NARZĘDZ i SPEC: Stal narzędziowa niestopowa: (C od 0,5-1,3%), hart. w wodzie lub oleju w temp 760-840^0C, niskie odpuszcz. Właściw: wysoka jakość, ale mała hart. - śred. kryt. 5-10 mm. Zastos: narzędzia ręczne i narzędzia do obr. mech. miękkich mater. Stal narzędziowa stopowa: (C 0,3-2%). dzieli się na 1) do pracy na zimno (stosow. na narzędzia, które mogą się nagrz. do ok. 150-200^0C, duza hart, wytrzym na skrec, sćier i zginanie, dobra ciagliwosc. OC hatrow i odpuszcz 150-260C). 2) do pracy na gorąco (stosow na narzędzia, które nagrz. się, mając styczność z gorącymi metalami np. narzędzia kuźnicze i walcownicze. Duza wytrz, tw, odpor na scier. OC hart i wys odpu 300-600^0C, temp austen 840-1140C). Szybkotnąca Hart. w temp. 1150-1300^0C, chłodz. na powiet., odpuszcz w temp 650-700^0C. w celu usunięcia napręż. Zastos: wieloosiowe narzędzia tnące. Duża tw, odp na ścier. Mikostruk jest ledeburyczna, wyżarz ujednorodniajace i zmiekcz. Odporne na korozję: dzieli się na nierdzewna(chromowa) i kwasoodporna(chrom-niklowa). CR 13-14%Cr można spawac, umacniac zgniotem, niepodlega OC z wyjątkiem wyżarz rekrystal i odpreża. CR-NI pow 8%Ni, ma lepsza odp na korozje, ma mała wytrzm i bd plast, można je umacniac zgniotem obrabiac skrawaniem. Po spawaniu trzeba oddac stal przesycaniu(1050-1100C w wodzie) żaroodporne i żarowytrzymałe Są to stopy odporne na działanie czynników chem. i zdolne do przenosz. obciążeń w temp. pow. 500÷600˚C Stale zaworowe - żaroodporne, stosow. na elem. zaworów w silnikach spalin, odporne na dział gazów,maja duza wytrz na pełzanie i obciąż udarowe, odporne na ścier i podatne do obr. mech. mała rozszerzal cieplna i duza przewod ciepla. Dzielą się na: a) CrSi-o strukt martenzytycznej, hart w temp 900˚-1000˚C i odpuszcz w temp700-800˚C, b) CrNi - austenityczne, przesycone w temp ok.1100˚C w wodzie. Stale żaroodporne ma zdolosc do przenoszen obciażen mech ,dobre właść technolo(spawalnosć) Dzielą się na stale: a) Cr - zawierają 5-25% Cr, posiadają strukt. perlityczną, b) Cr-Ni - posiadają strukt. austenityczną. Stale Cr charak. się więk. żaroodpornością, stosow. są na poddane obiążeniom mech. elem. Stale austenityczne Cr-Ni, Cr-Ni-Si przezn. są na silnie obciąż. elem. pracuj. w podwyższ. Temp
ODLEW STOPY AL: a) stopy Al-Si (AK) - siluminy, b) stopy Al-Mg (AG), c) stopy Al-Cu (AM), d) stopy Al-Zn. Stopy Al-Si (AK) Si do 35% Posiadają iglaste wydzielenia Si, niewielkie właściw. mech. Siluminy podeutektyczne i eutektyczne charak. się dobr właściw. odlew. Stosow. są na korpusy silników, pomp. Siluminy nadeutektyczne charak. się małym współcz. rozszerzal. ciepl., dużą odporn. na ścier, dobr właściw. w podwyższ. temp, są trudnoobrabialne. OC to wyżarz odpręż w temp280˚C w 6-12h i utwardz dysper; przesyc 3-6 h w temp500˚C i 24h starz w temp ok180˚C. Wzrost wytrzym. silum. (6-8% Si) uzyskuje się przez dodanie Zn (3-5%), stosow. w przem motoryz. Stopy Al-Mg (AG)- 9÷11% Mg. Charak. się bd odporn. na korozję i małą gęst. Jednak mają gorszą od silum. lejność. Stopy AG stosow. są na armaturę morską i chem. OC polega między innymi na