zagadnienia opracowanie prawo�ministracyjne

PRAWO ADMINISTRACYJNE - ZAGADNIENIA NA ZALICZENIE

Istota administracji i cechy charakterystyczne prawa administracyjnego.

Administracja jest działalnością państwa, która nie wykazuje cech ustawodawstwa ani sądownictwa. W największym stopniu reguluje życie człowieka. Administracja jest wszechobecna, ma charakter stałego i na bieżąco działającego zespołu organów, czynnie ingerującego w życie społeczne. Jest to zjawisko prawne, społeczne i polityczne, które charakteryzują następujące cechy:

działa w imieniu i na rachunek państwa
działa w formach władczych, których realizacja jest zabezpieczona możliwością zastosowania przymusu państwowego (w granicach prawa organ administracji ma pełne władztwo wykonania sprawy - domniemanie ważności decyzji organu)
działa w interesie publicznym (administracja jest zjawiskiem społecznym)
ma polityczny charakter (jej cele i rezultaty ocenia się w kategoriach politycznych)
działa na podstawie ustaw i w granicach przez nie określonych (związanie administracji prawem- art. 7 Konstytucji); stopień związania zależy od:

sfery działania - wewnętrzna i zewnętrzna
rodzaju działania - faktyczne i prawne działania administracji
formy działania - wydawanie aktów, czynności materialno-techniczne

cechuje ją aktywność, zwrócenie ku przyszłości, możliwość podejmowania działania z własnej inicjatywy (także z urzędu)

działa w sposób ciągły i stabilny

ma charakter monopolistyczny i bezosobowy - w sprawach mieszczących się w ramach kompetencji organu, organ ten jest jedynym gospodarzem sprawy, działania i zadania administracji wykonują organy a nie osoby

zazwyczaj nie dąży do osiągnięcia zysku

jest zorganizowana i działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania

oparcie na specjalnym (zawodowym) korpusie osobowym (służba cywilna, urzędnicy państwowi, funkcjonariusze państwowi, pracownicy samorządowi)

cel jej działania określony jest poza administracją (zwykle przez władzę ustawodawczą)

Prawo administracyjne to najobszerniejsza dziedzina prawa o najbardziej zróżnicowanej i wielorakiej problematyce. Charakteryzują ją następujące cechy:

przepisy prawa administracyjnego zawierają najczęściej normy o charakterze bezwzględnie obowiązującym (ius cogens)
przestrzeganie prawa administracyjnego zazwyczaj zabezpieczone jest władztwem publicznym
ogromna liczba źródeł prawa administracyjnego
to prawo jest ściśle związane z polityką państwa (ulega ciągłemu dostosowywaniu się do rozwiązań prawnych) - upolitycznienie prawa
nie skodyfikowane ze względu na ogromny zasięg i zróżnicowanie materii

Definicje administracji i prawa administracyjnego.

Administracja (od łac. ministrare, administrare, administratio- wykonywać, zarządzać) rozumiane jest jako pewne działanie lub jako pewna wyodrębniona organizacja o szczególnych cechach. Można ją utożsamiać z wszelkim zarządzaniem, kierowaniem, zawiadywaniem, a nawet z gospodarowaniem.

Loren von Stein: ,, …. to czego nie umiem nazwać, to jest administracja”

Pojęcie administracji publicznej obejmuje administrację państwową oraz samorządową. Obok niej możemy mówić również o administracji prywatnej.

M. Zimmermann: pojmowanie „….administracji państwowej jako ze istoty swej swobodnej, twórczej działalności w ramach ustaw (…)”
Izdebski, Kulesza: „ administracja jest sługą ustroju i aparatem wykonawczym władzy publicznej”

Cała jej działalność polega na wykonywaniu prawa i na prawie się opiera.

Mayer, Jellinek: definicja „Wielkiej Rzeszy” „administrację stanowi ta część działalności państwa, która nie jest ani ustawodawstwem, ani sądownictwem.
E. Iserzon: „administracja państwowa jest działalnością znamienną wykonywaniem zadań, które państwo uznaje za swoje, z wyłączeniem działalności parlamentarnej i sądowej”

Ujęcie podmiotowe- administracja to osoby lub zespoły osób wykonujące funkcje administracyjne, organy administracyjne i inne jednostki administrujące.

Ujęcie przedmiotowe- pojęcie administracji łączy się z aktywnością tych osób i zespołów, organów i jednostek administrujących bądź też z działalnością państwa innych podmiotów władzy publiczne.(definicje pozytywne)

Definicje podmiotowe łączą pojęcie administracji z zespołem ludzi powiązanym w całość z uwagi na wspólne cele, wyposażonym w pewien zakres uprawnień władczych i zawodowych, dysponującym określonymi środkami rzeczowymi z „ planowanym zgrupowaniem ludzi w służbie pewnej misji publicznej, a dopiero potem-poprzez tych ludzi-sumą urządzeń którymi dysponują” (J.St.Langrod).

W. Dawidowiusz: administracja to „system podmiotów utworzonych i wyposażonych w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności”
W.L. Jaworski: ,, administracja to nie tylko wykonywanie ustaw, ale także twórcza działalność”
J. Starościak: „administracja to organizatorska działalność państwa”
M. Jaroszyński: „administracja to jedna z form realizacji funkcji państwa i że polega ona na bezpośredniej, praktycznej realizacji zadań państwa”
E. Ochendowski: „administracja to wszelaka zorganizowana działalność zmierzająca do osiągania pewnych celów”
A. Błaś: „funkcją administracji jest wykonywanie zadań publicznych, a nie organizowanie ich wykonania, nie inspirowanie do wykonania zadań publicznych, nie promowanie, sponsorowanie czy sugerowanie podmiotom prywatnym, by przejęły określony zakres zadań publicznych”. „Cechą administracji publicznej w państwie prawa nie jest żywiołowość, spontaniczność, doraźność, zmienność”

W doktrynie amerykańskiej: administracja „jest to proces stosowania określonych reguł, czyli proces przekształcania ogólnych przepisów w konkretne decyzje dotyczące indywidualnych spraw”

B. G. Peters: „są to struktury władzy politycznej, których podstawowym zadaniem jest realizacja funkcji wskazanych”
Izdebski, Kulesza: „przez administrację rozumie się zespół działań, czynności i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.
I. Lipowicz: „system złożony z ludzi zorganizowanych w celu stałej, systematycznej, skierowanej ku przyszłości realizacji dobra wspólnego jako misji publicznej polegającej głównie na bieżącym wykonywaniu ustaw, wyposażanych w tym celu we władztwo państwowe oraz środki materialno-techniczne”.

Prawo administracyjne:

1.Francja:

- prawo administracyjne odnoszono głównie do administracji publicznej: jej zadań, struktury organizacyjnej, pozycji jej funkcjonariuszy, a następnie relacji między administracją a osobami prywatnymi.

- prawo tworzyły głownie orzeczenia Rady Stanu, doktryna, prawo pisane i zwyczaj.

- prawo administracyjne z cechami przypisywanymi prawu publicznemu zadecydowało o ukształtowaniu się dwóch koncepcji:

* szkoły władzy publicznej

* szkoły służby publicznej

2. Niemcy:

- prawo administracyjne ujmowano jako dział prawa normujący ustrój administracji państwowej i jej władcze działania wobec osób postronnych. Za podstawową instytucję uznano akt administracyjny.

*O. Mayer: „ treścią prawa administracyjnego są stosunki prawne, jakie powstają między władzą państwową i jednostkami jako jej podwładnymi należącymi do związku państwowego

- prawo policyjne, prawo porządkowe, potem „pieczy o sprawy bytowe”

* H. Maurer: „ogół norm prawnych pisanych i niepisanych, które w swoisty sposób obowiązują administrację w zakresie działalności administracyjnej, postępowania administracyjnego oraz organizacji administracji”

* H.U. Erichsen, W. Martens: „prawo administracyjne to skonkretyzowane prawo konstytucyjne”

3. Wielka Brytania:

*A. V. Dicey: „prawo administracyjne to nieszczęście sprowadzone z kontynentu”

* W.I. Jennings, J.A.Griffith, A. Street: “prawo administracyjne to prawo odnoszące się do administracji, wyznaczające jej organizację, władzę i powinności”

*H.W.R Wade: „jest to prawo, które normuje działanie i kontrolę władz administracyjnych”

4. Stany Zjednoczone:

* E. Gellhorn, R.M.Levin: „prawo administracyjne to poddane zróżnicowanej kontroli prawo ograniczeń władzy i działania administracyjnych agencji”

5. Polska:

* A. Okolski: „cześć systemu publicznego, określająca w ogóle wszystkie stosunki w państwie normujące państwo w ruchu, czyli działalność państwa i wszystkie wynikające stąd stosunki”

* T. Hilarowicz: „ogół wyodrębnionych z prawa publicznego norm prawnych, które specjalnie regulują działalność administracji publicznej, utożsamianej z ogółem władz administracyjnych”

*W.L. Jaworski: ”prawo, które reguluje działalność państwa, a którego kontrola należy do jednostki”

* S. Kasznica: „ prawo administracyjne normuje wewnętrzną organizację i postępowanie władz administracyjnych i związków publicznoprawnych, jak również stosunki pomiędzy państwem i tymi związkami a jednostkami i ich zrzeszeniami”

* J. S. Langrod: ” dział publicznoprawnego, wewnątrzpaństwowego porządku, obejmujący w szczególności ogół hierarchicznie zbudowanych norm, odnoszących się do ustroju i aktywności administracji, a w zasadzie stosowanych i stanowionych przez nią, z dwustronną mocą obowiązującą twórczo, ale w granicach tego porządku i pod bezpośrednią kontrolą zachowania tych granic”

*F. Longchamps: „ prawo, które odnosi się do struktury administracji i jej działania w społeczeństwie, w sposób swoisty, tj. nie odnosi się zarazem do innych sytuacji”

* E. Iserzon: a) znaczenie szerokie- „gałąź prawa, która zawiera wszelkiego rodzaju normy prawne regulujące stosunki między organami administracji a jednostki administrowanymi”, b) znaczenie wąskie- „prawo to składało się z norm specjalnych, normujących takie same stosunki w sposób szczególny, a mianowicie metodą władczą”

* J. Starościak: „ gałąź prawa regulująca działalność organów państwa, podejmowaną w celu wykonywania ustalonych prawem zadań organizatorskich e swoistych formach działania”

* M. Jaroszyński: „ ogół norm prawnych regulujących stosunki wynikające z administracyjnej działalności organów państwowych”

* J. Filipek: „ zespół norm regulujących stosunki administracyjnoprawne zewnętrzne, zachodzące poza sferą organizacyjnej zależności administracyjnej, jak i stosunki wewnętrzne powstające w sferze tej zależności”

* Z. Leoński: „ dyscyplina prawa regulująca działalność, formy realizacji i struktury organizacyjne administracji państwowej, której swoistą cechą jest realizacja funkcji państwa poprzez zarządzanie społeczeństwem na podstawie przepisów prawa przez specjalnie w tym celu powołane podmioty z możliwością użycia przymusu państwowego”

* Z. Cieślak: „ uporządkowany zbiór norm prawnych, których racją obowiązywania jest bezpośrednia realizacja przez podmioty administrujące wartości wyróżnionych ze względu na dobro wspólne”

*J. P. Trano: „ prawo administracyjne obejmuje obok przepisów tradycyjnie zaliczanych do prawa administracyjnego także przepisy innych gałęzi prawa”. Są to przepisy stanowiące podstawę do podjęcia aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej oraz przepisy określające granice stosowania norm prawa administracyjnego luz zawierające kryteria niezbędne do dokonania wykładni przepisów administracyjnych”

* W. Dawidowiusz: „ powszechnie obowiązujące prawo materialne, które dla obywateli oraz ich organizacji stanowi podstawę do występowania wobec organów administracji publicznej z żądaniami opartymi na tym prawie, a z drugiej strony nadaje tym organom kompetencje do jednostronnego regulowania stosunków społecznych”

* M. Stahl: „ gałąź prawa, która normuje tworzenie, strukturę organizacyjną, zadania i zasady działania administracji publicznej oraz innych jednostek wykonujących dla dobra wspólnego i jednostki zadania z zakresu administracji publicznej, relacje zachodzące pomiędzy tymi podmiotami oraz prawa i powinności podmiotów administrowanych przez podmioty administrujące, w tym poddanych pieczy lub nadzorowi administrujących”

Tzw. klasyczne triada nauk administracyjnych: nauka prawa administracyjnego, nauka administracji, nauka polityki administracyjnej.

nauka administracji ma charakter opisowy, jej przedmiotem jest administracja realnie funkcjonująca w danym miejscu i czasie, koncentruje się na zagadnieniach najbardziej ogólnych i podstawowych, opisuje np. nawet filozoficzne aspekty funkcjonowania struktur administracyjnych czy poszczególnych zagadnień związanych z procesem administrowania
nauka prawa administracyjnego - uwzględnia przede wszystkim kwestie przepisów prawa (odnośnie do ustroju administracji, zadań i uprawnień poszczególnych podmiotów administracyjnych, sposobów postępowania administracji)
nauka o polityce administracyjnej - tworzy teoretyczne podstawy polityki administracyjnej (polityka administracyjna - całokształt działań administracji zmierzających do określonych celów), przedmiotem badań są cele administracji oraz zagadnienia z nimi związane (wyznaczanie, sposoby osiągania, sposoby wpływania na skuteczność administracji w osiąganiu celów) oraz ocena funkcjonowania administracji z tego punktu widzenia.

Prawo administracyjne jako część składowa systemu prawa.

Prawo administracyjne jako część składowa systemu prawa. Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa. ( Ochendowski i notatki )

Trudności w rozgraniczeniu pojawiają się wówczas, gdy istnieją bliższe związki między prawem administracyjnym a inną gałęzią prawa. Dotyczy to przede wszystkim prawa konstytucyjnego i prawa cywilnego .

Prawo administracyjne a prawo konstytucyjne

Prawo administracyjne i prawo konstytucyjne należą do dziedzin prawa publicznego, która dotyczy ustroju i działań organów państwa podejmowanych w interesie publicznym. Z tego faktu można wyprowadzić wniosek- „pod względem teoretyczno prawnym prawo konstytucyjne i administracyjne stanowią jedność, bowiem posługują się tymi samymi konstrukcjami, metodami i regułami. Konstytucja jest głównym normatywnym źródłem ustroju i działań administracji, a także prawną podstawą nieustannego procesu wyważania interesów ogólnych i indywidualnych, co jest jurydyczną treścią zadań wykonywanych przez administrację”. Można stwierdzić, że normy prawa konstytucyjnego stanowią punkt wyjścia dla norm prawa administracyjnego; dotyczy to zwłaszcza regulacji prawnej dotyczącej ustroju administracji, np. prawo konstytucyjne zajmuje się Radą Ministrów z punktu widzenia jej pozycji w systemie organów państwa, natomiast prawo administracyjne- pozycją tego organu w systemie organów administracji i jego rolą w procesie administrowania. Przeważającą większość norm prawa administracyjnego, zwłaszcza prawa materialnego i procesowego nie wykazuje tak ścisłych związków z prawem konstytucyjnym i dlatego do tej grupy norm nie należy odnosić sformułowania, iż stanowi ona skonkretyzowane prawo konstytucyjne.

Prawo administracyjne a prawo cywilne

Najtrudniej jest odgraniczyć prawo administracyjne od prawa cywilnego. Problem ten w doktrynie niemieckiej jest ujmowany jako rozgraniczenie prawa publicznego od prawa prywatnego. W doktrynie niemieckiej podkreśla się, że ani nauka, ani praktyka nie wyjaśniły różnic między prawem publicznym a prawem prywatnym w sposób wystarczający. Pojawiło się wiele różnych teorii w sprawie podziału prawa na publiczne i prywatne, można je ująć w trzech grupach:

1.teoria interesu- wywodząca się z prawa rzymskiego, prawo publiczne służy interesowi publicznemu, natomiast prawo prywatne urzeczywistnia interesy prywatne.

2.teoria podporządkowania- jako kryterium rozgraniczenia przyjmuje charakter stosunku prawnego. Gdy występuje stosunek prawnej nadrzędności państwa i podporządkowania obywatela, to wtedy mamy do czynienia z prawem publicznym, a gdy zaś pozycja stron stosunku prawnego jest równa- to wtedy chodzi o prawo prywatne. 3.teoria podmiotu (teoria praw specjalnych)- do prawa publicznego należą te normy prawne, które uprawniają lub zobowiązują podmioty dysponujące władztwem państwowym; zaś normy prawne, które mogą uprawniać lub zobowiązywać każdego należą do prawa prywatnego.

Żadna z tych teorii nie jest zadawalająca, co do każdej zgłaszane są zastrzeżenia.Za uzasadnione należy uznać stanowisko, że trzon prawa administracyjnego stanowią te przepisy, które mogą stanowić podstawę powstania stosunku administracyjnoprawnego .Według J. Łętowskiego „nie istnieje żadna materialna nieprzekraczalna granica między prawem cywilnym a administracyjnym, a o każdorazowej kwalifikacji konkretnego stosunku prawnego powinna decydować analiza jego treści i przyjętej przez ustawodawcę metody rozwiązywania powstających na jego tle konfliktów. Trzeba odrzucić przekonanie, że stosunek prawny zawsze musi być albo prywatno- albo publicznoprawny, nie może być natomiast nigdy publiczno- i prywatnoprawny łącznie”

Prawo administracyjne a prawo konstytucyjne, cywilne, karne oraz teoria organizacji i zarządzania

Prawo konstytucyjne stanowi punkt wyjścia dla prawa administracyjnego, które stanowi niejako jego przedłużenie, związki między tymi dwoma gałęziami prawa są ścisłe, prawo administracyjne jest rozwinięciem i uszczegółowieniem prawa konstytucyjnego, jednak prawo konstytucyjne zawsze jest nadrzędne, konstytucja jest źródłem prawa administracyjnego

	Prawo administracyjne	Prawo cywilne
Prawo:	Publiczne	Prywatne
Organ orzekający:	Podmiot administrujący orzeka „w swojej sprawie”	Niezależny i niezawisły sąd
Teoria interesu:	Interes publiczny	Interes prywatny
Teoria podporządkowania: Charakter stosunku prawnego	prawna nadrzędność państwa i podporządkowanie obywatela	strony stosunku są równe
Teoria podmiotu (teoria praw specjalnych):	normy uprawniają lub zobowiązują podmioty dysponujące władztwem państwowym	normy uprawniają lub zobowiązują każdego

J. Łętowski: „nie istnieje żadna materialnie nieprzekraczalna granica między prawem cywilnym a administracyjnym, a o każdorazowej kwalifikacji powinna decydować analiza jego treści i przyjętej przez ustawodawcę metody rozwiązywania powstających na jego tle konfliktów […] Trzeba więc odrzucić przekonanie, że stosunek prawny zawsze musi być albo prywatni-, albo publicznoprawny, nie może być natomiast nigdy publiczno- i prywatnoprawny łącznie”

Prawo administracyjne ma ścisłe związki z prawem karnym (oba systemy zaliczane do prawa publicznego). Prawo karne wskazuje jakie zachowania naruszające normy zakazujące lub nakazujące uznane są za karalne. Kwalifikacja czynu i związana z tym odpowiedzialność karna bazuje nierzadko na interpretacji przepisów zaliczanych do prawa administracyjnego. Orzeczenia sądu nieraz są determinowane przez wcześniejsze rozstrzygnięcia organu lub NSA.

Prawo administracyjne czerpie z teorii organizacji i zarządzania, (widocznione już w zasadach działania administracji), Teoria organizacji i zarządzania zajmuje się instytucjami użytku społecznego oraz organizacją pracy wykonywanej przez ludzi. Nie interesuje się działaniami spoza płaszczyzny pracy, a administracja jest jedną z form organizacji.

Źródła prawa administracyjnego.

w znaczeniu materialnym- ogół stosunków politycznych, gospodarczych, itp., które muszą zostać uregulowane.
w znaczeniu formalnym- akty, w których zawarte są normy prawne (zawierają nakazy, zakazy, obowiązki)

Cechy źródeł prawa administracyjnego:

* hierarchiczność

* różnorodność

* brak kodyfikacji

* wydawane są przez organy administracyjne

* charakter miejscowy

* dynamiczny rozwój

* charakter wewnętrzny (statuty, regulaminy, uchwały)

W systemie źródeł prawa można wyróżnić pewne grupy źródeł. I tak przyjmując jako kryterium podziału pozycję organu stanowiącego prawo można wyodrębnić:
* źródła prawa stanowione przez centralne organy państwa( Sejm, Senat, Prezydent RP, Rada Ministrów, ministrowie)
* źródła prawa stanowione przez organy terenowe (organy rządowej administracji ogólnej i specjalnej (niezespolonej) oraz organy jednostek samorządu terytorialnego)

Z innego punktu widzenia źródła prawa można podzielić na:
* źródła prawa powszechnego obowiązującego,
* źródła prawa wewnętrznego.

Konstytucja przyjęła zamknięty system źródeł prawa o powszechnie obowiązującym charakterze. Źródłami takiego prawa są:
o Konstytucja
o ustawy
o ratyfikowane umowy międzynarodowe
o rozporządzenia
o akty prawa miejscowego.

* Konstytucję - w hierarchii źródeł prawa administracyjnego jest aktem normatywnym najwyższej rangi. Ustala podstawowe zasady ustroju politycznego i społeczno - gospodarczego państwa, strukturę i kompetencje naczelnych, centralnych i lokalnych organów państwa, a także zasady i treść stosunków między obywatelami i państwem. Konstytucja określa kompetencje Prezydenta RP, Rady Ministrów (Rządu), Prezesa Rady Ministrów oraz ustala pozycję ministrów i innych członków rządu oraz wojewodów i samorządu terytorialnego w systemie organizacji państwa. Przesądza ona o istnieniu samorządu terytorialnego. Konstytucyjne określenie wolności i prawa człowieka i obywatela stanowi zarazem określenie granic dozwolonej ingerencji administracji publicznej w sferze tych wolności i praw
* Ustawę - kolejny akt normatywny po konstytucji znajdujący się w hierarchii systemu źródeł. Sejm jest jedynym organem w naszym państwie, który ma prawo uchwalania ustaw.
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczpospolitej i Radzie Ministrów. Ponadto inicjatywa ustawodawcza przysługuje co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.

zasada nadrzędności ustawy- zgodnie z nią wszystkie inne źródła prawa muszą być zgodne z ustawą,
zasada wyłączności ustawy- najważniejsze dla funkcjonowania państwa i jego organów oraz dla życia obywateli, sprawy powinny być rozstrzygane wyłącznie w drodze ustawy.

* Umowy międzynarodowe - Konstytucja z 1997r. jest pierwszą konstytucją, która reguluje zagadnienia skuteczności norm prawa międzynarodowego w polskim prawie wewnętrznym, a więc również w prawie administracyjnym. Konstytucji zalicza ratyfikowane umowy międzynarodowe do źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP, stanowi część krajowego, a więc wewnętrznego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Ratyfikacja umów międzynarodowych należy do Prezydenta RP jako reprezentanta państwa w stosunkach zewnętrznych. Jednakże ratyfikacja niektórych umów międzynarodowych wymaga zgody wyrażonej w ustawie. Rozporządzenia - są źródłem prawa, będącym jednocześnie formą działania administracji. Im niższa jest pozycja organu stanowiącego ten akt w systemie organów administracji, tym bardziej bezpośrednia służy on wykonywaniu zadań administracyjnych. Rozporządzenia są przydatne wówczas, gdy administracja w celu wykonania ustawy musi lub może regulować nie tylko indywidualne sprawy, ale większą dokładnie nie określoną liczbę równorzędnych przypadków.
* Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej. Rozporządzenia jako źródła prawa stanowią przejaw prawodawstwa delegowanego, dekoncentracji prawotwórstwa. Wydawane są na podstawie upoważnień ustawowych o charakterze specjalnym bądź generalnym. W hierarchii źródeł prawa rozporządzenia zajmują pozycje niższą niż ustawa, chociaż podobnie jak ustawa zawierają normy prawne powszechnie obowiązujące. Konstytucja zaś przewiduje, że rozporządzenia wydają:
§ Prezydent RP
§ Rada Ministrów
§ Prezes Rady Ministrów
§ Minister kierujący działem administracji rządowej, którego stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.
§ Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.
* Rozporządzenia z mocą ustawy- instytucja ta może pojawić się tylko w stanie nadzwyczajnym( np. stan wojenny). Mają one charakter źródeł powszechnie obowiązującego prawa. Podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu. Mogą dotyczyć:

a) zasad działania organów władzy publicznej,

b) ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela.

