Wymień znane Ci zaburzenia w krążeniu.
Krwotoki i krwinkotoki (rodzaje wewnętrzne)
Skrzepy i zakrzepy (skrzepliny powstałe w naczyniach krwionośnych)
Obrzęki, przesięki (znajdują się w jamach ciała-nie mylić z wysiękami!!!!)
Niedokrwienie (nie odpowiednia ilość krwii np. w kończynach, gdy są uniesione) i niedokrwistość (spadek krwinek czerwonych-hemoglobiny)
Przekrwienia czynne (ruch fizyczny- stan fizjologiczny) i bierne => niedokrwienie (zespół płucno-sercowy - stan zapalny- zwężenie naczyń krwionośnych serca)
Zatory i zawały (blade i krwotoczne)
Tętniaki i żylaki
Skazy krwotoczne = zaburzenia w krążeniu (hemofilia - choroba mężczyzn)
Wstrząs pokrwotoczny (może wystąpić zgon przy szybkiej utraty krwii)
Zakrzepica (zwolnienie przepływu krwii)
Wymień znane Ci znane zmiany wsteczne, podaj przykłady.
Zmiany wsteczne (przewaga katabolizmu nad anabolizmem)
Zaniki (zmiany ilościowe) np. rozedma płuc, mięśni itp.
Zwyrodnienia (zmiany jakościowe) np. węglowodanowe = cukrzyca, tłuszczowe = stłuczenie, otłuszczenie, otyłość, białkowe (skrobawica) = wątroba, nerki, trzustka
Martwica (skrzepowa - powstaje w masach białkowych np. serce, wątroba rozpływna - występuje w mózgu, żołądku)
Stłuczenie serca- tłuszcz odkłada się w komorach miąższowych
Otłuszczenie serca - tłuszcz odkłada się w komorach tłuszczowych
Wymień znane Ci znane zmiany postępowe, podaj przykłady
zmiany postępowe (przewaga anabolizmem nad katabolizmu)
Przerost - powiększenie się komórek bez ich namnożenia się (np. przyrost mięśni u sportowców, serca.)
Rozrost - namnożenie się komórek (np. pobudzenie gruczołów dokrewnych, ziarnina zapalna, rozrosty nowotworowe)
Rozrost i Przerost (np. macica podczas ciąży; gruczoły dokrewne)
Wymień znane Ci zapalenia; podaj przykłady
Uszkadzające, wysiękowe i wytwórcze- Lubarsch
Nieswoiste i swoiste
Poliomyelitis- choroba Heine-Medina
wysiękowe -surowicze, włóknikowe i ropne (ropa, ropień, ropotok, ropnica, ropowica - zmiany wsteczne)
wytwórcze -ziarnina zapalna -zmiany postępowe
gruźlica - gruzełek - tuberculum - tubercclosis; sarkoidoza, toksoplazmoza, trychinoza, twardziel, trąd, AIDS - zapalenia swoiste
Wymień najczęstsze nowotwory kobiet i mężczyzn
kobiety |
mężczyźni |
|
Rak piersi Rak szyjki macicy Rak endometrlum Rak jajników Rak płuc |
Rak płuc Rak prostaty Rak jelita grubego Rak żołądka Rak krtani Rak pęcherza moczowego |
|
Rak skóry |
||
Wymień znane Ci nowotwory nabłonkowe
Nowotwory nabłonkowe
surowicze
endometrialne
śluzowe
mezonefroidalne
niezróżnicowane Rak jajnika
mieszane
guz Brennera
niesklasyfikowane
Wymień znane Ci nowotwory łagodne
Nowotwór łagodny, inaczej niezłośliwy jest nowotworem utworzonym z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od obrazu prawidłowych tkanek. Jest dobrze ograniczony, często otorbiony, rośnie wolno, rozprężająco (uciskając sąsiadujące tkanki), nie daje przerzutów, a po należytym jego usunięciu nie powstaje wznowa (ponowny rozrost nowotworu w tym samym miejscu) - jest całkowicie wyleczalny. Jego szkodliwy wpływ na ustrój może być spowodowany wydzielaniem hormonu, krwawieniami, czy też zamknięciem światła naczynia, uciskiem nerwu albo umiejscowieniem w ważnym dla życia narządzie np. sercu, rdzeniu kręgowym
Wymień znane Ci przykłady zatorów i zawałów
zawał
Ze względu na mechanizm powstawania wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje zawałów, odmienne także pod względem wyglądu makroskopowego i histopatologicznego
*zawałblady lub niedokrwienny powstający w wyniku ograniczenia lub zatrzymania przepływu krwi w tętnicy doprowadzającej krew do danego obszaru
*awał czerwony, przekrwienny albo krwotoczny powstający w wyniku zatrzymania odpływu krwi żylnej z danego obszaru .