wyżarz ujedno 450÷480˚C (10-15h), wyżarz odpręż 120÷150˚C (15-20h) i utwardz dyspr: przesyc450˚C (15-20h) z chłodz w wodzie80˚C i starz150˚C ok. 24h. Stopy Al-Cu (AM) Charak. się więk. wytrzym. ale są trudniejsze technolo z powodu mikropęknięć. W praktyce stosow. są 2 stopy: AM4 i AM5. OC. to przesyc z temp515˚C w wodzie o temp80˚C. starz się samorzutnie w ciągu 4-5 dni wyżarz odpręż.80˚-120˚C. DO PRZER PLAST: Pod wzgl składu chem dzielimy na: a) Al-Mn, b) Al-Mg c) Al-Mg-Cu, d) Al-Cu-Mg-Zn. Stopy AlMn (1,5% Mn) Charak. się wyż. od czystego Al odporn na korozje i wyż. wytrzym. Gruboziarnistość i skłonność do mikropęknięć tych stopów zapobiega się przez dodanie Ta, Zr, B. Szkodliwym zanieczyszczeniem jest Fe. OC.: wyżarz ujedno, a po przeróbce plast wyżarz rekrystal. Stosw jest również utwardz dyspr. Stopy Al-Mg (6% Mg) Dobra odpor na korozję, są dobre spawalne, podatne do głębok tłoczenia. Mogą zawierać Mn, Cr które zwięk wytrzym. Ti i V - rozdrabniają ziarno. OC.: wyżarz ujedno500÷520˚C (ok. 10h), wyżarz rekrystal280÷300˚C (5h) oraz utwardz dyper. Stosow. w przemyśle spoż, chem i okrętowym. Stopy AlCuMg (2÷5% Cu, do 2,5% Mg i do 1% Mn) noszą nazwę DURALI. Posiadają złożoną, wielofazową struk. Fe, Si, Ti, Ni, zwięk wytrzym. OC.: wyżarz ujedno480˚÷530˚C, wyżarz rekrystal390˚-400˚C (5-6h) i utwardz dyspr: przesyc w temp495˚÷500˚C w wodzie, starzenie durali może być samorzutne (kilka dni), przyspiesz80˚-120˚C. Durale charak się małą odporn na korozję. Zabezpiecza się je przez platerowanie czystym Al, lakierowanie proszkowe czy utlenianie powierzch. Wytrzym durali cynkowych można zwiększyć przez OC: przesyc 460˚-520˚C i starz120˚-170˚C.
ODLEW STOPY AL: a) stopy Al-Si (AK) - siluminy, b) stopy Al-Mg (AG), c) stopy Al-Cu (AM), d) stopy Al-Zn. Stopy Al-Si (AK) Si do 35% Posiadają iglaste wydzielenia Si, niewielkie właściw. mech. Siluminy podeutektyczne i eutektyczne charak. się dobr właściw. odlew. Stosow. są na korpusy silników, pomp. Siluminy nadeutektyczne charak. się małym współcz. rozszerzal. ciepl., dużą odporn. na ścier, dobr właściw. w podwyższ. temp, są trudnoobrabialne. OC to wyżarz odpręż w temp280˚C w 6-12h i utwardz dysper; przesyc 3-6 h w temp500˚C i 24h starz w temp ok180˚C. Wzrost wytrzym. silum. (6-8% Si) uzyskuje się przez dodanie Zn (3-5%), stosow. w przem motoryz. Stopy Al-Mg (AG)- 9÷11% Mg. Charak. się bd odporn. na korozję i małą gęst. Jednak mają gorszą od silum. lejność. Stopy AG stosow. są na armaturę morską i chem. OC polega między innymi na wyżarz ujedno 450÷480˚C (10-15h), wyżarz odpręż 120÷150˚C (15-20h) i utwardz dyspr: przesyc450˚C (15-20h) z chłodz w wodzie80˚C i starz150˚C ok. 24h. Stopy Al-Cu (AM) Charak. się więk. wytrzym. ale są trudniejsze technolo z powodu mikropęknięć. W praktyce stosow. są 2 stopy: AM4 i AM5. OC. to przesyc z temp515˚C w wodzie o temp80˚C. starz się samorzutnie w ciągu 4-5 dni wyżarz odpręż.80˚-120˚C. DO PRZER PLAST: Pod wzgl składu chem dzielimy na: a) Al-Mn, b) Al-Mg c) Al-Mg-Cu, d) Al-Cu-Mg-Zn. Stopy AlMn (1,5% Mn) Charak. się wyż. od czystego Al odporn na korozje i