POLITYKA I PRACA SOCJALNA
Polityka społeczna - „Polityka społeczna” Witold Turmowiecki
Pomoc społeczna - „Polityka społeczna” Antoni Rajkiewicz wyd. ….
”Polityka gospodarcza i społeczna” Konrad Bajan
Praca socjalna- „Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej” Ewa Kartowicz
Zależność pomiędzy polityka społeczną, praca socjalną a pomocą społeczną.
Polityka ustawodawcza w Polsce daje podstawy do działania pracownikom socjalnym aby jakakolwiek instytucja społeczna mogła działać musi mieć podstawy prawne.
Polityka społeczna jest to świadome i celowe działanie państwa oraz innych instytucji państwowych i organizacji społecznych, które dążą do polepszenia warunków życia poszczególnych grup oraz całego społeczeństwa.
Polityka społeczna ma podwójne znaczenie: praktyczne i teoretyczne.
- praktyczne znaczenie polityki społecznej polega na działaniu określonych podmiotów państwa, organizacji których celem jest rozwiązywanie kwestii socjalnych
- w ujęciu teoretycznym polityka społeczna to kategoria naukowa pojmowana jako system wiedzy o procesach, którym celem szczególnym jest wyrównanie położenia życiowego ludzi najsłabszych socjalnie, a celem ogólnym jest kształtowanie humanistycznego rozwoju.
Najczęściej stosowane w praktyce i teorii określeniem polityki socjalnej są działania państwa, oraz innych instytucji publicznych organizacji społecznych, które zajmują się kształtowaniem warunków życia ludzkiego, stosunków międzyludzkich zwłaszcza w środowisku zamieszkania, pracy.
Termin polityka społeczna powstał na przełomie XVIII i XIX w. Jego autorstwo przypisuje się Charlesowi Fourier (1772-1837) najbardziej upowszechnił się w Niemczech.
Rozwój polityki społecznej w XIX wieku jest związany z zaostrzeniem kwestii robotniczej. W procesie uprzemysłowienia wystąpiło wiele negatywnych skutków dla robotnika (np.: 14h dzień pracy, powszechna praca dzieci, bardzo niskie zarobki, bezrobocie).
Położenie ludzi pracy wymagało zatem interwencji państwa. Twórcą nowoczesnej polityki socjalnej był kanclerz Otto von Bismarck, który w latach 80 ubiegłego wieku (XIXw) wprowadził powszechny system ubezpieczeń społecznych (chorobowych, wypadkowych, emerytalno- rentowych).
Z literatury niemieckiej przyjęto dwa pojęcia: polityka socjalna i polityka społeczna które nie są tożsame.
- polityka socjalna zajmuje się działaniami skierowanymi na poprawę socjalnego położenia najsłabszych grup ludności.
- polityka społeczna ma szersze znaczenie i obejmuje politykę specjalną oraz zagadnienia związane ze sterowaniem rozwoju społecznego i zmian w strukturach społecznych. W Polsce przyjął się termin polityka społeczna.
Polityka społeczna tworzy strategię polityki rodzinnej. Popularny model rodziny to 2+2 lub 2+3.
Podmioty polityki społecznej
Na kształtowanie polityki społecznej i realizacje jego celów mają wpływ rozmaite podmioty. Są to wszystkie organy, instytucje i organizacje których zadaniem jest realizacja ich celów. Można je podzielić na krajowe i międzynarodowe oraz państwowe i pozapaństwowe.
- krajowe działające w określonym kraju
- międzynarodowe wśród międzynarodowych podmiotów polityki społecznej można wyróżnić:
* podmioty globalne (Organizacja Narodów Zjednoczonych)
* podmioty regionalne (instytucje regionalne polityki społecznej)
Jednym z głównych organów ONZ jest Rada Gospodarczo- Społeczna najważniejszy podmiot polityki społecznej.
Zajmuje się ona również przestrzeganiem praw człowieka i podstawowych wolności oraz koordynuje działania niepaństwowych organizacji międzynarodowych. W ramach Rady działają komisje funkcjonalne, komitety oraz regionalne komisje gospodarcze. Radzie Gospodarczo- Społecznej ONZ podlegają wyspecjalizowane agendy ONZ zajmujące się szczególnymi dziedzinami polityki społecznej w skali globalnej. Są to min:
- ONZ do spraw Wyżywienia i Rolnictwa FAO
- Międzynarodowa Organizacja Pracy ILO
- ONZ do spraw Oświaty, Nauki i Kultury UNESCO
- Światowa Organizacja Zdrowia WHO
Oprócz tych organizacji radzie Gospodarczo- Społecznej podlegają ponadto agendy specjalne, które mają dużą samodzielność decyzyjna i finansową np: UNICEF i UNWCR (urząd wysokiego komisarza narodów zjednoczonych ds. Uchodźców).
Ważną organizacją międzynarodową jest Unia Europejska UE w której wielką wagę przywiązuje się do polityki społecznej.
Instytucje UE są międzynarodowym podmiotem polityki społecznej.
Funkcja społeczna państwa polega na:
- ustaleniu celów rozwoju społecznego przez czynniki polityczne i administracyjne
- tworzeniu organów administracji państwowej odpowiedzialnych za realizację uprawnień socjalnych obywateli rozwój społeczny
- uchwale ustawodawstwa socjalnego
- przeznacza na cele socjalne i kulturalne odpowiednich środków z budżetu państwa i organizacji społecznych.
Pozapaństwowe podmioty polityki społecznej to organizacje, instytucje działające w obszarze polityki społecznej nie podlegające w swoim działaniu administracji publicznej ale mające z nią współpracować.
związki zawodowe, organizacje pracowników
organizacje religijne
fundacje i stowarzyszenia
pozapaństwowe podmioty polityki społecznej spełniają nieocenioną rolę w kształtowaniu polityki społecznej, bowiem uzupełniają działania administracji publicznej.
Cele polityki społecznej mogą być realizowane za pomocą następujących instrumentów:
- ustawodawstwo społeczne (określa zasady funkcjonowania podmiotów polityki społecznej, tworzy umowy prawne)
- służby społeczne (ludzie zajmują się zawodowo lub społecznie polityką socjalną np. pracownicy socjalni, pracownicy Urzędów Pracy, Ubezpieczeń Społecznych, Wolontariusze)
- usługi społeczne (informacje poradnictwo, praca socjalna, usługi opiekuńcze, ochrona zdrowia, ochrona środowiska, ochrona bezpieczeństwa publicznego)
- świadczenia społeczne
* pieniężne (emerytury, renty, zasiłki)
* rzeczowe (żywność, ubranie)
- infrastruktura społeczna urządzenia, które stanowią materialną podstawę przemian usług społecznych (odpowiednie pomieszczenia i budynki raz ich zaplecze, szpitale, domy pomocy społecznej, szkoły)
- system podatkowy (źródła finansowania usług społecznych, redystrybucja dochodów między zamożniejszymi i biedniejszymi grupami ludności)