i popytu na pieniądz banku centralnego równoważony jest stan aktywów i pasywów bieżących banków komercyjnych

• Banki komercyjne o ujemnej pozycji płynności na rynku międzybankowym pozyskują chwilowo brakujące im środki pieniężne

• Banki komercyjne o dodatniej pozycji płynności zaopatrują rynek międzybankowy w pieniądz

Segmenty rynku międzybankowego

• Rynek transakcji o charakterze lokacyjnym

• Zabezpieczone i niezabezpieczone lokaty bankowe

• Rynek krótkoterminowych instrumentów dłużnych o charakterze zbywalnym

• Bony pieniężne i bony skarbowe

Instrumenty rynku międzybankowego

Instrumenty

• Podstawowe

• Depozyty międzybankowe

• Szczególne

• Certyfikaty depozytowe

• Operacje otwartego rynku

• Bony pieniężne

Depozyt międzybankowy

• Transakcja polegająca na przyjęciu lub udzielenie przez jeden bank drugiemu określonej kwoty środków pieniężnych na określony czas przy określonej stopie procentowej

• Podstawowy rodzaj - lokaty niezabezpieczone

• Inne - lokaty zabezpieczone walutami (fx swaps) lub papierami wartościowymi (repo i BSB/SBB)

Znaczenie rynku lokat międzybankowych

• Stopy procentowe kształtujące się na tym rynku traktowane są jako rynkowa cena pieniądza

• Pozwala regulować płynność sektora bankowego

• WIBOR wyznacza bezpośrednio cenę kredytu dla klientów zaciągających w bankach kredyty o zmiennym oprocentowaniu

• Bezpośredni związek między stopami procentowymi banku centralnego o stopami WIBID i WIBOR

Organizacja transakcji

• Rynek nieregulowany OTC (over the counter market)

• Dealerzy banków kontaktują się bezpośrednio w celu zawarcia transakcji

• Transakcje zawierane są za pośrednictwem telefonu lub elektronicznej platformy firmy Reuters

• Stopy procentowe kwotowane są w punktach bazowych do drugiego lub czwartego miejsca po przecinku

• 1 punkt procentowy- 100 punktów bazowych

Typy lokat międzybankowych

• Typu call:

• Nie maja uzgodnionego ostatecznego terminu zapadalności

• Strona inicjująca - inwestująca decyduje o terminie wypowiedzenia lokaty

• Okres wypowiedzenia od 24 do 48 godzin

• Terminowe:

• Lokaty z uzgodnionym terminem zapadalności

• Powszechne instrumenty rynku międzybankowego

• Lokaty

• Krótkoterminowe

• Długoterminowe

Rodzaje lokat międzybankowych

Krótkoterminowe:

• O/N overnight- jeden dzień

• T/N tomorrow next - 1 dzień

• S/N spot next - 1 dzień

• 1 W - 1 tydzień

• 2 w - 2 tygodnie

• 1 M - 1 miesiąc

Długoterminowe

• 3 M - 3 miesiące

• 6 M - 6 miesięcy

• 9 M - 9 miesięcy

• 1 Y - 1 rok

Indeksy rynku lokat międzybankowych w Polsce

WIOBR (Warsaw Interbank Offereted Rate)

• Roczna stopa procentowa

• Jakiej bank jest skłonny udzielić kredytu innym bankom czyli wnieść depozyt - cena sprzedaży pieniądza

WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate)

• To roczna stopa procentowa

• Po jakiej bank jest gotów zapłacić za środki pieniężne przyjęte w depozyt od innych banków czyli zaciągnąć kredyt - cena kupna pieniądza

Stawka polonia

• Od 2005

• Określa oprocentowania depozytów złotowych udzielonych lub przyjętych w terminie O/N

• Odzwierciedla rzeczywistą cenę pieniądza na rynku (zrealizowane transakcje)

• Jest kalkulowana jako średnia ważona stopa oprocentowana depozytów przekazanych przez banki uczestniczące w fixingu (wagami są wartości zawartych transakcji)

• Kształtuje się w przedziale pomiędzy stawkami referencyjnymi O/N/ WIBOR i o/n WIBID

Stopy oprocentowania lokat międzybankowych na świecie

• LIBOR LIBID (USD, EUR, GBP, JPY, CHF) Londyn

• FIBOR I FIBID (EUR) Frankfurt

• EURIBOR I EURIBID (EUR) Bruksela

• FONIA (dla depozytów O/N w strefie)

Spread

• Marżą - czyli różnica pomiędzy kursem sprzedaży a kursem kupna dla tego samego terminu zapadalności lokaty

• Wyznacza dochód banku uczestniczącego w transakcjach na rynku lokat międzybankowych

Funkcje indeksów

• Odzwierciedlają rzeczywistą cenę pieniądza na rynku międzybankowym

• Stanowią punkt odniesienia w operacjach banków z klientami

Determinanty ceny pieniądza na rynku lokat międzybankowych

• Wysokość stóp procentowych ustalanych przez bank centralny - stopy bazowe wyznaczają górną granicę ceny pieniądza na rynku lokat międzybankowych

• Podaż i popyt na pieniądz w gospodarce

• Wiarygodność kontrahenta transakcji na rynku międzybankowym

Bony pieniężne NBP

• Krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez NPB w celu absorpcji nadpłynności sektora bankowego

• Emitowane od 1990 roku

• Służą realizacji założeń polityki pieniężnej NBP

• Cel emisji:

• Regulowanie płynności sektora bankowego

• Kształtowanie stóp procentowych na rynku pieniądza

Cechy bonów pieniężnych

• Papiery wartościowe dyskontowe emitowane na okaziciela o wartości nominalnej 10 000

• Termin zapadalności 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 14, 28, 91, 182, 273, 364 dni

• Zdematerializowane i zarejestrowane w Rejestrze Bonów Pieniężnych NBP

• Zbywalne płynne

• Emitent może odkupić bony w każdym momencie

Rynek pierwotny

• Nabywcy: banki krajowe i oddziały banków zagranicznych działające w Polsce, posiadające rachunki bieżące w departamencie rachunków NBP i będące na podstawie umowy z NBP dealerami rynku pieniężnego oraz bankowy fundusz gwarancyjny

• W operacjach otwartego rynku głownie wykorzystywane są bony 7 dniowe

• Sprzedaż raz w tygodniu w piątek po z góry ustalonej stopie procentowej (stopie referencyjnej)

Operacje otwartego rynku

• Podstawowe - 7 dniowe bony pieniężne

• Dostrajające - podejmowane doraźnie: emisja i przedterminowy wykup bonów pieniężnych operacje repo i reverse repo