wyż. wytrzym. Gruboziarnistość i skłonność do mikropęknięć tych stopów zapobiega się przez dodanie Ta, Zr, B. Szkodliwym zanieczyszczeniem jest Fe. OC.: wyżarz ujedno, a po przeróbce plast wyżarz rekrystal. Stosw jest również utwardz dyspr. Stopy Al-Mg (6% Mg) Dobra odpor na korozję, są dobre spawalne, podatne do głębok tłoczenia. Mogą zawierać Mn, Cr które zwięk wytrzym. Ti i V - rozdrabniają ziarno. OC.: wyżarz ujedno500÷520˚C (ok. 10h), wyżarz rekrystal280÷300˚C (5h) oraz utwardz dyper. Stosow. w przemyśle spoż, chem i okrętowym. Stopy AlCuMg (2÷5% Cu, do 2,5% Mg i do 1% Mn) noszą nazwę DURALI. Posiadają złożoną, wielofazową struk. Fe, Si, Ti, Ni, zwięk wytrzym. OC.: wyżarz ujedno480˚÷530˚C, wyżarz rekrystal390˚-400˚C (5-6h) i utwardz dyspr: przesyc w temp495˚÷500˚C w wodzie, starzenie durali może być samorzutne (kilka dni), przyspiesz80˚-120˚C. Durale charak się małą odporn na korozję. Zabezpiecza się je przez platerowanie czystym Al, lakierowanie proszkowe czy utlenianie powierzch. Wytrzym durali cynkowych można zwiększyć przez OC: przesyc 460˚-520˚C i starz120˚-170˚C..
STOPY MIEDZI: Dzieli się na: 1) stopy Cu z Ni (miedzionikle). Zaw. do 40% Ni. Charak. się dobrą plast., wytrzym., odporn. na korozję. Zastosw.: stopy monetarne, blachy do platerowania, klimatyzatory. 2) stopy Cu z Zn (mosiądze charak dobra odpor na koroz). Podział na zaw. % Zn: a) mosiądze o małej zaw. Zn (do ok. 10%)-stosow. na chłodnice, łuski pocisków małokalibrowych; b) mosiądze średniocynkowe (15÷25% Zn)-stosow. na wyroby ozdobne, blachy do platerowania; c) mosiądze zaw. 28÷35% Zn - najbardziej plast. i wytrzym. Stosow. na blachy do głebok. tłocz., łuski pocisków wielkokalibrowych; Brązy cynowe. W warunkach równowagi roztwór stały Sn-Cu istnieje do ok. 9% Sn (temp500-600˚C). Poniżej 400˚C gwałtownie się obniża. Charak. się wys odporn. na korozję, odporn. na ścieranie i obciążenia dynam. Brązy cynowe odlewnicze stosuje się na silnie obciążone, pracujące na ścieranie elem: łożyska, koła zębate. Brązy stopowe: Aluminiowe(brązale) - Przy zaw. Al do 9% posiadają strukturę jednofazowego roztw. stał. Charak. się dobrą odporn. na ścier oraz bd odporn. na korozję. Brązy jednofazowe umacnia się przez zgniot. Powyżej 9% Al w strukt. brązu pojawia się elektroid γ. Obecność przem. eutektoidalnej wykorz. się w OC, polegającej na: hart. w temp900˚C i opuszcz. w temp400÷600˚C. Fe, Ni , Mn zwiększają własności mech., odporn. na ścieranie i korozję. Krzemowe - zaw. do 5% Si oraz dodatki Mn, Ni, Zn, Fe. Charak. się dobrymi własn. mech., wytrzym. zmęcz., odporn. chem., podatn. do obr. skraw. Zastosow.: armarura chem, sprężyny, łożyska ślizg. Manganowe - zaw. do 10% Mn. Są odporne na korozję i są żaroodporne do ok. 400˚C. Zastosow.: armatura kotłowa. Berylowe - zaw. do ok. 2,5% Be. Nie iskrzą podczas uderzania, właściw. mech. dorówn. stalom. Utwardz. dysper. (przesyc. 800˚C, starz. 300˚C). Dodatk. stop. są w nich: Co, Ni, Fe, Ti. Ołowiowe - zaw. do 40% Pb oraz Ni i S. Charakter. się b. dobrą odporn. na ścieranie, wytrzym. zmęcz., przewdn. ciepl. Stosow.: poł. elektr., elektr. do zgrzew.