Zawał niedokrwienny powstaje najczęściej w:
sercu (zawał mięśnia sercowego)
mózgu,
krezce, rzadziej w
śledzionie i
w innych narządach, np. w przednim płacie przysadki mózgowej (w zespole Sheehana), w łożysku, węzłach chłonnych, gruczole krokowym.
Zawał przekrwienny powstaje zwykle w:
jelitach (jako wynik skrętu pętli jelita, zadzierzgnięcia lub uwięzgnięcia w worku przepuklinowym)
płucach, a czasami w
korze mózgu (jako powikłanie zakrzepicy zatok opon mózgowych w przebiegu zapalenia)
jądrach(jako powikłanie np. skrętu powrózka nasiennego)
jajnikach
śledzionie dodatkowej
uszypułowanych guzach (w wyniku skrętu).
Obydwa typy zawału mogą wystąpić w nerce i, rzadko, w wątrobie.zwał wtórnie ukrwotoczniony jest postacią zawału, który powstaje w wyniku utrudnienia dopływu krwi tętniczej (tak jak w zawale niedokrwiennym), wskutek czego powstaje ognisko martwicy rozpływnej, do którego wtórnie wlewa się krew z uszkodzonych naczyń krwionośnych znajdujących się w sąsiedztwie obszaru zawału - co upodabnia makroskopowo do zawału czerwonego. Mechanizm ten najczęściej się obserwuje w zawałach mózgu, opisywano go także w powiększonej śledzionie w przypadkach schorzeń hematologicznych.
Zator Rodzaje czopów zatorowych
Ustrojowe
zator skrzepliną - W krążeniu dużym najczęstszą przyczyną są oderwane skrzepliny z lewego serca. Najczęstszą przyczyną powstawania zatorów w tętnicach są:
migotanie przedsionków
wada mitralna serca
zawał mięśnia sercowego
bakteryjne zapalenie wsierdzia
tętniaki serca
zator tętnicy obwodowej - w wyniku zaczopowania tętnicy dochodzi do niedokrwienia zaopatrywanego przez nią obszaru. Chory będzie się uskarżał na wystąpienie w kończynie silnego, nagłego bólu. Skóra kończyny będzie zimna i blada. Po pewnym czasie występują zaburzenia czucia. Wystąpi brak tętna na bardziej obwodowo położonych tętnicach. Czasem można zaobserwować zapadnięcie żył powierzchownych. Najczęściej wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej i wykonania embolektomii. Patrz: chirurgia naczyniowa. Czasem istnieją wskazania do leczenia farmakologicznego, stosuje się heparynę lub środki trombolityczne, ewentualnie długotrwałe leczenie doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi.
zatorowość płucna
zator oderwaną blaszką miażdżycową - Bardzo częsty w przebiegu miażdżycy, jedna z najczęstszych bezpośrednich przyczyn zawałów serca, bardzo groźny również w przypadku oderwania blaszki miażdżycowej w naczyniach mógowych (skutkuje udarem niedokrwiennym mózgu).
zator tłuszczowy Może powstawać po złamaniach kości, gdy fragmenty oderwanej z ich wnętrza tkanki tłuszczowej dostaną się do krwiobiegu.
zator komórkowy - np. z komórek wątrobowych w przypadku gwałtownej martwicy wątroby, z komórek łożyska; z komórek nowotworowych może doprowadzić do powstania przerzutu, aczkolwiek mechanizm ten jest znacznie bardziej skomplikowany
zator wodami płodowymi - może powstawać jako powikłanie ciężkiego porodu, dochodzi do niego ponieważ wody płodowe zawierają tromboplastynę tkankową i gdy dostanie się ona wraz z wodami płodowymi do krwiobiegu matki może uruchomić proces wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, co w efekcie spowoduje powstanie groźnej dla życia skrzepliny.