• Strukturalne - długotrwałe zmiany struktury płynności w systemie bankowym, emisja i przedterminowy wykup obligacji, zakup i sprzedaż papierów wartościowych na rynku wtórnym

Wykład 5 29.10.2010

Instrumenty rynku pieniężnego

Bony skarbowe

• Papiery wartościowe

• Krótkoterminowe

• Dyskontowe

• Na okaziciela

• Emitowane w imieniu Skarbu Państwa przez ministra finansów

• Wartość nominalna - 10 000

• W Polsce od 1991 roku

• Nabywcy: banki, niebankowe podmioty krajowe prawne i osoby fizyczne, nierezydenci

• Terminy zapadalności od 1 dnia do 52 tygodni

• Sprzedaż na przetargach (dwa razy w miesiącu, w poniedziałki) głównie 23 i 52 tygodniowych

Cechy bonów skarbowych

• Wysokie bezpieczeństwo inwestycji - pełna gwarancja wykupu, krótki termin inwestycji

• Wysoka płynność - transakcja kupna/ sprzedaży zawierane na rynku wtórnym

• Papiery wartościowe zdematerializowane i wystawiane na okaziciela

• Relatywnie wysoka rentowność przy stosunkowo niskim poziomie ryzyka

Podstawa prawna

• Ustawa o finansach publicznych

• Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie warunków emitowania bonów skarbowych

• Bon skarbowy jest krótkoterminowym papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupywanym według wartości nominalnej, po upływie okresu, na jaki został wyemitowany

Cel emisji

• Regulowanie płynności budżetu - neutralizowanie negatywnych skutków braku synchronizacji dochodów i wydatków budżetowych

• Finansowanie potrzeb budżetu państwa wynikających z deficytu budżetowego, z ujemnego salda handlu zagranicznego oraz ze spłaty zobowiązań długoterminowych

Funkcje bonów skarbowych

• Inwestycyjna - instrument przynoszący określony dochód

• Zarządzania płynnością - możliwość lokowania czasowo wolnych nadwyżek finansowych

• Gwarancyjna - forma zabezpieczenia wierzytelności

• Regulowanie podaży pieniądza przez bank centralny w operacjach otwartego rynku

• Źródło pokrycia deficytu budżetowego w krótkich okresach

Rynek pierwotny bonów skarbowych

• Emitent - minister finansów reprezentujący Skarb Państwa

• NBP jako agent emisji

• Banki komercyjne pełniące funkcje dealerów skarbowych papierów wartościowych (DSPW)

• Warunek - konieczność posiadania konta depozytowego w Centralnym rejestrze Bonów Skarbowych (Crbs) oraz rachunek bieżący w NBP.

Sprzedaż bonów na rynku pierwotnym

• Formy sprzedaży:

• Bezpośrednia sprzedaż podmiotom zainteresowanych zakupem

• Przetarg ofertowy

• Zakup poprzez dealerów lub market- makerów

• Nabywcy

• Głównie inwestorzy instytucjonalni: banki komercyjne, fundusze powiernicze, towarzystwa emerytalne, instytucje ubezpieczeniowe

Obrót na rynku wtórnym

• Transakcje zawierane są poprzez koncesjonowanych pośredników finansowych - głównie domy maklerskie i banki

• Obrót odbywa się na rynku pozagiełdowym przy wykorzystaniu sieci teleinformatycznej

• Im dłuższy termin pozostały do wykupu tym większy dochód z transakcji

Działania DSPW(dealerów skarbowych papierów wartościowych)

• Zakup bonów na rynku pierwotnym w imieniu własnym i innych podmiotów

• Dwustronne kwotowania na rynku wtórnym

• Zawieranie transakcji na rynku wtórnym

• Obsługa elektronicznego systemu depozytowo- rozliczeniowego

• Promocja rynku bonów skarbowych

Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw

• Cel emisji - pozyskiwanie bezpośrednio z rynku funduszy finansujących bieżącą działalność emitenta

• Formy emisji

• Poprzez banki pełniące role agenta

• Samodzielnie przez samych emitentów (private placement)

Cechy KDP przedsiębiorstw

• Zdematerializowane instrumenty dyskontowe na okaziciela

• Stosunkowo wysokie ryzyko inwestycyjne wynika z sytuacji finansowej emitenta

• Wysoka rentowność

• Wysoka płynność - obrót wtórny

• Termin wykupu do jednego roku (zwykle 3-6 miesięcy)

• Nominał - od 10 000 do 1 000 000 złotych

Organizacja emisji

• KPD emitowane są w transzach w ramach i do wysokości programu emisji

• Program zwykle obejmuje okres do 3 lat i określa:

• Maksymalną kwotę zadłużenia

• Terminy zapadalności kolejnych transz

• Czas trwania programu

Rolowanie

• Rolowanie zapadających transz - polega na wykupywaniu przez emitenta konkretnej transzy ze środków pochodzących z emisji kolejnej transzy

• Rolowanie pozwala na wykorzystywania papierów komercyjnych jako źródła finansowania długoterminowego

Rating

Ocena wiarygodności kredytowej emitenta papierów dłużnych przeprowadzana przez niezależne agencje np. Standard & Poors Moodys, Fitch, Duff & Phelps

Oceny inwestycyjna - emisje bezpieczne

Ocena spekulacyjna - emisje ryzykowne

Decyzja o emisji papierów wartościowych

• Wybór agenta emisji - wstępne porozumienie

• Przygotowanie memorandum informacyjnego

• Ocena wiarygodności kredytowej emitenta

• Ustalenie warunków i parametry programu

• Oferta zakupu KPD skierowana do wybranych inwestorów

Funkcje banków w organizacji emisji

• Agent emisji - doradztwo finansowe, organizacja emisji, zawieranie umów sprzedaży na rynku wtórnym

• Depozytariusz - rozliczenie z klientami, prowadzenie rejestru nabywców i aktualnych posiadaczy, przechowywanie instrumentów

• Agent płatniczy - przyjmuje środki od nabywców banów na rachunek emitenta, prowadzi obsługę finansową wykupu bonów

• Gwarant emisji lub organizator konsorcjum gwarancyjnego

Wykład 6 05.11.2010

Certyfikat depozytowy

• Zbywalny instrument finansowego rynku pieniężnego zaliczany do niepublicznych instrumentów dłużnych

• Wystawcą jest bank komercyjny, który gromadzi w ten sposób fundusze potrzebne do finansowania bieżącej działalności głównie kontynuacji akcji kredytowej

• W certyfikacie depozytowym bank- emitent stwierdza, że:

• Inwestor złożył w nim określoną sumę pieniędzy

• Na z góry zdeklarowany czas i procent

• Kwota ta zostanie zwrócona wraz z odsetkami w dniu jego zapadalności

Cechy certyfikatów depozytowych

• CD w okresie do wykupu są zbywalne wraz z należnymi odsetkami

• Emitowane w postaci zdematerializowanej w dużych kwotach np. 100 tys. $

• Nominał reprezentuje kapitał zdeponowany w banku

• Termin wykupu od 7, 10 dni, 1m., 1 r., inne

Charakterystyka certyfikatów depozytowych

• Emitent: bank komercyjny lub kasy oszczędnościowo - pożyczkowe

• Dochód dla inwestora: % stały lub zmienny, czasem dyskonto

• Forma: instrumenty na okaziciela w formie monetarnej bądź zapisu komputerowego

• Płynność: możliwość sprzedaży prze terminem wykupu bez utraty zysku z oprocentowania na rynku wtórnym

• Rentowność wynika z sytuacji na rynku pieniądza

Korzyści dla banku- emitenta

• Elastyczne dostosowanie do potrzeb banku

• Ustalony termin wykupu ułatwia planowanie finansowe

• Dodatkowe źródła pozyskiwania kapitału

• Poszerzona oferta lokowania wolnych środków finansowych

• Niższe koszty obsługi emisji, obrotu i wykupu certyfikatów niż przyjmowanie dużej ilości depozytów

• Zwolnienia z konieczności tworzenia rezerwy obowiązkowej od środków pozyskiwanych od innych banków krajowych

Korzyści dla inwestora

• Zbywalność wynikająca z wysokiego stopnia płynności

• Bezpieczeństwo posiadania i obrotu- emitentami są pierwszorzędne banki a obrót jest często zdematerializowany

• Anonimowość- instrument na okaziciela

• Możliwość wykorzystania do celów spekulacyjnych

Weksle

• Dokument sporządzony w formie przewidzianej przez prawo (ustawa: prawo wekslowe z dn. 28.4.1936 r.)

• Papier wartościowy potwierdzający istnienie zobowiązania pieniężnego osoby lub osób, które go podpisały

• Zawiera bezwarunkowe zobowiązanie się do zapłaty określonej osobie (wierzycielowi wekslowemu) w ustalonym terminie i miejscu przez wystawcę weksla lub osobę przez nią wskazaną określonej na wekslu sumy pieniężnej

funkcje weksli

• Płatnicza

• Kredytowa

• Obiegowa

• Gwarancyjna

• Refinansowa - możliwość wykorzystania weksli do dyskontowania

Rodzaje weksli

• Weksel własny (solo, suchy)

• Wystawiony przez dłużnika wekslowego

• Jest bezwarunkowym zobowiązaniem własnym wystawcy do zapłacenia określonej kwoty na rzecz osoby trzeciej (remitenta) w określonym terminie w przyszłości

• Wystawca weksla = główny dłużnik wekslowy (trasat)

• Weksel trasowany (trata, ciągniony)

• Zawiera polecenie wystawcy weksla skierowaną do trasata do zapłacenia określonej sumy na rzecz remitenta

• Wystawca weksla (trasant) nie jest głównym dłużnikiem wekslowym (trasatem)

• Trasat staje się głównym dłużnikiem w momencie zaakceptowania weksla, czyli potwierdzenia zobowiązania wekslowego

Czynności wekslowe

A - indosowanie

B - awalowanie

C - dyskontowanie

1. Przenoszenie praw z weksla przez remitenta (indosa) na rzecz osoby trzeciej (indosatariusza)

2. Przenoszenie zobowiązania wekslowego przez osobę 3 (awalistę), który przejmuje na siebie odpowiedzialność do wykonania zobowiązanie wekslowego

3. Zakup weksla przez inny podmiot (bank) przed terminem wykupu przez trasata z potrąceniem odsetek naliczanych z tytułu dyskonta

Nabywca weksla może go przedstawić do redyskonta w innym banku lub banku centralnym

Uczestnicy rozliczania wekslowego

• Wystawca- trasant

• Wierzyciel wekslowy, beneficjent, remitent

• Płatnik - trasant

• Akceptant potwierdza zgodę na wykonanie polecenia trasanta

• Indosant - przenosi weksel za pomocą indosu na inną osobę

• Poręczyciel - osoba poręczająca za całość lub część sumy wekslowej w związku z awalem

• Domicyliat - osoba, w siedzibie której weksel jest płacony

Akcepty bankowe

• Zbywalne weksle terminowe emitowane w związku z transakcjami eksportowo - importowymi

• Weksel wystawia importer, który przekazuje go do swojego banku do akceptu czyli prośbą o przyrzeczenia zapłaty deponentowi w momencie wysyłki towaru

• Akcept bankowy jest zobowiązaniem banku komercyjnego do zapłaty wierzytelności wekslowej

• Bank akceptując weksel staje się trasatem

• Bank może także udzielić kredytu akceptacyjnego trasantowi

Wynagrodzenie banku

• Prowizja za udzielenie akceptu

• % kredytu akceptacyjnego

Obrót akceptami bankowymi

• Akcepty bankowe to papiery zbywalne

• Jeśli bank potrzebuje gotówki to może odsprzedać:

• Maklerom zajmującym się obrotem akceptami bankowymi

• Inwestorom zainteresowanym kupnem akceptów bankowych

• Do BC w ramach kredytu redyskontowego

• Sprzedaż akceptów przed terminem wykupu po cenie niższej od wartości nominalnej

Wykład 7 12.11.2010

Rynek kapitałowy - definicja

• Miejsce gromadzenia i pozyskiwania finansowego kapitału długoterminowego

• Miejsce mobilizacji długoterminowych lokat finansowych i długoterminowego inwestowania

• Miejsce kształtowania ceny długoterminowego kapitału finansowego

Rynek kapitałowy na tle rynku pieniężnego

• Większa Liczba podmiotów uczestniczących w transakcjach

• Wyższy poziom ryzyka inwestycyjnego ze względu na długi okres zwrotu inwestycji

• Relatywnie wysoka stopa zwrotu z inwestycji - znaczenie wahania i zróżnicowanie dla poszczególnych grup inwestorów

• Niższa przeciętna wartość zawieranych transakcji

• Konkurencja między uczestnikami rynku

Podstawy założenia budowy polskiego rynku kapitałowego

• Centralizacja obrotu

• Dematerializacja papierów wartościowych

• Dostęp do rzetelnej informacji

Cechy rynku kapitałowego

• Przejrzystość

• Rzetelność

• Płynność

• Integralność

• Efektywność

• Organizacyjna

• Informacyjna

Funkcje rynku kapitałowego

• Alokacja

• Mobilizacja

• Wycena

• Transformacja

Trendy światowe na rynkach kapitałowych

• Unifikacja

• Liberalizacja

• Globalizacja

• Konkurencja

Fazy rozwoju rynku kapitałowego

• Faza rynku uśpionego

• Płytkiego

• Spekulacyjnego

• Dojrzałego

Cechy rozwiniętego rynku kapitałowego

• Duży zasób i wielu dostawców kapitału

• Dobrze rozwinięta baza inwestorów

• Wiele instytucji finansowych

• Pośrednicy finansowi z dostępem do taniego kredytu bankowego

• Prawdziwe i kompletne Informacje na temat kredytu i ich PW dla inwestorów

• Warunki rynkowe umożliwiają uczciwą konkurencję

• Stabilna waluta emisji dla inwestorów krajowych i zagranicznych

• Stabilne otoczenie makroekonomiczne

• Wiarygodne otoczenie polityczne

• Stopy procentowe na odpowiednim poziomie

• Brak ograniczeń inwestycyjnych

• Niskie koszty transakcyjne

Klasyfikacja instrumentów rynku zap.