POZOSTAŁE STOPY: TYTANU maja dobre właśc odlewn, spawal, odpor na kruchość, wytrzym na pełzanie, duza stabilnośc ciepla.OC polega na przemianie fazowej α i β. W stanie wyżarz i zahartow. stopy charak się sred właśc wytrzym i dobra plast, po hartow i starzen maja duza wytrzym. STOPY NIKLU chrakt się:dobra żaroodpor, własciw wytrzym i plast, dużą przenikalnościa magnet. Dziela się na stopy: a)konstrukcyjne- tzw monele(60-80%Ni i40_20% Cu) maja dobre własciw mech i odpor na koroz b)oporowe: - alumel dobre własciw mecha i duza siła termoelek i żaroodp -chromel stos na termoelementy -nichrom dobre własciw mech, rezystywnosc i zaroodpor, stosw na oprniki -kopel ma dobre własciw mech , jest podatny na OP i odpor na koroz - konstantan podobe własciw do kopela, ma wieksza rezystownosc c) oszczeg własciw fiz i chem np. inwar, permalloy(stop magnet), hastelloy(odp na koroz) d) żaroodp i żarowytrzym- nadstopy maja dobre własciw fiz i chem w wys temp. Sa odporne na zmeczenie i pękanie. Pracuja w wys temp, zastos w silnikach lotniczych i rakietowych. Stopy magnezu dziela się na odlewnicze i do przerob plast. Stopy te maja dobre własciw odlewnicze- dobra lejnosc i maly skurcz odlew. Poddaje się je wyżarz ujedno, rekrystal, które powoduja wzrost wytrzym i plast i zmniej wytrzym na rozciag. Do przerobki plast na gorąco w 250-450C . STOPY CYNKU to znale (z Al. i Cu) wyzarz ujedno, odprezaj. Znale to stopy odlewnicze do wyrobu korpusow, pokryw, maszy do pisania. STOPY CYNY I OŁOWIU: -stopy łozyskowe- dobre własciw dierne, odlewn, tw, zastos do łozyk ślizgow * babbity cynowe(Sn-Sb(7,5-11%)-Cu(3,6%)) * babbity ołowiowo-cynowe (Pb-Sn(5-15%)-Sb(5-15)-Cu(3-6%)) * stopy B (Pb-Na-Li-Ca do 2%) - stopy specjalne *drukarskie dobra lejnosc, niska temp top *niskotopliwe temp top<230C * luty miękkie temp top<400 mala wytrzym na rozciag i ścinanie. STOPY BERYLU temp top=1778C. Duża wytrzym i wys temp top, wady duza toksycznosc, male właściw plast i odpor na działanie kwasów. Zastosow w przem lotniczym, tech nice rakietowej, energetyce
WYŻARZANIE (celem jest uzys. struk. zbliżonej do stanu rów. termodynamicznej. Nagrzanie mat. do oreślonej temp., wygrzaniu i chłodz. z odp. szybkościa). : ujednoradniające - nagrzanie do temp. 100-200^0 poniżej solidus, długotrwałe wytrzymanie i wolne chłodzenie w celu wyrównania składu chemicznego. Normalizujące - nagrzanie do temp. rzędu 30-50^0 powyżej Ac3 Accm, krótkie wytrzymanie i chłodzenie najczęściej na powietrzu lub wolniej w celu rozdrobnienia i ujednolicenia wielkości ziarna. Zupełne - nagrzanie do temp. rzędu 30-50^0 powyżej Ac3 Accm, nieco dłuższym wytrzymaniu i wolnym chłodzeniu w celu obniżenia twardości., polepszenia obrabial-ności, zwiększenia ciągliwości, rozdrobnienia i ujednolicenia wielkości ziarna. Niezupełne - nagrzanie do temp. zakresu temp. stali podeutektoidalnej Ac1-Ac3, stali nadeutektoidalnej Ac1-Accm, wytrzymaniu w tej temp. i wolnym chłodzeniu w celu poprawienia obrabialności, usunięcia naprężeń. Sferoidyzujące - nagrzanie do temp. ok. Ac1, długotrwałe wytrzymanie w celu uzyskania struktury cementytu kulkowego na tle ferrytu, obniżenie twardości. Prowadzi się je izotermicznie lub wahadłowo. Zmiękczające - polega na izotermicznym lub wahadłowym wyżarzaniu w temp. Ac1, w celu obniżenia twardości, zwiększenia plastyczności i polepszenia obrabialności. Izotermiczne - nagrzanie do temp. ok. 30-50^0 powyżej Ac3-Accm, krótkim wytrzymaniu, chłodzenie do zakresu najmniejszej trwałości austenitu i izotermicznym wytrzymaniu w tej temp. w celu uzyskania drobnego ale bardziej równowagowego perlitu. Perlityzujące - stosowane w zasadzie w żeliwach, rzadziej w stalach nadeutektoidalnych w celu zwiększenia ilości perlitu. Grafityzujące - ma na celu usunięcie cementytu eutektoidalnego, stosowane głównie w żeliwach i stalach ledeburytycznych. Przegrzewające - temp. 900-1000^0, wytrzymanie w tej temp. w celu zmniejszenia twardości i polepszenia obrabialności. Odprężanjące - nagrzanie do temp. poniżej Ac1, bardzo wolnym chłodzeniu w celu usunięcia naprężeń. Stabilizujące - nagrzanie do temp. 100-200^0 wyrobów nie hartowanych w celu obniżenia naprężeń. Rekrystalizujące - usunięcie skutków odkształcenia plastycznego. Przeciwpłytkowe - temp. 600-650^0 w celu usunięcia nadmiaru wodoru po przeróbce plastycznej.