Pozaustrojowe
zator powietrzny powstający przy uszkodzeniu żył szyjnych, po zabiegach na miednicy w pozycji Trendelenburga, po iniekcji dużej ilości powietrza do światła naczynia krwionośnego.
zator azotowy - w chorobie kesonowej.
zator bakteryjny inaczej infekcyjny powstały z obumarłych fragmentów tkanek, bakterii oraz wykrzepionej krwi, stanowi ognisko ropni przerzutowych.
Co wiesz o utrwalaniu materiału do badań cytologicznych i histopatologicznych
Co wiesz o zapaleniach płuc
płatowe
odoskrzelowe (różne bakterie)
wirusowe
pneumocystozowe (pneumocystits carini)- pasożyt
Rodzaje : nieswoiste, swoiste (gruźlica)
Najczęstszą przyczyną zapalenia płuc jest dwoinka zapalenia płuc Dwoinka wyizolowana w roku 1880 w tym samym czasie niezależnie przez Sternberga i Pasteura, już w roku 1886 uznana została przez Weichselbauma za przyczynę płatowego zapalenia płuc. Do dzisiaj jest najczęściej stwierdzanym drobnoustrojem u osób z zapaleniem płuc i to niezależnie od wieku. Uważa się, że jest ona przyczyną 70% pozaszpitalnych zapaleń płuc.
Czynniki ryzyka
Najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju zapalenia płuc jest wiek (okres niemowlęcy a także u osób po 65 rż), na dalszym miejscu znajduje się alkoholizm, niedożywienie, palenie tytoniu.
Czynniki sprzyjające występowaniu zapaleń płuc to:
zaburzenia immunologiczne (w tym cukrzyca, leczenie glikokortykosteroidami, cytostatykami, radioterapia, zakażenie HIV)
uszkodzenie błon śluzowych i skóry (przewlekłe zapalenie i rozstrzenie oskrzeli, wziewne podawanie leków, intubacja, wentylacja mechaniczna)
współistnienie innych chorób takich jak: choroby układu oddechowego, krążenia, nerek, zaburzenia neurologiczne.
Objawy
Przy typowych objawach choroba zaczyna się:
osłabieniem
bólami mięśni
nagłą wysoką gorączką, która spada po 7-9 dniach
dreszczami
zlewnymi potami
kaszlem, najpierw suchym, a następnie wilgotnym z odkrztuszaniem śluzowej lub ropnej wydzieliny
bólem klatki piersiowej przy oddychaniu
dusznością o różnym stopniu nasilenia
niekiedy krwiopluciem
Leczenie
W leczeniu zapalenia płuc stosuje się antybiotyki o szerokim zakresie działania, a w późniejszym okresie leczenia antybiotykoterapię celowaną na podstawie antybiogramu oraz leki zmniejszające inne objawy:
leki przeciwbólowe
leki przeciwgorączkowe
leki wykrztuśne i przeciwkaszlowe
Co wiesz o zawale serca
Zgodnie ze stanowiskiem European Society of Cardiology, American College of Cardiology, American Heart Association i World Health Federation za uniwersalną definicję zawału przyjmuje się obecnie:
W przypadku świeżego zawału mięśnia serca:
stwierdzenie podwyższenia stężenia (powyżej 99. centyla zakresu referencyjnego (tzw. wartość odcięcia albo wartość decyzyjna) - wartość zmienna w zależności do producenta testu; przykładowo dla troponiny waha się w granicach 0,01 μg/l do 0,08 μg/l) markerów martwicy mięśnia sercowego, zwłaszcza troponiny (patrz niżej) oraz obecność przynajmniej jednego z objawów:
typowe objawy niedokrwienia
świeże zmiany w EKG sugerujące świeży zawał (zmiany w obrębie odcinka ST, świeży blok lewej odnogi pęczka Hisa - LBBB)
obecność nowych, patologicznych załamków Q w EKG
stwierdzane w badaniach obrazowych (np. ECHO) nowe odcinkowe zaburzenia kurczliwości ściany serca lub inne wykładniki świeżej martwicy miokardium.
nagły zgon sercowy z zatrzymaniem akcji serca, do którego doszło przed pobraniem próbki do badania stężenia markerów martwicy mięśnia serca. Objawami sugerującymi przyczynę zawałową są typowe objawy podmiotowe występujące przed zejściem śmiertelnym, zmiany w EKG jak wyżej, stwierdzenie w badaniu sekcyjnym lub koronarograficznym świeżego zakrzepu.