*Akty prawa miejscowego- przepisy prawne powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa, wydawane są przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe jednostki administracji rządowej. Rodzaje aktów prawa miejscowego:

* akty zawierające statuty,

* akty zawierające przepisy wykonawcze,

* przepisy porządkowe

Akty prawa miejscowego ogłaszane są w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

* Regulaminy i statuty - są to akty normatywne, w których reguluje się wewnętrzny ustrój i funkcjonowanie jednostek organizacyjnych administracji publicznej (także niepublicznej). Przedmiotem regulacji są tu w szczególności podziały pracy, zakres czynności, układy zależności organizacyjnych, zasady wewnętrznej koordynacji działań, często także kwestie kontroli wewnętrznej. Akty normatywne o charakterze regulaminów i statutów stanowią zawsze jakąś postać prawa ściśle wewnętrznego, jednakże nieautonomicznego wobec konstytucji, ustaw i innych aktów powszechnie obowiązujących . Ich bezsporną funkcją jest wyeliminowanie swobody i dowolności w zakresie organizacji i funkcjonowania jednostek organizacyjnych administracji publicznej. Regulaminy u statuty podobnie jak wszystkie akty normatywne administracji publicznej muszą mieć podstawę ustawową, mieścić się w granicach prawa powszechnie obowiązującego. W statucie mogą znaleźć się przepisy dotyczące:

a) wewnętrznego ustroju gminy i jednostek pomocniczych,

b) organizacji urzędów i instytucji gminnych,

c) zasad zarządu mieniem gminy

g) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

*Przepisy wykonawcze- musi istnieć upoważnienie ustawowe do wydawania przepisów prawa o takim charakterze. Przykładem tych przepisów mogą być przepisy dotyczące podatków i opłat lokalnych.

*Przepisy porządkowe- mogą być wydawane na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawach o administracji rządowej w województwie, o samorządzie powiatowym i o samorządzie gminnym. Mogą być one wydawane tylko w zakresie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących.

Akty wewnętrzne:

* Zarządzenia - są aktami normatywnymi nie mającymi waloru źródeł powszechnie obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu zarządzenia. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Zarządzenia nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów, które nie są organizacyjnie związane z normodawcą. Zarządzenia nie mogą ani zastępować aktów normatywnych o mocy powszechnej ani też modyfikować ich treści, sensu i znaczenia. Zarządzenia mogą być wydawane przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów, ministrów, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, państwowej, terenowe organy rządowej administracji zespolonej i niezespolonej oraz organy zakładów administracyjnych.
* Uchwały - to z reguły akty normatywne kolegialnych organów administracji publicznej. Wśród tego typu aktów normatywnych wyróżnia się w szczególności uchwały Rady Ministrów, a poza uregulowaniem konstytucyjnym także uchwały kolegialnych centralnych organów administracji publiczne, uchwały organów samorządu terytorialnego zaliczane do aktów prawa miejscowego, uchwały kolegialnych organów zakładów administracyjnych. Większość uchwał to akty normatywne mające charakter wewnętrzny i obowiązujące tylko jednostki organizacyjne podległe organowi podejmującemu uchwałę. Przedmiotem tych uchwał mogą być w szczególności sprawy kierownictwa wewnętrznego, sprawy polityki administracyjnej. Warunkiem wejścia w życie uchwał jest ogłoszenie w oficjalnym organie promulgacyjnym Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w dziennikach urzędowych ministerstw, w wojewódzkich dziennikach urzędowych, przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach publicznych, w inny sposób miejscowy czy też zwyczajowo przyjęty, a także przez ogłoszenie w prasie, radiu czy telewizji. Aktami tymi nie można regulować praw i obowiązków obywateli, osób prawnych i organizacji, o ile nie znajdują się one w zależności od organu wydającego akt.

Zagadnienia promulgacji i zasady tworzenia prawa.

Wg. Zimmermanna

Promulgacja - urzędowe stwierdzenie, że akt doszedł do skutku - wszedł w życie

Publikacja - urzędowe ogłoszenie aktu, które nie zawsze pociąga za sobą skutek w postaci jego obowiązywania

Ogłoszenie (publikacja) jest niezbędnym warunkiem wejścia w życie (promulgacji) dotyczącym każdego aktu będącego konstytucyjnym, powszechnie obowiązującym źródłem prawa.

Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych oraz umów międzynarodowych:

Zasada obowiązkowego i niezwłocznego ogłaszania aktów normatywnych w dziennikach urzędowych
Jednolity co do zasady okres vacatio legis, który wynosi przynajmniej 14 dni od daty ogłoszenia aktu. Okres ten może być wydłużony przez dany akt normatywny, a wyjątkowo także skrócony „w uzasadnionych przypadkach”. Jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady państwa demokratycznego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia aktu w dzienniku urzędowym. Zasady te nie dotyczą przepisów porządkowych, które wchodzą w życie po upływie 3 dni od dnia ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach termin ten może być krótszy, a jeżeli zwłoka w wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście takich przepisów z dniem ich ogłoszenia.
Możliwość nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie; przepis ten wprowadza wyjątek od zasady „lex retro non agit”, który może być wykorzystywany tylko z korzyścią dla obywatela

Dzienniki urzędowe:

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U.) - wydawany przez Prezesa Rady Ministrów, publikujący Konstytucję, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, oświadczenia rządowe w kwestii mocy wiążącej umów międzynarodowych, rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia, uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia ministra i inne
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej (Dziennik UE) - wydawany przez Urząd Oficjalnych Publikacji Komisji Europejskiej, publikujący rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia opinie i inne
Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski (M. P.), publikujący pozostałe umowy międzynarodowe, zarządzenia prezydenta RP wydane na podstawie ustawy, uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów wydane na podstawie ustawy i inne oraz Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski B (M. P. B), wydawane przez Prezesa Rady Ministrów
dzienniki urzędowe ministrów (Dz. Urz. Min …) - wydawany przez ministrów kierujących działami administracji rządowej
dzienniki urzędowe urzędów centralnych (Dz. Urz. …)- wydawany przez kierowników urzędów centralnych
wojewódzkie dzienniki urzędowe (Dz. Urz. Woj …), wydawane przez wojewodów, publikujące akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej, sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy (w tym statuty), statuty związków międzygminnych i związków powiatów, akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego

Stosunek administracyjno-prawny.

Stosunek administracyjno- prawny (notatki , Wierzbowski i Ochendowski)

Stosunek prawny : Strony (podmioty prawa)

Przedmiot

Treść (obowiązki i uprawnienia )

Gdy podmiot administracji występuje wobec innego podmiotu, np. wobec obywatela, gdy żąda od niego jakiegoś świadczenia bądź nakłada nań obowiązek albo na coś mu zezwala, to wtedy nawiązuje z tym podmiotem stosunek prawny. Stosunki między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji publicznej a obywatelami i innymi podmiotami oparte są na normach prawa administracyjnego i dlatego te stosunki nazywa się stosunkami administracyjnoprawnymi.

Def. Wg F. Langchampsa

Stosunek prawny powstaje wtedy gdy , prawo przedmiotowe ma dla dwóch podmiotów takie znaczenie, że w określonych warunkach sytuacja prawna podmiotu jest połączona z sytuacja drugiego podmiotu.

Jeżeli prawem tym jest prawo administracyjne to mamy odczynienia ze stosunkiem administracyjno prawnym .

Podmiot administrujący - organ administracji publicznej , reprezentujący państwo

Podmiot administrowany - obywatel lub inny podmiot nie wchodzący w skład administracji publicznej albo też inny organ adm. publicznej

Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego -leży zawsze w sferze prawem określonych zadań administracji publicznej tzn. są tylko te sprawy, które należą do kompetencji organów adm., których uregulowanie jest dopuszczalne w trybie nakazów i zakazów np. wydanie koncesji, odbycie służby wojskowej, poddanie się szczepieniom ochronnym

Treść - Obowiązki i uprawnienia, mogą polegać na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu. O tym, jakie mogą być nałożone i jakie uprawnienia mogą być przyznane, przesądzają przepisy prawa materialnego; nie może być tu dowolności. Obowiązki i uprawnienia mają charakter osobisty i nie mogą być przenoszone na inne osoby, wygasają z chwilą śmierci osoby obowiązanej lub uprawnionej. Ważnym wyjątkiem od tej reguły są podatki i roszczenia odszkodowawcze wobec państwa, które mogą przechodzić na następców prawnych.

Cechami stosunku administracyjno-prawnego odróżniającego go od stosunku administracyjno cywilnego są:

Strony tych stosunków nie są równoprawne ( równorzędne)

- występuje w nich, jako jedna ze stron (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) reprezentowana przez któryś z ich organów (np. wojewodę, ministra, wójta)

- strona ta wobec pozostałych ( np. osób fizycznych - obywateli, osób prawnych - spółki prawa handlowego ) zajmuję pozycje władczą

b) związanie stosunku prawnego może nie być dobrowolne dla jednej strony ( np. obywatela) a nawet obu stron -wynika ono może z jednostronnej decyzji organu władzy publicznej ( np. decyzja uwłaszczenia ) lub z mocy samego prawa ( np. obowiązek meldunku).

c) przedmiot i treść stosunku są z reguły określone mocą norm iuris cognetis, a zatem nie mogą być dobrowolnie ustalone przez strony.

d) Sankcjami , jakie grożą w przypadku nie wykonania obowiązków ( zakazów, nakazów) nałożonych na strony

-sankcja egzekucyjna i ( niekiedy posiłkowo) karna

-możliwa jest też sankcja nieważności ( np. w odniesieniu do decyzji administracyjnej)

Stosunek administracyjnoprawny a stosunek cywilnoprawny. Stosunek adm. prawny różni się od stosunku cywilnoprawnego tym, że adm. działa władczo i że może jednostronnie zadecydować o treści danego stosunku, charakteryzuje się nie równorzędnością pozycji stron (podmiotów), a w stosunkach cywilnoprawnych występuje równorzędność stron. Stosunek adm.-prawny może powstać wbrew woli stron, a stosunek cywilnoprawny tylko w skutek zgodnej woli stron. Innym kryterium jest- gdy wystąpi spór w stosunku adm.-prawnym, jest on rozstrzygany przez jednego z uczestników stosunku prawnego. Jedna ze stron jest sędzią we własnej sprawie, ta sytuacja nie zachodzi w stosunku cywilnoprawnym- trzeba odwołać się do sądu.

Stosunek administracyjnoprawny (nawiązanie). Stosunki administracyjnoprawne mogą powstać tylko na podstawie ustawowej, najczęściej jednak sama ustawa nie wystarczy, gdyż konieczna jest konkretyzacja w drodze aktu administracyjnego bądź przez zawarcie umowy administracyjnej. Ogólnie można powiedzieć, że stosunek administracyjnoprawny może być nawiązany:

1.z mocy samej ustawy- powstają prawa i obowiązki w sferze podatkowej, obowiązku szkolnego, uczestników ruchu drogowego, użytkowników urządzeń publicznych itd.;

2)na podstawie aktu administracyjnego (na podstawie decyzji)- można odroczyć obowiązek szkolny bądź też wyrazić zgodę na wcześniejsze przyjęcie dziecka do szkoły.;2a) na podstawie ugody administracyjnej- po jej zatwierdzeniu przez organ administracyjny- wywiera takie same skutki jak decyzja administracyjna;

3) na skutek działania faktycznego, np. gdy przez sam fakt dopuszczenia do korzystania z gminnego urządzenia publicznego powstaje stosunek prawny z uprawnieniami i obowiązkami gminy oraz osoby korzystającej

Stosunek administracyjnoprawny (rodzaje).

I.Stosunek materialnoprawny określa wzajemne prawa i obowiązki dwu lub więcej podmiotów, zawarte w normach prawa administracyjnego. Mogą one tworzyć prosty albo złożony układ zależności.

1)Prosty układ zależności - określone prawo odpowiada określonemu obowiązkowi i odwrotnie.

2)Złożony układ zależności - określonemu prawu prawu odpowiada określony obowiązek , który tworzy prawo żądania wykonania innego obowiązku .Gdy owe zależności zachodzą miedzy 2 podmiotami - stosunek płaski. Gdy miedzy tymi podmiotami a innymi - stosunek spiętrzony.

II. stosunki ustrojowe są regulowane; przepisami ustawowymi (ustawa i rozporządzenie) i przepisami o charakterze wewnętrznym ( akty normatywne o charakterze wewnętrznym) Tu wszystkie podmioty są organami władzy państwowej lub innymi jej jednostkami organizacyjnymi.

III. Stosunki proceduralne powstają na podstawie przepisów postępowania administracyjnego(norm proceduralnych). Łącz a one organ prowadzący postępowanie, stronę oraz pozostałych uczestników tego postępowania, określając ich wzajemne prawa i obowiązki .Są powiązane z prawem materialnym. Ma charakter stosunku czasowego.

Rozpoczęcie - z chwilą wszczęcia

Wygaśnięcie - z chwilą wydania decyzji

IV. Stosunki sądowo- procesowe ( sporno-administracyjne)- są przepisy prawa dopuszczające zaskarżanie aktów administracyjnych do sądów adm., trwa od chwili zaskarżenia do czasu wydania orzeczenia przez sąd.. Np. sąd administracyjny prowadzi postępowanie , aby rozstrzygnąć spor miedzy skarżącym a organem o legalności wydanej przez organ decyzji o brak naruszenia prawa w przypadku jej nie wydania.

Rozpoczęcie - z chwilą zaskarżenia aktu administracyjnego do sądu adm.

Wygaśniecie - z chwilą orzeczenia

Z innego punktu widzenia można wyróżnić stosunki administracyjnoprawne ad hoc i stosunki trwałe.

1. Ad hoc- odnoszą się do konkretnego, jednorazowego działania, jak np. okazanie dokumentu, dopuszczenie do przeprowadzenia kontroli obiektu budowlanego, czy zakładu pracy .

2. Trwałe- mają w praktyce większe znaczenie prawne. Mogą być związane z: -prawami osobistymi, jak np. z obowiązkiem szkolnym, obowiązkiem zasadniczej służby wojskowej bądź służby zastępczej, ze stosunkiem służbowym urzędnika itp.; -prawami majątkowymi, jak np. ze stałymi świadczeniami pomocy społecznej, obowiązkiem podatkowym itp.; -korzystaniem z zakładów użyteczności publicznej. Nie jest to podział ostry, gdyż taki nie jest możliwy.

Dodać należy, że w związku ze sprawowaniem nadzoru występują, między organem nadzoru a podmiotem nadzorowanym; stosunki nadzoru, a w toku przymusowego wykonywania obowiązków administracyjnoprawnych- stosunki egzekucyjne, nawiązane między organem egzekucyjnym a zobowiązanym i wierzycielem.

Sytuacja administracyjno prawna. Publiczne prawo podmiotowe.

Sytuacja administracyjnoprawna to sytuacja prawna, społeczna; sytuacja prawna to synonim położenia czy statusu prawnego. Sytuacja administracyjnoprawny zachodzi wówczas, gdy składające się na nią fakty (zdarzenia czy zachowania) są faktami relewantnymi na gruncie prawa administracyjnego. Jest to sytuacja zachodząca między podmiotami regulowana przez normy prawa administracyjnego. Sytuacja administracyjno prawna może być ukształtowana bezpośrednio lub pośrednio. Składają się na nią:

podmiot/y
typy zachowań
normy prawne odnoszące się do podmiotów
kwalifikacja zachowań z punktu widzenia tych norm

Sytuacja administracyjnoprawny ma miejsce zawsze, gdy występuje stosunek administracyjno prawny, ale nie zawsze odwrotnie. Wyróżnia się sytuacje realne (nastąpiło już odniesienie sformułowanych abstrakcyjnie praw i obowiązków do konkretnej osoby) i potencjalne (takie odniesienie jeszcze nie nastąpiło), sytuacje proste i złożone, zamknięte (ukształtowane ostatecznie) i otwarte (które mogą być zmienione), jednorazowe, okresowe i trwałe, sytuacje organizacyjnoprawne, materialnoprawne i procesowe, sytuacje typu klasycznego, układu wewnętrznego i układu dla działań faktycznych, sytuacje uświadomione przez obywatela oraz takie, które nie są przez niego dostrzeżone jako sytuacje relewantne prawnie.

Publiczne prawo podmiotowe - kryterium wyróżnienia publicznego prawa podmiotowego to możliwość wniesienia skargi do sądu; nie jest to katalog zamknięty; ich źródłem jest zwłaszcza konstytucja; o publicznym prawie podmiotowym określonej osoby wobec władzy publicznej mówi się, jeżeli od zachowania tej osoby zależy, czy dla tej władzy powstanie obowiązek prawny. Klasyfikacja praw podmiotowych:

negatywne prawa podmiotowe - roszczenie uprawnionych podmiotów wobec władzy publicznej, by nie wkraczała w sferę przyznanych wolności
pozytywne prawa podmiotowe - roszczenie uprawnionego wobec władzy publicznej, by przyznała przysługujące mu świadczenia lub zapewniła korzystanie z uprawnień

Wg innej klasyfikacji:

prawa wolnościowe (przyznają jednostce roszczenie, aby państwo nie wkraczało w sferę wolności konstytucyjnie jednostce przysługującej
prawa polityczne (dają uprawnionemu podmiotowi możliwość współdziałania przy tworzeniu organów państwa i związków publicznoprawnych oraz wywierania bezpośredniego lub pośredniego wpływu na wykonywanie władzy publicznej)
prawa do pozytywnych świadczeń ze strony władzy publicznej

Ochronę publicznych praw podmiotowych zapewnia przede wszystkim Naczelny Sąd Administracyjny. Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, a także prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacje społeczne w zakresie ich statutowej działalności

Interes prawni chroniony w prawie administracyjnym

Interes indywidualny i interes publiczny stykają się ze sobą na gruncie prawa administracyjnego. Przez interes indywidualny rozumieć można relacje pomiędzy jakimś stanem obiektywnym a oceną tego stanu z punktu widzenia korzyści, jaką on przynosi lub może przynieść jednostce. Nauka prawa administracyjnego podzieliła interes indywidualny na dwie kategorie: interes prawny i interes zwykły, zwany faktycznym.

Interes prawny to taki, który został wzięty przez prawo w ochronę polegającą na możliwości żądania od organu administracji podjęcia określonych czynności mających na celu zrealizowanie interesu lub usunięcie zaistniałego zagrożenia. Pojęcie to określa relację pomiędzy oczekiwaniami jakiegoś podmiotu w stosunku do organów stosujących prawo a kompetencjami i możliwościami tych organów, jakimi dysponują wobec danego podmiotu.
Interesem prawnym można też nazwać prawo jednostki do określonego postępowania zmierzającego do wydania decyzji, umiejscowione pomiędzy prawem podmiotowym a interesem faktycznym.
Interes prawny, aby mógł być zaspokojony przez administrację, musi być:

osobisty,
własny,
indywidualny,
konkretny, dający się obiektywnie stwierdzić,
aktualny,
znajdujący swoją podstawę w przepisach prawa materialnego oraz potwierdzenia w okolicznościach faktycznych.

O istnieniu interesu prawnego możemy mówić wówczas, gdy zgłaszane żądanie oparte jest na konkretnej normie prawnej, a konieczność jego obiektywnego charakteru oznacza, że o istnieniu interesu prawnego decyduje nie przekonanie zainteresowanego, lecz ocena ustawodawcy. Norma prawa materialnego stanowiąca podstawę interesu prawnego powinna być normą dającą się indywidualnie wyodrębnić i określić, a treść jej można do końca ustalić. Powinna ona zawsze aktualnie i bezpośrednio dotyczyć sytuacji danego podmiotu. Interes prawny nie może być wyprowadzany z samego tylko faktu istnienia jakiegoś aktu prawnego, nie może też wynikać tylko z interesów lub uprawnień podmiotów lub mieć charakteru hipotetycznego. Interes prawny, mimo że nie daje gwarancji realizacji określonych oczekiwań strony, ma jednak dla niej istotne znaczenie. Stanowi on przecież nie tylko podstawę publicznego prawa podmiotowego, ale w ogóle uprawnienia obywatela, do tego by jego sprawa była przedmiotem badania przez organ administracji w toku postępowania jurysdykcyjnego.

Sankcja administracyjna

Sankcja prawna - zagrożenie dolegliwością (niekorzystnym skutkiem) dla podmiotu, który realizując jakieś działanie, narusza obowiązującą go normę (także normę indywidualną)

Normy prawa administracyjnego operują różnorodnymi i swoistymi sankcjami („sankcjami administracyjnymi”). Materia sankcji w prawie administracyjnym nie jest uporządkowana i brakuje odpowiednich rygorów wprowadzania tych sankcji do ustawodawstwa, a także zasad operowania tymi sankcjami. Przyczyną tego jest również rozróżnienie i oddzielenie od siebie norm sankcjonowanych (nakazujących danym podmiotom określone zachowanie) od norm sankcjonujących (nakazujących organom państwa działanie sankcjonujące wtedy, gdy adresat normy sankcjonowanej zachował się w sposób niezgodny z tą normą).

Sankcje podstawowe:

Sankcja karna - stosowana najczęściej wtedy, gdy mamy do czynienia z wykroczeniem administracyjnym i jest połączona z normami o konstrukcji typowej dla prawa karnego, to znaczy z normami prawa administracyjnego zakazującymi określonych zachowań.

Sankcja dyscyplinarna i służbowa - dotyczą zachowań podmiotów powiązanych z administracją publiczną stosunkiem służbowym
Sankcja zakładowa - dotyczy zachowań podmiotów powiązanych z administracją publiczną tzw. szczególnym stosunkiem władczym

Sankcja egzekucyjna - dotyczy szeregu obowiązków administracyjnych, wynikających wprost z ustawy lub sformułowanych przez akt konkretyzujący ustawę, sformułowanych jako nakazy określonego zachowania się

Przykładowe inne sankcje:

Nakaz konkretnego zachowania się, który grozi podmiotowi działającemu z naruszenia norm prawa administracyjnego
Sankcja polegająca na cofaniu przyznanych uprawnień lub różnych formach utraty mocy wiążącej aktu, stosowana zwłaszcza wtedy, gdy uprawnienia wcześniej przyznane są wadliwie wykonywane lub niewykonywane, lub też nie są realizowane szczególne warunki ich wykonywania
Sankcja nieważności skierowana do organów administracyjnych, które wydały akt obarczony kwalifikowaną wadą - polega na całkowitym wyłączeniu z obrotu prawnego aktu lub czynności obarczonych taką wadą i na wyeliminowaniu wszystkich skutków prawnych, jakie akt ten lub czynność już wywołały
Sankcja odszkodowawcza - często jest połączona z sankcją nieważności, dotyka organu administracyjnego wtedy, gdy swoim wadliwym działaniem spowodował szkodę po stronie adresata tego działania
Sankcje ukryte - np. wprowadzenie w sposób zawoalowany dodatkowego zobowiązania podatkowego, oprócz zobowiązania, które jest wprowadzone oficjalnie

Obowiązki świadczenia i majątek publiczny.

.Obowiązki świadczenia i majątek publiczny ( Wierzbowski i notatki)

Obowiązek świadczenia (ciężar świadczenia)

Ciężary mogą powstawać ;

Albo z mocy prawa

Albo w skutek rozstrzygnięcia przez organ władzy wykonawczej.

Podział w książce prof. Wierzbowskiego

W znaczeniu szerokim i wąskim

-w znaczeniu szerokim to wszelkie obciążenia nakładane na jednostkę dla osiągnięcia celów realizowanych przez administracje publiczną (także należność podatkowa).

- w znaczeniu wąskim to obowiązek świadczenia nałożony na jednostkę o charakterze innym niż pieniężnym w celu realizacji innych celów publicznych.

Art.84 Konstytucji „ Każdy jest zobowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie”

O charakterze osobistym i rzeczowym np. gdy środki służące zwalczaniu skutków klęski żywiołowej są nie wystarczające, właściwy organ może wprowadzi obowiązek świadczeń osobistych i rzeczowych na potrzeby zorganizowanej akcji. Polegają na udzieleniu pierwszej pomocy, przyjęciu na przechowanie i pilnowanie mienia poszkodowanych, dostarczenie pomieszczeń, pełnieniu warty itd.
O charakterze publicznym powszechnym i publicznym szczególnym

Powszechny - dotyczy wszystkich obywateli a nawet cudzoziemców np. w wypadku choroby zakaźnej obowiązkiem każdej osoby przebywającej na terytorium RP jest poddanie się badaniom mającym na celu wykrywanie zakażeń i chorób zakaźnych , szczepieniom itp.

Szczególny - kierowany do kręgu osób korzystających z określonego rodzaju budynków lub urządzeń, z których utrzymaniem związane jest świadczenie np. obowiązek oczyszczania ze śniegu, lodu , błota i innych nieczystości chodników położonych wzdłuż nieruchomości.

Podział z ćwiczeń mgr Stankiewicza

Obowiązek świadczeń osobistych - nieodpłatnej czasowej pracy na cele publiczne związane z jakimś stanem wyjątkowym np. powódź
Obowiązek nieodpłatnego udostępnienia ruchomości i nieruchomości na cele publiczne
Świadczenia pieniężne

- stałe

-okresowe

-jednorazowe

Od ciężarów publicznych należy odróżnić publicznoprawne ograniczenia własności.

