1.system produkcyjny- zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu określonych produktów (wyrobów lub usług) w celu zaspokajania różnorodnych potrzeb konsumentów.

NAZWA SYSTEMU	WEJŚCIE	PROCESY PRODUKCYJNE	WYJŚCIE	SPRZĘŻENIE ZWROTNE
Zakład, montaż, samochód	Części samochodowe, praca, energia, urządzenia technologiczne	Spawanie, montaż ręczny, lakierowanie, próby końcowe, kontrola jakości, magazynowanie	samochody	Koszty materiałów, koszty pracy, jakość produktu

2. OTOCZENIE SYSTEMU PRODUKCYJNEGO

Na organizację systemu produkcyjnego i wyniki jego eksploatacji mają wpływ: - w ramach otoczenia I stopnia: struktura zarządzania firmą, zarządzanie personelem oraz zasady motywacji, osobowość i kwalifikacje kierownictwa firmy

- w ramach otoczenia II stopnia: poziom techniki, dystrybucji i obsługi serwisowej, czyli możliwość zakupu, poziom nowoczesności i jakości oraz cena maszyn i urządzeń produkcyjnych a także technicznych środków przetwarzania i przekazywania informacji

3. PRODUKTYWNOŚĆ SYSTEMU PRODUKCYJNEGO-techniczna współzależność pomiędzy strumieniami nakładów czynników produkcji X a strumieniami produktów (wyrobów) Y

PRODUKTYWNOŚĆ CAŁKOWITA

PC= Y(efekty)/ X( nakłady)

PRODUKTYWNOŚĆ CZĄSTKOWA

Pcz= Y/Xcz

PC>1 Zysk Pc~1 równowaga PC<1 strata

4. PROCES PRODUKCYJNY- jest to proces transformacji wektora wejścia w wektor wyjścia systemu produkcyjnego

Proces produkcyjny jest uporządkowanym ciągiem działań w wyniku którego konsument otrzymuje produktu

SCHEMAT STRUKTURY PROCESU PRODUKCYJNEGO

5. Różnice pomiędzy procesami

- produkcyjny- - jest to proces transformacji wektora wejścia w wektor wyjścia systemu produkcyjnego

Proces produkcyjny jest uporządkowanym ciągiem działań w wyniku którego konsument otrzymuje produktu

-wytwórczy- dotyczy całościowego wytwarzania produktu, bazuje na planowaniu, harmonogramowaniu i sterowaniu ilością i jakością wytwarzania

-technologiczny- jest główną częścią procesu wytwórczego w ramach którego następuje zmiana kształtów, własności fizyko-chemicznych oraz wymiarów przetworzonego materiału lub trwała zmiana wzajemnego położenia poszczególnych części wchodzących w skład produkowanego wyrobu (montaż)

6. RODZAJE TECHNICZNEGO PRZYGOTOWANIA PRODUKCJI

- KONSTRUKCYJNE- ustalenie charakterystyki, opis techniczny sposobu i warunków wykonania, sporządzenie dokumentacji podstawowej, projektowanie i wykonanie modelu lub prototypu

-TECHNOLOGICZNE- ustalenie przebiegu procesu technologicznego, dobór maszyn i oprzyrządowania, dobór materiałów, ustalenie norm zużycia materiałów i norm pracy, określenie organizacji i metod kontroli jakości, ustalenie kosztów produkcji, wykonanie produkcji próbnej

PRZYKŁAD DLA PRZYGOTOWANIA KONSTRUKCYJNEGO-

Wyjaśnienie różnicy w pojęciach dobór i weryfikacja cech konstrukcyjnych (wymiary, dokładność, jakość)

DOBÓR-jest to ustalenie dopuszczalnych wymiarów na podstawie obciążeń zewnętrznych i naprężeń dopuszczalnych dla wybranych materiałów, np. dobór średnicy wałka: Wałek stopniowy

WERYFIKACJA CECH KONSTRUKCYJNYCH-zakłada się konkretne wymiary i sprawdza się warunek wytrzymałościowy :weryfikacja śrub montażowych w połączeniu z kołnierzowym.

DOKUMENTACJA KONSTRUKCYJNA-obejmuje rysunki w myśl zasady „od ogółu do szczegółu” (rys. ofertowy, rys. złożeniowy, rys. Wykonawcze poszczególnych części, rys zestawieniowe, rys podzespołów). Dokumentacja ta może obejmować instrukcję DTR (dokumentacja techniczno ruchowa)

PRZEBIEG PROCESU TECHNOLOGICZNEGO zależy od wielkości produkcji. Liczba operacji technologicznych wzrasta wraz z wielkością produkcji. W małej produkcji stosowana jest koncentracja zabiegów na jednej maszynie. Podział maszyn i oprzyrządowania: uniwersalne, specjalizowane, specjalne: tokarki uniwersalne: kłowa, produkcyjna; specjalizowane: wielonożowe, rewolwerowe; tokarki specjalne: automat tokarski do produkcji śrub np. m20

7. Harmonogramowanie produkcji

Odpowiada na następujące pytania: co? Gdzie? Kiedy? W jakich ilościach należy wytwarzać aby zrealizować zamówienia złożone przez klientów, jest szczególnie ważne gdy mamy:

*różnorodną produkcji

*różnorodny asortyment

*wiele zamówień klientów

Wykres Grantta

Sterowanie ilością wytworzenia bazuje na podziale serii produkcyjnej na partie produkcyjne

8.