1. Termin zapadalności

1. Średnioterminowe

2. Długoterminowe

2. Źródło emisji

1. Kredyty bankowe

2. Papiery wartościowe

3. Uprawnienia posiadaczy

1. Dłużne

2. Własnościowe

Instrumenty rynku kapitałowego

• Akcje

• Prawa do akcji

• Prawo poboru

• Kwity depozytowe

• Obligacje

• Listy zastawne

• Certyfikaty inwestycyjne

Segmenty rynku kapitałowego ze względu na charakter emisji

• Rynek publiczny - wynika z przepisów prawa regulujących obrót

• Rynek niepubliczny - nie podlega regulacjom prawnym

Publiczny obrót papierami wartościowymi - art. 3 OfPubl

• Publiczne proponowanie nabycia papierów wartościowych

• Proponowanie nabycia PW w dowolnej formie i w dowolny sposób

• Jeśli propozycja skierowana jest do co najmniej 100 os. lub do nieoznaczonego adresata

• Dokonywane wyłącznie w drodze oferty publicznej

• Udostępnianie na terenie RP co najmniej 100 os. lub nieoznaczonemu adresatowi

• W dowolnej formie i w dowolny sposób informacja o PW i warunkach ich nabycia stanowiących dostateczną postawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych PW

Art. 4

• Dokonywanie oferty publicznej przez emitenta lub subemitenta usługowego

• Której przedmiotem są PW nowej emisji

• Lub nabywanie PW w wyniku takiej oferty

Pierwsza oferta publiczna ≠ pierwotna oferta publiczna

• Dokonywana po raz 1 oferta publiczna dotycząca określonych papierów wartościowych

Publiczny obrót własny- art. 3 InFinU

• Dokonywanie oferty publicznej przez podmiot inny niż emitent lub subemitent usługowy lub nabywanie papierów wartościowych od tego podmiotu

Sposoby na emisję na rynku pierwotnym

• 1. Emisja własna

• Prowadzona bezpośrednio przez samego emitenta PW

• 2. Emisja obca

• Prowadzona przez pośredników finansowych

• Bony emisyjne

• Banki inwestycyjne

• Konsorcja

• Domy maklerskie

• Spółki inwestycyjne

• Inne instytucje rynku kapitałowego

Subemisja inwestycyjna - def. art. 4 OfPublU

• Umowa zawarta przez emitenta lub wprowadzającego

• Której przedmiotem jest zobowiązanie subemitenta do nabycia na własny rachunek całości lub części papierów wartościowych oferowanych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej

• Na które nie złożono zapisów w terminie ich przyjmowania

Subemisja usługowa - def. art. 4 OfPublU

• To umowa zawarta przez emitenta lub wprowadzającego

• Której przedmiotem jest nabycie przez subemitenta usługowego na własny rachunek całości lub części PW dane emisji

• Oferowanych wyłącznie temu podmiotowi

• W celu ich dalszego zbywania w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej

Wykład 8 19.11.2010

Organizacja rynku giełdowego

Giełda papierów wartościowych

• Samoistna struktura rynkowa, na której transakcje są zawierane regularnie w określonym miejscu i czasie

• Rynek sformalizowany - urzędowy

• Wysoki stopień bezpieczeństwa obrotu

• Obrót za pośrednictwem domów maklerskich

• Wysokie koszty transakcyjne

Cechy obrotu giełdowego

• Regularność kontaktów

• Standaryzacja przedmiotu obrotu

• Ceny transakcji są ustalane na podstawie gry podaży i popytu

• Upowszechnienie wiadomości o cenach, wolumenie obrotów i indeksach giełdowych w cedule giełdowej

Funkcje giełdy w gospodarce

• Alokacyjna

• Kontrolna

• Wartościująca

GPW w Warszawie

• 12.05.1817 - Warszawska giełda kupiecka

• 22.03.1991 - ustawa prawo o publicznym obrocie PW i funduszach powierniczych

• 16.04.1991 - pierwsza sesja, akcie 5 spółek

Organy GPW S.A.

• Kapitał zakładowy 41 972 000 zł

• Instytucja non - profit

• Nie ma prawa do udziału w zysku netto wśród akcjonariuszy

Akcjonariusze (wg głosów na WZA)

• SP 51,4%

• Uprzywilejowani 1,74%

• Akcje na okaziciela 46,86%

Władze giełdy

• Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy

• Rada Giełdy, 5-7 os, nadzór nad działalnością giełdy

• Zarząd Giełdy, 3-5 os.

Przedmiot działalności GPW

• Prowadzenie giełdy lub innej działalności w zakresie organizacji obrotu instrumentami finansowymi

• Oraz działalności związanej z tym obrotem

• Prowadzenie działalności w zakresie edukacji, promocji i informacji związanej z funkcjonowaniem rynku kapitałowego

• Organizacja alternatywnego systemu obrotu

Członkowie giełdy

• Rada giełdy dopuszcza podmioty do działalności na GPW

• Obecnie działa 48 członków giełdy

• 28 podmiotów krajowych w tym:

• 14 domów maklerskich

• 7 bankowych domów maklerskich

• 7 banków

• 20 podmiotów zagranicznych

System notowań Warset

• Notowania ciągłe - fixing na otwarciu 9.30 i zamknięciu 16.30, między fixingiem notowania odbywają się w czasie rzeczywistym - maklerzy realizują zlecenia tak, aby maksymalizować obroty

• Notowania jednolite - 2 fixingi (11.15 i 15.00)

• Transakcje pakietowe - poza sesjami giełdowymi

• Transakcje w ramach wezwań do sprzedaży

Zlecenia z limitem

1. Limitem ceny - kupię za mniej, sprzedam za więcej

2. Limitem aktywacji - zlecenie nie jest ujawniane dopóki cena akcji nie osiągnie określonego poziomu

3. Limitem wolumenu wykonania

4. Z warunkiem woli ujawnionej- ujawnia się stopniowo zamiar nabycia/ sprzedaży odpowiednich obiektów aż do wynegocjowania