w przypadku przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI) i pierwotnie prawidłowym stężeniu markerów mięśnia serca - stwierdzenie po zabiegu obecności podwyższonego stężenia markerów powyżej 3-krotności 99. centyla zakresu referencyjnego
w przypadku pomostowania aortalno-wieńcowego (CABG) i pierwotnie prawidłowym stężeniu markerów mięśnia serca - stwierdzenie po zabiegu obecności podwyższonego stężenia markerów powyżej 5-krotności 99. centyla zakresu referencyjnego oraz powstanie świeżych zmian w EKG (LBBB, patologiczne załamki Q), lub zamknięcie przez skrzeplinę nowo wytworzonego pomostu/własnej tętnicy wieńcowej (badania angiograficzne), lub nowe upośledzenie kurczliwości ściany serca w badaniach obrazowych
stwierdzenie w badaniu sekcyjnym świeżego zawału mięśnia sercowego.
W przypadku przebytego zawału mięśnia serca:
stwierdzenie nowych, patologicznych załamków Q z obecnością lub bez obecności typowych objawów podmiotowych
stwierdzenie w badaniach obrazowych utraty kurczliwości ściany serca z chwilą gdy najbardziej prawdopodobną przyczyną takich zmian jest niedokrwienie
Do zawału mięśnia sercowego najczęściej dochodzi na tle miażdżycy tętnic wieńcowych w przebiegu choroby wieńcowej (często utożsamianej z chorobą niedokrwienną serca). Ognisko miażdżycy w ścianie tętnicy wieńcowej nazywane jest blaszką miażdżycową. Powoduje ona zwężenie światła tego naczynia i ograniczenie przepływu krwi - często w tych przypadkach pacjent odczuwa objawy dławicy piersiowej przy wysiłku czy zdenerwowaniu.
Mechanizmem, który bezpośrednio prowadzi do zawału, jest pęknięcie lub krwotok do blaszki miażdżycowej albo narastanie zakrzepu na jej powierzchni. Jeśli średnica naczynia zostanie zwężona powyżej 2/3 - 3/4 jego średnicy (krytyczne zwężenie tętnicy wieńcowej) wówczas zwykle dokonuje się zawał mięśnia sercowego w obszarze zaopatrywanym przez dane naczynie (mięsień sercowy ulega niedokrwieniu i w ciągu kilku-kilkunastu minut rozpoczyna się jego nieodwracalne uszkodzenie, które w wypadku nieprzywrócenia dopływu krwi prowadzi do powstania ogniska martwicy tego fragmentu mięśnia sercowego).
Krytyczne zwężenie światła (powyżej 2/3 średnicy) prawej tętnicy wieńcowej powoduje:
zawał ściany dolnej
zawał tylnej lewej komory serca
zawał tylnej części przegrody międzykomorowej.
Krytyczne zwężenie światła gałęzi okalającej lewej tętnicy wieńcowej powoduje:
zawał ściany przedniej
zawał ściany bocznej
zwężenie gałęzi międzykomorowej przedniej powoduje:
zawał w przedniej części przegrody
zawał ściany przedniej lewej komory serca.
W rzadkich przypadkach przyczyną zawału może być zator tętnicy wieńcowej, zmiany zapalne tętnic wieńcowych (np. w kile, chorobie Kawasaki), uraz (np. w wyniku wypadku komunikacyjnego) lub neuropochodne zaburzenia w regulacji przepływu krwi przez układ naczyń wieńcowych.
Ogniskowa martwica mięśnia sercowego może pojawić się także w przebiegu wstrząsu i przy dużym przeroście mięśnia sercowego.
Zawał mięśnia sercowego występuje na ogół po 40. roku życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet, zwłaszcza u osób otyłych i z nadciśnieniem tętniczym. Do czynników ryzyka należą:
starzenie się (wiek krytyczny: u mężczyzn 32-50 lat, u kobiet 45-70)
płeć męska
inne przyczyny przerostu lewej komory serca (kardiompatia, przerost po stosowaniu leków sterydowych)
wysoki poziom cholesterolu
zaburzona proporcja pomiędzy cholesterolem LDL i HDL
obecność patologicznej apolipoproteiny
wysoki poziom trójglicerydów
wysoki poziom białka ostrej fazy (białko C-reaktywne, CRP)
wysoki poziom homocysteiny
niedobory witamin grupy B, zwłaszcza kwasu foliowego
wysoki poziom kwasu moczowego
brak aktywności fizycznej
marskość wątroby (i wynikające z niej zaburzenia metaboliczne)
cukrzyca
predyspozycje rodzinne i genetyczne (zawał w rodzinie w wywiadzie)
otyłość (zwłaszcza brzuszna).