Ciężary publiczne polegają na obowiązku czynnego zachowania się, sprowadza się ono do wykonania jakiś działań lub przekazania jakiś rzeczy do dyspozycji administracji. Natomiast ograniczenie własności polega na obowiązku znoszenia .

Majątek publiczny

Z ćwiczeń mgr Stankiewicza

Rzeczami publicznymi są wszystkie te rzeczy które pozostają we władaniu państwa lub w związku publiczno- prawnym i służą wykonaniu zadań administracyjnych. ( lata 90-te XX w)

Rzeczy publiczne :

Majątek skarbowy - wszystko co pośrednio służy celom administracji , generuje środki finansowe (pieniądze , papiery wartościowe, lasy)
Majątek administracyjny - wszystkie które służą bezpośrednio do celów administracji ( komputery , krzesła, stoliki )
Dobra publiczne - to dobra publiczne z których każdy może korzystac bez pozwolenia ( drogi, parki )

Współcześnie taki podział nadal zostaje choć trochę zmieniono majątek publiczny, zalicza się do niego majątek niezależnie od formy władającej został prawnie przeznaczony do użytku publicznego w zakresie częściowego lub całościowego korzystania. ( def. Prof. Bocia)

Władza - istota, rodzaje, uzasadnienie istnienia, delegowanie, władztwo administracyjne

Władza - obejmuje ludzi zamieszkujących określone terytorium, sprawowana przez specjalny aparat, wyodrębniony od ogółu ludności. Władza państwowa opiera się w ostateczności na groźbie użycia przemocy w formach przewidzianych prawem.

W państwie demokratycznym bezpośrednim podmiotem władzy jest personel polityczny organów państwa, funkcjonariusze administracji państwowej. Społeczny podmiot to naród, lud, obywatele, którzy uczestniczą w powoływaniu kierownictwa politycznego i wpływają na jego rządy).

Uzasadnienie władzy - tytuł do rządzenia (autorytet), pochodzący z legitymacji kompetencyjnej (prawowitość władzy) oraz legitymacji ideologicznej (przekonanie, że rządzący działają mądrze i słusznie na rzecz społeczeństwa) Każda władza państwowa opiera się po części na mocy (przymus), po części na autorytecie instytucjonalnym organów władzy państwowej.

Rodzaje władzy

Podział władzy na

wykonawczą (egzekutywa) - będącą w rękach króla/monarchy/prezydenta lub rządu, który wprowadza prawo w życie,
ustawodawczą (legislacyjna) - stanowioną obecnie najczęściej przez parlament, który tworzy prawo,
sądowniczą - sprawowana przez sądy i trybunały, wydające wyroki na podstawie obowiązującego prawa

Wszystkie trzy rodzaje władzy powinny być równorzędne, niezależne od siebie i jednocześnie nawzajem się kontrolować.

Podział władzy na władzę polityczną, publiczną i ekonomiczną.

Podział na władzę dyskrecjonalną (swobodne uznanie) i związaną (prawem, ustawami)

Delegowanie w administracji publicznej tradycyjnie nazywa się dekoncentracją wewnętrzną. Dekoncentrację wewnętrzną można określić jako upoważnienie przez organ administracji publicznej określonego pracownika (pracowników) kierowanej jednostki organizacyjnej do czasowego wykonywania określonych zadań i uprawnień organu.

Ustawa o samorządzie gminnym: Art. 39. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Wójt może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy do wydawania decyzji administracyjnych, o których mowa w ust. 1, w imieniu wójta.

Podobnie rzecz się ma ze starostą w powiecie oraz marszałkiem województwa i wojewodą w województwie.

Kodeks postępowania administracyjnego: Art. 268 a. Organ administracji publicznej może w formie pisemnej upoważniać pracowników kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania de-cyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń.

Szerokiego zastosowanie w terenowej administracji państwowej zasady jednoosobowego kierownictwa doprowadziło do tego, że z przyczyn organizacyjnych należało dopuścić możliwość udzielenia upoważnienia do wykonywania kompetencji organu administracji przez większą liczbę osób, ażeby nie hamować trybu wydawania aktów administracyjnych i podejmowania niektórych czynności materialno-tecznicznych.

Władztwo administracyjne (imperium)- szczególna postać władzy państwowej, prawo użycia przymusu bezpośredniego przez organy administracyjne dla zrealizowania ich jednostronnych zarządzeń (rozstrzygnięć). Możliwość wykonywania władztwa jest zawsze regulowana przepisami prawa. Zakres władztwa jest stopniowalny i na tej podstawie wyróżnia się władztwo pełne i ograniczone.

Akty administracyjne korzystają z domniemania ważności aktów administracyjnych - podmiot, którego dotyczy akt, jest zobowiązany dostosować się do niego i jedynie inny organ państwa (wyższego stopnia, posiadający odpowiednie kompetencje) może taki akt znieść albo zastąpić go innym aktem, zwalniając w ten sposób adresata od obowiązku zastosowania się do aktu poprzedniego.

Właściwości organu administracji: rzeczowa, miejscowa, instancyjna, funkcjonalna.

Właściwość sądu administracyjnego to zakres spraw przekazywanych mu do rozpoznania i rozstrzygnięcia w postanowieniu sądowo - administracyjnym.

Właściwość sądu administracyjnego jest właściwością rzeczową i właściwością miejscową.

Właściwość rzeczowa organów administracji publicznej oznacza, że na ten organ został nałożony obowiązek załatwiania określonych spraw. Właściwość rzeczowa jest ustalana na podstawie przepisów materialnego prawa administracyjnego o zakresie działania administracji. Składa się ona z dwóch elementów:

właściwość resortowa, wskazująca pion organów administracji powołanych do rozpatrywania i rozstrzygania spraw danego rodzaju,
właściwość instancyjna, określająca, który z organów danego pionu resortowego ze względu na zajmowany stopień w strukturze jest powołany do rozpatrywania i rozstrzygania danej kategorii spraw.

Właściwość miejscowa- nazywana terytorialną, która oznacza na jakim obszarze dany organ będzie wykonywał swoją właściwość rzeczową, dotyczy przestrzeni działania organu.

Ustalenie właściwości miejscowej polega na sprawdzeniu, czy sprawą powinien zajmować się organ administracji publicznej działający na określonym obszarze.
Zasady ustalania właściwości miejscowej:
-w sprawach dotyczących nieruchomości właściwy jest ten organ administracji, na którego terenie działania znajduje się nieruchomość,
-w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy właściwy jest ten organ, na którego terenie działania zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,
-w innych sprawach -właściwy jest ten organ, na terenie którego mieszka lub ma siedzibę strona lub jedna ze stron postępowania administracyjnego,
-jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w wyżej opisany sposób, to sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania albo w razie braku ustalenia takiego miejsca -do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Właściwość funkcjonalna(instancyjne)- zakłada wielostopniową organizację administracji i rozstrzyga, którego stopnia organ jest właściwy do załatwiania sprawy. Ustalenie, jaki organ jest organem I instancji przesądza z kolei o tym, jaki organ jest organem II instancji.

Właściwość organów wynika wprost z ustawy (właściwość ustawowa) bądź jest właściwością delegowaną dopuszczoną przez ustawę.

Organ administracji.

Wg. Wierzbowskiego

Organ administracji państwowej (rządowej lub samorządowej)

w ujęciu przedmiotowym - organ państwa zajmujący się bezpośrednim wykonywaniem funkcji administracyjnej państwa (wykonywaniem prawa). Funkcję administracyjną państwa można wyodrębnić drogą eliminacji - jest to to, co pozostanie z całości zadań państwa po wyłączeniu działalności ustawodawczej i sądowniczej.
w ujęciu podmiotowym - organy, które należą sfery oddziaływania władzy wykonawczej, a więc wszystkie te organy, które pozostaną po odjęciu organów ustawodawczych i sądów.

Organ administracji publicznej jest różnie rozumiany:

organ administracji rządowej
organ administracji rządowej i samorządu terytorialnego, zwłaszcza w kontekście tzw. państwowej teorii samorządu - art.5 k.p.a „Ilekroć w przepisach k.p.a. jest mowa o [...] organach administracji publicznej rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej lub niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego” oraz inne organy państwowe lub inne podmioty, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwienia indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnych
kryterium funkcjonalne - organ administracji rządowej, organ samorządu terytorialnego, wszelkie podmioty wyposażone przez ustawy w kompetencje w zakresie administracji; organem administracji publicznej staje się każdy podmiot, któremu ustawa przyznaje kompetencje z zakresu prawa administracyjnego, niezależnie od tego czy stanowi część struktury państwa, czy też podmiotu innego niż państwa, gminy, powiatu organizacji społecznej, ale kompetencje te musi uzyskać od państwa.

Wg. Zaborowskiego (naszego wykładowcy - czyli wykłady po prostu :D)

- Organ administracji publicznej - wyodrębniona jednostka organizacyjna, posiadająca ustalony prawem, jej tylko właściwy zakres działania i podejmująca te działania za pośrednictwem określonej osoby i swoistych form działania.

Cechy:

substrat osobowy (za pośrednictwem określonych osób)
działa w imieniu państwa
swoiste formy działania
wyodrębnienie organizacyjne

Podział organów:

według centralizacji: scentralizowane, zdecentralizowane (administracja terenowa)
według zasięgu terytorialnego: centralne, terenowe
według stopnia decyzyjności: decyzyjne (uprawnienie do działań władczych), pomocnicze (np. rady, komisje)
według obsady personalnej: wybieralne, mianowane, powoływane
według składu osobowego: jednoosobowe = monokratyczne (np. wójt), kolegialne
według charakteru pracy: zawodowe (np. policja), społeczne

Zakład administracyjny (użyteczności publicznej) - względnie samodzielna jednostka administracyjna wyposażona w trwale wyodrębnione środki osobowe i rzeczowe, których podstawowym celem jest świadczenie usług socjalno-kulturalnych o szczególnym znaczeniu społecznym (np. woda, teatry)

Cechy:

zakład budżetowy (rozlicza się wynikami) lub jednostka budżetowa (całkowicie związana z budżetem)
stosunek łączący zakład z użytkownikiem ma najczęściej charakter administracyjno-prawny
nie jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym
działa w sferze regulowanej prawem administracyjnym, a nie cywilnym
władztwo zakładowe - nadrzędność zakładu nad użytkownikiem zakładu (czyli tym, który korzysta z zakładu) wynikająca z ustawy i regulaminu zakładu
ma swój regulamin

Wg. Ochendowskiego :

Organ administracji rządowej:

· stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji rządowej;

· działa w imieniu i na rzecz państwa;

· uprawniony jest do korzystania ze środków władczych;

· działa w zakresie przyznanych mu kompetencji.

Organy jednostek samorządu terytorialnego:

· są wyodrębnione organizacyjnie;

· działają w imieniu i na rzecz danego związku publicznoprawnego (gminy, powiatu, województwa);

· korzystają ze środków władczych;

· działają w zakresie przysługujących im kompetencji.

*Uprawnienie do korzystania ze środków władczych jest istotnym elementem pojęcia organu administracji publicznej. Element ten wyróżnia organy administracji publicznej od organów osób prawnych, które działają w układzie horyzontalnym. Korzystanie ze środków władczych przejawia się w uprawnieniu do stanowienia aktów administracyjnych, czyli aktów prawnych posiadających moc wiążącą wobec obywateli, zagwarantowaną możliwością zastosowania środków przymusu państwowego.

Rodzaje organów administracji: centralne, naczelne, terenowe, monokratyczne, kolegialne, decydujące, pomocnicze, zawodowe, społeczne.

Organ adm. publicznej a „urząd”. Organ- organ posiada określoną przez prawo formę organizacyjną, która czyni z niego pewną organizacyjną jedność. Organy są: -wyodrębnione organizacyjnie; -działają w imieniu i na rachunek danej jednostki; -korzystają ze środków władczych; -działają w zakresie przysługujących im kompetencji. Organy podległe są ustawom. Urząd- jest to zorganizowany zespół pracowników państwowych lub samorządowych (kolektyw), przydzielony do pomocy organowi administracji i powołany do merytorycznej i technicznej obsługi tego organu.

Organy administracji publicznej (klasyfikacja). Klasyfikacja jest sprawą umowną. Przy tworzeniu każdego podziału należy stosować jednolite kryterium. Wyróżniamy: a) Organy naczelne i inne organy administracji; b) Organy centralne i terenowe (lokalne); c) Organy decydujące i pomocnicze; d) Organy jednoosobowe (monokratyczne) i kolegialne; e) Organy zawodowe i społeczne.

Organy (centralne i terenowe). W przypadku tego podziału kryterium stanowi terytorialny zasięg działania organu. Organem centralnym jest organ, którego zasięg działania rozciąga się na obszar całego państwa,( wyjątek na część terytorium - Minister Ziemi Odzyskanych ) a organem terenowym- organ, który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa. Ten podział organów zakłada, iż terytorium państwowe podzielone jest na mniejsze jednostki terytorialne, przy zastosowaniu zasadniczego bądź specjalnego podziału terytorialnego. Obecnie w Polsce wszystkie organy naczelne są jednocześnie organami centralnymi, ponieważ realizują swoje kompetencje na terytorium całego państwa.

Organy (naczelne i inne Do naczelnych organów administracji rządowej zaliczyć należy samą RM, Prezesa RM, ministrów , członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji a także komisje i komitety , które z mocą ustawy pełnią funkcje naczelnych organów adm. Według art.10 ust.2 Konstytucji Prezydent RP sprawuje władzę wykonawczą; jest więc organem władzy wykonawczej obok RM. Przepisy Konstytucji przyznają Prezydentowi liczne kompetencje z zakresu administracji. Chociaż Prezydent jest organem o podstawowym znaczeniu dla państwa, a nie tylko dla administracji, to jednak można go zaliczyć do naczelnych organów administracji ze względu na sprawowanie władzy wykonawczej oraz zakres jego kompetencji ze sfery administracji. Pozostałych, a więc innych organów adm. zarówno centralnej, jak i terenowej, nie zalicza się do naczelnych organów adm. np. Służba Celna RP, Wyższy Urząd Górniczy

Organy (monokrtyczne i kolegialne). Kryterium podziału stanowi struktura organu, liczba osób tworzących organ, czy jest to jedna osoba (organ monokratyczny), czy wiele osób (organ kolegialny). Z reguły w systemie administracji publicznej występują zarówno organy jednoosobowe, jak i organy kolegialne. Organy jednoosobowe są powoływane do załatwiania spraw konkretnych, licznych, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, gdy niezbędna jest wiedza fachowa i gdy chodzi o jasno określoną odpowiedzialność. Organy kolegialne tworzy się do tego, aby ustalały ogólne kierunki działania, cele strategiczne, założenia polityki w poszczególnych dziedzinach działalności państwa. Przykładem organu jednoosobowego są; wójt , starosta natomiast organu wieloosobowego ; samorządowe kolegium odwoławcze, Rada do Spraw Uchodźców.

Organy (decydujące i pomocnicze). Organy decydujące to organy, które mogą rozstrzygać sprawy w drodze czynności prawnych, a organy pomocnicze- to takie organy, które mogą tylko występować z inicjatywą czy też opiniować przedstawione im sprawy przez organy decydujące bądź też wykonywać jedynie czynności kontrolne.

Organy (zawodowe i społeczne). Organ zawodowy składa się lub jest obsadzony przez osoby, które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie, będące źródłem utrzymania. Chodzi o osoby, które są zatrudnione w danym organie, a więc o urzędników służby cywilnej, pracowników państwowych czy samorządowych. Za organ społeczny uważa się taki organ, w skład którego wchodzą osoby traktujące swą pracę (działalność) w organie honorowo. Nie otrzymują one z tego tytułu stałego wynagrodzenia będącego podstawą ich utrzymania. Mogą natomiast otrzymywać diety czy ekwiwalent za utracony zarobek, ale nie jest to równoznaczne z otrzymywaniem wynagrodzenia za pracę.

Urzędy administracyjne

Urząd:

Oznacza stanowisko będące jednocześnie organem administracji, np. urząd Prezydenta RP
Wyspecjalizowane biuro, o pewnym zespole pracowników bądź aparacie pomocniczym danego organu; zespół osobowy oraz zespół środków materialnych danych do pomocy organowi celem wykonania jego zdań i kompetencji, np. urząd wojewódzki, urząd gminy

Urząd (def. Ochędowskiego) - zorganizowany zespół pracowników państwowych lub samorządowych (kolektyw), przydzielony do pomocy organowi administracji i powołany do merytorycznej i technicznej obsługi tego organu.

Działy administracji rządowej, resorty, ministerstwa.

Dział administracji rządowej to pojęcie wprowadzone art. 149 Konstytucji RP i dookreślone ustawą z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej. Jej celem było umożliwienie elastycznego kształtowania składu rządu, a co za tym idzie, wzmocnienie pozycji premiera w rządzie. Prezes Rady Ministrów może dowolnie kształtować liczbę członków Rady Ministrów, przydzielając ministrowi jeden lub więcej działów. Jedynym ograniczeniem jest ustawowy wymóg, by działami: budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe kierował ten sam minister.

W art. 5 ustawa o działach ustanawia następujące działy:

administracja publiczna
budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa
budżet
finanse publiczne
gospodarka
gospodarka morska
gospodarka wodna
instytucje finansowe
informatyzacja
integracja europejska
kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
kultura fizyczna i sport
łączność
nauka
obrona narodowa
oświata i wychowanie
praca
rolnictwo
rozwój wsi
rozwój regionalny
rynki rolne
rybołówstwo
Skarb Państwa
sprawiedliwość
szkolnictwo wyższe
transport
turystyka
środowisko
sprawy rodziny
sprawy wewnętrzne
wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne
zabezpieczenie społeczne
sprawy zagraniczne
zdrowie

Resort administracyjny to wyodrębniona organizacyjnie część administracji państwowej, zajmująca się wydzielonym i powiązanym ze sobą kompleksem spraw, którą kieruje minister lub inny organ naczelny. W języku potocznym słowo resort jest traktowane jako synonim słowa ministerstwo (np. resort gospodarki, resort pracy). W ścisłym znaczeniu resort obejmuje jednak, obok ministerstwa, także kierującego resortem ministra i inne podmioty jemu podporządkowane (urzędy centralne, organy terenowe i inne jednostki organizacyjne).

Ministerstwo - urząd administracji powoływany w drodze rozporządzenia wydawanego przez Radę Ministrów w celu obsługi ministra kierującego wyodrębnionym działem administracji rządowej.

Ministerstwa istniejące:

Pozycja prawna, rola, organizacja, kompetencje Rady Ministrów.

Pozycja prawna, rola, organizacja, kompetencje Rady Ministrów

a. Skład Rady Ministrów

· Prezes Rady Ministrów (może łączyć funkcję szefa rządu z funkcją kierownika działu administracji rządowej lub z funkcją ministra)

· wiceprezesi Rady Ministrów (ich powołanie nie jest obligatoryjne)

· ministrowie (kierujący określonymi działami administracji rządowej - ministrowie

resortowi, wypełniający zadania wyznaczone im przez Prezesa RM - ministrowie „bez

teki”).

· przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

Powołanie Rady Ministrów wymaga współdziałania najwyższych organów państwowych,

a mianowicie Prezydenta i Sejmu. Typowy sposób tworzenia rządu jest określony w art. 154 ust.

1 i 2 Konstytucji.

Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo

wybranego Sejmu. Ponadto Prezes RM składa dymisję Rady Ministrów w razie:

· nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów,

· wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieufności,

· rezygnacji Prezesa Rady Ministrów.

Sejm może wyrazić wotum nieufności Radzie Ministrów bądź poszczególnemu ministrowi.

Prezydent odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności.

Na wniosek Prezesa Rady Ministrów, Prezydent może dokonywać zmian na stanowiskach

poszczególnych ministrów.

Odwołanie całego składu RM wymaga jednak wskazania przez opozycję nowego prezesa RM -

tzw. konstruktywne wotum nieufności (por. system niemiecki).

b. Kompetencje RM

Kompetencje prawodawcze polegają na:

 korzystaniu przez Radę Ministrów z inicjatywy ustawodawczej,

 wydawaniu rozporządzeń w celu wykonywania ustaw i na podstawie udzielonych w nich

upoważnień,

 podejmowaniu uchwał w zakresie wykonywania swoich konstytucyjnych uprawnień.

Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów

państwowych i samorządu terytorialnego (art. 146 ust. 2 Konstytucji). Art. 146 ust. 2 Konstytucji

ustala zasadę domniemania kompetencji Rady Ministrów w zakresie polityki państwa.

Rada Ministrów kieruje administracją rządową. W szczególności Rada Ministrów koordynuje

i kontroluje prace organów administracji rządowej, zapewnia wykonanie ustaw, uchwala projekt

budżetu państwa, kieruje wykonaniem budżetu państwa, zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne i

wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie

stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, zawiera umowy

międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy

międzynarodowe, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju.

Warto zaznaczyć, że według art. 39 ust. 1 ustawy o Radzie Ministrów „Ministerstwo tworzy,

znosi lub przekształca Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia".

c. Prezes Rady Ministrów:

 reprezentuje Radę Ministrów

 kieruje pracami RM,

 wydaje rozporządzenia,

 zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonywania,

 koordynuje i kontroluje pracę członków RM,

 sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym,

 jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej,

 jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

Prezes RM jest więc nie tylko przewodniczącym RM, ale samodzielnym organem

administracji.

d. Członkowie RM

Członkowie RM ponoszą przed Sejmem solidarną odpowiedzialność za działalność Rady

Ministrów, jak również odpowiedzialność indywidualną za sprawy należące do ich kompetencji

lub powierzone im przez Prezesa RM. Jest to odpowiedzialność parlamentarna (polityczna),

realizowana przed Sejmem. Konsekwencją pociągnięcia do odpowiedzialności parlamentarnej

jest wotum nieufności.

Członek RM:

 współdziała z innymi członkami RM,

 nadzoruje działalność terenowych organów administracji rządowej,

 współdziała z samorządem terytorialnym, organizacjami społecznymi.

Najliczniejszą grupę członków Rady Ministrów stanowią ministrowie.

Według art. 149 ust. 1 Konstytucji ministrowie kierują określonymi działami administracji

rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów.

Dział administracji kierowany przez ministra nazywany jest resortem.

RESORT => wyodrębniony dział administracji, którym kieruje członek rządu (minister,

przewodniczący komitetu), w skład którego wchodzi:

 kierownik resortu,

 ministerstwo jako urząd,

 inne, podlegające ministrowi/przewodniczącemu komitetu, podmioty administracji

(np. zakłady publiczne, takie jak szkoły, muzea)

Z dniem 31 grudnia 1998 r. weszła w życie ustawa z 4 września 1997 r. o działach

administracji rządowej, która określa zakres, wymienionych w niej, działów administracji

rządowej oraz właściwość ministra kierującego danym działem.

Ustawa, o której mowa, dokonała klasyfikacji działów administracji rządowej (wymienia

kategorie spraw należących do poszczególnych działów administracji rządowej oraz wskazuje

jakie organy tej administracji podlegają bądź są nadzorowane przez ministra właściwego do

spraw danego działu administracji).

Szczegółowy zakres działania ministra ustala Prezes RM w drodze rozporządzenia

niezwłocznie po powołaniu Rady Ministrów, a jeżeli minister został powołany w innym czasie -

niezwłocznie po jego powołaniu. Określając szczegółowy zakres działania ministra, kierującego

określonym działem administracji rządowej, Prezes Rady Ministrów wskazuje dział lub działy,

którymi kieruje minister.

Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych organów, urzędów

i jednostek organizacyjnych.

W razie przyjęcia dymisji Rządu przez Prezydenta RM, dymisję składają również:

 sekretarze stanu,

 podsekretarze stanu,

 wojewodowie,

 wice-wojewodowie.

Urzędem, który obsługuje ministra oraz sekretarzy i podsekretarzy stanu jest ministerstwo.

Ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.

W skład ministerstwa wchodzą nast. komórki organizacyjne:

 departamenty,

 biura,

 sekretariaty,

 wydziały.

Bezpośredni nadzór nad komórkami organizacyjnymi ministerstwa sprawuje dyrektor

generalny, który zapewnia prawidłowe wykonywanie zadań określonych przez ministra,

sekretarza stanu i podsekretarza stanu.

Szczegółową strukturę organizacyjną ministerstwa określa jego statut, nadawany w drodze

rozporządzenia przez Prezesa Rady Ministrów.

Wg. Zaborowskiego

Rada Ministrów - rząd

Funkcje:

rządzenie (funkcja polityczna) - reprezentacja sił politycznych, które posiadają większość w Parlamencie
kierowanie i formułowanie programów w ramach resortów i ich kontrola
najwyższy organ administracji (kierowanie wszystkimi sprawami z zakresu administracji publicznej)

Formy kierowania reguluje Konstytucja 1997 i Ustawa o Radzie Ministrów z 1996 roku.