OBRÓKA CIEPLNA- są to odpowiednio dobrane zabiegi cieplne prowadzące do zmiany właściwości stali poprzez zmiany struktury w stanie stałym w wyniku zmian temp. i czasu. Rodzaje OC: a) OC zwykłą; b)OC-chemiczna; c) OC-mechaniczna (plastyczną); d) OC-magnetyczną. ODPUSZCZANIE (polega na uprzednim nagrzaniu zahartowanej stali do temp. poniżej Ac1, wytrzymaniu w tej temp. i wolnym chłodzeniu. Ma na celu wywołanie przemian struktur hartowania przez co zmieniaja się właściwości mechaniczne. Podst. zjawiskami podczas odpuszczania są: -usunięcie naprężeń; -rozpad martenzytu; -przemiany austenitu cząstkowego i węglikowego; -restrukturyzacja ziarna) : Odpuszczanie dzielimy na: a) niskie - do 250^0C (czas 1-3h) ma na celu poprzez zmniejszenie naprężeń zwiekszenie wytrzymałości b) średnie - 250-500^0C (czas ok. 1h) w celu zwiększenia udarności, granicy sprężystości, granicy plastyczności bez znacznego obniżenia wytrzymałości, c) wysokie - ok. 500^0-Ac1 (czas 1-3h) w celu zwiększenia plast., ciągliw., udar., obrabial. kosztem tward. i wytrzym. Z odpuszczaniem zwjazane są pojęcia: a)odpuszczalność - podatność na rozpad struktury martenzytycznej;b) kruchość odpuszczania - zjawisko obniżenia właściwości mechanicznych wywołane przemianami i wydzielaniem się faz w niektórych grupach stali(o temp. ok. 300 i 500).
HARTOWANIE: Nagrz. do temp. 30-50^0 powyżej Ac3, krótkim wytrzymaniu i szybkim chłodzeniu z prędk. więk. od prędk. krytycz. w celu zwięk. tward. W zależności od sposobu chłodz. hart. dzielimy na: 1) objętościowe: (zwykłe, stopniowe, przerywane, bainitycz-ne), 2) powierzchniowe: (w zależności od sposobu chłodz. dzielimy na: objętościowe, płomieniowe, indukcyjne, kąpielowe), 3)patentowanie - polega na izotrermicznym chłodz. stali w zakresie drobnego perlitu lub górnego bainitu. Stosow. jest dla taśm, prętów, drutów. Nagrz. do hart. prowadzi się: a) z piecem, b) w piecu nagrz. do właściwej temp. c) w piecu nagrz. do wyższej temp. d) w kąpielach solnych, e) w kąpielach metalowych. Efekty hartowania są : a) nagrzewanie i wygrzewanie przed hartowaniem- nagrza. do hartowania ma wpływ na stopien rozpuszczalności się poszczególnych faz, nasycenie pierw. austenitu i jego ujednorodnienie, prowadzi się je w piecach, w kąpielach solnych w stopionym metalu. Szyb. nagrzania zależy od wielk. ,kształtu i skł. chem. stopu. Stale wysokostop. i przed. o złożonym kształcie nagrzewa się kilkustopniowo. W praktyce przyjmuje się dla stali węglowych nagrzanie w piec. komorowych a czas wygrzania obl. od momentu nagrzania się wsadu. Dla stali stop. czas ten wydłuża się od 20-40% temp austenityzowania, powyżej Ac3 dotyczy w zasadzie stali niestop. Szczególnie w stalach stop. temp. i czas austenity. maja na celu wprowadz. do roztworu odpo. ilość C i pierw. stop. oraz ujednorodnienie jego skł. chem. Podstawą hartowania jest szybkość chłodz, która powinna być większa od krytycznej, szybkość chłodz. zależy od rodz. i składu