Co wiesz o metodyce histopatologicznej (krojenie, barwienie ect.)
Wyjaśnij pojęcia :
Ropienie- powstawanie ropy w ranie wskutek jej zakażenia drobnoustrojami ropotwórczymi.
Ropa- płyn wysiękowy zawierający dużą liczbę limfocytów,
Ropień- zapalenie ropne, głębokie i ograniczone
Ropniak- nagromadzenie ropy w naturalnych jamach ciała. W przeciwieństwie do ropnia, ropniak nie lokalizuje się bezpośrednio w tkankach. Do ropniaków zaliczamy:
ropniak opłucnej
ropniak otrzewnej
ropniak stawu
ropniak pęcherzyka żółciowego
ropniak nadtwardówkowy - do zakażenie dochodzi drogą szpikową (zapalenie szpiku) lub podczas zapalenia kości czaszki.
ropniak podtwardówkowy - do zakażenia dochodzi np podczas gojenia złamania otwartego kości czaszki, ropniak ten oddziela kość czaszki od opony. Z tego powodu może dojść do: ucisku "efekt masy" (zgodnie z regułą Monroe), zakrzepów, lub zrostów pourazowych.
ropniak w zatokach przynosowych
ropniak macicy
ropniak jajowodu
roponercze
ropniak woreczka łzowego
Ropotok- zapalenie ropne błon śluzowych,
Ropnica-dużo ropnieni na całym ciele (występuje na tkance łącznej luźnej), ropowica inaczej flegmowa - zapalenie głębokie, rozlane
Ropowica - to zapalenie ropne, nieodgraniczone tkanką włóknistą czy ziarniną, obejmujące różne warstwy danego narządu i dotyczące luźnej tkanki łącznej: tkanki podskórnej, pozaotrzewnej, śródpiersia, ściany wyrostka robaczkowego, ręki, stopy, wywołane mieszaniną drobnoustrojów, wśród których najczęstsze są paciorkowce. Do ropowic zalicza się również:
zastrzał
zanokcicę
anginę Ludwiga
ropowicę przestrzeni przygardłowej
czyraka, czyraczność i karbunkuła
Ropowica ma przebieg ostry z gorączką i złym samopoczuciem. Rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu zaczerwienienia, bolesności i gorączki. Leczenie polega na wykonaniu jednego lub kilku nacięć i założeniu drenów do swobodnego odpływu ropy przy jednoczesnym zastosowaniu antybiotyków o szerokim spektrum działania.
Co wiesz o zapaleniach swoistych
Co wiesz o znamionach melanocytarnych
Co wiesz o markerach nowotworowych
Markery nowotworowe - substancje antygenowe, których obecność jest charakterystyczna dla niektórych postaci nowotworów. Wiele komórek rakowych (np. komórki raka sutka i komórki raka żołądka) charakteryzuje się obecnością antygenów nowotworowych T (antygen Thomsena-Friedenreicha). W zdrowych komórkach ekspresja tych antygenów jest zahamowana, natomiast mogą się one ujawniać w komórkach nowotworu złośliwego. Antygeny T są rzadko spotykane w zdrowych tkankach, choć te zawierają przeciwciała anty-T. Za stymulację wytwarzania przeciwciał anty-T w zdrowych komórkach odpowiedzialna jest flora jelitowa. Antygen Tn jest prekursorem antygenu T i przeważa w bardzo inwazyjnych rakach z przerzutami, podczas gdy T przeważa w rakach o lepszych rokowaniach. Szacuje się, że do ekspresji antygenów T i Tn dochodzi w około 90% nowotworów (i niektórych białaczkach). Jedną z funkcji antygenów T i Tn jest wspomaganie adhezji, czyli przylegania komórek rakowych do innych komórek, w tym również zdrowych. Właściwość ta ma ogromne znaczenie dla inwazyjności nowotworu i pojawiania się przerzutów.