Zlecenia bez limitu

1. Po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO) - realizowane po cenie fixingu, nie może być składana w trakcie notowań ciągłych

2. Po cenie rynkowej (PCR) do notowań ciągłych po najlepszym limicie zlecenia oczekującego po drogiej stronie rynku

3. Po każdej cenie (PCK) - realizowana po kolejno najlepszych cenach ze zleceń po drugiej stronie rynku

Ograniczenia zmiany kursów akcji

• Dla notowań ciągłych 15% w stosunku do poprzedniej sesji, o 10% dodatnio może rozszerzyć zarząd giełdy

• Dla notowań jednolitych po podwójnym fixingu analogicznie

Indeksy giełdowe

• Wskaźniki koniunktury giełdowej

• Odzwierciedlają zmianę wartości rynkowej akcji wyrażonych udziałem spółki w kapitalizacji giełdy w odniesieniu do ich wartości początkowej w ustalonym dniu

• Na wartość indeksu wpływa liczba i rodzaj uwzględnionych spółek oraz bazowa wartość i początkowy moment notowania indeksu

• Indeksy światowe: DJ, Industrial Awerage, FTSE, Euroindeks

Indeksy - rodzaje

• Cenowe - uwzględniają tylko ceny giełdowe akcji np. WIG 20, TECH WIG

• Dochodowe - uwzględniają zmiany cen oraz inne dochody z akcji: dywidendę i prawa poboru np. WIG

Indeksy GPW

• WIG, WIG 20, mWIG40, WIG-Pl, RESPECTIndex, WIG 20 lev, WIG 40short, indeksy branżowe: banki, budownictwo, deweloperzy, energia, informatyka

GPW

• Rynek akcji

• Podstawowy

• Równoległy

• Rynek obligacji

• Instrumentów pochodnych

Wykład 9 26.11.2010

Segmenty rynku akcji

• Segment 250 PLUS

• Akcje spółek o kapitalizacji przekraczającej 250 mln euro

• Segment 50 PLUS

• Akcje spółek o kapitalizacji od 50 do 250 mln euro

• Segment 5 plus

• Akcje spółek o kapitalizacji do 50 mln euro

• Segment MINUS 5

• Akcje spółek do 5 mln euro

Rynek NewConnect (ASO)- rynek akcji GPW

Rynek przeznaczony dla spółek:

• O dużej dynamice wzrostu

• O historii nie dłuższej niż 3-4 lata lub dopiero powstających

• O przewidywalnej kapitalizacji do ok. 20 mln zł

• Poszukujących kapitału rzędu od kilkuset tysięcy do kilkunastu milionów zł

• Reprezentujących sektory innowacyjne, oparte przede wszystkim na aktywach niematerialnych

• Z wizją i prawdopodobieństwem debiutu na rynku giełdowym w nieodległej przyszłości

NewConnect stan na 15.11.2010

Liczba spółek	171 w tym 3 zagraniczne
Kapitalizacja w mln zł	4 923,69
Członkowie rynku	31
Indeksy rynku	NCIndex NCX Life Science

CATALYST- Rynek obligacji GPW

• Rynek Catalyst tworzą 4 platformy obrotu

• Dwie prowadzone przez GPW - w formule rynku i ASO - przeznaczone dla klientów detalistów

• Dwie prowadzone przez BondSpot - dla klientów hurtowych

• Przeznaczony dla nieskarbowych inwestorów dłużnych

• Realizacja transakcji gwarantowana przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

• Na emitentach spoczywają obowiązki informacyjne dotyczące raportów bieżących i okresowych

• Autoryzacja Catalyst - wszystkie instrumenty, które trafią na rynek muszą uzyskać tzw. autoryzację

Instrumenty obrotu

Catalyst

• Listy zastawne hipoteczne

• Obligacje korporacyjne

• Obligacje komunalne

• Listy zastawne publiczne

Instrumenty pochodne na GPW

W obrocie giełdowym znajdują się:

1/ kontrakty terminowe

• Na indeksy WIG20 i MWIG40

• Na waluty USD i EURO, GBP i CHF

• Na akcje sześciu spółek

2/ opcje na indeks WIG20

3/ jednostki indeksowe (MiniWIG20)

Rynek pozagiełdowy

• Obejmuje transakcje kupna/sprzedaży papierów wartościowych zawieranych poza giełdą

• Zróżnicowanych stopień i charakter formalizacji

• Przedmiotem obrotu są papiery wartościowe dopuszczone do obrotu publicznego, ale nie notowane na giełdzie

• Domy maklerskie pełnią funkcję pośrednictwa finansowego

• Istnieje możliwość tworzenia prawnych ram jego funkcjonowania

• Koszty transakcyjne są niższe niż na giełdzie

BondSpot SA (MTS-Centralna Tabela Ofert SA)

• 29 stycznia 1996 roku - początek z inicjatywy zespołu domów maklerskich związku banków polskich

• Założyciele 43 podmioty w tym 20 banków

• Akcje spółki prowadzącej rynek pozagiełdowy mogą być tylko imienne

• Na prowadzenie rynku pozagiełdowego wymagane zezwolenie KNF na prowadzenie rynku pozagiełdowego

• Od listopada 2000 r. znajdują się w grupie kapitałowej GPWW w Warszawie S.A.

Przedmiot działalności

• Prowadzenie scentralizowanego obrotu papierami dłużnymi skarbowymi i poza skarbowymi w formie rynku nieregulowanego (zorganizowanego) - rynek tresury BondSpot Poland (hurtowy rynek obrotu obligacjami i bonami skarbowymi)

• Prowadzenie regulowanego rynku pozagiełdowego - rynek papierów wartościowych CeTo (obligacje komunalne, korporacyjne skarbowe, bankowe, listy zastawne, akcje, certyfikaty inwestycyjne) oraz prowadzenie alternatywnego systemu obrotu.

Władze BondSpot SA

• Walne zgromadzenie akcjonariuszy

• Rada nadzorcza 5-9 członków

• Zarząd 2-5 członków

Zadania władz:

• Wypracowanie zasad postępowania uczestników regulowanego rynku pozagiełdowego

• Przygotowanie regulacji dotyczących funkcjonowania regulowanego rynku pozagiełdowego

• Zapobieganie nieprawidłowości w obrocie papierami wartościowymi

• Tworzenia i administrowanie infrastrukturą techniczną i organizacyjną

Regulowany rynek pozagiełdowy (RRP)

• Uczestnicy rynku 18

• Emitenci akcji 3

• Adua

• Ostrowski zakład ciepłowniczy S.A.