Członkowie Rady Ministrów pełnią dwojakie funkcje: jako członek Rady Ministrów i jako samodzielny organ rządowy

Skład Rady Ministrów:

członkowie obligatoryjni:

prezes Rady Ministrów
ministrowie (resortowi i bez teki)

członkowie fakultatywni:

wiceprezesi Rady Ministrów
przewodniczący komitetów (np. Komitet Integracji Europejskiej - jedyny dziś działający)

W posiedzeniach Rady Ministrów mogą uczestniczyć z głosem doradczym inne osoby, które zostały zaproszone.

Zakres działania:

Rada Ministrów zapewnia wykonywanie ustaw
Wydaje rozporządzenia wykonawcze
Przygotowuje projekt ustawy budżetowej
Koordynuje i nadzoruje pracę administracji rządowej
Wykonuje budżet państwa
Zapewnia bezpieczeństwo i porządek publiczny
Sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności i spraw zagranicznych
Określa swoje zadania na posiedzeniach i w formie obiegowej (korespondencyjnej)

Posiedzenia Rady Ministrów są z zasady niejawne. Prezes Rady Ministrów może zezwolić zaproszonym osobom na przysłuchiwania się posiedzeniom w całości, części i składanie wyjaśnień. Rada Ministrów ma obowiązek informowania opinii publicznej o ustaleniach i decyzjach oraz przebiegu obrad rządu (chyba że premier zarządził tajność obrad).

Rozstrzygnięcia są uzgadniane (konsensus), jeśli osiągnięcie porozumienia jest niemożliwe, można zarządzić głosowanie. Pracami i posiedzeniami zarządza premier. Jeśli premier nie może uczestniczyć, wyznacza do tej funkcji wiceprezesa. Pomocą służy także sekretarz Rady Ministrów. Ministrowie mają obowiązek uczestniczyć w posiedzeniach, jeśli nie mogą - zastępują ich wiceministrowie.

Ministrowie mogą mieć oficjalnie tylko takie zdanie, jakie uzgodniono na posiedzeniu.

Premier reprezentuje Radę Ministrów. Składa oświadczenia, wyraża stanowisko w imieniu rządu. Może reprezentować rząd także minister upoważniony przez Prezesa Rady Ministrów lub Radę Ministrów. Rząd może udzielić pozwolenia ministrowi, sekretarzowi a nawet wojewodzie na reprezentację przed Sejmem.

W ramach Rady Ministrów mogą być powołane organy pomocnicze. Komitety stałe - Komitet spraw obronnych, Polityki Regionalnej i spraw zrównoważonego rozwoju. Tworzone są przez premiera lub na wniosek ministra. Komitety mogą być także tworzone do rozpatrywania określonych spraw. Przedkładają one wówczas sprawozdanie Radzie Ministrów.

W rozporządzeniach rządu powołuje się komisje (np. komisja w sprawie kodyfikacyjnej, komisja wspólna rządu i samorządu terytorialnego).

Organem pomocniczym jest Rządowe Centrum Legislacyjne oraz Kolegium ds. Służb Specjalnych (2002) do koordynowania działań wszystkich służb specjalnych. Zajmuje się również sprawami organów celnych, skarbowych.

Pełnomocnicy Rady ministrów ustanawiani są dla określonych spraw (np. ds. dywersyfikacji dostaw nośnika energii, ds. zwalczania nieprawidłowości finansowych).

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów obsługuje nie tylko premiera, ale też w określonych sytuacjach ministrów.

Prezes Rady Ministrów - Premier

Jest jednocześnie przewodniczącym Rady Ministrów i samodzielnym organem administracji - posiada własne kompetencje, niezrealizowane przez Radę Ministrów, co wynika z:

Konstytucji
Ustaw zwykłych

Premier jako przewodniczący Rady Ministrów:

Kieruje pracami Rady Ministrów
Reprezentuje rząd na zewnątrz
Zapewnia realizację polityki rządu i sposobów jej wykonywania
Kontroluje i koordynuje prace Rady Ministrów i poszczególnych ministrów
Powołuje rady i zespoły opiniodawcze, doradcze

Premier jako samodzielny organ administracji:

Sprawowanie funkcji nadzorczej nad szefami urzędów administracji centralnej, nie wchodzących w skład Rady Ministrów (np. Komitet Normalizacyjny, ABW, Agencja Wywiadu, Główny Urząd Statystyczny)
Wydaje wiążące wytyczne i polecanie szefom urzędów administracji centralnej,
Sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym na podstawie:

Ustawy z 1990 roku o samorządzie gminnym
Ustawy z 5. czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym i wojewódzkim

Posiada upoważnienia legislacyjne:

Prawo wydawania rozporządzeń wykonawczych do ustaw (szczegółowo określa zakresy działania resortów i wskazuje ministerstwo lub inny urząd obsługujący danego ministra)
Wydaje Dziennik Ustaw RP i Monitor Polski
Wydaje zarządzenia jako akty prawa wewnętrznego
W drodze rozporządzeń, ale po zasięgnięciu opinii Rady Legislacyjnej wydaje Rozporządzenie dotyczące zasad techniki ustawodawczej, zasad rejestrowania i ogłaszania aktów administracji rządowej, sposobu redagowania projektów ustaw, rozporządzeń oraz uzasadnień do nich

Posiada uprawnienia personalne:

Zwierzchnik wszystkich pracowników administracji rządowej
Powołuje i odwołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu ministerstwa i Rady Ministrów
Powołuje i odwołuje kierowników niektórych urzędów centralnych
Powołuje i odwołuje wojewodów
Powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Rady Ministrów

Pozycja Prezydenta RP w państwie, kompetencje administracyjno-prawne.

Pozycja Prezydenta RP w państwie.

Prezydent jest najwyższym przedstawicielem państwa i gwarantem ciągłości władzy państwowej . Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i nie podzielności terytorium. Swoje zadania wykonuje w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach. Prezydent i R M sprawują władzę wykonawczą. Prezydent nie został nigdzie określony organem administracyjnym z uwagi jednak na zakres wykonywanych zadań o charakterze administracyjnoprawnym, zostaje umieszczony w grupie tych organów. Sprawuje funkcje;

-reprezentanta państwa w stosunkach zewnętrznych

-ochrony zewnętrznego bezpieczeństwa państwa

- w dziedzinie wewnętrznego bezpieczeństwa państwa

-związane z obsadą personalną wysokich stanowisk

- prawodawcza

Wydaje rozporządzenia na podstawie szczegółowego upoważnienia zwartego w ustawie

Wydaje zarządzenia na podstawie upoważnienia ustawowego

Wydaje postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji

Występuje z inicjatywą ustawodawczą

Korzystając ze swoich ustawowych i konstytucyjnych kompetencji wydaje akty urzędowe, które dla swej ważności wymagają podpisu Prezesa RM

-administracyjno- organizacyjna

Zarządza wybory do Sejmu i Senatu

Zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu i Senatu

Zarządza referendum ogólnonarodowe

Skraca kadencje Sejmu w przypadku określonych w Konstytucji

Podpisuje lub odmawia podpisania ustawy

Zarządza ogłoszenie ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw

Wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy

- o treści typowo administracyjnym należą do nich kompetencje w sprawach indywidualnych:

nadawanie oznaczeń

prawo łaski

nadawanie obywatelstwa polskiego

wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego

nadawanie tytułu naukowego profesora

Według Z. Leoński w zakresie funkcji administrowania kompetencje Prezydenta polegają na ;

- stanowieniu aktów normatywnych,

- obsadzie podstawowych stanowisk w państwie,

- wydawaniu aktów indywidualnych (decyzji) w określonych dziedzinach.

Zasady prawa administracyjnego

Reguły prawa - stosuje się zawsze w całości (Dworkin)

Zasady prawa - powinny być stosowane, chociaż dopuszczalne jest uwzględnianie jej w części, jeżeli zachodzi konieczność równoczesnego zastosowania innej zasady

Zasady prawa:

Teoria Wróblewskiego - mogą mieć w Polsce dwojaką postać:

Obowiązujące wypowiedzi o charakterze normatywnym (normy prawa pozytywnego)
Nie mają charakteru normatywnego; są pewnymi wskazówkami, postulatami dla ustawodawcy

Teoria Wronkowskiej i Ziębińskiego - można mówić o zasadach prawa w znaczeniu:

Opisowym - zasady prawa to pewien wzorzec ukształtowania instytucji prawnej w szczególnie doniosłych dla te instytucji aspektach
Dyrektywalnym - zasady prawa to obowiązujące w danym systemie normy nadrzędne pod względem pozostałych norm tego systemu i pełniące inną rolę (funkcję) w tym systemie

Starościak - zasady ogólne prawa administracyjnego są to wnioski z przepisów i ich stosowania, jednak tak ściśle związane z elementami moralności, etyki i innymi regułami pozaprawnymi, że nie sposób dokonać rozgraniczenia

1) Zasada demokratycznego państwa prawnego

Art. 2 Konstytucji: „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”

Została zrodzona z teorii liberalnych, była wyrazem nieufności do państwa, i zarazem wiary w moc prawa. Wszyscy są równi wobec prawa, władza i urzędnicy podlegają temu samemu prawu co obywatele. Państwo dokładnie określa granice swojego działania, zapewniać sferę wolności obywateli zabezpieczoną prze bezprawną ingerencję państwa.. Z zasady tej wynikają pewne wartości, które musi spełniać prawo: dostępne i przejrzyste, zgodne z zasadą proporcjonalności, przewidywalne i stabilne, nie może działać wstecz i powinno wchodzić w życie z zachowaniem niezbędnego vacatio legis.

Podstawowe złożenia: prymat prawa i poszanowanie praw i wolności obywateli. Obowiązek administracji polegający na działaniu na podstawie i w granicach prawa wykazującego określone wartości, obowiązek respektowania praw i wolności jednostek oraz poddania swoich działań kontroli sądów.

2) Zasada legalności (praworządności)

Art. 7 Konstytucji: „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”

Oznacza to uznanie Konstytucji jako ustawy zasadniczej i prymatu ustawy w systemie źródeł prawa. Oraz istnienie skutecznych środków kontroli zgodności aktów normatywnych z Konstytucją i z ustawami. Organ administracyjny powinien podejmować działania, do których został prawnie upoważniony.

Formalne rozumienie praworządności obejmuje: istnienie hierarchii aktów normatywnych, za pomocą których tylko mogą być ustanawiane normy prawne, każdy akt normatywny musi mieć podstawy prawne i każdy musi być należycie opublikowany i ogłoszony, żaden nie może mieć mocy wstecznej, kompetencje organów muszą być przestrzegane, a działanie musi mieć podstawę prawną, spory między obywatelami a władzą administracyjną musi rozstrzygać niezawisły sąd, normy niezgodne z aktami wyższego rzędu muszą być skutecznie eliminowane przez organ kontroli.

Materialne rozumienie tej zasady zakłada, oprócz wymogów formalnych, że treść norm prawnych musi odpowiadać pewnym pożądanym wartościom.

3) Zasada równości wobec prawa

Art. 32 Konstytucji: „Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. (ust 1) Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.” (ust. 2).

Art. 33 Konstytucji: „Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.” (ust 1)

Równość wobec prawa oznacza zarówno równość stosowania prawa jak i równość w prawie.

4) Zasada proporcjonalności (adekwatności, miarkowania, współmierności)

Wiąże się z kwestią właściwego - słusznego i racjonalnego - wyważenia ochrony dobra ogółu i dobra jednostki. Na treść tej zasady składają się trzy podstawowe nakazy:

nakaz przydatności - przewidziany środek musi być zdatny do realizacji zamierzonego celu

nakaz konieczności (niezbędności) - powinność ograniczenia ingerencji do niezbędnego minimum przy uwzględnieniu: przedmiotu, przestrzeni, czasu i podmiotu

nakaz proporcjonalności (w ścisłym tego słowa znaczeniu) - cel powinien pozostawać w odpowiednim stosunku do ciężaru i dolegliwości podejmowanych środków.

Art. 8 ust 3 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego: „Wszelka kontrola administracyjna społeczności lokalnych może być dokonywana wyłącznie w sposób oraz w przypadkach przewidzianych w Konstytucji lub w ustawie. (ust 1) Kontrola administracyjna społeczności lokalnych powinna być sprawowana z zachowaniem proporcji między zakresem interwencji ze strony organu kontroli a znaczeniem interesów, które ma on chronić. (ust 3)

Art. 31 ust 3 Konstytucji: „Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw”.

Zasięg oddziaływania zasady proporcjonalności obejmuje zarówno proces tworzenia prawa, jak też etap jego stosowania w przypadkach, gdy prawo przewiduje pewne luzy decyzyjne, pozwalające na dokonanie wyboru.

Według Trybunału Konstytucyjnego „… wyraz ogólnej idei praw i wolności jako swobodnego działania jednostki, w które państwo (ustawodawca) może ingerować tylko w razie konieczności i tylko w koniecznym wymiarze”.

5) Zasada jawności administracyjnej

Jawność oznacza stan względnie swobodnego dostępu obywateli do informacji będących w dyspozycji organów władzy publicznej oraz tych podmiotów, które wykonują funkcje władzy publicznej, stan wglądu w sprawy własne, a więc indywidualne i sprawy społeczne, a więc państwowe, lokalne, regionalne.

Informacja publiczna - oświadczenie wiedzy.

Organ obowiązany jest do udzielenia z urzędu całokształtu informacji, a bierność w tym zakresie stanowi naruszenie prawa. Jednocześnie organy administracji państwowej mają obowiązek czuwania nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Art. 61 ust 1 Konstytucji: „Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.”

Zasada jawności stanowi istotny środek przeciwdziałania zjawiskom korupcyjnym w administracji.

6) Prawo do sądu

Art. 45 ust 1 Konstytucji: „każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”

Jest to prawo powszechne („każdy”) - oznacza każdego człowieka i osobę prawną - i generalnym (odnosi się do każdego rodzaju postępowania i sądu). Art. 77 ust 2 „Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.”.

W doktrynie wyróżnia się cztery elementy prawa do sprawiedliwego procesu sądowego: zagwarantowanie dostępu do sądu, posiadanie przez organ udzielający ochrony prawnej wszystkich cech sądu, zapewnienie właściwego przebiegu procesu oraz szybkie i skuteczne wykonanie orzeczeń sądu.

Procesowe instytucje określające zakres prawa do sądu to: legitymacja procesowa prawa do sądu, przesłanki dopuszczalności prawa do sądu, wymagania formalne skargi do sądu.

7) Zasady postępowania administracyjnego

Zasady ogólne k.p.a. mają charakter normatywny, a ich naruszenie wywołuje takie same skutki, jak naruszenie każdej innej normy prawnej. K.p.a. zawiera następujące zasady ogólne:

Zasada praworządności
Uwzględnienia z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli
Zasada dochodzenia prawdy obiektywnej
Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa
Zasada udzielania informacji prawnej i faktycznej stronom i innym uczestnikom postępowania i zasada czynnego udziału stron w postępowaniu - zasada sprawiedliwości proceduralnej

Eksponuje ona znaczenie tworzenia, stosowania i przestrzegania rzetelnej i sprawiedliwej procedury administracyjnej dla urzeczywistniania praw i wolności obywatelskich. Składa się na nią: dopuszczenie obywatela do udziału w rozstrzygnięciu sprawy, jawność postępowania, równości stron wobec rozstrzygającego organu, uczciwe postępowanie, uzasadnienie decyzji i możliwość jej zakwestionowania, gwarancja sądowej kontroli jej zgodności z prawem.

Zasada przekonywania
Zasada szybkości i prostoty postępowania
Zasada załatwiania spraw spornych w drodze ugody
Zasada pisemności
Zasada dwuinstancyjności postępowania

Jest zasadą konstytucyjną, traktowaną jako podstawowy środek ochrony wolności i praw. Art. 78 Konstytucji stanowi, że każda ze stron ma prawo do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Sprawa powinna być przez każdy z organów wnikliwie i rzetelnie zbadana. Stronie przysługuje prawo odwoływania do każdej decyzji nie ostatecznej, nie tylko od decyzji negatywnych.

Zasada trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych
Zasada sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych

8) Zasada pomocniczości (subsydiarności)

Zasada subsydiarności (łac. subsydium - pomoc, wsparcie) zakłada, że regulacja prawna sytuacji obywateli i ich grup oraz związków powinna zapewniać im maksymalną samodzielność i udział w wykonywaniu zadań publicznych. Państwo i inne większe wspólnoty powinny być pomocnicze wobec jednostek, rodzin i mniejszych wspólnot; nie powinny przejmować zadań, które mogą być tam zrealizowane. Każda większa wspólnota powinna wykonywać zadania przekraczające możliwości wspólnoty mniejszej.

Preambuła Konstytucji „ustanawiamy Konstytucje RP jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot”

Rozdział VII Konstytucji o samorządzie terytorialnym: domniemanie kompetencji samorządu terytorialnego i gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego.

9) Zasady centralizacji i decentralizacji oraz koncentracji i dekoncentracji

Art. 15 ust 1 Konstytucji „ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej”.

Formą decentralizacji jest samorząd terytorialny. W systemie administracji publicznej wyróżniamy dwa podsystemy: administracji rządowej - funkcjonuje na zasadzie centralizacji - oraz samorządowej - funkcjonuje na zasadzie decentralizacji.

Typ układu scentralizowany polega na związaniu organów niższego szczebla dyrektywami organów nadrzędnych, na ingerencji w sferę działania organu niższego w formie zarządzeń i poleceń służbowych - stosunek kierownictwa i hierarchicznego podporządkowania (zależność służbowa i organizacyjna - wydawanie aktów generalnych (zarządzenia) i indywidualnych (polecania) oraz zależność osobowa - prawo obsadzania stanowisk w organie podległym).

Typ układu zdecentralizowany polega na prawnym ustanowieniu określonego stopnia samodzielności w wykonywaniu określonego rodzaju zadań przez jednostkę zdecentralizowaną. Jest to samodzielność względna - wyznaczają ją środki nadzoru.

Koncentracja - punkt ciężkości administrowania spoczywa w rękach organów naczelnych, centralnych, które decydują we wszystkich ważnych sprawach

Dekoncentracja - punkt ciężkości administrowania leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą większość zadań administracji. W przypadku dekoncentracji następuje przekazanie właściwości do załatwienia spraw administracyjnych w dół, organom niższym, przy zachowaniu przez organy centralne prawa udzielania wytycznych, poleceń, rozkazów. Dekoncentracja nie przesądza o niezależności czy samodzielności organów administracji zdekoncentrowanej.

10) Zasada kompetencyjności

Głosi, że do rozstrzygania określonej sprawy w określonej formie prawnej może być zobowiązany (kompetentny) tylko jeden organ administracji publicznej, odznaczający się właściwością rzeczową, miejscową i instancyjną.

Art. 19 kpa „organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej”.

Każda zmiana kompetencji wymaga upoważnienia ustawowego.

Zasada rozdzielności kompetencyjnej organów - przepisy prawa jednoznacznie określają zakres kompetencji, aby umożliwić precyzyjne rozdzielenie działań
Zasada optymalnej pojemności i kompetencyjności organu - struktura organizacyjna rodzaj i ilość spraw przypisanych do danego organu muszą być nałożone tak

11) Dualizm i monizm w administracji

Dualistyczna administracja to kategoria konstytucyjna. Konstytucja z 1997 zawiera postanowienia dotyczące administracji rządowej i samorządu terytorialnego przyjmując domniemanie kompetencji samorządu. W dualistycznej koncepcji administracji istnieje system decentralistycznych powiązań między jej poszczególnymi elementami. Powiązania te mają zapewnić działanie samorządu terytorialnego (nadzór prawny).

Monizm - zasada określa typ układu organizacyjnego opartego na idei jedno-podmiotowości. Na terenie całego kraju działa administracja będąca emanacją „jednolitej władzy”.

12) Zasada zespolenia administracyjnego

Jest to reguła określająca sposób organizacji administracji na szczeblach terenowych. Zgodnie z tą zasadą kompetencje rozdzielone wedle zasady resortowości na szczeblu centralnym powinny być skupione w ręku jednego organu na szczeblu terenowym. W Polsce zasada zespolenia ma miejsce w przypadku wojewody i starosty, którzy zgodnie z ustawami ustrojowymi zespalają w jednym urzędzie pod swoim zwierzchnictwem służby, inspekcje i straże.

13) Zasada sprawności działań administracji (zasada efektywności)

Wszelkie działania są sprawne, gdy prowadzą do osiągnięcia zamierzonego celu przy możliwie najmniejszych środkach. Zasada efektywności wprowadza normatywny obowiązek sprawnego działania organów administracji. Cechy działania sprawnego:

Skuteczność - działanie celowe, nastawione na osiągnięcie zamierzonego celu
Korzystność - gdy cenność wyniku użytecznego jest większa niż koszty
Ekonomiczność - wartość relacji między cennością wyniku użytecznego a cennością kosztów jest większa od jednego.

Zadania mogą być korzystne i ekonomiczne dodatnio, ujemnie i obojętnie.

Powiązania organizacyjne i powiązania funkcjonalne w administracji publicznej

Powiązania organizacyjne to taki układ zależności między jednostkami organizacyjnymi, który jest warunkiem spójności i jednolitości struktury organów. Składają się na nie łącznie dwa podstawowe elementy:

Bezpośredni, decydujący wpływ jednostki wyższego szczebla na obsadę personalną jednostki organizacyjnej niższego szczebla
Celowość jako uprawnione kryterium oceny działania jednostki organizacyjnej szczebla niższego

Powiązania funkcjonalne oznaczają wszystkie zależności prawne między podmiotami administracji publicznej nie mające charakteru organizacyjnego, które występują w systemie prawnym ze względu na proces organizowania działalności podjętej w celu realizacji ustawowo określonych zadań publicznych.

Stosunki pomiędzy podmiotami administrującymi mogą być oparte na kierownictwie, nadzorze, kontroli, koordynacji i współdziałaniu.

Kierownictwo - istota kierownictwa obejmuje pełną ocenę jednostki kierowanej, w tym warunki, sposób i treść działania podmiotu kierowanego. Organ kierujący może używać wszelkich środków w celu oddziaływania na postępowanie jednostki kierowanej. Obejmuje ono kompetencje do sprawowania nadzoru, kontroli, koordynacji oraz kompetencje do kształtowania struktury organizacyjnej podmiotu podległego, ustalania zadań i określania sposobu ich realizacji. Organ kierujący ponosi pełną odpowiedzialność za sposób i efekty działania podmiotu kierowanego. Kierownictwo jest charakterystyczne dla administracji scentralizowanej.

Nadzór - zespół kompetencji do kontroli treści działania i jego skutków na podstawie kryterium legalności (czasem rozszerzone o kryteria: celowości, rzetelności, gospodarności) oraz usuwania rozbieżności pomiędzy stanem pożądanym a rzeczywistym. Podmioty nadzorowane z mocy prawa uzyskują samodzielność i odpowiadają prawnie za podjęte przez siebie działania. Organ nadzorujący odpowiada za wykonanie zadań nadzorczych. Może on stosować tylko takie środki, jakie przyznaje mu ustawa. Środki nadzoru dzielą się na:

środki oddziaływania merytorycznego (uchylenie rozstrzygnięcia, zawieszenie jego wykonania, zgłoszenie sprzeciwu)
środki nadzoru personalnego (np. zawieszenie organu w czynnościach). Nadzór jest charakterystyczny dla administracji zdecentralizowanej.

Wg innego podziału środki nadzoru dzielimy na:

Środki nadzoru represyjnego - stosowane w przypadku naruszenia prawa, w jego następstwie. Zalicza się do nich:

Żądanie informacji przez organ nadzoru o wszystkich sprawach poddanych nadzorowi
Uchylenie przez organ nadzoru aktu prawnego naruszającego prawo, bądź żądanie uchylenia takiego aktu przez organ, który go wydał
Zarządzenie, by organ nadzorowany wykonał ciążący na nim obowiązek w określonym terminie
Zarządzenie zastępcze - jeżeli organ nadzorowany nie wykonuje swojego obowiązku
Ustanowienie organu komisarycznego, który działa w miejsce organu właściwego na koszt instytucji nadzorowanej

Środki nadzoru prewencyjnego:

Uzgodnienie aktu organu nadzorowanego z organem nadzoru
Zatwierdzenie aktu prawnego organu nadzorowanego przez organ nadzoru
Ustalenie budżetu jednostki nadzorowanej przez organ nadzoru, jeśli jednostka nadzorowana nie uchwali budżetu w określonym prawem terminie

Kontrola (lustracja, wizytacja, rewizja)- element kierownictwa i nadzoru, ale może też występować samodzielnie. Jest to prawne upoważnienie organu kontrolującego do oceny działania podejmowanego prze organ kontrolowany. Organ kontrolujący nie ma zwykle możliwości wpływania na działalność organów kontrolowanych, kieruje on tylko do nich wyniki kontroli, wraz z wnioskami pokontrolnymi. Przepisy prawa określają zakres kontroli, jej kryteria, sposób, skutki i procedury weryfikacji kontroli.