Antygeny wykorzystywane do monitorowania rozwoju guza i stosowane do diagnostyki nowotworowej należą do tzw. markerów krążących. Oznacza to, że są uwalniane do krążenia chorego, przez komórki nowotworowe, w wartościach mierzalnych. Ich poziom można oznaczyć w próbce krwi. Oznaczona wartość jest cechą osobniczo zmienną i zależy od wielu czynników, dlatego nie można jednoznacznie powiedzieć, że dana osoba choruje na nowotwór biorąc pod uwagę jednokrotne oznaczenie, w którym miano danego markera jest powyżej normy. Bardziej istotne są zmiany miana danego markera w czasie. Systematyczny, ciągły przyrost świadczy najprawdopodobniej o rozroście masy nowotworowej. Więcej komórek nowotworowych „produkuje” coraz to więcej odpowiedniego antygenu. Nagły skok z poziomu normalnego, do wysokich wartości przekraczających ustalone normy, niekoniecznie świadczy o procesie nowotworowym, a wręcz może sugerować ostry proces zapalny danego narządu, z którego te markery są uwalniane (np. markery ostrego zapalenia trzustki).
Przykłady markerów nowotworowych
Marker |
Nowotwory |
Rak wątrobowokomórkowy |
|
CA 153 |
Rak sutka |
CA 19-9 |
Różne nowotwory |
TdT |
|
Abp53 |
Co wiesz o biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej
biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) - jest rodzajem badania cytopatologicznego i polega na pobraniu próbki komórek za pomocą cienkiej igły wprowadzonej do tkanki i przyłożeniu podciśnienia (pociągnięcie tłoka strzykawki podłączonej do igły)
następnie robimy rozmaz na szkiełku, barwimy i określamy czy są to komórki nowotworowe, czy nie. Igła 7,8.
Co wiesz o badaniu cytologicznym szyjki macicy
Badanie cytologiczne (określenia potoczne cytologia, Pap, wymaz) - technika diagnostyczna w ginekologii polegające na pobraniu rozmazów z pochwowej części szyjki macicy. Ocena stanu zdrowia pacjentki dokonywana jest na podstawie obecności w rozmazie komórek nienabłonkowych (erytrocytów, limfocytów, komórek zapalnych, martwiczych oraz resztek cytoplazmy) - tzw. tła rozmazów. Badanie cytologiczne dorosła kobieta powinna wykonywać co roku. Ma ono istotne znaczenie w wykrywaniu raka szyjki macicy. Aktualnie powinno się stosować klasyfikację wg systemu Bethesda, aczkolwiek z powodu rozpowszechnienia i prostoty system Papanicolau nie wyszedł do końca z użycia. Prawidłowy wynik badania cytologicznego powinien zawierać wyniki badania w obu tych systemach.
Co wiesz o zatorach i zawałach
Zator nagłe zamknięcie światła naczynia tętniczego przez czop zatorowy (łac. embolus) będący skrzepliną, urwaną blaszką miażdżycową, cząsteczkami tłuszczu (np. po złamaniach kości), fragmentami tkanki nowotworowej, wodami płodowymi, bakteriami, pasożytami lub banieczkami gazu (zwykle azotu w przebiegu choroby kesonowej). Zator tętnicy końcowej czynnościowo powoduje zawał.
Leczenie
Profilaktyka to przede wszystkim leczenie chorób sprzyjających powstawaniu zakrzepów, takich jak np. żylaki, zaburzenia rytmu serca, a także unikanie sytuacji prowokujących zakrzepice np. długotrwały bezruch, a w razie braku możliwosci wyleczenia choroby podstawowej - stosowanie leków przeciwkrzepliwych.
Wśród tych ostatnich króluje od dawna kwas acetylosalicylowy - aspiryna. Obecnie stosuje się ją przede wszystkim w zapobieganiu zakrzepom w zmienionych miażdżycowo tętnicach wieńcowych i tętnicach kończyn dolnych Zawał jako ogólne pojęcie patomorfologiczne oznacza rodzaj martwicy spowodowanej skrajnym ograniczeniem perfuzji (przepływu) krwi przez obszar tkankowy danego narządu. Obszar martwicy powstałej w wyniku zawału może mieć charakter martwicy skrzepowej lub rozpływnej
Patogeneza
Zawały powstają najczęściej w wyniku:
w przebiegu miażdzycy
w zapaleniach naczyń
w zapaleniu zatok opon mózgowych
ucisku mechanicznego na naczynia żylne (np. w uwięźniętej przepuklinie) lub tętnicze (rzadko)
nacieku nowotworowego
skurczu elementów mięśniowych w ścianie tętniczej na podłożu nerwowym lub innym (bardzo rzadko)
w patogenezie zawału płuca najistotniejszą rolę odgrywa współistnienie niewydolności prawokomorowej serca.