• Wodan przedsiębiorstwo wodociągów i kanalizacja S.A.

• Ministerstwo Finansów jako emitent obligacji skarbowych (platforma Catalyst)

• Indeks rynku akcji - ITO

Alternatywny system obrotu

• Działa w ramach RRP (regulowanego rynku pozagiełdowego)

• Organizowany przez BondSpot jako jedna z platform rynku obligacji Catalyst

• Dla instrumentów komunalnych, korporacyjnych, skarbowych, spółdzielczych, listów zastawnych hipotecznych i publicznych

• 132 instrumenty notowane

Rynek treasury BondSpot Poland

• Uruchomiony 25 listopada 2004 roku

• Następca działającego w latach 2002-2004 elektronicznego rynku skarbowych papierów wartościowych

• Integralna część systemu dealerów skarbowych papierów wartościowych

• Główny cel systemu - minimalizacja kosztów obsługi długu publicznego poprzez poprawę płynności, przejrzystości i efektywności rynku skarbowych papierów wartościowych

Uczestnicy Treasury BondSPot Poland

Zgodnie z regulacjami rynku tresury BondSpot Poland jego uczestnicy mogą działać jako:

• Market makerzy - uczestnicy wystawiający własne oferty kupna i sprzedaży SPW z określoną minimalną jednostką kwotowania oraz spreadem nie przekraczającym maksymalnego spreadu określonego regulaminem

• Market takerzy - uczestnicy składający wyłącznie dyspozycja stanowiące akceptację w całości lub części oferty Market Makerów

Instrumenty Treasury BondSpot Poland

Wszystkie obligacje i bony skarbowe znajdujące się w sprzedaży hurtowej oraz emitowane w walucie polskiej:

• PFI - obligacje o oprocentowaniu stałym o okresie do wykupu 5, 10 i 20 lat, kupon płatny w okresie rocznym

• PFL - obligacje o oprocentowaniu zmiennym o okresie do wykupu 10 lat i kuponie rocznym, również obligacje 3 i 7 letnie o kuponach płatnych w okresie kwartalnym i półrocznym

• PZC - obligacje zero kuponowe o okresie wykupu 2 lata, emitowane z dyskontem

• PTB - bony skarbowe emitowane z dyskontem o okresie wykupu do 52 tygodni

Wykład 10 03.12.2010

Instrumenty udziałowe rynku kapitałowego

• Akcje

• Prawa poboru

• Prawa do akcji

• Warranty subskrypcyjne

• Certyfikaty inwestycyjne

• Kwity depozytowe

• Euro akcje

• Akcje globalne

Akcje

• Papier wartościowy oznaczający prawo jej posiadacza do współwłasności spółki, która ją wyemitowała

• Stwierdza udział w spółce akcyjnej - jest papierem udziałowym, o zmiennym dochodzie (nieokreślonym dochodzie)

• Akcje są niepodzielne i zbywalne

Prawa akcjonariuszy

• Do uczestnictwa w spółce akcyjnej

• Do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy

• Do informacji

• Do udziału w zysku rocznym w postaci dywidendy

• Prawo poboru akcji nowych emisji

• Do udziału w majątku spółki na wypadek jej likwidacji

Wartość akcji

• Cena nominalna - wynika z wartości kapitału zakładowego i liczby wyemitowanych akcji

• Cena emisyjna - cena sprzedaży akcji inwestorom na rynku pierwotnym

• Cena rynkowa - cena sprzedaży akcji na rynku wtórnym ustalana w wyniku podaży i popytu

• Wartość księgowa ustalana jest jako wartość kapitału zakładowego, zapasowego, rezerwowego oraz zysku bilansowego przypadającego na jedną akcję

Elementy kapitału własnego spółki akcyjnej

• Kapitał zakładowy - iloczyn ilości wyemitowanych akcji i ich ceny nominalnej

• Kapitał zapasowy- ze sprzedaży akcji po cenie emisyjnej wyższej od ceny nominalnej plus odpisy z zysku netto

• Zysk zatrzymany - część z zysku wypracowanego przez spółkę niewypłaconego akcjonariuszom w formie dywidendy

Rodzaje akcji

Akcje wg prawa:

• akcje imienne

• na okaziciela

• zwykłe

• uprzywilejowane

• nieme

• z prawem głosu

• pieniężne

• aportowe

• w postaci materialnej

• zdematerializowane

akcje w obrocie giełdowym

• blue chips

• akcje złote

• akcje groszowe

Wycena akcji

• model stałej dywidendy

• P0 - wewnętrzna wartość akcji

• Dp - stała dywidenda wypłacana co roku

• R - stopa dyskonta

• P0 = Dp/r

• Model stałego tempa wzrostu dywidendy

• PO- wewnętrzna wartość akcji

• D1 - oczekiwana dywidenda na koniec następnego roku
  r - stopa dyskonta (koszt kapitału akcyjnego)

• G - stałe tempo wzrostu dywidendy

• P0 = D1/ r-g

Emisja akcji jako źródło kapitału własnego przedsiębiorstwa

Kryterium	Warianty strategii
Postawa prawna	Zwykłe podwyższenie kapitału, kapitał docelowy
Tryb subskrypcji	Subskrypcja: prywatna, zamknięta, otwarta
Zasięg emisji	Emisja na rynku krajowym, wybranym rynku zagranicznym lub na rynku globalnym
Charakter emisji	Emisja publiczna: pierwsza i kolejne, emisja prywatna
Rodzaj instrumentów	Akcje: zwykłe, uprzywilejowane, nieme, kwity depozytowe, akcje zagraniczne i globalne

Podwyższenie kapitału zakładowego - strategie

• Emisja akcji w trybie zwykłym lub w ramach kapitału docelowego

• Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki

• Warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego - emisja obligacji zamiennych lub warrantów subskrypcyjnych

Procedura emisyjna w trybie zwykłym

1. Decyzja właścicieli o publicznej emisji akcji

2. Uchwała Walnego Zgromadzenia o emisji akcji i wprowadzeniu do obrotu giełdowego

3. Wybór domu maklerskiego i doradców

4. Przygotowanie dokumentu informacyjnego

5. Zatwierdzenie prospektu przez organ nadzoru

6. Publiczna subskrypcja akcji

7. Rejestracja akcji w KDPW

8. Dopuszczenie akcji na giełdę

9. Pierwsze notowanie

Wady i zalety publicznej emisji akcji

Zalety

• Dostęp do dużych kwot kapitału

• Efekt marketingowy

• Wzrost wiarygodności

• Ekspansja na rynku

• Rynkowa wycena papierów wartościowych

• Płynność papierów wartościowych

• Motywacja dla zarządu i pracowników

Wady

• Ujawnienie informacji przed konkurencją

• Obowiązki informacyjne

• Utrata kontroli nad spółką m.in. zagrożenie wrogim przejęciem

• Stosunkowo wysokie koszty emisji i notowania walorów

• Presja na zwiększanie zysków w krótkim terminie

Rynki akcji w Polsce

• Gpw - giełdowy rynek regulowany

• New Connect - alternatywny system obrotu

• BondSpot- regulowany rynek pozagiełdowy

Wykład 11 10.12.2010

Wartość IPO na GPW w 2010 - 15 mld zł, na NC - 767 mln zł

Pozostałe instrumenty udziałowe

Prawa do akcji (PDA)

• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi (art. 3)

• Papier wartościowy, z którego wynika jeszcze upoważnienie do otrzymania nie mających formy dokumentu, akcji nowej emisji spółki publicznej

• Powstaje z chwilą dokonania przydziału tych akcji

• Wygasa z chwilą zarejestrowania akcji w dep. papierów wartościowych (lub w przypadku braku wpisu o podwyższenie kapitału zakładowego)

Notowanie na giełdzie PDA

• Od momentu zapisu na akcje nowej emisji do momentu 1 notowania na giełdzie może minąć kilka tygodni:

• Subskrypcja - przydział akcji

• Rejestracja akcji w sądzie

• Rejestracja w KDPW

• Rozpoczęcie notowania akcji na giełdzie

Prawo poboru

• Prawo poboru ma zastosowanie w przypadku nowej emisji przez spółkę

• Oznacza przywilej pierwszeństwa przy zakupie nowych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy

• Pozwala na zakup po cenie emisyjnej nowych akcji spółki w określonej proporcji, która zależy od relacji pomiędzy liczbą akcji dotychczasowych emisji i liczbą akcji nowych emisji

• Może być przedmiotem obrotu jako samodzielny PW

Warrant subskrypcyjny

• Oferuje swoim posiadaczom prawo do subskrybowania określonej liczby akcji po ustalonej wcześniej cenie

• Zwykle prawo nabycia - jednej akcji nowej emisji

• Umowa warrantowa - termin realizacji warrantu, liczba jaką można nabyć, cena realizacji

• Liczba warrantów w obrocie zmienia się w przypadku wygaśnięcia lub wykonania zawartego w nich prawa

Certyfikaty inwestycyjne

• PW emitowane przez zamknięte fundusze inwestycyjne

• Dają prawo do roszczeń majątkowych - możliwość zbycia po cenie rynkowej i prawo do głosu

• Niepodzielne instrumenty imienne lub na okaziciela

• W obrocie publicznym zdematerializowane, w obrocie niepublicznym mają być w formie fizycznego dokumentu

Instrumenty udziałowe na rynku globalnym

1. Kwity depozytowe

2. Euro akcje

3. Akcje globalne

Ad 1.

• Kwit depozytowy to PW stanowiący przedmiot obrotu na zagranicznym rynku kapitałowym

• Reprezentujący akcje spółki mającej swoją siedzibę poza państwem, w którym umiejscowiony jest rynek

• Każdy walor odpowiada określonej ilości akcji spółki które zdeponowane są w państwie jej siedziby

Ad 2

• Akcje denominowane w eurowalucie

• Oferowane poza granicami kraju emitenta na co najmniej 2 zagranicznych rynkach

• Gwarantowane przez miedz narodowe konsorcjum banków inwestycyjnych

Ad 3

• Notowane jednocześnie na wielu giełdach zagranicznych

• Denominowane w walucie emitenta oraz w walucie wybranego kraju, także w euro walutach

• Czynności rejestracyjne oraz rozliczanie transakcji odbywa się za pośrednictwem izby rozliczeniowej w kraju siedziby spółki i izby rozliczeniowej w wybranym kraju

Instrumenty dłużne rynku kapitałowego

• Obligacje

• Listy zastawne

• Długoterminowe bankowe papiery wartościowe

Obligacje

• Podstawa emisji i obrotu - ustawa z 29.06.1995 o obligacjach oraz jej nowelizację

• PW emitowany w serii, w której emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji

Funkcje obligacji

• Pożyczkowa

• Lokacyjna

• Gwarancyjna

• Płatnicza

• Obiegowa

• Zabezpieczająca

• Rozdrobnienia wierzycieli

Wartość obligacji

• Nominalna - wielkość stała określona przez emitenta, od której naliczane są odsetki lub dyskonta

• Emisyjna - cena sprzedaży obligacji na rynku pierwotnym, może być równa, większa lub mniejsza od ceny nominalnej

• Rynkowa - cena bieżąca na rynku wtórnym

• Wykupu - wypłacana inwestorom w dniu wykupu co najmniej równa wartości nominalnej

Termin wykupu- termin zapadalności

• Okres od daty emisji obligacji do momentu, w którym powinien nastąpić wykup jej wartości nominalnej - czyli zwrot zaciągniętej pożyczki

• Pierwotny termin zapadalności - okres na jaki wyemitowano obligację

Wartość rynkowa

• Cena brudna lub fakturowa

• Zawiera w sobie odsetki narosłe od ostatniej płatności kuponami do chwili zawarcia transakcji

• Cena czysta lub kwotowana

• Cena rynkowa obligacji nie zawierająca odsetek. Pokazuje ile na rynku wart jest kapitał, który został zaangażowany w zakup danej obligacji

Wykład 12 17.12.2010

Czynniki wpływające na wartość rynkową obligacji

• Wahania stóp procentowych depozytów bankowych i ich odchylenia od stopy oprocentowania obligacji

• Zmiany koniunktury gospodarczej - ożywienie powoduje wzrost popytu na akcje i jednocześnie spadek popytu i ceny obligacji

• Zmiany w przepisach podatkowych z tytułu dochodu od różnych lokat kapitału

• Odległość od momentu wypłat odsetek od obligacji

Klasyfikacja obligacji- kryteria klasyfikacyjne

• Emitent obligacji

• Poziom ryzyka inwestycyjnego

• Sposób generowania dochodu

• Uprawnienia zawarte w obligacjach

• Sposób wykupu

• Termin wykupu

• Sposób zabezpieczenia

• Rynek emisji

• Forma obligacji

• Waluta i miejsce emisji

• Cel emisji

Rodzaje obligacji ze względu na rodzaj emitenta

1. Emitentów publicznych:

1. Skarbowe (państwowe)

2. Komunalne (municypalne)

3. Banku centralnego

4. Instytucji para rządowych (np. ZUS, agencji rozwoju przemysłu)

2. Korporacyjne

1. Przedsiębiorstw niebankowych

2. Bankowe

Obligacje skarbowe hurtowe

• Sprzedaż na przetargach organizowanych przez NBP dla banków- Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych i BFG

• Obrót wtórny - na GPW i BondSpot

• Wartość nominalna - 1000 zł (lub wielokrotności)

• Termin zapadalności: 2, 5, 10 i 20- letnie

Obligacje skarbowe detaliczne

• Sprzedaż przez PKO BP SA

• Rynkowe

• Mogą trafić do obrotu wtórnego (CATALYST)

• 3 i 5 letnie

• Wyłączenie: podmioty finansowe, spółki akcyjne, spółki z o.o.

