Banki inwestycyjne
Banki inwestycyjne zajmują się wsparciem emisji papierów wartościowych (organizują te emisje dla spółek wypuszczających akcje lub obligacje, doradzają Skrabowi Państwa w procesach prywatyzacji majątku publicznego czy emisji obligacji), obrotem papierami wartościowymi, doradztwem gospodarczym przy fuzjach i przejęciach firm.
Geneza bankowości inwestycyjnej
System banków inwestycyjnych jako oddzielny segment systemu bankowego narodził się w Stanach Zjednoczonych. Wraz z przyjęciem w 1933 roku przez amerykański Kongres Glass-Steagall Act, system bankowy w USA podzielono na część komercyjną (uniwersalną związaną z tradycyjnymi operacjami bankowymi a więc przyjmowaniem depozytów i udzielaniem kredytów) i inwestycyjną. Oznaczało to, że praktycznie nie można było łączyć działalności depozytowo-pożyczkowej z działalnością inwestycyjną. Banki uniwersalne (które były członkiem Rezerwy Federalnej) nie mogły więc gwarantować emisji papierów wartościowych, kupować ich na własny rachunek, a także przyjmować do grona członków organizacji przeprowadzających transakcje z wykorzystaniem papierów wartościowych. Wszystkie te czynności zostały niejako przekazane w ręce banków inwestycyjnych.
ANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA - SPECYFIKA DZIAŁALNOŚCI
Bankowość inwestycyjna różni się w sposób zasadniczy od bankowości depozytowo-kredytowej. Bank inwestycyjny jest instytucją dla której bottom line (działalnością podstawową) jest gromadzenie kapitału (ale nie jest to "klasyczne" przyjmowanie depozytów) oraz późniejsze inwestowanie (zatem nie udzielanie "zwykłych" kredytów, raczej występowanie w charakterze wspólnika).[1] Oznacza to zupełnie inną filozofię działania oraz konstrukcję takiej instytucji. Ze względu na bardziej otwarty (w sensie szerokich interakcji rynkowych) model działalności banku inwestycyjnego, angażuje się on również w szereg działań powiązanych. W celu lepszego usystematyzowania oraz zrozumienia struktury niniejszej instytucji, rodzaje działań w które angażuje się bank inwestycyjny zostaną omówione z podziałem na jego trzy główne departamenty: front office (departament główny), middle office (departament pośredni) oraz back office (departament poboczny).
Departament główny
Bankowość inwestycyjna per se - Zawiera ona w sobie zarówno gromadzenie kapitału dla banku inwestycyjnego (na jego inwestycje oraz ewentualne podwyższanie kapitału akcyjnego spółki), jak i dla klientów banku (na przykład organizowanie tzw. initial public offerings czyli ofert na rynku pierwotnym. Drugim istotnym działem bankowości inwestycyjnej jest doradztwo przy fuzjach i przejęciach (mergers and acquistions). Czasami są to usługi czysto consultingowe, jednak nierzadko ma tu miejsce zaangażowanie kapitałowe banku inwestycyjnego.
Zarządzanie inwestycjami - Oznacza to takie prowadzenie portfeli inwestycyjnych, które umożliwia osiągnięcie zamierzonych celów przy pełnieniu wcześniejszych założeń. Pojęcie "portfel inwestycyjny" jest niezwykle szerokie i może zawierać w sobie zarówno pieniądze (w tym waluty obce), papiery wartościowe, jak i na przykład nieruchomości czy instrumenty pochodne.
Strukturyzowanie - Mówiąc najprościej oznacza ono sekurytyzację oraz łączenie różnych produktów finansowych. Należy mieć na uwadze, że produkty strukturyzowane takie jak obligacje zabezpieczone aktywami (collateralised debt obligations - CDOs) mogą być instrumentami bardzo niebezpiecznymi z powodu ich małej przejrzystości oraz możliwych nieprawidłowościach przy ich ratingowaniu.
Private equity - Tu oznacza to zarządzanie papierami wartościowymi niedopuszczonymi do obrotu publicznego. W szerszym kontekście oznacza to ogólnie zarządzanie portfelami inwestycyjnymi.
Badania - Obejmuje to wycenianie papierów wartościowych, ocenianie ryzyka oraz nadawania im ocen (ratingów) oraz rekomendacji.