Budowa sieci naczyniowej i warunki krążenia krwi są przyczyną, że w niektórych narządach praktycznie nigdy nie występują zawały. Należą do nich:
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy pierwotny nowotwór złośliwy szyjki macicy. Inwazyjnego raka szyjki macicy poprzedza stan zwany wewnątrznabłonkową neoplazją szyjki macicy (ang. cervical intraepithelial neoplasia, CIN, dawniej określany jako dysplazja szyjki macicy albo rak przedinwazyjny). CIN może ulegać progresji do raka inwazyjnego, sama nie stanowiąc zagrożenia dla zdrowia kobiety
Etiologia- Zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka (HPV) jest koniecznie do rozwinięcia się raka szyjki macicy prawie we wszystkich przypadkach.
Patogeneza- Zidentyfikowano następujące czynniki ryzyka raka szyjki macicy:
Zakażenie wirusami HPV, głównie typami 16, 18, 31, 33, 35
Palenie papierosów
Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych
Zakażenie pochwy wirusem HSV-2
Zakażenie chlamydiami, HIV, CMV, EBV, przewlekłe bakteryjne zakażenia pochwy
Immunosupresja
Częsta zmiana partnerów seksualnych (promiskuityzm) lub utrzymywanie stosunków seksualnych z partnerem, który miał (ma) wielu partnerów seksualnych
Liczne ciąże i porody, zwłaszcza w młodym wieku
Nieobrzezani partnerzy seksualni
Przebyta radioterapia na okolicę miednicy małej
Prostaglandyny w spermie
Wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego
Niski status socjoekonomiczny
Niedobór prowitaminy A, karotenoidów i witaminy C
Ekspozycja na dietylstilbestrol
Rak szyjki macicy w rodzinie
Diagnostyka- badanie cytologiczne
Leczenie- Wybór metody leczenia zależy od klinicznego stopnia zaawansowania raka; chirurgiczne, radioterapię, leczenie skojarzone - chirurgiczne z radioterapią, chemioradioterapia, chirurgia i chemioterapia.
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie raka piersi
Etiologia- nie znana
Patogeneza-po miesiączce wzrost gruczołów, a następnie zanik itd zmiennie przez okres 1 roku
Diagnostyka- badanie dotykiem (baldacyjnie), mimografia, badanie cytologiczne (biopsja cienkoigłowa)
Leczenie- operacyjnie (chirurgicznie), chemoterapia, radioterapia, hormonoterapia, immunologicznie,
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie raka jajników
Etiologia- Rak jajnika jest nowotworem złośliwym, rozwijającym się w jednym lub obu jajnikach.
Patogeneza- Nadmierne i nieprawidłowe rozmnażanie się komórek prowadzi do powstania guza nowotworowego, który rozwijając się może przejść na sąsiednie tkanki, a nawet dać przeżuty do innych narządów.
Diagnostyka- badaniom ginekologicznym w celu wykrycia raka w stadium wczesnym, kiedy jego złośliwość jest jeszcze mała, ale wzrost jest już wystarczający do wykrycia go badaniem przez pochwę. metodą laparoskopii, która polega na wprowadzeniu do jamy brzusznej laparoskopu - przyrządu oświetlającego jej wnętrze, co pozwala tez na obserwację innych narządów wewnętrznych.
Leczenie- operacyjne, a w celu obniżenia ryzyka nawrotu i wystąpienia przerzutów stosuje się leczenie farmakologiczne polegające na podawaniu leków niszczących komórki nowotworowe.
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie raka płuc
Etiologia- kartzilogenny, które wdychamy (spaliny, tytoń papierosowy), Palenie tytoniu Radon Azbest Wirusy
Patogeneza- sposób działania etiologii
działania na nabłonek oskrzelowy
czynniki chemiczne, poprzez nie dochodzi do mutacji, gdzie komórka traci zdolność do dojrzewania i nadmiernie się rozrasta
diagnostyka
leczenie-
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie raka żołądka
Rak żołądka pierwotny nowotwór złośliwy żołądka wywodzący się z nabłonka błony śluzej żołądka.