Koordynacja - polega na harmonizowaniu i ujednolicaniu działań różnych podmiotów administrujących bez względu na łączący je układ organizacyjny. Organ koordynujący ma możliwość oddziaływania na jednostki koordynowane przy użyciu różnego rodzaju środków w celu zharmonizowania ich działalności, nie odpowiada za działania organów koordynowanych i nie może zmusić danego podmiotu do ich wykonania.

Współdziałania - więź łącząca podmioty niezależne (brak organizacyjnego podporządkowania między podmiotami).

Obligatoryjne - gdy przepisy prawa nakładają obowiązek współdziałania określonych podmiotów w określonych dziedzinach
Fakultatywne - gdy prawo przewiduje możliwość współdziałania określonych podmiotów we wskazanych sprawach

Podmioty współdziałające dokonują wspólnej oceny stanu faktycznego, uzgadniają działania służące wspólnej realizacji konkretnych celów, zawierają porozumienia. Współdziałające podmioty odpowiadają prawnie za treść działań i ich skutki.

Nadzór administracji, istota, rola, rodzaje.

Nadzór administracji - istota, rola, rodzaje

- funkcja organów administracyjnych, która obejmuje prawo kontroli oraz możliwość wpływania na organy i instytucje nadzorowane za pośrednictwem środków prawnie określonych; odpowiedzialność ponosi nadzorujący

- kontrola oraz możność podjęcia prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego lub możność bezpośredniego wzruszenia (uchylenia, stwierdzenia nieważności) jego aktów. Organ nadzorujący jest wyposażony przez prawo w środki wiążącego oddziaływania na postępowanie organu nadzorowanego, a ponadto możliwość wiążącego wpływania na podmioty nadzorowane.

*kontrola - prawo organu kontrolującego do sprawdzania działalności innych organów czy jednostek organizacyjnych i oceniania prawidłowości ich działalności, przyrównanie do jakiś wzorców.

- przy nadzorze wolno stosować środki nadzoru przewidziane przez prawo i tylko w przypadkach przewidzianych przez przepisy prawne.

Rola:

Dopuszczenie przez przepisy prawa stosowania tylko określonych środków nadzoru i tylko w przypadkach przewidzianych przez prawo tworzy samodzielność organów administrujących, tworzy decentralizację administracji
Zagwarantowanie jedności kierunku działania organów administrujących (w przypadku decentralizacji)
Wyeliminowanie z obrotu prawnego aktów sprzecznych z prawem (zgodnie z zasadą praworządności)

Rodzaje:

Środki nadzoru represyjnego - mogą być zastosowane w przypadku naruszenia prawa:

Żądanie informacji przez organ nadzoru o wszystkich sprawach poddanych nadzorowi
Uchylenie przez organ nadzoru aktu prawnego naruszającego prawo bądź prawo żądania uchylenia takiego aktu przez organ, który akt wydał
Zarządzenie - organ nadzoru może zarządzić, aby organ nadzorowany wykonał ciążący na nim obowiązek w wyznaczonym terminie
Zarządzenie zastępcze - jeśli organ nadzorowany nie wypełnia ciążącego na nim obowiązku i nie wykonuje zarządzenia organu nadzoru, to wtedy organ nadzorczy może być uprawniony do wydania zarządzenia zastępczego; w tym wypadku wykonanie obowiązku następuje na koszt organu nadzorowanego
Ustanowienie organu komisarycznego - jest to środek ostateczny, który stosuje się w przypadku odwołania czy rozwiązania organu kolegialnego bądź zawieszenia go w czynnościach. Organ komisaryczny działa w miejsce organu właściwego na koszt instytucji nadzorowanej.

Środki nadzoru prewencyjnego:

Uzgodnienie aktu organu nadzorowanego z organem nadzoru (np. uzgodnienie statutu województwa z premierem)
Zatwierdzenie aktu prawnego organu nadzorowanego przez organ nadzorczy
Ustalenie budżetu jednostki nadzorowanej przez organ nadzoru, jeśli jednostka nadzorowana nie uchwaliła budżetu w określonym prawem terminie
Środki nadzoru merytorycznego:

Środki nadzoru personalnego

Kontrola w administracji: istota, rola, rodzaje, kryteria.

Kontrola -to porównywanie tego co jest z tym co powinno być.

Istotą kontroli jest obserwowanie określonych zjawisk, analizowania ich charakteru oraz przedstawianie wniosków i propozycji organowi nadrzędnemu nad jednostką kontrolowaną. Kontrola jest też jednym z czynników wpływających w sposób istotny na jakość administracji .Jest ona trwałym już elementem sprawowania adm. publicznej. Kontrola ma charakter władczy w tym znaczeniu, że podmiot kontrolowany nie może się od kontroli uchylić, natomiast zastosowanie środków władczych w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości nie należy do organu kontrolującego lecz do nadzoru.

Kontroli nadaje się niekiedy nazwy szczególne wynikające z trybu wykonywania działań adm. do tego rodzaju kontroli S. Jędrzejewski i H. Nowicki zaliczają;

Inspekcję - kontrolę wykonywaną w drodze bezpośredniej obserwacji zachowania się podmiotu kontrolowanego czy przebiegu i efektów jego działania.
Lustrację -różni się od inspekcji tym ,że przedmiotem oceny nie jest zachowanie się ( działanie) podmiotu kontrolowanego, ile stan rzeczywisty badanego przedmiotu
Rewizje- najczęściej kontrola finansową, która polega na sprawdzeniu stanu faktycznego środków majątkowych jednostki kontrolowanej z ich dokumentacją oraz na ocenie prawidłowości dysponowania tymi środkami.
Wizytacja- zmierza do oceny kontrolowanej jednostki przez bezpośredni wgląd w jej działanie, w całokształt lub określoną część tego działania mająca prowadzić do sformułowania oceny realizacji przez jednostkę wizytowaną nałożonych na nią zadań.

Oprócz wymienionych form kontroli E. Ochendowski jako swoistą formę kontroli wymienia rozpatrywanie sprawozdań jednostki kontrolowanej.

Rola kontroli - Ze względu na różnorodność działalności administracji konieczne jest istnienie pewnego sytemu instytucji kontrolnych i zróżnicowanie form kontroli. Poszczególne instytucje muszą być wzajemnie do siebie dostosowane i powiązane. Według E. Ochendowskiego rolę adm. można określić jako wtórną. Pierwotną jest bowiem sama bezpośrednia działalność administracji publicznej. Zadaniem kontroli jest zapobieganie błędom w działaniu administracji .Wykonywanie kontroli powinno być proporcjonalne do rozmiarów działania administracji, wtórna rola kontroli zaś powinna być dostosowana do pierwotnej działalności administracji publicznej. Kontrola administracji jest niezbędna. Przy kształtowaniu systemu kontroli trzeba ustalić, jakimi środkami będą się posługiwać instytucje kontrolne, w jaki sposób ma być przeprowadzana kontrola i jak często, i w jakim zakresie jednostki organizacyjne mają być kontrolowane. Zakres kontroli jest uwarunkowany jej celem. Kontrola nigdy nie może objąć całego procesu administrowania. Zawsze dotyczy jego fragmentu, fragmentu wskazanego przez obywatela bądź też fragmentu wybranego przez aparat kontrolny. Znaczna część czynności administracyjnych pozostaje jednak poza sferą bezpośredniego zainteresowania organu kontrolującego, nie pozostaje jednak poza wpływem oddziaływania kontrolnego

Rodzaje kontroli- Można dokonać różnych podziałów kontroli w zależności od przyjętych kryteriów klasyfikacyjnych którymi są ;

Zakres kontroli

Kontrola zupełna - obejmuje całokształt działania kontrolowanego organu : zakres jego kompetencji, sposób realizowania zadań, przestrzeganie przepisów prawa, dyscypliny budżetowej, legalności itd.
Kontrola ograniczona- organ kontrolny nie może objąć kontrolną całokształtu działalności kontrolowanego organu.

Etap kontroli

Kontrola wstępna - wiąże się z określonymi obowiązkami kontrolowanego organu. Organ ten ma obowiązek przedstawiania organowi kontrolującemu do wglądu dokumentację działania jeszcze przed rozpoczęciem oraz obowiązek zawiadomienia organu kontrolnego o zamiarze podjęcia działania. Taka kontrola komplikuje tok administrowania, opóźnia działanie administracji do czasu przeprowadzenia kontroli zamierzeń przez organ kontrolujący, zmniejsza odpowiedzialność organu administracyjnego za efekty jego działania, gdyż odpowiedzialność za podjęte działania rozdziela między organ kontrolujący a organ kontrolowany;
Kontrola faktyczna - ma szersze zastosowanie, może być wykonywana przez nadrzędne organy administrujące tego samego resortu bądź też specjalne organy kontroli. Kontrola ta jest wykonywana w czasie trwania działania; jest kontrolą towarzyszącą procesowi działania. Kontrolę faktyczną wykonują dość liczne organy, nie spełniające funkcji nadzoru wobec podmiotu kontrolowanego;
Kontrola następcza - jest najbardziej typową, najczęściej spotykaną i najbardziej efektywną formą kontroli. Kontrola ta koncentruje się na etapach działania, które zostały już zakończone. Na podstawie wyników kontroli organ kontrolny może zająć stanowisko co do organu kontrolowanego na przyszłość.

Usytuowanie organu kontrolującego względem kontrolującego

Kontrola zewnętrza -wykonują ją osoby fizyczne i prawne oraz inne jednostki organizacyjne, niepaństwowe i państwowe. Wśród tych ostatnich są też organy państwowe, dla niektórych z nich kontrola jest funkcja podstawową np. dla NIK. Osoby fizyczne oraz organizacje społeczne wykonują kontrole na podstawie zwyczaju lub przepisów prawnych. Pozostałe jednostki organizacyjne przeprowadzają ją na podstawie aktualnych przepisów prawnych.
Kontrola wewnętrzna - wykonywana przez pracownika, wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub inny podmiot należący do systemu jednostek organizacyjnych administracji. Kontrola wykonywana przez pracownika może Mie charakter samokontroli oraz stanowi kontrolę pracy innych pracowników. Kontrola innych pracowników może wiązać się z zajmowaniem stanowiska pracy kierowniczej w danym urzędzie, bądź wynikać z upoważnienia zawartego w regulaminie albo z indywidualnego upoważnienia wydanego przez kierownika urzędu wydanego na podstawie przepisów prawnych. Do kontroli pracy pracowników może być powołana także odrębna jednostka organizacyjna tego urzędu.

Kontrolę zewnętrzną podzielić można na ;

Kontrola niepaństwowa - którą sprawują organy nie należące do administracji rządowej.
Kontrola państwowa- którą sprawują organy i instytucje państwowe tj.:

Sejm RP
Prezydent RP
Najwyższa Izba Kontroli (NIK)
Państwowa Inspekcja pracy (PIP)
Urząd Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobistych
Trybunał Konstytucyjny
Trybunał Stanu
Rzecznik Praw Obywatelskich
Sądy

Sąd powszechny
Sąd administracyjny
Sąd ubezpieczeniowy
Sąd ochrony konkurencji i konsumentów
Pozostałe sądy kontrolują administrację okazjonalnie

Kontrola wewnętrzna

Możemy podzielić na;

Kontrolę funkcjonalną - to kontrola związana z funkcją, stanowiskiem kierowniczym w jednostce, do której obowiązków należą czynności kontrolne, np główny księgowy jednostki ma szerokie obowiązki kontrolne.
Kontrolę instytucjonalną - to kontrola prowadzona przez specjalne, wyodrębnione organy kontroli, np. w urzędach wojewódzkich- wydziały kontroli, w ministerstwach- departamenty

Ze względu na rzeczowy i terenowy zasięg tej kontroli na kontrolę :

Kontrola międzyresortowa - wykonywana przez specjalistyczne jednostki instytucjonalnej kontroli zawodowej i niektóre instytucje specjalnie do tego powołane,
Kontrola wewnątrzresortowa - wykonywana przez upoważnionych pracowników, wszystkich kierowników i głównego księgowego.

Kontrola niezawodowa ( społeczna) - nazywamy kontrolę sprawowaną przez osoby fizyczne, organizacje społeczne, a także organy państwowe, jeżeli w skład ich wchodzą przedstawiciele społeczeństwa wykonujący swoje funkcje niezawodowo.

Kryterium kontroli

Przedmiotem kontroli może być zarówno struktura organizacyjna administracji, jak i jej działalność . Jeżeli kontrola ma spełniać swoje zadanie to nie tylko ma wykrywać błędy ale wskazywać również źródła i przyczyny ich powstawania. Kryterium które rzutują na wyniki działalności administracyjnej przy wykonaniu kontroli są;

Legalność
Celowość
Rzetelność
Gospodarność
Uwzględniania interes społeczny
Uwzględnia interes indywidualny
Zgodności z polityką rządu
Inne kryteria szczegółowe

Przez kryterium legalności należy rozumieć treść wszystkich uwarunkowań , wymogów i wszystkich nakazanych zachowań określonych w normach obowiązujących podmiot kontrolowany podczas podejmowania przezeń czynności objętych kontrolą realną bądź potencjalną to jest w normach prawa materialnego, ustrojowego i procesowego zawartych w aktach normatywnych, jak też i w aktach prawa wewnętrznego w zakresie , w którym regulują one działalność podmiotu kontrolowanego jako przedmiotu podległego organizacyjnie.

Kryterium celowości obejmuje ocenę podejmowania działań niezbędnych do osiągnięcia bezpośrednio lub pośrednio zamierzonego efektu, zarówno całościowego jak i cząstkowego. Chodzi tu o podejmowanie decyzji, bez których pełna realizacja celu nie byłaby możliwa.

Kryterium rzetelności oznacza w systemie wymogów formułowanych dla tego pojęcia a obrazujących w języku polskim wskazania należytej staranności, dobrej woli, a także działanie zgodne z najlepszą wiedzą w wykonaniu powierzonych czynności; oznacza także uczciwość, solidarność, wiarygodność.

Kryterium gospodarności odnosi się do oceny decyzji , które w warunkach ograniczoności środków umożliwiają osiągnięcie maksymalnych, możliwych efektów, a jednocześnie oznaczają minimalizacje strat, pełne realizowanie zadań publicznych przy nakładzie minimalnych ale wystarczających środków finansowych, rzeczowych i organizacyjnych.

Całość kryteriów podporządkowane jest kryterium legalności .Oznacza to, że można je uwzględniać jedynie w ramach obowiązującego prawa, bo choć są to kryteria szczególne, nie mogą być sprzeczne z prawem.

Cechy kontroli- Kontrola powinna być bezstronna. Ocena kontrolowanej działalności powinna być w pełni obiektywna. Bezstronność kontroli jest wtedy zapewniona, gdy organ kontrolujący nie jest powiązany z jednostka kontrolowaną stosunkiem nadzoru, gdy nie ponosi za jej działalność odpowiedzialności. Bezstronność kontroli uzyskuje się przez nie obciążenie organu kontrolującego odpowiedzialnością za działalność jednostek kontrolowanych, uniezależnienie jednostek kontrolujących od administracji. 2) Kontrola powinna być fachowa. Fachowość należy rozumieć jako zdolność oceny działalności jednostki kontrolowanej z określonego punktu widzenia. Kontroler powinien być wybitnym znawcą badanej działalności administracji, znawcą zagadnień, które ma oceniać. Musi znać dobrze kryteria, którymi ma się posługiwać przy wykonywaniu kontroli, powinien zakresem wiedzy i doświadczenia przewyższać tych, których działalność ma kontrolować. 3) Kontrola powinna być efektywna. Jej zadaniem jest ocena prawidłowości działania adm., ujawnienie w tym działaniu błędów i wad, wskazanie źródeł ich powstawania. Efektywność kontroli oznacza więc należyte wykorzystanie wyników kontroli dla poprawy działalności adm. W efektywności można zwrócić uwagę również na: możliwie najniższe nakłady przeznaczone na kontrolę (oszczędność), możliwie najlepsze wyniki kontroli (skuteczność), możliwie najlepszy stosunek między nakładami a wynikami (można to określić jako efektywność kontroli). Produktywność- kontrola, która przy ograniczeniu nakładów osiąga jak najlepsze wyniki.

Stahl wyróżnia kontrolę:

1) wewnętrzną i zewnętrzną

2) wstępną, faktyczną, następną

3) inspekcję, lustrację, rewizję, wizytację

4) wykonywaną przez parlament i Prezydenta, wykonywaną przez organy

niezawizłe, społeczną, wewnątrzadministracyjną

Podział terytorialny.

„Podział terytorialny” i „podział administracyjny” używa się zamiennie. Użycie pojęcia „podział administracyjny” wskazuje, że chodzi o dokonanie podziału terytorialnego państwa dla wykonywania administracji publicznej. Jednakże terytorium państwa dzielone jest nie tylko dla celów wykonywania administracji publicznej, ale również dla celów sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Przy użyciu pojęcia ,,podział terytorialny” chodzi o podział dokonany tylko dla celów administracji publicznej.

Podział terytorialny- względnie trwałe rozczłonkowanie przestrzeni państwa dokonywane dla pewnej grupy lub określonych tylko jednostek organizacyjnych państwa lub jednostek niepaństwowych, wszakże wykonujących zadania państwowe.

Wyróżnia się trzy rodzaje podziału terytorialnego:

1) Podział zasadniczy- tworzony jest dla organów terenowych o kompetencjach ogólnych, posiadających podstawowe znaczenie dla danej jednostki podziału, a więc u nas dla terenowych organów rządowej administracji ogólnej i jednostek samorządu terytorialnego.

2) Podział pomocniczy- podział, który dokonywany jest dla organów o charakterze pomocniczym w stosunku do organów o podstawowym znaczeniu; np. podział gminy na sołectwa.

3) Podział specjalny- podział dokonywany dla wykonywania takich zadań państwa, których wykonywanie w ramach podziału zasadniczego jest z różnych względów mało celowe; np. specjalny podział terytorialny dla wykonywania administracji górniczej, uwzględniający intensywność występowania kopalni na poszczególnych obszarach państwa.

Rejonizacja- jest następstwem wyznaczania dla poszczególnych instytucji lub organizacji wykonujących w formach niewładczych zadania produkcyjno-usługowe, kulturalne, oświatowe obszaru działania, który nie pokrywa się z jednostkami zasadniczego i specjalnego podziału terytorium państwa.(jej przedmiotem jest obszar mniejszy niż województwo).

Regionalizacja-jej przedmiotem są obszary większe niż województwo. (kilka województw)

01.01.1999r. wprowadzono zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny. Jednostkami zasadniczego podziału terytorialnego są:

* gminy,

* powiaty,

* województwa (16)

Podział pomocniczy. Jednostkami pomocniczymi są sołectwa na wsi, a w mieście- dzielnice i osiedla. Jednostki te pozostają do decyzji rad gmin. Sołectwa, dzielnice i osiedla nie posiadają osobowości prawnej i własnego majątku. Organizacja i zakres działania jednostek pomocniczych określa rada gminy oddzielnym statutem.

Podział specjalny. Dla potrzeb określonych dziedzin administracji publicznej albo w innych uzasadnionych społecznie celach ustawy szczególne mogą przewidywać dokonanie terytorialnego podziału specjalnego.

Ustawą z 5 czerwca 1998r. o administracji rządowej w województwie utworzono wojewódzką administrację zespoloną, którą stanowią: wojewoda i kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży. Ustanowienie organów administracji niezespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.

Ewolucja, czynniki kształtujące podział terytorialny.

Prawne formy działa Ewolucja podziału terytorialnego:

Okres zaborów.

Ziemie polskie pod zaborem rosyjskim były podzielone na gubernie, w których skład wchodziły bezpośrednio powiaty i większe miasta. Powiaty składały się z gmin wiejskich i mniejszych miast. Gmina wiejska była jednostka dużą pod względem obszaru, składała się z większej liczby wsi. Miast było mało.

Ziemie pod zaborem pruskim były podzielone prowincje, rejencje, powiaty ziemskie i miejskie (tzw. miasta wydzielone z powiatu). Powiaty ziemskie dzieliły się na gminy wiejskie, obszary dworskie i miasta nie wydzielone z powiatów.

Ziemie w zaborze austriackim- kraj Galicji, który dzielił się na powiaty i dwa miasta wchodzące w skład powiatów. Powiaty dzieliły się na miasta, gminy wiejskie i obszary dworskie.

Okres dwudziestolecia międzywojennego.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918r. podzielono terytorium państwa na 17 województw, w tym jedno grodzkie (m.st. Warszawa) i jedno autonomiczne (woj. śląskie). Konstytucja marcowa z 1921 r. ustaliła jednolity podział na województwa, powiaty, gminy miejskie oraz wiejskie.

Okres po II wojnie światowej.

W wyniku II wojny światowej powierzchnia polski zmniejszyła się o 77000 km2. Odpadło 7 województw. W 1944r. z części województwa lwowskiego i krakowskiego utworzono województwo rzeszowskie. Obszar odzyskanych ziem został podzielony na 4 województwa (gdańskie, szczecińskie, olsztyńskie i wrocławskie) i częściowo włączony do istniejących województw. W 1950r. na ziemiach zachodnich utworzono 3 nowe województwa: koszalińskie, opolskie i zielonogórskie. W ten sposób ukształtował się istniejący do 1975r. podział państwa na 17województw i 5 miast wyłączonych z województw. Od 1 stycznia 1973r. przywrócono gminę jako jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego. Z dniem 1.06.1975r. dokonano podziału kraju na 49 województw i stan ten utrzymano do 31.12.1998r.

Podział terytorialny jest z reguły podziałem wielostopniowym. W Polsce mieliśmy do 31 maja 1975r. podział trójstopniowy, gdyż terytorium państwa podzielone było na województwa, województwa - na powiaty, a powiaty - na gminy (w latach 1954-1972 na gromady). Od 1 czerwca 1975r. do 31 grudnia 1998r. istniał zasadniczy dwustopniowy podział terytorialny: na województwa i gminy. Z dniem 1 stycznia 1999r. został ponownie wprowadzony zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa. Jednostkami tego podziału są: gminy, powiaty i województwa.

Czynniki kształtujące podział terytorialny:

Ukształtowanie podziału terytorialnego w konkretnym państwie zależne jest od wielu czynników, takich jak:

właściwości geograficzne danego terytorium (niziny, rzeki),
stosunki komunikacyjne,
demograficzne,
narodowościowe,
historyczne,
wyznaniowe,
polityczne

Wpływ poszczególnych czynników na kształtowanie się podziału terytorialnego jest różny, a niektóre z tych czynników ulegają stopniowo, mniej lub bardziej szybko, zmianom. Zjawiskiem korzystnym jest jak najmniejsza liczba podziałów specjalnych i dostosowanie administracji specjalnej do podziału zasadniczego. Umożliwia to sprawniejsze wykonywanie funkcji koordynacyjnych przez terenowe organy administracji ogólnej w stosunku do jednostek organizacyjnych im nie podporządkowanych. Nie należy dzielić jednostek zasadniczego podziału między różne jednostki podziału specjalnego.

Prawne formy działania administracji m.in. akt administracyjny, akt normatywny, porozumienie, ugoda, zaświadczenie, polecenie służbowe.