• Oszczędnościowe

• Nie trafiają do zorganizowanego obrotu wtórnego

• Emitowane co miesiąc po cenie równej wartości nominalnej = 100 zł

• 2, 4 i 10 letnie

• Tylko dla osób fizycznych

Rodzaje obligacji ze względu na poziom ryzyka

1. Obligacje inwestycyjne

1. O relatywnie wysokich ocenach ratingowych

2. W tym blue chips

3. Inwestorzy traktują je jako inwestycje średnio i długoterminowe o niskich stopach zwrotu

2. Obligacje spekulacyjne

1. O niskich ratingach (poniżej BB+)

2. W tym junk bonds

3. Traktowane jako inwestycje krótkoterminowe, mające przynosić zyski nadzwyczajne

Rodzaje obligacji ze względu na sposób generowania dochodu

• O stałej stopie procentowej - stały dochód cyklicznie wypłacalny w formie odsetek

• O zmiennej stopie procentowej - zmiennych dochód zależy od określonej stawki bazowej powiększonej o pewną marżę

• W tym indeksowane - zmienność odsetek zależy od wybranego indeksu ekonomicznego

• Zero - kuponowe - zysk inwestora wynika z różnicy między ceną emisyjną a ceną wykupu obligacji (obligacje dyskontowe)

Rodzaje obligacji ze względu na zawarte w nich uprawnienia

• Klasyczne (zwykłe) - oferują wyłącznie prawo do świadczenia pieniężnego

• Zamienne - prawo do zamiany na akcje emitenta w określonym czasie, na ustalonych z góry warunkach

• Wymienne - prawo do zamiany na akcje innego podmiotu niż emitent, na ustalonych z góry warunkach

• Odwrotnie zamienne - dają emitentowi prawo do przeprowadzenia konwersji obligacji na akcje w określonym terminie w przyszłości na ustalonych z góry zasadach

• Przychodowe - źródłem spłaty emisji obligacji wraz z odsetkami jest projekt inwestycyjny finansowany z emisji obligacji

• Z prawami poboru (z warrantami, z prawem pierwszeństwa) - prawo do zakupu akcji emitenta w określonym terminie po ustalonej z góry cenie

• Premiowe - dają prawo do udziału w loterii

Rodzaje obligacji ze względu na sposób wykupu

• Nieodwołalne - wykup następuje w jednym określonym momencie bez możliwości wcześniejszej spłaty pożyczki

• Amortyzacyjne - wykupywane w ratach zgodnie z harmonogramem

• Wieczyste - bez określonego terminu zapadalności z płatnościami odsetkowymi w formie renty wieczystej

• Odwołanie na żądanie emitenta - z opcją call - z możliwością przedłużenia pierwotnego terminu wykupu przez emitenta

• Odwołanie na żądanie obligatariusza z opcją put - z możliwością skrócenia pierwotnego terminu wykupu przez inwestora.

Rodzaje obligacji ze względu na termin wykupu

• Krótkoterminowe - z terminem wykupu do 1 roku

• Średnioterminowe - z terminem wykupu do 10 lat

• Długoterminowe - z terminem wykupu powyżej 10- lat

• Perpetualne (wieczyste) - bez określonego terminu wykupu

Rodzaje obligacji ze względu na stopień zabezpieczenia

1. Zabezpieczone

1. Poręczane przez inny podmiot, w tym z gwarancjami Skarbu państwa

2. Zabezpieczone majątkiem

1. Aktywami finansowymi

2. Hipoteczne

2. Niezabezpieczone

1. Opierają się wyłącznie na zobowiązaniu emitenta, które wynika z obligacji

Rodzaje obligacji ze względu na rynek emisji

1. Obligacje publiczne

1. Spełniające warunki oferty publicznej

2. Sprzedaż pierwotna i obrót wtórny odbywa się na rynku zorganizowanym

2. Obligacje niepubliczne

1. Niespełniające warunków oferty publicznej

2. Sprzedaż odbywa się po za rynkiem zorganizowanym

Rodzaje obligacji ze względu na formę

• Imienne

• Na okaziciela

• Materialne

• Zdematerializowane

Rodzaje obligacji ze względu na walutę i miejsce emisji

• Obligacje krajowe - denominowane w walucie krajowej emitenta i sprzedawane na rynku krajowym

• Obligacje dwuwalutowe - płatność odsetek następuje w innej walucie niż wartość nominalna

• Obligacje zagraniczne - denominowane w walutach i emitowane na rynkach zagranicznych zgodnie z prawem miejsca kraju emisji walorów

• Euro obligacje - obligacje zagraniczne sprzedawane poza krajem, w którego walucie są denominowane, nie podlegające jurysdykcji żadnego kraju

• Obligacje globalne - denominowane w kilku walutach i sprzedawane na kilku rynkach równocześnie, odmiana euro obligacji

Rodzaje obligacji ze względu na cel emisji

• Obligacje pasywne - wpływy z emisji przeznacza się na sfinansowanie lub restrukturyzację istniejących zobowiązań

• Obligacje aktywne - wpływy na inwestycje

Etapy publicznej emisji obligacji

• Negocjacje i podpisanie umowy agencyjnej

• Negocjacje umów programu emisji

• Przygotowanie prospektu emisyjnego

• postępowanie przed KNF

• podpisanie umów z KDPW, BondSpot lub GPW

• publikacja prospektu

• spotkania z potencjalnymi inwestorami

• emisja

zadania powiernika emisji

• obsługa obligacji w momencie ich emisji

• określanie warunków wygaśnięcia emisji

• określenie obowiązków emitenta

• monitorowanie i nadzorowanie wykonania warunków umowy emisyjnej

• w razie niewypłacalności emitenta- w imieniu obligatariuszy zajmuje się ściąganiem należności

ryzyko inwestora

• ryzyko stopy % związane z inflacją, terminem zapadalności obligacji, początkowym poziomem stopy % oraz ryzykiem reinwestycji dochodu

• ryzyko związane ze zdolnością kredytową emitenta

• ryzyko związane z możliwością przedterminowego wykupu

• ryzyko walutowe

• ryzyko płynności

---