chem. wielkości i kształtu przedmiotu (kąpiele solne i metalowe, woda i wodne roztwory soli, oleje, powietrze). Z hartowaniem związane są pojęcia: a)kryt. szyb. chłodz. (najmniejsza pręd. chłodz. przy której tworzy się struktura martenzytyczna) b)hartowność-zdolność materiału do hartownia, wielkość ta jest dość ważnym parametrem OC , metody określające hartowność: -próba Jommin'ego polega na hartowaniu od czoła próbki walcowej o średnicy 25mm; -met. krzywych U polega na określeniu zahartowanej sfery w prętach o różnej śred.; - metoda przełomów.c) śred. krytyczna- największa śred. wyrobu który w danych warunkach zahartuje się na wskroś.
Stal żaroodporna - żaroodpornością nazywa się odp. stali na działanie gazów utleniających w wys. temp. Stal żaro. musi mieć zdolność do przenoszenia obciążeń mech. Ważne są dobre właś. techno. a zwłaszcza spawalność. Wśród stali wyróznia się stal ż. ogólnego przeznaczenia (stos. w bud. pieców przemysł, palenisk, kotłów, aparatury chem, w przemyśle szklarskim). Specjalne grupy tworzą gat. używane do wyrobu zaworów silników spalinowych oraz stale i stopy do wyrobów grzewczych. Stal węglowa w atmosferze utleniającej się utlenia, szybkość utleniania zwiększa się wraz z podwyż. temp. Żaroodp. stali polega głownie na tworzeniu się na jej pow. zwartej i dobrze przylegającej warstwy tlenków, chroniąć metal przed dalszym utlenieniem. Aby nadać stali ż. wprowadza się do niej Cr, Al,Si. Żaroodp. stali zależy od jej skł. chem. Ważne jest, aby stal ż. w zakresie temp. pracy nie przechodziła przemian alotropowych, gdyż związane z tym zmiany objętościowe mogą nałuszczyć spójność warst. tlenków wytworzonej na pow. wyrobu. Stal ż. można podz. na: ( ferrytyczną stal Cr-Al, ferr. s. Cr-Si, austenityczną s. Cr-Ni. Od stali ż. wymaga się zdolności zachowania właś. mech. w wysokich temp., przy jednoczesnym działaniu krótkotrw. lub długot. obciążenia. Właś. mech. w wys. temp. zwiększają (Mo,W,V), pierw. zapewniające ż. zapewnia (Cr,Si,Al), aby zapewnić struk. austenityczną do stali ż. dodaje się (Ni,Mn). Stal zaworowa- używana na zawory w siln. spalinowych. Temp. pracy zaworów wlotowych nie przekracza 500, natomiast części zaworów wydechowych mogą osiągać do 900. Stale te muszą spełniać wymagania (duża odp. na wysokotemp. korozję gazową i na ścieranie, małe rozszerzalności i duża przewodność ciep., duża wytrz. na pełzanie oraz obciążen. udarowe, dobre właś. techno). Na zawory stosuje się gatunki martenzytyczne i austenityczne. Gat. mar. hartuje się z tem. 1050 i odpuszcza w temp. 750-800 stos. jest na zawory wlotowe. S. austenityczna przesyca się w temp. 1000-1100 i starzy w temp. 700-800 przez kilka godz.w temp. 800 ma wystarczającą wytrz. mech. (wykazuje dużą odp. na kor. w tlenkach ołowiu, jest stalą na zawory wydechowe sil. spalinowych. inna stal po przesyceniu i starzeniu ma niekorzystny rozkład węglików dlatego jest stosowana w stanie zmiękczonym na duże zawory siln. lotnych.