Tworzenie strategii - Oznacza to rekomendowanie nie tyle poszczególnych papierów wartościowych, co raczej określonego sposobu zachowywania się na rynku globalnym. Strategie są tworzone zarówno na użytek banku je tworzącego, jak i dla klientów banku. Istotnym jest tu, że niejednokrotnie istnieją znaczne różnice pomiędzy zachowaniami rekomendowanymi klientowi a zachowaniami banku.
Departament pośredni
Zarządzanie ryzykiem - Zawiera w sobie analizowanie ryzyka rynkowego oraz kredytowego (oraz innych - analogicznych dla banków komercyjnych) zaciąganego przez traderów w imieniu banku.
Finanse i rachunkowość - Są to działania komplementarne z zarządzaniem ryzykiem oraz tożsame z rachunkowością w "zwykłych" bankach. Istotnym jest właściwe prowadzenie niniejszych bez względy na skale i zakres działalności banku.
Prawo i inne regulacje - Dział prawny podobnie jak rachunkowy jest niezbędny z punktu widzenia stabilności oraz ciągłości trwania instytucji bankowej. Ma za zadanie czuwać nad zgodnością działań instytucji jako całości oraz jej pracowników z regulacjami ogólnymi oraz wewnętrznymi. Czasami dział ten jest zaliczany do departamentu pobocznego.
Departament poboczny
Operacje - Ten odcinek działalności zawiera w sobie sprawdzanie prawidłowości przeprowadzanych transakcji oraz zgodności transferów pieniężnych. Jest on komplementarny z działalnością finansowo-księgową.
Technologia - Banki inwestycyjne muszą posiadać swój dział technologiczny, a ściślej informatyczny. Jego podstawowym zadaniem jest zapewnienie sprawnego oraz przede wszystkim bezpiecznego działania instrumentarium komputerowego oraz łącznościowego.[2]
Niezwykle istotnym w opisie wyżej wymienionych komponentów działalności banków inwestycyjnych jest zaznaczenie iż ma miejsce zacieranie się granic pomiędzy instytucjami prowadzącymi poszczególne typy działalności. Szczególnie widocznym jest to w wypadku tzw. funduszy hedgingowych które to bardzo agresywnie zawłaszczają obszary do tej pory zdominowane przez graczy takich jak banki inwestycyjne czy "klasyczne" fundusze inwestycyjne.[3] Innym interesującym obszarem jest na przykład działalność ubezpieczeniowa, która do tej pory była podległa (zgodnie z nazwą) przedsiębiorstwom ubezpieczeniowym. Obecnie jednak obserwuje się trend sekurytyzacyjny, co oznacza, że zamiast typowej umowy ubezpieczenia, klientowi oferowany jest papier wartościowy lub instrument pochodny, co oznacza, że na przykład banki inwestycyjne czy fundusze hedge maja szanse na rozwinięcie się w do tej pory zamkniętej dziedzinie finansów.[4] Zacieranie granic pomiędzy bankowością inwestycyjną, komercyjną, funduszami inwestycyjnymi oraz na przykład zakładami ubezpieczeniowymi ma przyczyny między innymi w liberalizacji ustawodawstwa (między innymi odwołaniem tzw. Ustawy Glassa-Steagalla zabraniającej pewnych interakcji między bankowością komercyjna a inwestycyjną, ustawa ta była również pewnego rodzaju hamulcem dla funduszy hedge).[5] Należy zaznaczyć, że tego typu posunięcia mogą prowadzić do zmniejszenia się przejrzystości świata finansów, a także komplikacji systemowych o znaczeniu dla gospodarki światowej w skali makro.[6]
Bank inwestycyjny - jest to bank, który koncentruje się na obrocie papierami wartościowymi, gwarancjach emisji oraz doradztwie inwestycyjnym. W zakres działalności banku inwestycyjnego wchodzą także przejęcia oraz fuzje. Charakterystyczną cechą banku inwestycyjnego jest wysoka stopa zwrotu z inwestycji, jest ona jednak okupiona podwyższonym ryzykiem. W przeciwieństwie do banków depozytowo-kredytowych, bank inwestycyjny nie prowadzi rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych czy lokat terminowych.