A) Akt administracyjny

- to oparte na przepisach prawa administracyjnego (o randze ustawowej, lub na wyraźne upoważnienie z ustawy) władcze, jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej, określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie; tryb wydawania aktów administracyjnych to postępowanie administracyjne, szczegółowo uregulowane w kpa;

-cechy aktu administracyjnego:

*czynność oparta na przepisach prawa administracyjnego;

*władcze oświadczenie woli:

→oświadczenie woli - rozumienie cywilistyczne - przejaw woli, wyrażający zamiar wywołania skutku prawnego w postaci ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego;

→władczy - wydane w imieniu państwa i na jego rachunek, czyli skutki istnieją niezależnie od istnienia organu, który go wydał, a jego wykonanie jest zagwarantowane przez możliwość stosowania środków przymusu;

→skutki nie muszą mieć tylko charakteru administracyjnego, też np. cywilne w przypadku wywłaszczenia;

*wydany przez organy administracji i inne podmioty pełniące funkcję tych organów, np. zakłady administracyjne, organizacje społeczne, czy rzadziej organy przedsiębiorstw państwowych;

*cecha podwójnej konkretności - konkretna sytuacja i konkretna osoba

*domniemanie istnienia aktu administracyjnego poprzedzającego dokonanie czynności faktycznej;

*aktem administracyjnym jest również rozstrzygnięcie organów zakładów użyteczności publicznej dotyczące stosunków łączących zakład z użytkownikiem;

*forma aktu - pisemna albo ustna;

*podziały: normatywny i nienormatywny; władczy i niewładczy; oświadczenie wiedzy i woli (zaświadczenia i akty administracyjne; informacja urzędowa i tzw. przyrzeczenie administracyjne)

Rodzaje aktów administracyjnych

-akty wewnętrzne i zewnętrzne:

*akty wewnętrzne - akty wydawane w sferze wewnętrznej administracji;

→nie wymagają żadnej szczególnej podstawy prawnej, wystarcza ogólne upoważnienie do kierowania podmiotami będącymi adresatami aktu;

→brak procedury ich wydawania (nie stosuje się kpa);

→sankcje - tylko porządkowe i dyscyplinarne;

→nie są nimi akty kierowane do pracowników, które wykraczają poza zakres podległości służbowej, np. nawiązanie lub rozwiązanie stosunku pracy bądź zmiana tego stosunku;

*akty zewnętrzne - to akty kierowane do wszystkich innych podmiotów, tj. do obywateli i ich organizacji, oraz organów administracji niepodległych organizacyjnie wydającemu akt;

→typowy akt to decyzja administracyjna:

tylko wyraźnie przewidziana przez prawodawcę poprzez podanie nazwy decyzja czy odpowiedni opis;

organ musi podjąć działanie w formie decyzji zawsze, gdy załatwia sprawę administracyjną co do istoty w całości albo w części;

wyczerpująco unormowana - podstawą prawną decyzji może być tylko przepis prawa powszechnie obowiązującego

→istnieją też inne akty zewnętrzne, nie będące decyzją wg kpa, mogą być wydawane w różnych formach co ma odbicie w ich nazewnictwie oraz treści → pewne rozstrzygnięcia zapadają w sferze:

reglamentacji (inaczej policji administracyjnej) = tzw. policyjne działania administracji → wprowadzają nakazy, zakazy, obowiązki lub uprawnienia w sferze ściśle reglamentowanej przez administrację (pozwolenia, zezwolenia, decyzje), np. pozwolenie budowlane

organizatorskiej administracji publicznej → nadają uprawnienia osobom fizycznym lub prawnym do wykonywania określonej działalności produkcyjnej lub usługowej albo upoważniają do wykonywania określonych czynności, uzależniając to od posiadania przez zainteresowanego określonych prawem kwalifikacji zawodowych (koncesje i licencje), np. koncesja na wydobywanie kopalin podległych prawu górniczemu,

-akty deklaratoryjne i konstytutywne:

*akty deklaratoryjne → nie tworzą nowych sytuacji prawnych, lecz stwierdzają ich powstanie z mocy samego prawa, organ orzekający jedynie stwierdza, czy zaistniał wymagany stan rzeczy by powstało określone uprawnienie, dlatego wywołują skutki prawne wstecz (ex tunc) i z reguły nazywane są orzeczeniami, ze względu na podobieństwo do orzeczeń cywilnych (o ustalenie prawa);

→stwarza nową sytuację prawną w zakresie prawa procesowego, nie materialnego, tzn. dopiero od wydania aktu strona może skutecznie powoływać się na swoje prawo;

*akty konstytutywne → tworzą, znoszą lub zmieniają stosunki prawne i wywołują skutki prawne od chwili ich wydania (ex nunc);

→akty wydawane w ramach uznania administracyjnego (tzw. akty swobodne);

→ma pewne elementy deklaratoryjne - stwierdzenie dotyczące sytuacji, która już zaistniała i która uzasadnia wkroczenie organu administracji do sprawy.

*akty deklaratoryjne mogą uzyskać cechę prawomocności materialnej, której nie mają akty konstytutywne =stan prawny stwierdzony aktem deklaratoryjnym nie może być zmieniony poprzez wzruszenie samego aktu np. z przyczyn proceduralnych, ma moc prawną dopóki obowiązuje przepis, na mocy którego go wydano, natomiast wzruszenie aktu konstytutywnego powoduje zmianę stanu prawnego, którego on dotyczy, stąd może być prawomocny tylko formalnie;

-akty zależne od woli adresata (akty dwustronne) i akty od niego niezależne (akty jednostronne):

*akty zależne od woli adresata → do ich wydania konieczny jest uprzedni wniosek adresata o wydanie aktu (konieczna jego zgoda), z reguły przyznającego pewne uprawnienie i od uznania strony zależy czy będzie z niego korzystała, czy się jego zrzeknie (nie zawsze może, np. nazwisko), np. .zezwolenie na wykonywanie pewnego zawodu

*akty niezależne od woli strony → wydawane z urzędu, choć też na wniosek strony lub innej osoby, ale wniosek nie jest niezbędny. Z reguły nałożenie obowiązków; np. decyzja wywłaszczeniowa

-akty wywołujące skutki cywilnoprawne i akty niewywołujące takich skutków

*akty o pośrednim skutku w prawie cywilnym - gdy stanowią przesłankę dokonania czynności cywilnoprawnej (np. warunek umowy)

→co gdy akt będący podstawą zostanie uchylony lub uznany za wadliwy → brak jednolitego stanowiska, ale dominuje pogląd, iż nie wpływa na ważność późniejszej czynności prawnej, ale przesłanki powodujące wadliwość decyzji mogą stanowić podstawę do uchylenia się od skutków złożonych oświadczeń woli;

-akty regulujące sytuację prawną osób i akty regulujące sytuację prawną rzeczy:

*wszystkie akty administracyjne regulują sytuację osób fizycznych, prawnych i ułomnych, a zasadą jest, że praw tych nie można przenieść na inne osoby;

*możliwe powiązanie praw z danego aktu administracyjnego adresowanego do konkretnego podmiotu z rzeczą, wtedy przechodzą one na nabywcę rzeczy,

-akty związane i tzw. swobodne (wydawane na zasadzie uznania administracyjnego):

*kryterium - swoboda organu administracji przy wydawaniu aktu wynikająca z instytucji uznania administracyjnego;

*podlegają kontroli sądowej z punktu widzenia legalności, organ kontrolujący (czyli NSA) musi rozważyć również czy organ administracji nie przekroczył dopuszczalnej granicy swobody interpretacji i czy nie nosi ona cech dowolności na tle konkretnego stanu faktycznego;

B) Akt normatywny:

-to władcze rozstrzygnięcie organu władzy publicznej zawierające normy postępowania skierowanie do ogólnie określonego adresata w abstrakcyjnie określonej sytuacji, choć możliwe jest jednorazowe określenie sytuacji, np. gmina nakazuje opuszczenie terenów zagrożonych powodzią;

-brak powszechnie obowiązujących przepisów proceduralnych dotyczących tworzenia prawa przez administrację;

C) Porozumienie:

-należy do niewładczych form działania administracji i jest dwustronną lub wielostronną czynnością z zakresu prawa administracyjnego, dokonaną przez podmioty wykonujące administrację publiczną, a dochodzącą do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów, opiera się na zasadzie równości podmiotów niepowiązanych węzłami podległości organizacyjnej lub służbowej;

*przedmiot porozumień → zobowiązania dotyczące realizacji zadań ze sfery administracji publicznej;

*na podstawie porozumień powstają stosunki administracyjnoprawne, ale oparte o zasadę równości podmiotów;

*albo wspólne wykonanie zadań albo przeniesienie pewnych zadań z jednego podmiotu na drugi - szeroko rozumiana współpraca wewnątrz administracji lub z innymi organizacjami społecznymi lub spółdzielczymi (ale przynajmniej jedna strona musi mieć funkcję administracji publicznej) dlatego porozumienia nie są czynnościami wewnętrznymi, gdyż w ich wyniku może nastąpić albo przeniesienie kompetencji (co wymaga wyraźnego upoważnienia ustawowego), albo zobowiązanie do określonego wykonywania kompetencji;

*zakres objęty porozumieniem musi leżeć w zakresie samodzielnego decydowania stron;

*w doktrynie powszechnie przyjęta moc wiążąca porozumień, ale w przepisach rzadko uregulowane, a co za tym idzie brak uregulowań dotyczącego rozwiązywania sporów między stronami;

-przykłady:

*porozumienia międzygminne zawierane przez gminy w sprawie powierzenia jednej z nich określonych zadań publicznych;

*porozumienie o wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej pomiędzy gminą a wojewodą, dot. przejęcia przez gminę zadań należących do kompetencji administracji rządowej i o zapewnieniu na nie środków;

-nie jest porozumieniem uzgodnienie treści aktu administracyjnego przed jego wydaniem (np. gdy przepis wymaga by przepis był wydany w porozumieniu z innym organem);

D) Ugoda

-to pisemne porozumienie zawarte między stronami postępowania administracyjnego przed organem I lub II instancji, przed którym toczy się postępowanie administracyjne i zatwierdzonym przez ten organ po skontrolowaniu jego prawidłowości;

*przesłanka dopuszczalności - charakter sporny sprawy, która jest w toku, a ugoda ma przyspieszyć lub uprościć rozwiązanie, przy czym żaden przepis prawa nie może stać temu na przeszkodzie;

*strony mają prawo, a nie obowiązek do zawarcia ugody, a jedynie urzędnik ma obowiązek nakłaniania stron do ugody, co wynika z zasady ogólnej polubownego załatwiania spraw spornych;

*termin do zawarcia ugody to tzw. termin wyznaczony, tj. jego długość jest określona przez organ → w razie nie dotrzymania terminu, lub w razie nie podjęcia rokowań do ugody, lub jej niewypełnienia organ załatwia sprawę w formie decyzji;

*wymogi formalne - oznaczenie organu i stron, data, przedmiot i treść ugody, wzmianka o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron i upoważnionego pracownika organu;

*zatwierdzenie ugody przez organ w formie postanowienia, gdy jest zgodna z prawem, interesem społecznym, ze słusznym interesem stron oraz uwzględnia stanowisko organu → skutki prawne jak decyzja i podlega egzekucji administracyjnej;

→w razie zaistnienia sprzeczności z w/w przesłankami organ odmawia zatwierdzenia (postanowieniem), co ma charakter rozstrzygnięcia incydentalnego (nie ma charakteru decyzji adm.) i jest etapem poprzedzającym wydanie w sprawie decyzji administracyjnej;

→oba w/w postanowienia można skarżyć w drodze zażalenia oraz skargi na postanowienie do sądu administracyjnego;

*ugoda daje stronom możliwość wpłynięcia na ukształtowanie swoich obowiązków i uprawnień, w zakresie regulowanym przez administrację, ale te prawa i obowiązki mają moc prawną z mocy woli organu, a nie woli stron

*2 elementy konieczne to porozumienie stron w kwestiach spornych oraz zatwierdzenie tego porozumienia przez organ, przed którym toczy się postępowanie;

E) Zaświadczenia

stanowią pewne poświadczenia istnienia pewnego stanu faktycznego lub prawnego, ale samo w sobie skutków prawnych nie rodzące. Przykład : zaświadczenie może służyć do wydania aktu/ służy pomocniczo

F) Polecenie służbowe:

wiążąca dyrektywa ( nakaz ) określonego zachowania się
występuje w wewnętrznej sferze administracji - wydawane jest przez przełożonego podwładnemu
Polecenie służbowe jest formą działania jednostronną, władczą ( groźba sankcji dyscyplinarnych)
Podstawą prawną do wydawania poleceń służbowych stanowią przepisy o podległości służbowej
akt konkretny - adresat jest zawsze imiennie wskazanym pracownikiem
Treścią polecenia może być nakaz określonego wykonania, lub zaniechania w określonym czasie i miejscu
wiadomo kto ma polecenie wykonać, czego dotyczy i znany jest termin wykonania polecenia.
Polecenia nie są sformalizowane
Polecenie jest jednostkowe imienne.
Regułą jest obowiązek jego wykonania i podporządkowania się mu, chyba że :polecenie służbowe jest niezgodne z prawem pracownik powinien przedstawić przełożonemu swoje zastrzeżenia i w przypadku pisemnego potwierdzenia wykonać to polecenie. Pracownikowi ( adresatowi ) nie wolno wykonywać poleceń, które w jego przekonaniu groziłyby popełnieniem przestępstwa lub niepowetowanymi stratami.

Swobodne uznanie administracyjne.

Uznanie administracyjne.

Przez uznanie administracyjne rozumie się takie uregulowanie kompetencji organu administracji, że organ może rozstrzygnąć sprawę w różny sposób przy tym samym stanie faktycznymi każde rozstrzygnięcie sprawy jest legalne.

Przepisy ustanawiające uznanie mogą być sformułowane w różny sposób;

Mogą dokładnie określać stan faktyczny lecz nie wiązać obowiązku konkretnego działania ( przepisy posługują się wtedy sformułowaniem „organ może” )
Określenie działania administracji bez wskazania stanu faktycznego, kiedy działanie może być dokonane. W tym przypadku przepisy mówią, że organ coś ustala bez wskazywania jakie warunki muszą być spełnione , aby ten organ mógł ustalić. Oznacza to że organ może podejmować działania w każdym momencie, kiedy uzna to za stosowne.
Gdy przepisy prawne posługują się zwrotami nie ostrymi (np. Organ wydaje decyzje niezbędną dla interesu publicznego.)

Pojecie interesu jest trudne do sprecyzowania stąd organ administracyjny ma dużo swobody przy podejmowaniu decyzji. Taka sytuacja jest niekiedy określana mianem swobodnej oceny ( swoboda oceny stanu faktycznego)stąd też niektórzy autorzy nie jest zaliczana do uznania adm. Organ który ustalił stan faktyczny np. stwierdził ,że wymaga jego działania - musi podjąć to działanie, nie ma więc uznania co do podjęcia działania, a jest tylko pewien zakres swobody w ocenie stanu faktycznego określonego w hipotezie normy. Pewien margines swobody dają również terminy niedookreślne.

Uznanie stwarza administracji możliwość działania na własną odpowiedzialność, jakkolwiek na podstawie upoważnienia udzielonego przez ustawę. Zawsze administracja jest zobowiązana mieć „na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli”. Uznanie administracyjne ma zastosowanie przede wszystkim przy załatwianiu spraw indywidualnych, ale nie tylko. Cel uznania i trafność rozstrzygnięcia konkretnego przypadku wymagają szczegółowego wyważenia wszelkich argumentów przemawiających za, jak i przeciw określonemu rozstrzygnięciu. Uznanie nie oznacza dobrowolności organów adm. w decydowaniu, nie mogą one bowiem naruszać praw podmiotowych wynikających z innych przepisów czy rozstrzygnięć innych organów państwowych. Decyzje administracyjne oparte na uznaniu podlegają kontroli NSA

Z notatek

Uznanie administracji w znaczeniu wąskim

- sytuacja w której administracji zostaje przyznamy zakres dyskrecjonalności

Wg. Prof. Starościaka to sytuacja w której przepis prawy nie łączy się z pewnym stanem w sposób bezwzględny , wystąpienia określonych skutków, to organ adm. Jest prawnie powołany; czy i jakie skutki powinny następować

Uznanie adm. W znaczeniu szerokim

- dokonywanie interpretacji przez adm. pojęć nieostrych

Istota, rodzaje, struktury samorządu

Definicje samorządu terytorialnego:

Samorząd terytorialny jest organizacją mieszkańców określonego obszaru, którzy mają wspólne sprawy i interesy wynikające z sąsiedztwa.

J. Panejko - „oparta na przepisach ustawy zdecentralizowana administracja państwowa, wykonywana przez lokalne organy, niepodległe hierarchicznie innym organom i samodzielne w granicach ustawy i ogólnego porządku prawnego”

T. Bigo - „samorząd jest decentralizacją administracji publicznej, której samodzielnymi podmiotami są korporacje”

Istota samorządu:

Podmiot - mieszkańcy danego obszaru, zorganizowani z mocy ustawy w korporację prawa publicznego (związek publicznoprawny, wspólnota); są oni wyposażeni w osobowość prawną i odrębni prawne od państwa. Członkowstwo wynika z mocy prawa (charakter przymusowy) - osoby zamieszkujące na danym terenie i posiadające obywatelstwo. Członkowie nie są prawnie zobowiązani do aktywności w życiu publicznym. Władze pochodzą z wyborów i pozostają pod kontrolą społeczności lokalnej.
Przedmiot - administracja publiczna, zadania z zakresu administracji publicznej, przy wykonywaniu których mogą one korzystać ze środków prawnych przysługujących władzom publicznym (także o charakterze władczym), mają władztwo administracyjne
Sposób wykonywania administracji publicznej - za zasadach decentralizacji, względnej samodzielności (także finansowej) i niezależności od organów rządowych, pod nadzorem państwa. Samodzielność podlega ochronie ze strony niezawisłych sądów.

Rodzaje samorządu

Terytorialny (powszechny, komunalny) - obejmuje wszystkich mieszkańców danego obszaru
Specjalny - zawodowy, gospodarczy, wyznaniowy, narodowościowy

Struktura samorządu

W wyniku reformy z 1998 roku powstała trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego:

Gmina - art. 1. ustawy o samorządzie gminnym mówi, że mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową, przez gminę zaś należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice, osiedla i inne (np. położone na terenie gminy miasto). Organem właściwym do utworzenia jednostek pomocniczych gminy jest rada gminy po zasięgnięciu opinii mieszkańców gminy uchwala uchwałę. Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej ustala gmina w statucie gminy.
Miasta na prawach powiatu - należy przyjąć, iż są to gminy wyposażone ustawowo w prawo wykonywania zadań powiatu na zasadach, jakie przewidziała ustawa o samorządzie gminnym.
Powiat - art. 1 ustawy o samorządzie powiatowym mówi, że mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalna wspólnotę samorządową, przez powiat należy rozumieć lokalna wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.
Województwo - mieszkańcy województwa także tworzą z mocy prawa samorządową, regionalna wspólnotę. Jest ich 16.

Samorządy specjalne m.in. gospodarczy, zawodowy, pracowniczy, akademicki.

Samorząd. System administracji zdecentralizowanej polega na tym, że obok administracji rządowej istnieje szereg innych podmiotów, które wykonują administracje samodzielnie. Przede wszystkim takimi podmiotami są związki publicznoprawne- samorządy. Samorząd podlega jedynie nadzorowi. Organy samorządu nie są organami państwa. Wykonują zadania należące do administracji publicznej. Rozróżnia się różne rodzaje samorządu ze względu na to, co łączy określone grupy ludzi w związki samorządowe. Poza samorządem terytorialnym wyróżnia się samorząd specjalny. Samorząd specjalny, w którym członkostwo powstaje z mocy prawa występuje w Polsce tylko co do niektórych zawodów.

Samorząd gospodarczy- ludzie o wspólnych interesach gospodarczych. Izby gospodarcze oraz organizacje samorządu rzemieślniczego są jedynie dobrowolnymi zrzeszeniami osób wykonujących określoną działalność czy skupiających rzemieślników określonego zawodu. Samorząd gospodarczy jest organizacyjną formą zrzeszania się przedsiębiorców i podmiotów gospodarczych w celu reprezentowania ich interesów wobec władz państwowych i samorządu terytorialnego. Jego zadaniem jest także organizowanie działań sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości. W przeciwieństwie do samorządu zawodowego przynależność do samorządu gospodarczego jest dobrowolna, a samorząd nie realizuje żadnych uprawnień władczych w stosunku do osób zrzeszonych.

Samorząd zawodowy -organizacja skupiająca osoby fizyczne wykonujące określony zawód zaufania publicznego bądź pełniące szczególnie odpowiedzialną służbę oraz realizująca zadania określone w przepisach prawa i/lub w statucie danego samorządu zawodowego. Samorząd zawodowy nazywany jest także izbą zawodową, a potocznie korporacją zawodową. Istnienie samorządów zawodowych ma swoją podstawę w Konstytucji RP, której art. 17 ust. 1 stanowi: w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów. Przynależność do samorządu zawodowego jest obligatoryjna dla osób chcących wykonywać dany zawód, bądź powstaje z mocy prawa w związku z mianowaniem na dane stanowisko. Jednostki organizacyjne samorządu (izby) z reguły posiadają osobowość prawną, bądź na szczeblu centralnym, bądź na szczeblu terenowym, bądź wreszcie na obu szczeblach. Nie dotyczy to samorządów sędziowskich, prokuratorów, zawodowych kuratorów sądowych i referendarzy sądowych. Poszczególne samorządy różnią się między sobą sposobem zorganizowania i zakresem powierzonych zadań. Z reguły do samorządów należy sądownictwo dyscyplinarne, piecza nad rejestracją osób wykonujących zawód, nad przestrzeganiem obowiązków zawodowych (etyki zawodowej, obowiązku szkolenia, obowiązku ubezpieczenia itp.), działalność socjalna na rzecz członków. W tym celu ich organy są wyposażone w kompetencje do stanowienia norm generalnych i abstrakcyjnych, które bywają nazywane prawem korporacyjnym albo wewnątrzkorporacyjnym, mimo że prawny charakter tych norm bywa często kwestionowany. Wśród tego typu aktów wyróżniają się swoją specyfiką kodeksy etyki zawodowej (zwane też zbiorami zasad), stosowane przez sądy dyscyplinarne.

W Polsce istnieją następujące samorządy zawodów zaufania publicznego:

Samorząd pracowniczy- określona prawem możliwość decydowania przez pracowników o podstawowych sprawach państwowego zakładu pracy bezpośrednio lub za pośrednictwem demokratycznie wybranego przedstawicielstwa. Posiada również prawo stanowienia o istotnych sprawach prze opinii, zgłaszania wniosków i sprawowania kontroli nad działalnością przedsiębiorstwa

Samorząd studencki - działa w Polsce w oparciu o ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym która wymienia samorząd studencki jako ciało, w skład którego wchodzą wszyscy studenci danej uczelni. Zgodnie z zapisami ustawy samorząd studencki posiada strukturę analogiczną do struktury uczelni, czyli dzieli się na:

samorząd uczelniany - w skład którego wchodzą wszyscy studenci uczelni,
samorząd wydziałowy - w skład którego wchodzą wszyscy studenci danego wydziału uczelni

Samorządy uczelniane wszystkich uczelni w Polsce zrzeszone są w Parlamencie Studentów RP, który jako jedyna instytucja ma prawo reprezentowania wszystkich studentów polskich. Wbrew powszechnemu mniemaniu samorząd studencki ma bardzo szerokie uprawnienia. Uprawnienia te dotyczą współudziału w podziale środków pieniężnych, sprawowaniu władzy uchwałodawczej na uczelni oraz decydowaniu o programie studiów

Organy samorządu terytorialnego, ich rola, kompetencje, zasady tworzenia, organizacja.

Organy gminy:

rada gminy

wybierana w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, tajnych
organ uchwałodawczy i kontrolny
może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań i ustalać ich przedmiot działania oraz skład osobowy (obowiązkowo musi powołać komisję rewizyjną, która pomaga przy kontrolowaniu wójta i jednostek pomocniczych)
w jej skład wchodzą radni w liczbie 15 w gminach do 20 tys. mieszkańców, 21 w gminach do 50 tys. mieszkańców, 23 w gminach do 100 tys. mieszkańców, 25 w gminach do 200 tys. oraz po 3 na każde dalsze rozpoczęte 100 tys. mieszkańców, nie więcej jednak niż 45 radnych
4-letnia kadencja - licząc od dnia wyboru
Rada obraduje na sesjach, które zwołuje przewodniczący rady „w miarę potrzeby", ale nie rzadziej niż raz na kwartał.
Uchwały rady zapadają przy określonym quorum i odpowiednią większością głosów (quorum powinno wynosić co najmniej 50% ustawowego składu rady, uchwały zapadają zwykłą większością głosów)
Radni są obowiązani składać oświadczenie o swoim stanie majątkowym.
Radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
PRAWA WYBORCZE

Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania) - prawo do uczestniczenia w głosowaniu do rad ma:

· każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady;

· obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, stale zamieszkuje na obszarze działania tej gminy.

Nie mają prawa wybierania osoby:

· pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym;

· pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu;

· ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Prawa wybierania nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim pozbawiony prawa wybierania w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.

Bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności) - prawo do ubiegania się o mandat radnego przysługuje osobie mającej prawo wybierania do danej rady.

Nie mają prawa wybieralności osoby:

· karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego;

· wobec których wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego.

ZAKAZ ŁĄCZENIA STANOWISK (INCOMPABILITAS)

Mandatu radnego gminy nie można łączyć z:

· mandatem posła lub senatora,

· wykonywaniem funkcji wojewody lub wice-wojewody,

· członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego.

Kompetencje:

- stanowiące:

*podejmuje uchwały - mogą mieć one różny charakter prawny: akty prawa miejscowego, budżet gminy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, dotyczące porozumień z organami administracji rządowej (zadania powierzone), aktów, aktów z zakresu prawa cywilnego w sprawach majątkowych gminy i inne

-kontrolne: kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy.