Stal odporna na korozję- Korozja- to niszczenie met. wskutek agresywnego oddziaływania środ. Żelazo oraz stale niestop. i niskostopowe nie są odp. na kor. W suchym powiet. żelazo pokrywa się cienką, pasywną war. Fe3O4, która chroni żelazo przed utlenieniem. W wilgotnym powietrzu tlenek ten przyłącza cząsteczki wody, przechodzi w rdze i traci właściwości ochronne. W temp. pow. 570 Fe3O4 przechodzi w FeO i nie ma żadnych właściw. ochronnych. Podobnie zachowują się w środ. korozyjnym inne metale (Cr,Al.,Si), tworza jeden tlenek o zwartej budowie i przenoszą tę ceche na stopy z żelazem, są wykorzystyw. do ich ochrony przed kor. Chrom w stopach z Fe powoduje przy ilości 12,6% skokową zmianę potencjału elektrochemicznego ( -0,6 na +0,2V). Zmiana pot. elektroch. zmienia odp. na kor., wywołuje zdolność do pasywacji. Stal odp. na kor. dziel. na:-stal chromową(nierdzewną) zaw. 13-14% Cr lub ok.17% przy zaw. C mniej. od 0,1% jest ferrytyczna w całym zakresie temp. Można ją spawać, umacniać tylko zgniotem, nie podlega o-c z wyjątkiem wyż. rekrystalizującego i odprężającego. Stal zaw. powyżej 0,2% C w temp. ok.1100 uzyskuje struk. austenityczną , a podczas chłodzenia w powietrzu się hartuje. Ze stali wykonuje się nierdzewne części maszyn i nierdzewne narzędzia. Hartowanie prowadzi się najczęściej w temp. 960-1000 w oleju. Elementy maszyn odpuszcza się wysoko (600-700) a narzędzia nisko ( ok. 200). -stal chromowoniklowa ( kwasoodporna)- zaw. pow. 8% niklu i w temp. pokojowej ma struk. austenityczną. Charak. się lepszą odp. na kor. od stali Cr. Wszystkie gatunki tej stali mają małą wytrzym. i bardzo dużą plastyczn. Można je umacniać gniotem, kształtować plastycznie i obrabiać skrawaniem .Po spawaniu stale muszą być poddane przesyceniu w celu rozpuszczenia węglików Cr i wprowadzenie ich skład. do roz. st., jeśli przesycenie jest niemożliwe to stosuje się stal odporna na kor. międzykrystaliczną. Odpor. tą uzyskuje się przez zmniej. zaw. C, co uniemożliwia wydziel. się węglików Cr lub przez stabilizowanie stali tytanem albo niobem. Pierwiastki te podczas krystalizacji pierwotnej wiążą C, a także azot w stabilny tytan i niob co zapobiega wydzielaniu się węglików Cr i przedziwdziała korozji międzykrystalicznej.
Procesy wydzieleniowe w stopach metali- Umocnienie wydzieleniowe- wykonuje się dla stopów, w których występuje zmienna, zmniejszajaca się z obniżeniem temp. rozpuszczalność składnika stopowego w metalu podstawowym w stanie stałym. Ten rodzaj o-c składa się z dwóch zabiegów: - przesycanie- polega na nagrzaniu stopu, zawier. nie więcej pierw. stopowego niż wynosi granica rozpusz. do temp. powyżej krzywej rozpusz. w stanie stałym, wygrzewaniu w tej temp. i szybkim chłodzeniu. W temp. wygrzewania strukturą równowagową jest roztwór stały składnika stopowego w pierw. podstawowych stopu. W wyniku chłodzenia z tej temp. z szybkością większą od szybkości rozpadu roztworu stałego doprowadza się do zatrzymania atomów rozpusz. pier. stopowego w przesyconym roztworze. Przesycony roztwór będzie dążył do przejścia w stan równowagowy. ( podczas przesycania nie zachodzi przemiana alotropowa, a w wyniku przesycania nie otrzymuje się zwiększonej twardości. - starzenie- prowadzi do wydzielenia dyspersyjnych cząstek. Efektem tego jest wzrost twardości i wytrzymałości stopu oraz spadek plastyczności. Starzenie może przebiegać w temp. pokojowej ( starzenie samorzutne lub naturalne), albo w podwyższonej, ale niższej od temp. granicznej rozpuszczalności ( starzenie przyspieszone lub sztuczne). Proces starzenia prowadzi do poprawy właściwości wytrzymałościowych stopu. Jest to wynik przemian strukturalnych zachodzących w stopie po jego przesyceniu. -wyrzażanie rekrystalizujące - usunięcie skutków odkształcenia plastycznego Umocnienie dyspersyjne - podlegają mu materiały zawierające nieodkształcalne wydzielania twardej fazy o większych rozmiarach w porównaniu z wydzieleniami z przesyconego roztworu. Cząsteczki fazy umacniającej są wprowadzone do stopu w procesie wytrzymania ( np. metodami metalurgii proszków lub utleniania wewnętrznego). Utwardzaniu wydzieleniowemu poddawane są stopy charakteryzujące się zmienną rozpuszczalnością jednego ze składników w stanie stałym i ma zastosowanie do umacniania metali nieżelaznych oraz stopowych stali austenitycznych i ferrytycznych.