Etiologia- zwyczaje żywieniowe
Patogeneza-
Diagnostyka- nie ma metod badań przesiewowych
Leczenie- operacyjne, chemioterapia
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie raka jelita grubego
Etiologia- zwyczaje żywieniowe
Patogeneza-
Leczenie- chirurgiczne Radioterapia (cmioterapia)
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie raka prostaty
Rak prostaty jest chorobą bardzo groźną i niestety bardzo częstą: stanowi jedną z głównych przyczyn śmierci. Według statystyk u ludzi występuje ponda sto różnych odmian raka, określanych według narządów lub tkanek, w których powstają. Rak prostaty jest złośliwym nowotworem układu moczowo-płciowego, który atakuje mężczyzn powyżej 45 roku życia.
Etiologia- nie znane
Patogeneza-
Diagnostyka- badanie biopsji gruboigłowej
Leczenie- hormoterapia (zależy od antyadregenów), chirurgiczna, radioterapia (hemioterapii w połączeniu z radioterapią.)
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie nowotworów jąder
Etiologia- nie znana
Patogeneza- nie znana
Diagnostyka- USG jąder, badanie radiologiczne oraz tomografię komputerową klatki piersiowej i jamy brzusznej, badania histologicznego
Leczenie- wycięcia chorego jądra, usuwa węzły chłonne pozaotrzewnowe. Oprócz leczenia operacyjnego stosuje się chemioterapię opartą na trzech lekach: cisplatyna, etopozyd i bleomycyna (schemat BEP) oraz radioterapię
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie czerniaka
Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Najczęściej powstaje w obrębie znamion barwnikowych, nazywanych potoczne pieprzykami. Jeśli czerniak jest wykryty w bardzo wczesnym okresie, może być w pełni wyleczalny. Niestety, w Polsce większość osób zgłasza się do lekarza, gdy zmiany trwają już kilka miesięcy i są bardzo zaawansowane
Etiologia-
Patogeneza-Istnieją osoby, które są szczególnie zagrożone na zachorowanie. Są to osoby z jasną karnacją, o włosach blond lub rudych i niebieskich oczach, ze względu na mniejszą zawartość barwnika (melaniny), a także korzystające często z solarium i lamp kwarcowych, z licznymi znamionami barwnikowymi, z czerniakiem w rodzinie, nie stosujące lub niewłaściwie korzystające z ochrony przeciwsłonecznej.
Diagnostyka- Ponad 90 proc. wszystkich czerniaków znajduje się na skórze, ale nowotwór ten może umiejscawiać się wszędzie tam, gdzie pojawiają się komórki barwnikowe, a zwłaszcza wewnątrz gałki ocznej, na błonie śluzowej narządów płciowych, w jamie ustnej, krtani, przełyku, żołądku, jelitach i odbycie. Czerniak może powstawać w obrębie zdrowej skóry, ale jest to niezwykle rzadkie. Najczęściej przekształceniu w czerniaka ulegają znamiona barwnikowe.
Czerniak złośliwy to typ nowotworu, który wywodzi się z melanocytów (tzn. komórek barwnikowych wytwarzających i zawierających melaninę), ulegających przemianie. Jego szczególna złośliwość jest spowodowana wyjątkowo dużą skłonnością do wczesnych przerzutów oraz niewielką podatnością na leczenie.
Oceny złośliwości czerniaka dokonuje się w zależności od typu nowotworu i głębokości naciekania skóry (ocena histologiczna według Clarka). Wyróżnia się 5 stopni złośliwości według Clarka (I-V), przy czym stopień pierwszy jest najłagodniejszy (zmiany dotyczą tylko naskórka).
Leczenie-chirurgiczne z marginesem zdrowej skóry W zmianach zaawansowanych i przerzutach stosuje się leczenie cytostatykami. Pacjenci po leczeniu podlegają dalszej obserwacji przez około 10 lat.
Etiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie nowotworów układu chłonnego
Etiologia-
Patogeneza-
Diagnostyka- naświetlanie
Leczenie- chemioterapia, immunoterapia,
Co to jest metoda FISH (fluorescencyjna hybrydyzacja in situ) metodyka, zastosowanie w leczeniu raka piersi
Fluorescencyjna hybrydyzacja (FISH z ang. fluorescent in situ hybridization) jest techniką cytogenetyczną, służącą do wykrywania w badanym materiale genetycznym określonej sekwencji DNA za pomocą fluorescencyjnych sond DNA. W celu analizy badanego materiału konieczne jest użycie mikroskopii fluorescencyjnej.
9