OBRÓBKA ZASADNICZA (ZGRUBNA)-ma na celu nadanie zbliżonego kształtu wyrobu oraz równomierny rozkład naddatków np. pręt walcowy. Stosuje się jeden rodzaj technologii np. toczenie.

OBRÓBKA KSZTAŁTUJĄCA-ma na celu kształtowanie powierzchni elementarnych np. wałek- powierzchnia walcowa, stożkowa, kształtowa, rowki poprzeczne, rowki wpustowe. Charakteryzuje się zastosowaniem kilku technologii zależnie od rodzaju powierzchni np. toczenie, frezowanie, gwintowanie.

OBRÓBKA WYKOŃCZENIOWA-przeprowadzana jest dla niektórych powierzchni, tzn takich które mają zwiększone wymagania dokładności wymiarowej i jakości powierzchni. Najczęściej stosowaną metodą jest szlifowanie.

Dokładność wymiarowa mieści się w zakresie od IT5 do IT8

Chropowatość powierzchni mieści się w zakresie Ra=0.32-1.25 [um]

9. Operacje kontroli

Sprawdzenie, pomiar, badanie przedmiotu produkcji (półfabrykatu, wyrobu gotowego) za pomocą specjalnych przyrządów i aparatur kontrolno- pomiarowych w celu ustalenia zgodności z wzorcami lub przyjętymi normami. Te operacje nie mogą zmienić przedmiotu. Wzorcem może być rysunek, instrukcji, wszelkie uwagi zawarte w dokumentacji konstrukcyjnej ( wzorce).

Sprawdzenie daje odpowiedź na pytanie czy sprawdzana cecha jest zgodne lub niezgodna z przyjętymi wzorcami.

Przykłady sprawdzianów:

*szczękowy (stosowany dla wałków)

*tłoczkowy

POMIAR- mierzony jest konkretny wymiar różnymi narzędziami i z różną dokładnością. Przykłady tych narzędzi pomiarowych:

*Przymiar kreskowy +-0,5 mm

*suwmiarka +-0,02 mm

*mikrometr+-0,01mm

BADANIE-w szczególność dla szczelności zbiorników spawanych, wady ukryte dla odlewów metodą prześwietlenia

OPERACJE KONTROLI dzieli się na:

*kontrolę wstępną-przed wprowadzeniem przedmiotu do procesów

*międzyoperacyjna- po każdej lub niektórych operacjach technologicznych, jest to kontrola czasochłonna, ale można szybciej wyeliminować braki produkcyjne

*kontrola końcowa (dla gotowego produktu)

10. operacja transportu

Organizacja procesu produkcyjnego zakłada minimalizacje liczby operacji transportu oraz czasu transportu. Ważne jest aby przedmiot nie uległ zmianie w trakcie operacji transportu.

UDZIAŁ 1 Udział transportu jest pomijalnie mały w porównaniu z czasem obróbki.

UDZIAŁ 2 Udział transportu jest znacząco duży w czasie zlecenia.

11.Zastosowanie operacji magazynowania i składowania w procesach

-magazynowanie materiałów, surowców, wyrobów gotowych

-magazynowanie międzyoperacyjne- stosowane jest gdy występują duże różnice pomiędzy czasem obróbki na poszczególnych stanowiskach. W trakcie wyczekiwania materiał spoczywa wprost na stanowisku

-wyczekiwanie np. na obróbkę.

Magazyn materiałów wyjściowych jest stosowany w celu zapewnienia płynności produkcji w zakresie dostępu do materiału

Magazyn wyrobów gotowych stosowany jest w celu dostępu produktów w całym rynku

12.Rodzaje operacji złożonych

-obróbka lub montaż połączony z kontrolą

-obróbka lub montaż połączony z transportem (np. praca na taśmie produkcyjnej)

-obróbka lub montaż połączony z kontrolą i transportem

Operacje złożone wymagają zastosowania specjalnych maszyn i urządzeń najczęściej zautomatyzowanych, np. nowoczesne obrabiarki sterowane numerycznie umożliwiają sprawdzenie pomiarów w trakcie obróbki

13.Podział procesów produkcyjnych według ciągłości i przebiegu w czasie. Wyjaśnić różnicę między procesami dyskretnymi i ciągłymi.