- Art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym ustala domniemanie kompetencji: do właściwości rady należą wszystkie sprawy będące w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

wójt (burmistrz, prezydent miasta)

wybierany w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, tajnych
organ wykonawczy
kadencja rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy
PRAWA WYBORCZE

Prawo wybierania wójta w danej gminie (czynne prawo wyborcze) ma każdy, kto posiada prawo wybierania do rady tej gminy.

Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) ma każdy obywatel polski posiadający prawo wybieralności do rady gminy, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.

Wójtem nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim.

WYBORY BEZPOŚREDNIE - zasada: Za wybranego na wójta uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie (tzw. druga tura). W drugiej turze dokonuje się wyboru spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. Za wybranego w drugiej turze uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów.

WYBORY POŚREDNIE - wyjątek: Wybór wójta przez radę gminy następuje, gdy: mimo przeprowadzonego postępowania rejestracyjnego nie zostanie zgłoszony żaden kandydat na wójta lub zarejestrowany był tylko jeden kandydat, który w wyborach bezpośrednich nie uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. W takich przypadkach wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

ZAKAZ ŁĄCZENIA STANOWISK (łac. INCOMPABILITAS): Funkcji wójta oraz jego zastępcy nie można łączyć z funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie, członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest wójtem lub zastępcą wójta, zatrudnieniem w administracji rządowej, mandatem posła lub senatora.
Mandat wójta wygasa z następujących przyczyn: odmowa złożenia ślubowania, pisemne zrzeczenie się mandatu, odwołanie w drodze referendum, śmierć, utrata prawa wybieralności lub brak tego prawa w dniu wyborów, naruszenie zakazu incompabilitas, orzeczenie trwałej niezdolności do pracy, wójta może odwołać Prezes Rady Ministrów jako środek nadzoru, uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia absolutorium jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta.
Kompetencje wójta: zgodnie z art. 30 ustawy o samorządzie gminnym, „wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Do zadań wójta należy w szczególności: przygotowywanie projektów uchwał rady gminy, określanie sposobu wykonywania uchwał, gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonywanie budżetu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych [...]”, kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje gminę na zewnątrz. Wójt posiada szeroki zakres kompetencji w sprawach wydawania decyzji administracyjnych należących zarówno do zakresu administracji własnej, jak i zleconej. Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje możliwość upoważnienia różnych podmiotów do wydawania w imieniu wójta decyzji administracyjnych.
SKŁADANIE OŚWIADCZEŃ WOLI: Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej. Skarbnik gminy, który odmówił kontrasygnaty, dokona jej jednak na pisemne polecenie zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy oraz regionalną izbę obrachunkową.
Od decyzji wydanej przez wójta służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO), chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy.

Organy powiatu:

rada powiatu:

Zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o samorządzie powiatowym „w skład rady powiatu wchodzą radni w liczbie piętnastu w powiatach liczących do 40.000 mieszkańców oraz po trzech na każde kolejne rozpoczęte 20.000 mieszkańców, ale nie więcej niż trzydziestu dziewięciu radnych”.

Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu
Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:

· stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,

· wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego,

· powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, sekretarza powiatu i skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu,

· stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej,

· uchwalanie budżetu powiatu,

· rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu,

· podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,

· podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu

· podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej,

· określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania, podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych

państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych,

· uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,

· uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,

· uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,

· podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu,

· podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,

· podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.

Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego i jednego lub dwóch wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Rada powiatu może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustala przedmiot ich działania oraz skład osobowy.
Rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych.
Dla sprawowania funkcji kontrolnej rada powołuje komisję rewizyjną z grona radnych, z wyłączeniem jednak przewodniczącego, wiceprzewodniczących rady oraz radnych będących członkami zarządu.
Rada powiatu obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego rady w miarę potrzeby, co najmniej jednak raz na kwartał.
Uchwały rady, jak i zarządu powiatu zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu danego organu, w głosowaniu jawnym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu zarządowi absolutorium.

Zarząd powiatu:

Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu.
Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie 3 do 5 osób. W skład zarządu powiatu wchodzą: starosta, wicestarosta, pozostali członkowie.
Starostę wybiera się bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Wicestarostę i pozostałych członków zarządu rada powiatu wybiera na wniosek starosty zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.
Członkiem zarządu powiatu nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim.
Zarząd powiatu może być odwołany z powodu nieudzielenia mu absolutorium. Nieudzielenie absolutorium jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu.
Odwołanie starosty albo złożenie przez niego rezygnacji => złożenie rezygnacji przez cały zarząd powiatu.
Zgodnie z art. 32 ustawy o samorządzie powiatowym, zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone przepisami prawa. W szczególności do zadań powiatu należy:

· przygotowywanie projektów uchwał rady,

· wykonywanie uchwał rady,

· gospodarowanie mieniem powiatu,

· wykonywanie budżetu powiatu,

· zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.

Zarząd powiatu podlega wyłącznie radzie powiatu.
Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy.
Powiatową administrację zespoloną tworzą:

· starostwo powiatowe,

· powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu,

· jednostki organizacyjne, stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb inspekcji i straży; do tych jednostek obecnie zaliczyć należy komendy: Policji, Państwowej Straży Pożarnej oraz powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego.

STAROSTA:

· kierownik starostwa powiatowego,

· zwierzchnik służbowy pracowników starostwa

· zwierzchnik służbowy kierowników jednostek organizacyjnych powiatu,

· zwierzchnik powiatowych służb, inspekcji i straży.

Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz.

Organy województwa:

Sejmik województwa:

Wg art. 16 ust 3. ustawy o samorządzie w województwie, w skład sejmiku województwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich: 30 w województwach liczących do 2mln mieszkańców oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500tys. mieszkańców.
Radni wojewódzcy wybierani są w wyborach bezpośrednich. Kadencja sejmiku województwa, trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.
Odwołanie sejmiku przed upływem kadencji może nastąpić wyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego (WYJĄTEK => art. 171 ust. 3 Konstytucji RP).
Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa.
Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy:

stanowienie aktów prawa miejscowego,

w szczególności statutu województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim, zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,

· uchwalanie strategii rozwoju województwa oraz programów wojewódzkich,

· uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego,

· podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej,

· podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona w odrębnych przepisach,

· uchwalanie budżetu województwa,

· określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa,

· rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań

finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programów województwa,

· podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa, uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych,

· podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego,

· uchwalanie "Priorytetów współpracy zagranicznej województwa",

· podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej,

· wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa,

· rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa, ,

· powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa,

· podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich,

· podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa,

· podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,

· podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji sejmiku województwa,

· uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa.

Do funkcji kontrolnych sejmiku należy rozpatrywanie sprawozdań z:

· działalności zarządu województwa,

· realizacji strategii rozwoju,

· realizacji wieloletnich programów wojewódzkich,

· wykonania budżetu i sprawozdań finansowych województwa.

Sejmik podejmuje uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu.
Sejmik wybiera ze swego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących -max. 3.
Sejmik obraduje na sesjach.
Sejmik może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do wykonywania określonych zadań. W celu kontroli działalności zarządu województwa sejmik jest obowiązany powołać komisję rewizyjną, w skład której wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów radnych.

Zarząd województwa:

organ wykonawczy województwa
Sejmik województwa wybiera zarząd województwa w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy.
Marszałka województwa wybiera się bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku, zaś wicemarszałków oraz pozostałych członków zarządu na wniosek marszałka zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.
W skład zarządu województwa wchodzi:

· marszałek województwa,

· wicemarszałek lub dwóch wicemarszałków,

· pozostali członkowie.

Członkiem zarządu województwa nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim.
Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.
Uchwała sejmiku w sprawie nieudzielenia zarządowi województwa absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu województwa.
Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych => domniemanie kompetencji zarządu województwa w zakresie zadań należących do samorządu województwa.
Wg art. 41 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa, w szczególności do zadań zarządu województwa należy:

· wykonywanie uchwał sejmiku województwa,

· gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych przez województwo,

· przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa,

· przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie,

· organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi,

· kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników,

· uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego.

· jeśli przepisy prawa tak stanowią decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje zarząd województwa.

Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych.
Czynności prawne, z których wynikają zobowiązania pieniężne województwa, wymagają do ich skuteczności kontrasygnaty głównego księgowego budżetu województwa, a więc skarbnika lub osoby przez niego upoważnionej.

Marszałek województwa:

· kieruje bieżącymi sprawami województwa,

· reprezentuje województwo na zewnątrz,

· organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego.

· jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej marszałek województwa wydaje decyzje administracyjne.

· Na wniosek marszałka województwa sejmik powołuje i odwołuje skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa.

Samorządowe kolegia odwoławcze.

Stan prawny samorządowych kolegiów odwoławczych został uregulowany ustawą z 12 października 1994 r. Zasadnicze zmiany zostały wprowadzone ustawą z 28 grudnia 1998 r. Zgodnie z tymi przepisami samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w rozumieniu k.p.a. i ustawy- Ordynacja podatkowa, w indywidualnych sprawach administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego, także zleconych z zakresu administracji rządowej , chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej. W szczególności kolegia rozpatrują ;

odwołania od decyzji
zażalenia na postanowienia
żądania wznowienia postępowania
stwierdzenie nieważności postępowania
stwierdzenie nieważności decyzji

Samorządowe kolegia odwoławcze są organem odwoławczym od organów gminy.

Kolegia są państwowymi jednostkami budżetowymi. Organami kolegium są : zgromadzenie kolegium i prezes kolegium. Członkowstwo w kolegium może mieć charakter etatowy lub pozaetatowy. Prezesa kolegium powołuje Prezes RM na wniosek zgromadzenia ogólnego kolegium pośród dwóch kandydatów będących etatowymi członkami kolegium. Kadencja trwa 6 lat. Nadzór nad działalnością administracyjną kolegiów sprawuje Prezes RM. Może on powierzy wykonanie nadzoru właściwemu ministrowi do spraw adm. publicznej. Obszar właściwości samorządowych kolegiów odwoławczych został określony rozporządzeniem Prezesa RM z 17 listopada 2003 r. i odpowiada obszarowi i właściwości miejscowej sądu adm. I instancji.

Pozycja prawna radnego, mandat wolny i związany

Radny jest członkiem organu stanowiąco-kontrolonego jednostek samorządu terytorialnego. Wykonywanie mandatu radnego musi być poprzedzone złożeniem ślubowania. Tekst roty zawarty jest w ustawach ustrojowych.

Pomimo pewnych różnic między mandatem radnego rady gminy, mandatem radnego rady powiatu, oraz mandatem radnego sejmiku województwa, należy przyjąć, że mandat radnego jest mandatem wolnym. We wszystkich trzech rotach podkreślony jest obowiązek radnego działania dla dobra i pomyślności wspólnoty samorządowej. Radny nie jest związany instrukcjami wyborców, powinien on rzetelnie i sumienne wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa Polskiego, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny (rota przysięgi w radzie powiatu i województwie).

Ustawa gminna przewiduje obowiązek utrzymywania przez radnego stałej wiezi z mieszkańcami oraz ich organizacjami. Radny samorządu lokalnego musi przyjmować zgłaszane przez mieszkańców postulaty i przedstawiać je organom do rozpatrzenia.

Na radnych spoczywa obowiązek uczestnictwa w pracach rady (sejmiku) i jej organów oraz innych instytucji samorządowych, do których zostali wybrani lub desygnowani.

Radnym przysługuje prawo zrzeszania się (mogą tworzyć kluby radnych).

Radni w związku z wykonywaniem mandatu korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

Uprawnienia radnego ułatwiające mu wykonywanie mandatu:

Prawo do uzyskania od pracodawcy zwolnienia d pracy zawodowej w celu umożliwienia brania udziału w pracach organów gminy, powiatu i województwa
Prawo do zwrotu kosztów podróży oraz do diet
Stosunek pracy radnych jest objęty ochroną - rozwiązanie go wymaga uprzedniej zgody rady gminy, powiatu, sejmiku województwa, której jest członkiem.

Ograniczenia radnych:

Zakaz łączenia funkcji radnego z zatrudnieniem w urzędzie gminy, starostwie powiatowym oraz w urzędzie marszałkowskim (radny nie może pozostawać w stosunku pracy w gminie, starostwie, województwie, w którym uzyskał mandat. Zakaz ten dotyczy radnych wybranych do zarządu gminy, powiatu i województwa
Zakaz łączenia mandatu radnego powiatu z mandatem radnym gminy i radnego województwa oraz zakaz łącznie mandatu radnego gminy z mandatem radnego województwa.
Zakaz powoływania się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalnością gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami
Radni nie mogą posiadać pakietów większego nić 10 % udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem gminnym, powiatowych i wojewódzkich osób prawnych oraz podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą te osoby
Zakaz podejmowania dodatkowych zajęć ani otrzymywania darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z ślubowaniem
Obowiązek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym (zasoby pieniężne, udziały, akcje, nieruchomości, dane o nabyciu mienia państwowego w drodze przetargu, dane dotyczące prowadzonej działalności gospodarczej, dane o zajmowanych stanowiskach w spółkach prawa handlowego). Chodzi tu także o majątek objęty wspólnością majątkową małżeńską. Oświadczenie składa się przewodniczącemu rady gminy, powiatu, sejmiku województwa, a on składa je przewodniczącemu zarządu w terminie 30 dni od objęcia mandatu, następnie co roku do 31 marca, wg stanu na dzień 31 grudnia.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własnyc rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem odpowiednio mienia komunalnego, mienia powiatu i mienia samorządu województwa, a także zarządzania taką działalnością lub bycia przedstawicielem lub pełnomocnikiem.
Zakaz bycia członkiem władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikiem handlowym spółek prawa handlowego z udziałem odpowiednio gminnych, powiatowych i wojewódzkich osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą takie osoby. Nie dotyczy radnych, którzy zostali wyznaczeni do tych spółek jako reprezentanci mienia komunalnego, powiatu i województwa (jednak nie mogą być wyznaczeni do więcej niż dwóch spółek)
Zakaz łączenia funkcji radnego z zajmowaniem stanowiska kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej
Radny województwa ponadto nie może łączyć mandatu z funkcją wojewody i wicewojewody oraz z zatrudnieniem na stanowiskach urzędniczych w urzędach rządowej administracji zespolonej i niezespolonej na obszarze województwa.
Radnemu gminy organicza się swobodę zawierania umów z organem gminy. Organ gminy powierza radnemu zadania na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej lub udziela zamówienia publicznego po uprzednim zaciągnięciu opinii komisji rewizyjnej.
Radnego powiatu wyłącza się z głosowania, jeżeli dotyczy to jego interesu prawnego. Analogicznie wobec reszty radnych (województwa i gminy)

Wygaśnięcie mandatu - stwierdza rada (sejmik) w drodze uchwały, najpóźniej w 3 miesiące od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu:

Odmowa złożenia ślubowania
Pisemne zrzeczenie się mandatu
Utrata prawa wybieralności lub brak tego prawa w dniu wyborów
Prawomocnego wyroku sądu, orzeczonego za przestępstwo popełnione z winy umyślnej
Śmierci

Wyróżnia się dwa typy mandatu przedstawicielskiego:
1) wolny mandat - przedstawiciel jako reprezentant całego narodu ma prawo podejmować działania zgodne z własnymi przekonaniami, nie może też być przez wyborców odwołany przed upływem kadencji. W praktyce jednak musi się on liczyć z wolą wyborców, by zostać wybranym w następnych wyborach;
2) imperatywny (związany) mandat- nakłada na przedstawiciela obowiązek uwzględniania opinii i woli elektoratu, wyborcy mogą go odwołać przed upływem kadencji.
W Polsce, obowiązuje typ mandatu przedstawicielskiego wolnego.

Zasady prawa wyborczego.

Zgodnie z art. 62 polskie prawo wyborcze opiera się na następujących zasadach:

A. Zasada Powszechności -głosi że prawo wyborcze posiadają wszyscy pełnoletni obywatele, pod warunkiem ze:

najpóźniej w dniu wyborów skończą 18 lat
maja obywatelstwo polskie
oraz nie są : ubezwłasnowolnieni lub pozbawieni praw publicznych na podstawie prawomocnego wyroku sądu lub pozbawienie praw wyborczych przez Trybunał Stanu

Prawo wyborcze można podzielić na dwa typy:

- czynne prawo wyborcze: prawo do wybierania. Otrzymuje je każdy obywatel w dniu swoich 18 urodzin, który od tej pory może głosować we wszystkich typach wyborów: od samorządowych, przez parlamentarne po prezydenckie -bierne prawo wyborcze - prawo do bycia wybieranym. Obywatel, któremu przysługuje to prawo może kandydować w wyborach. Wszyscy pełnoletni obywatele mogą startować w wyborach do samorządu terytorialnego. O mandat poselski można ubiegać się od wieku 21 lat, o fotel senatora, a w wieku 35 lat zyskuje się prawo od startowania w wyborach prezydenckich

B. Zasada Równości - każdemu przysługuje jedne głos, nie ma jednostek uprzywilejowanych. Wszystkie jednostki maja takie same prawa do wyboru swoich przedstawicieli.

C. Zasada Bezpośredniości-każdy wyborca musi oddać swój głos osobiście, tak aby mieć bezpośredni wpływ na kształt przyszłego organu władzy, nie może tego zrobić przez pośrednika. W związku z tym wyborcy niepełnosprawni musza mieć zapewniony transport do lokali wyborczych.

D. Zasada Tajności- wiąże się zapewnienie wyborcy jak największej wolności wyboru. Anonimowy charakter głosowania ma w zamierzeniu chronić przed naciskami z zewnątrz; tak aby wybór danego kandydata nie groził żadnymi negatywnymi konsekwencjami.

E. Zasada Proporcjonalności- obowiązuje w wyborach do sejmu oraz do samorządów lokalnych w gminach powyżej 20 000 mieszkańców. Polega ona podziale mandatów miedzy poszczególne ugrupowania polityczne proporcjonalnie do uzyskanej liczby głosów.

F. Zasada Większości- obowiązuje w przypadku wyborów do Senatu, wyborów prezydenckich oraz w wyborach samorządowych w gminach poniżej 20 00 mieszkańców. Zasada większości oznacza, ze w danym okręgu mandat uzyskuje kandydat, który uzyskał największą liczbę głosów.

Wybory są ważne na mocy orzeczenia wydanego przez Sad Najwyższy, ale obywatelom przysługuje prawo do zgłoszenia protestu, jeżeli nastąpiło pogwałcenie przepisów określających akt głosowania lub, jeżeli ustalenie wyników głosowania odbyło się w sposób niezgodny z prawem.

Nadzór nad samorządem terytorialnym.

Wg. Wierzbowskiego

Nadzór nad samorządem terytorialnym:

Zasadność i celowość:

- gminy, powiaty i województwa terytorialne przynależą do państwa, a status jednostek samorządowych podlega regulacji państwowego porządku prawnego

- samorząd terytorialny jest związany z państwem przez fakt sprawowania zarządu lokalnego, który stanowi część przynależnego państwu zarządu publicznego

- będąc korporacją prawa publicznego, samorząd terytorialny wykonuje tzw. władztwo administracyjne, będące przejawem władztwa publicznego przypisanego państwu (oznacza to, że samorząd gminny, powiatowy i wojewódzki może pełnić władcze funkcje na obszarze swojego działania, który jest częścią terytorium państwowego, może korzystać z dotacji, subwencji i różnych innych form pomocy państwa)

- nadzór państwa nad samorządem ma na celu zabezpieczenie interesu państwa jako dobra wspólnego, ochronę interesów jednostki samorządowej , ochronę interesów mieszkańców przed ewentualną bezprawną działalnością władzy samorządowej

- nadzór zabezpiecza publiczny charakter samorządu terytorialnego, nie godząc w jego istotę

- wynika z istoty instytucji samorządu terytorialnego, pojmowanego jako forma decentralizacji administracji

B) -Jednostki nadzorowane w administracji zdecentralizowanej (samorządowej) z założenia są podmiotami samodzielnymi, wyposażonymi w osobowość, a ich samodzielność ex lege podlega ochronie sądowej. Nie występuje tu ani służbowa ani osobowa zależność między podmiotami nadzorującymi i nadzorowanymi.

-Im bardziej nadzór rozszerza się, tym bardziej samodzielność samorządu zwęża się, a im bardziej nadzór zwęża się, tym bardziej samodzielność samorządu rozszerza się

- nadzór nad działalnością korporacji terytorialnych może być sprawowany tylko w sposób określony w konstytucji lub w ustawach i w przypadkach tam przewidzianych

- celem jest zapewnienie przestrzegania prawa i zasad konstytucyjnych

- może obejmować kontrolę celowości w odniesieniu do zadań, których wykonanie zostało delegowane społecznościom lokalnym

- powinien być sprawowany z zachowaniem proporcji między zakresem interwencji ze strony organów nadzoru a znaczeniem interesów, które ma on chronić

- organy nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego: Prezes Rady Ministrów, wojewodowie, regionalne izby obrachunkowe (sprawy finansowe), Sejm (nad organami stanowiącymi jednostek samorządowych - ma prawo je rozwiązać z powodu rażącego naruszenia przez nie konstytucji lub ustaw)

- przedmiotowy zakres nadzoru jest nieograniczony i dotyczy całokształtu zadań publicznych realizowanych przez samorząd terytorialny

C) Zasady koncepcji nadzoru nad samorządem terytorialnym:

- zasada nadzoru państwowego - nadzór nad samorządem terytorialnym sprawowany jest, co do zasady, przez organy państwa i na zasadach ustalonych przez państwowy porządek prawny

- zasada oficjalności - prowadzenie postępowania nadzorczego tylko z urzędu przez organy nadzorujące, nigdy na żądanie innego podmiotu

- zasada legalizmu - wszelka ingerencja nadzorcza w działalność samorządu musi mieć wyraźną podstawę w przepisach rangi ustawowej; podjęcie ingerencji nadzorczej uzależnione jest od określenia w przepisie ustawowym podmiotu przedmiotu nadzoru, kryteriów sprawowania nadzoru oraz środków nadzorczych

- zasada proporcjonalności - należy stosować tylko takie środki nadzoru, które umożliwiają osiągnięcie celu nadzoru (tzn. korekturę naruszeń prawa), a równocześnie w jak najmniejszym stopniu uszczuplają zakres praw samorządu terytorialnego; należy zachować właściwą proporcję między stosowanymi środkami nadzoru a interesami i wartościami chronionymi przed nadzór

- zasada sądowej ochrony samodzielności samorządu terytorialnego - np. możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego aktów nadzoru nad samorządem terytorialnym oraz poddanie kognicji tego sądu sporów kompetencyjnych z udziałem organów samorządu terytorialnego

- zasada nadzoru legalnościowego (prawnego) - kryterium sprawowania nadzoru nad samorządem terytorialnym jest legalność, czyli zgodność działań samorządu z prawem powszechnie obowiązującym (ustawami, przepisami wykonawczymi do ustaw)

- zasada nadzoru celowościowego (fachowego) - dopuszczalne jest sprawowanie nadzoru nad organami samorządu terytorialnego także według kryteriów: celowości, rzetelności i gospodarności (występuje tylko w ustawie o regionalnych izbach obrachunkowych)

- zasada neutralizowania nadzoru mechanizmami kontroli wewnętrznej - możliwość uprzedniego (poprzedzającego nadzór) skutecznego wychwycenia błędów w działalności kontrolowanego podmiotu oraz na możliwości właściwego ukierunkowania i usprawnienia tej działalności bez konieczności ingerencji w formach nadzorczych

- zasada rozdzielania kompetencji nadzorczych - celowość i pożytek z rozdzielenia kompetencji nadzorczych nad samorządem między różne podmioty administracji rządowej - sprzyja to fachowości i rzetelności organów nadzoru i większej sprawności i skuteczności nadzoru

- zasada nadzoru weryfikacyjnego - organy nadzoru ingerują w działania organów samorządowych ex post, w celu zweryfikowania i skorygowania już zaistniałych nieprawidłowości.; możliwe jest stosowanie uprawnień nadzorczych ex ante (środki nadzoru wstępnego), gdy ustawa wyraźnie tak stanowi: żądanie niezbędnych informacji, wgląd na dokumenty lub projekty podejmowanych rozstrzygnięć, opiniowanie przekładanych projektów rozstrzygnięć, mają na celu wykorzystanie uprawnień kontrolnych przysługującym organom nadzoru z tytułu sprawowania nadzoru