PROCESY DYSKRETNE-składają się z oddzielnych operacji realizowanych w określonym czasie z możliwym i przerwami

PROCESY CIĄGŁE- przebiegają bez przerwy w całodobowym cyklu pracy

Różnice ze względu na:

-udział człowieka w przebiegu i organizacji procesu: ciągłe- głównie rola pomocnicza sprowadzająca się do dozoru, kontroli, remontu urządzeń produkcyjnych; dyskretne- rola podstawowa w zakresie przygotowania i przebiegu procesu

-stopień automatyzacji procesów: ciągłe- występuje automatyzacja pełna; dyskretne- często automatyzacja niepełna, częściowa, głównie automatyzowane są procesy technologiczne, mniej operacje transportowe, kontrolne

-asortyment produkcyjny: ciągłe- jest ustalony w dłuższym okresie czasu, mało zróżnicowany, jest ściśle związany z urządzeniami produkcyjnymi; dyskretne- jest bardzo zróżnicowany, z jednego rodzaju materiału wejściowego może być wiele różnych produktów, szeroki zakres produkcji od jednostkowej do masowej.

14.Podział procesów produkcyjnych według rodzajów stosowanych technologii. Opisać wybrane technologie.

-wydobywcze

-przetwórcze

-obróbkowe- powodują zmianę kształtów i cech powierzchni lub struktury wewnętrznej wyrobów z różnych materiałów. Rozróżnia się operacje: kształtowanie (pierwotne, plastyczne, ubytkowe, przez trwałe połączenie części), obróbki cieplnej fizykochemicznej (zmiana struktury materiału), obróbki powierzchniowej, obróbki fizykochemicznej (dla przemysłu mikroelektronicznego)

-montażowe: montaż wyrobu finalnego, połączeń rozłącznych, stacjonarny, ruchomy, demontaż

-procesy naturalne i biotechnologiczne: utylizacja szkodliwych związków, produkcja biogazu

15.Technologia grupowa- opisać procedurę i podać przykład zastosowania

PROCEDURA

-wybór elementów należących do grupy

-wybór reprezentanta grupy- to element o najbardziej złożonej budowie, zawierający wszystkie...

-opracowanie procesu technologicznego dla reprezentanta grupy

-opracowanie procesu dla pozostałych elementów grupy

16.Scharakteryzuj typy produkcji

17.Wyjaśnić różnicę pomiędzy formą niepotokową i potokową

NIEPOTOKOWA-produkcja wyrobu odbywa się w gniazdach produkcyjnych ustawionych w zasadzie według kolejności przebiegu procesu produkcyjnego, jednak z możliwością stosowania nawrotów i skrzyżowań linii przebiegu obrabianych partii części dla uzyskania wyższego wskaźnika wykorzystania stanowisk pracy

POTOKOWA- produkcja wyrobu odbywa się na stanowiskach ustawionych ściśle według kolejności przebiegu procesu produkcyjnego. Każde stanowisko wykonuje tylko jedną operację.

Istotne różnice między formami

-ściśle określony harmonogram przebiegu procesu produkcyjnego

-liniowe rozmieszczenie maszyn i urządzeń produkcyjnych

-wysoki stopień specjalizacji stanowisk roboczych

-ciągłość ruchu obrabianych przedmiotów (brak przerw produkcyjnych)

-rytmiczność pracy stanowisk roboczych

18.Scharakteryzuj gniazda produkcyjne. Narysować przykład przepływu produkcji.

19.Cykl produkcyjny- definicja i składniki

Jest to czas jaki upływa od rozpoczęcia podstawowego procesu produkcyjnego do momentu jego zakończenia i przekazania gotowego wyrobu do dyspozycji odbiorcy. Składniki:

*czas trwania operacji procesu produkcyjnego Cp

-czas trwania operacji technologicznych T=tpz+n*tj

-czas trwania operacji pomocniczych(transport, kontrola, składowanie, procesy naturalne)

*czas przerw w realizacji operacji procesu produkcyjnego Cr

-przerwy wynikające z organizacji procesu produkcyjnego (na skutek oczekiwania na zwolnienie stanowiska, związane z procesem kompletacji)

-przerwy wynikające z organizacji dnia roboczego (planowanie przerw wewnątrz zmiany, wolne dni od pracy, itp.)

-inne nieplanowane przerwy (strajk, awaria)

20.Wyjaśnić różnicę między cyklem szeregowym, szeregowo-równoległym i równoległym. Zasady projektowania cykli produkcyjnych.

SZEREGOWY-najdłuższy cykl produkcyjny, tylko jeden etap jest w danym czasie realizowany, projektowanie tego cyklu polega na sekwencyjnym oddzielaniu etapów, jest to cykl najprostszy w organizowaniu

SZEREGOWO-RÓWNOLEGŁY-krótszy od szeregowego dzięki równoległej realizacji kilku etapów procesów, porównuje się czasy etapów w danym cyklu, jeżeli czas etapu jest krótszy od czasu etapu wcześniejszego to od ostatniej partii tego etapu odkłada się w lewo pozostałe partie, jeżeli jest dłuższy to przesuwamy w prawo od pierwszej partii pozostałe partie produkcyjne

RÓWNOLEGŁY-jest najkrótszym cyklem, najtrudniejszym w organizowaniu, obserwuje się w jak najdłuższym czasie równoległą realizację wszystkich etapów produkcyjnych, etap najdłuższy jest wykonywany w sposób ciągły, pozostałe etapy są odkładane w górę i w dół według sekwencji wykonywania partii produkcyjnych

---