D) Środki nadzoru:

stwierdzenie nieważności sprzecznej z prawem uchwały organu gminy, powiatu, województwa
stwierdzenie wydania uchwały z naruszeniem prawa
rozwiązanie rady gminy, rady powiatu lub sejmiku województwa przez Sejm

w razie powtarzającego się naruszania konstytucji lub ustaw na wniosek Prezesa Rady Ministrów
premier, na wniosek ministra do spraw administracji, wyznacza osobę, która do czasu wyboru nowej rady pełni jej funkcję
rozwiązanie rady jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów - ich kompetencje pełni osoba wyznaczona przez premiera

odwołanie wójta, burmistrza, prezydenta miasta przez Prezesa Rady Ministrów
rozwiązanie zarządu powiatu lub zarządu województwa przez Prezesa Rady Ministrów
ustanowienie zarządu komisarycznego przez Prezesa Rady Ministrów:

premier zawiesza wszystkie organy gminy/ powiatu/ samorządu województwa i na ich miejsce powołuje komisarza rządowego, który przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji zawieszonych organów dniem powołania
na okres do 2 lat, na wniosek ministra do spraw administracji publicznej
przesłanki: przedłużający się i nierokujący nadziei na szybką poprawę brak skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy i uprzednie przedstawienie zarzutów organom i wezwanie ich przez organ nadzoru do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji gminy/ powiatu/ województwa

zarządzenie zastępcze wojewody

Wg. Zimmermanna

kryterium nadzoru - legalność

(unormowana w: art.171 ust.1 konstytucji, art.85 u.s.g., art.76 ust.1 u.s.p., art.78 ust.1 u.s.w.):

jedyne kryterium wyznaczające nadzór nad samorządem terytorialnym
działalność podmiotu powinno być zgodne z normą ustawową, wynika z prawidłowej interpretacji tej normy i jej stosowania
„kryterium legalności celu” - zgodność z celem, dla którego norma lub ustawa zostały wydane (może być określony w oddzielnym przepisie ustawy, preambule albo może wynikać z całości jej przepisów) i należy przyjąć, że wiąże on tak samo jak konkretna norma, stanowiąca podstawę prawną danego działania. Wtedy działanie niecelowe jest jednocześnie niezgodne z prawem i z tego powodu podlega weryfikacji przez organ nadzorczy.
Ustawodawca w regulacjach szczegółowych wprowadza inne kryteria, powodując wątpliwości w kwestii konstytucyjności tych regulacji. Inne kryteria:

izby obrachunkowe: kontrolują gospodarkę finansową jednostek na podstawie kryterium zgodności z prawem, zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym, przy czym w zakresie kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządowych w zakresie zadań administracji rządowej, wykonywanych na podstawie ustaw lub porozumień, uwzględniane jest również kryterium celowości, rzetelności i gospodarności
kryterium efektywności - uzależnienie zastosowania niektórych środków nadzoru od „braku skuteczności” - art. 97 ust.1 u.s.g.

organy nadzoru (art. 171 ust.2 Konstytucji):

Prezes Rady Ministrów, wojewodowie, w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe
Katalog organów nadzorczych jest zamknięty (żaden inny organ nie posiada kompetencji nadzorczych wobec samorządu terytorialnego)

Zakres nadzoru:

Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność samorządową tylko w przypadkach określonych ustawami (art. 87 u.s.g., 76 ust. 2 u.s.p., 78 ust. 2 u.s.w.), czyli:

regulacja kompetencji nadzorczych stanowi materię ustawową
nadzór nad samorządem terytorialnym ma charakter przedmiotowy (dotyczy działalności podmiotów samorządowych, a nie samych tych podmiotów)
przepisy te wprowadzają nadzór wobec całej działalności gmin/ powiatów/ województw/ związków samorządowych i same go w żaden sposób nie ograniczają. W ten sposób nie są wyłączone spod nadzoru nawet działania cywilnoprawne. Dopiero poszczególne środki nadzoru będą się koncentrowały na wyodrębnionych segmentach tej działalności.
Środki nadzoru:

Ustawy samorządowe nie przeprowadzają klasyfikacji środków nadzoru
akt nadzoru - każdy akt wydany w ramach postępowania nadzorczego
rozstrzygnięcie nadzorcze - akt administracyjny kończący procedurę nadzorczą i „rozstrzygający” o losach aktu poddanego nadzorowi i konkretyzujący środek nadzoru, który organ nadzorczy chce zastosować

środki nadzoru wojewody i regionalnych izb obrachunkowych:

akty kwestionujące zgodność uchwał lub zarządzeń organu jednostki samorządu terytorialnego z prawem - sprzeczność z prawem prowadzi do sankcji nieważności (dotyczy również aktów generalnych i aktów normatywnych). O nieważności tych aktów w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie do 30 dni od dnia doręczenia uchwały/ zarządzenia wydając rozstrzygnięcie nadzorcze o charakterze deklaratoryjnym (po tym terminie nie może sam stwierdzić nieważności, uchwałę/ zarządzenie może jedynie zaskarżyć do sądu administracyjnego)

podejmowane są po przeprowadzeniu specjalnego postępowania nadzorczego, do którego stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego
ustawy samorządowe wprowadzają obowiązek przedstawienie wojewodzie/ regionalnej izbie obrachunkowej uchwał/ zarządzeń organów samorządowych przez wójta/ starostę/ marszałka województwa do 7 dni od ich podjęcia (uchwały porządkowe do 2 dni) - obowiązek ten dotyczy wszystkich uchwał i zarządzeń wydawanych organy danej jednostki samorządu terytorialnego
wszczęcie postępowania: według niektórych realizacja obowiązku przedłożenia uchwały/ zarządzenia automatycznie powoduje wszczęcie postępowania nadzorczego, według innych rozpoczyna się ono z chwilą podjęcia przez organ nadzorczy specjalnej czynności wszczęcia postępowania
zakończenie postępowania nadzorczego - gdy organ ustalił swoje stanowisko w kwestii analizowanego aktu (gdy pozytywne - nie ma potrzeby wydawania jakichkolwiek rozstrzygnięć nadzorczych, gdy negatywne - obowiązek wydania odpowiedniego rozstrzygnięcia nadzorczego)

wskazanie naruszenia prawa w uchwale/ zarządzeniu - dotyczy nieistotnych naruszeń prawa, zakwestionowana uchwała/ zarządzenie pozostaje w mocy
zarządzenie zastępcze - w sytuacji szczególnego zaniechania organów samorządowych, w której organy te nie reagują na przekroczenia przez osoby pełniące funkcje publiczne zasad wynikających z ustawowego ograniczenia prowadzenia przez nie działalności gospodarczej. Ustawy samorządowe wymagają, aby w takich wypadkach wydać odpowiedni akt o wygaśnięciu mandatu danej osoby, o odwołaniu jej ze stanowiska lub o rozwiązaniu z nią umowy o pracę. Jeśli właściwy organ samorządowy tego wymogu nie spełnia, wojewoda wzywa go do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni (wezwanie to jest oddzielnym aktem nadzoru), a po bezskutecznym upływie tego terminu sam wydaje dany akt w postaci zarządzenia zastępczego
kompetencje nadzorcze wojewody powiązane z nadzorem sprawowanym przez Prezesa Rady Ministrów: wezwanie wójta, zarządu powiatu lub zarządu województwa do zaprzestania naruszeń, a następnie ewentualne złożenie wniosku do Prezesa Rady Ministrów o odwołanie wójta/ zarządu, gdy organy te dopuszczają się powtarzającego się naruszania konstytucji lub ustaw; złożenie wniosku o powołanie komisarza rządowego w razie zawieszenia organów samorządowych i ustanowienie zarządu komisarycznego przez Prezesa Rady Ministrów

środki nadzoru Prezesa Rady Ministrów:

nie wykonuje nadzoru w sposób permanentny (środki nadzoru, które ma do dyspozycji mają charakter wyjątkowy i dotyczą bardzo szczególnych, skrajnych sytuacji)
w razie powtarzającego się naruszania konstytucji lub ustaw przez organ stanowiący samorządu terytorialnego Sejm może rozwiązać ten organ (Sejm występuje tu jako organ quasi-nadzorczy, ale środki należące do Prezesa Rady Ministrów pozostają w związku z jego kompetencją - to on składa wniosek)
nierokujący nadziei na szybką poprawę i przedłużający się brak skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy samorządu terytorialnego - Prezes Rady Ministrów ma kompetencję do zawieszenia organów jednostki samorządu terytorialnego i do ustanowienia zarządu komisarycznego na okres do 2 lat. Prezes Rady Ministrów powołuje w zaistniałej sytuacji komisarza rządowego (przedtem powinien przedstawić organom samorządowym zarzuty i wezwać je do niezwłocznego przedstawienia programu poprawy sytuacji - są to oddzielne środki nadzoru)

Pozostałe unormowania ustaw samorządowych związane z nadzorem:

Przepisy ogólne dotyczące uprawnień kontrolnych organów nadzorczych (środki nadzoru informacyjno-doradcze), które pomagają w sprawowaniu nadzoru i wydawaniu rozstrzygnięć nadzorczych - organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzorczych. Wymienione tu środki mają charakter niewładczy i ustawy nie przewidują dla nich bezpośrednich sankcji. Na podstawie informacji zdobytych tą drogą organy nadzoru mogą ustalić przesłanki faktyczne (materialno prawne) do wydania aktu nadzoru
Unormowanie zawarte w art. 89 u.s.g., art. 77b u.s.p., art. 80a u.s.w., mające na celu sformalizowanie i ujednolicenie sytuacji, w których prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia od stanowiska innego organu (zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania) albo uzależnia ważność rozstrzygnięć innych organów od stanowiska organu samorządu terytorialnego
Unormowania dotyczące skarg do sądu administracyjnego, przepisy o nadzorze nie mają zastosowania do decyzji indywidualnych w zakresie administracji publicznej - nadzór nad postępowaniem administracyjnym jest więc uregulowany osobno - przede wszystkim w przepisach kodeksu kodeksu postępowania administracyjnego.

Wg. naszego wykładowcy

Zakres kompetencji organów nadzoru:

a) Regionalna Izba Obrachunkowa:

państwowy organ nadzoru, kontroluje gospodarkę finansową (zadania własne - oparta na kryterium legalności, zadania zlecone - legalności, celowości, rzetelności, gospodarności)
składa się z kolegium i komisji orzekających w sprawach naruszenia dyscypliny budżetowej
kompleksowa kontrola jednostek samorządowych min. raz na 4 lata, po niej wystąpienie pokontrolne, na które kontrolowana jednostka musi odpowiedzieć w ciągu 30 dni (jak wykonała wnioski z wystąpienia pokontrolnego)
kontrola procedury uchwalania budżetu, zmian w procedurze zobowiązań wpływające na dług publiczny, udzielania przez jednostkę pożyczek, dotacji, wniosków o absolutorium
informacje w ciągu 7 dni do izby obrachunkowej

b) Rada Ministrów:

zawieszenie na wniosek ministra spraw wewnętrznych i administracji jednostek samorządowych do 2 lat (ale nie dłużej niż do wyborów) i ustanowienie zarządu komisarycznego
możliwość złożenia wniosku do sejmu o rozwiązanie - w razie powtarzającego się naruszania konstytucji i ustaw. Jeśli sejm się zgodzi premier wyznacza osobę, która będzie zajmować się samorządem
odwołanie organów wykonawczych jeśli naruszają konstytucje i ustawy, wyznaczenie osoby pełniącej funkcje wykonawcze

Wojewoda:

stwierdza nieważność uchwały - wstrzymuje uchwały, wydaje rozstrzygnięcie nadzorcze, opiniuje rozstrzygnięcia
organy wykonawcze muszą przedstawić mu w ciągu 7 dni uchwały podjęte, jeśli uchwały te zawierają przepisy porządkowe - w ciągu 2 dni.
w ciągu 30 dni może orzec o nieważności - ma charakter deklaratoryjny
może wstrzymać wykonywanie uchwały
musi uzasadnić faktycznie i prawnie oraz poinformować o prawie do złożenia skargi do NSA
w przypadkach nieistotnego naruszenia przepisów nie stwierdza nieważności uchwały, ale zwraca uwagę na błędy
po 30 dniach od podjęcia uchwały może ją zaskarżyć do NSA
po roku nie może stwierdzić nieważności

Zakres działania i zadania gminy, powiatu i województwa.

Zakres działania i zadania gminy.

Zgodnie z art.164 ust.3 Konstytucji gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. Oznacza to zasadę domniemania właściwości gminy. Zasadę tą potwierdza art. 6 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami rzeczy innych podmiotów. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Określenie zaspokojenie oznacza działania , które są skuteczne dla mieszkańców wspólnoty. Art.. 7 ust.1 ustawy wylicza zadania własne gminy jednakże użycie słowa `' w szczególności” świadczy o tym iż nie ma on charakteru zamkniętego. Przekazywanie gminie nowych własnych zadań, wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminny lub subwencji.

Zadania gminy dzieli się na 4 kategorie:

infrastruktura techniczna ( gminne drogi, ulice, place, wodociągi itd. )
infrastruktura społeczna ( ochronna zdrowia, pomoc społeczna, polityka prorodzinna, oświata, kultura itd. )
porządek i bezpieczeństwo publiczne ( organizacja ruchu drogowego, ochronna przeciwpożarowa)
ład przestrzenny i ekologiczny ( planowanie przestrzenne, ochronna środowiska)

0x08 graphic

Zadania gminy

0x08 graphic

Zadania własne zadania zlecone

obowiązkowe pozostałe

Zadania własne gminy dzielimy na obowiązkowe i pozostałe. Obowiązkowe to takie które gmina musi wykonać i tylko w pewnym zakresie ma swobodę co do formy załatwienia. Natomiast co do pozostałych zadań gmina sam decyduje czy je wykona.

Oprócz tych zadań na gminę ustawy mogą nakładać obowiązek wykonania innych zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów. Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej wynikać mogą z ustaw bądź porozumień zawartych przez gminę z organami tej administracji. Zadania wynikające z porozumień określane są jako zadania powierzone i gmina w przeciwieństwie do zadań wynikających z ustawy musi na nie wyrazić zgodę. Na wykonanie zadań zleconych gmina otrzymuje środki finansowe. Spory kompetencyjne między organami rozstrzygają sądy administracyjne.

Między zadaniami własnymi a zadaniami zleconymi istnieją istotne różnice z punktu widzenia prawnego. Za wykonanie zadań własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za zadania zlecone administracja rządowa, wykonywanie zadań własnych następuje w oparciu o środki gminy, a zleconych po zapewnieniu środków przez administracje rządową. Ochrona prawno-sądowa zagwarantowana jest co do zadań własnych (kompetencji), a nie można dochodzić przed sądem zlecenia gminie określonych zadań z zakresu administracji rządowej.

Zakres działania i zadania powiatu

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym. Funkcje powiatu mają zatem charakter uzupełniający i wyrównawczy w stosunku do gminy. Do zadań publicznych powiatu należy również zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb inspekcji i straży. Do powiatowych służb, inspekcji i straży zalicza się: -komendę powiatową Policji, -komendę powiatową Państwowej Straży Pożarnej, -powiatową stację sanitarni-epidemiologiczną, -powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego, -powiatową inspekcję weterynaryjną. Ustawy mogą określać inne zadania powiatu. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gminy. Zadania gminy dzieli się na własne i zlecone z zakresu administracji rządowej. W zakresie zadań własnych powiatu wchodzą następujące kategorie :

ponadgminna infrastruktura społeczna ( pomoc społeczna , prowadzenie szpitali, domów opieki społecznej, przeciwdziałanie bezrobociu itd.)
ponadgminna infrastruktura techniczna ( transport i drogi publiczne)
porządek publiczny, bezpieczeństwo obywateli, ochrona przeciwpowodziowa i przeciwpożarowa.
Nadzór budowlany, zagospodarowanie przestrzenne, gospodarka nieruchomościami
Ochrona środowiska i przyrody, rolnictwo, leśnictwo, rybactwo śródlądowe w wymiarze ponadgminnym

Inną klasyfikację przeprowadził E. Knosala, wyodrębnia on cztery kategorie zadań powiatu. Pierwsze trzy są zadaniami administracji rządowej , a różnicuje je sposób przekazywania ich samorządowi , czwarta - zadaniami własnymi powiatu czyli zadaniami samorządowymi.

Własne o charakterze rządowym, obejmujące zadania powiatu przyjęte w drodze „ sukcesji generalnej” zadań i kompetencji zlikwidowanych urzędów rejonowych oraz zadania służby , inspekcji i straży stanowiące uprzednio administrację niezespoloną
Rządowe zlecenia na mocy ustaw szczególnej
Zlecone na mocy porozumienia zawartego przez powiat z organami administracji rządowej
Własne o charakterze samorządowym

Zadania z zakresu administracji rządowej , wykonywane przez powiat, wynika mogą z ustawy lub z zawieranych porozumień z organami adm. rządowej. Na realizację tych zadań powiat otrzymuje dotacje celowe z budżetu państwa. Zadania powiatu wykonują ;

Rada powiatu
Zarząd
Starosta

Ustawy określają też przypadki , w których właściwe organy administracji rządowej mogą nałoży na powiat obowiązek wykonania innej czynności w zakresie należącym do zadań powiatu, związanych usuwaniem bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa , porządku publicznego oraz obronnością.

Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzania prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu. W celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi powiatami. Powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Powiatową administrację publiczną zespoloną tworzą;

Starostwo powiatowe
Powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu
Jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży

Zakres działania i zadania województwa

Zadania województwa koncentrują się wokół funkcji o znaczeniu regionalnym. Określa on strategię rozwoju województwa, uwzględniając w szczególności;

cele kształtowania i utrzymywania ładu przestrzennego
pobudzenia aktywności gospodarczej
Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego
Zachowanie infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim
Podnoszenia poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa

Samorząd wojewódzki związku z realizacją strategii rozwoju województwa może wystąpić o wsparcie z budżetu państwa. Do samorządu województwa należy określenie strategii rozwoju województwa. Sejmik województwa określa zasady, tryb i harmonogram opracowania strategii rozwoju województwa i programów wojewódzkich. W związku z realizacją strategii rozwoju województwa samorząd województwa może zawierać kontrakt wojewódzki z RM. Kontrakt wojewódzki określa zakres, tryb i warunki realizacji zadań wynikających z programów wojewódzkich, które uzyskały wsparcie rządu oraz zadań należących do spraw nadzorowanych przez właściwych ministrów, które wspierane są przez jednostki samorządu terytorialnego i inne uprawnione podmioty. W związku z realizacją strategii rozwoju województwa samorząd województwa może współpracować z organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi innych państw.

Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami w szczególności w zakresie ;

Edukacji publicznej ( w tym szkolnictwa wyższego)
Promocji i ochrony zdrowia
Polityki prorodzinnej
Pomocy społecznej
Aktywizacji lokalnego rynku pracy
Ochrony środowiska, gospodarki wodnej, kultury fizycznej i turystki
Ochrony praw konsumenta
Obronności , bezpieczeństwa publicznemu
Przeciwdziałaniu bezrobociu

Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu administracji rządowej . Mogą również nakładać na województwo obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych i referendów. Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy. W celu wykonywania zadań województwo może tworzyć samorządowe jednostki organizacyjne oraz zawierać umowy z innymi podmiotami, może też zawierać z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych. Województwa mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z gminami i powiatami; stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 7 kwietnia 1989r.- Prawo o stowarzyszeniach. W sferze użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także przystępować do takich spółek; określa ustawa o gospodarce komunalnej.

Ustawa nie przewiduje możliwości zawierania przez samorząd województwa porozumień z organami adm. rządowej w zakresie wykonania zadań zlecenia.

Zadania własne i zlecone, ich przekazywanie i wykonywanie

Art. 166 Konstytucji wyróżnia zadania własne i zlecone jednostek samorządu terytorialnego.

Zadania własne - zadania publiczne, służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej (lokalnej lub regionalnej), są wykonywane samodzielnie, we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Obowiązuje klauzula generalna właściwości

Zadania zlecone - inne zadania publiczne, których wykonywanie ustawa zleca jednostkom samorządu terytorialnego, gdy wynika to „z uzasadnionych potrzeb państwa”. Służą zaspokajaniu potrzeb całego społeczeństwa zorganizowanego w państwo. Występują z mocy ustawy lub na podstawie porozumienia. Obowiązuje każdorazowe upoważnienie. Odpowiedzialność za nie ponosi administracja rządowa

Przekazywanie i wykonywanie zadań:

Współdziałanie międzygminne - związki międzygminne mogą być tworzone w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych (zarówno własnych jak i zleconych), są odrębnym podmiotem prawa; porozumienia międzygminne - powierzenie jednej z gmin określonych przez gminy zawierające porozumienia zadań publicznych. Gmina ta przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin związane z powierzonymi jej zadaniami, zaś na pozostałych gminach spoczywa obowiązek uczestnictwa w kosztach realizacji powierzonego zadania; stowarzyszenia gmin - nie mogą powstawać w celu wykonywania zadań
Współdziałanie powiatów - analogicznie związki i porozumienia (dotyczy to także miast na prawach powiatu, które mogą zawierać porozumienia komunalne z gminami), powiat może przekazać zainteresowanej gminie, na jej uzasadniony wniosek, zadania z zakresu swojej właściwości na warunkach ustalonych w porozumieniu, powiat może zawrzeć takie porozumienie z województwem, na którego terenie jest położony; związki powiatów - mogą być powoływane do wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej (ustawą i porozumieniem), pod warunkiem, że:

ustawa przekazująca zadanie wyraźnie tego nie zakazuje
wszystkie powiaty tworzące związek uzyskały te zadania w drodze porozumień
brak jest w porozumieniu powiatu z organem administracji rządowej zakazu przekazania zadania związkom powiatów
uzyskano zgodę organu zlecającego (gdy wynika taki obowiązek z zawartego z organem porozumienia)

Współdziałanie województw - przepisy ustawy o samorządzie województwa przewidują możliwość współdziałania z innymi województwami oraz z powiatami i gminami z obszaru województwa na podstawie porozumienia w sprawie powiedzenia prowadzenia działań publicznych, które podlega ogłoszeniu w urzędowym dzienniku wojewódzkim. Zasada subsydiarności wskazuje, że przekazywanie zadań jest „jednokierunkowe”. Powierzenie zadań wymaga uchwały sejmiku wojewódzkiego

Pozycja prawna wojewody.

Na postawie ustawy z dnia 5.06.1998 r. o administracji rządowej w województwie.

-Wojewodę powołuje i odwołuje prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej
-Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością wojewody i dokonuje okresowej oceny jego pracy.

-Nadzór nad działalnością wojewody sprawowany jest pod względem zgodności jego działania z prawem oraz polityką rządu, a także pod względem rzetelności i gospodarności.

- Prezes Rady Ministrów kieruje działalnością wojewody, wydając w tym zakresie zarządzenia i polecenia, także z inicjatywy właściwych ministrów, oraz sprawuje kontrolę nad ich wykonaniem.
-Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa, a w szczególności:

* dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu, zwłaszcza w zakresie prowadzonej na obszarze województwa polityki regionalnej państwa oraz koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,

* zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach,

* reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych

* wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw

* współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych

* przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województw

* wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i prezesa Rady Ministrów.

* wojewoda może wydawać, w zakresie wykonywania funkcji przedstawiciela Rady Ministrów, polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej, a w sytuacjach nadzwyczajnych, obowiązujące również organy samorządu terytorialnego. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra.
* do kompetencji wojewody należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie, nie zastrzeżone na rzecz innych organów tej administracji.
*wojewoda sprawuje nadzór nad organami gminy, powiatu i samorządem województwa, na zasadach określonych w ustawach.
* na zasadach określonych w ustawach wojewoda:

1) reprezentuje Skarb Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu wykonywania jego zadań

2) wykonuje inne uprawnienia wynikające z reprezentowania Skarbu Państwa.

Stworzone przez dziewczyny z gr2 (2008/09)

Opracowanie zagadnień na prawo handlowe

Kilka zagadnień omówionych w krótkim opracowaniu, Prawo, Prawo2

PMP prawo międzynarodowe publiczne skrypt zagadnienia opracowane

opracowane zagadnienia, notatki prawo administracyjne

Zagadnienia opracowanie ściągi, Administracja - studia, IV semestr, Prawo finansowe

Zagadnienia opracowane w oparciu o ustawe Prawo wlasnosci, Ochrona Własności Intelektualnej

prawo autorskie- zagadnienia opracowane 3, STUDIA NOTATKI, KOGNITYWISTYKA UMK, I semestr, Ochrona wł

Opracowanie zagadnie z filozofii (prawo)(1)

Opracowane zagadnienia PAŃSTWO, Prawo UKSW I rok

Opracowane zagadnienia egzamin prawo konstytucyjne

Opracowanie zagadnień na prawo handlowe

Zagadnienia Kryminologia - Zagadnienia z opracowaniem, Sudia - Bezpieczeństwo Wewnętrzne, Semestr II

temp krytyczna, TRANSPORT PWR, STUDIA, SEMESTR II, FIZYKA, fizyka-wyklad, zagadnienia opracowane, za

zagadnienia opracowane przeze mnie

gramatyka opisowa zagadnienia opracowane (morfologia, fleksja, składnia)(1)

więcej podobnych podstron