Obróbka cieplno-chemiczna polega na połączeniu zabiegów cieplnych z celową zmianą składu chemicznego materiału w strefie powierzchniowej obrabianego przedmiotu. Najczęściej stosowanymi rodzajami obróbki cieplno-chemicznej są: nawęglanie, azotowanie, cyjanowanie, bromowanie oraz chromowanie i aluminiowanie. Podczas obróbki cieplno-chemicznej zachodzą następujące procesy:-reakcje chemiczne w ośrodku, które decydują o uzyskaniu atmosfery z aktywnymi atomami(dysocjacja, wymiana, redukcja) -adsorpcja aktywnych atomów na powierzchni obrabianych elementów -dyfuzja aktywnych atomów do warstwy wierzchniej obrabianego elementu. Jako ośrodki aktywne są stosowane substancje stale, ciekłe lub gazowe. Skład chemiczny ośrodka dobiera się tak, aby stężenie aktywnych atomów było wystarczające do pokrycia powierzchni obrabianego elementu mononuklearną warstwą atomów.Nawęglanie -przeprowadza się w celu zwiększenia twardości powierzchni nawęglanych elementów i ich odporności na ścieranie. Nawęglaniu poddaje się stal stopowa niskowęglowa(pon.0.25% C) zwykle z dodatkiem Cr w zależności od gatunku zawierającej Mo,Mn,Ni,V,W,Ti. Nawęglanie prowadzi się w ośrodkach stałych, ciekłych, gazowych, złożach fluidalnych, próżniowe. Po nawęglaniu stosuje się obróbkę cieplna, polegająca na hartowaniu z temp właściwej dla rdzenia(wyż odAc3),ponownym hartowaniu z temp wyższej od Ac1 i niskim odpuszczaniu w temp 160-180 przez 1.5-2h. Taka obróbka zapewnia dobra twardość z zachowaniem dużej wytrzymałości i ciągliwości rdzenia. Azotowanie- polega na nasycaniu warstwy powierzchniowej stali azotem podczas wygrzewania obrabianego przedmiotu w ośrodku zawierającym wolne atomy azotu. Azotow. poddaje się elementy po ulepszaniu cieplnym, przez co nie wymagają one dodatkowej obróbki, dlatego gdyż proces obróbki prowadzi się w temp niż. od Ac1(500-600)Azotow. może myc krotko lub długookresowe. Głębokość warstwy azotowanej wzrasta z temp, czasem. Podwyższenie temp zmniejsza twardość i zwiększa kruchość. Wyróżnia się 3 metody azotow: w proszkach ,gazowe, jonizacyjne.
Mangan - stosowany jest w st. maszynowych do ok. 3-4%, natomiast w innych grupach nawet do 20%. Jest tanim, łatwym do wprowadzenia pierw. Perlitotwórczym podwyższa wytrzymałość i twardość ferrytu. W umiarkowany sposób podwyższa hartowność, ale obniżając temp. Przemiany martenzytycznej i eutektoidalnej zwiększa ilość austenitu cząstkowego. Zwiększa wrażliwość stali na kruchość, zwiększa gruboziarnistość stali, podwyższa granice sprężystości i odporności na ścieranie. Jest pierw. Węglikotwórczym, ale w stalach nie tworzy węglików. Może zastępować częściowo deficytowo nikiel. Nikiel - w stalach maszynowych w ilości od 1- 5%, w innych grupach stali nawet do 20-30%. Oddziaływuje w podobny sposób jak Mn. Hamuje nawet austenit, zwiększa segregacje pierw. podczas krzepnięcia. Jest węglikotwórczy, ale w stalach nie tworzy węglików. W niskowęglowych stalach o strukturze ferrytycznej i ferrytyczno-perlitycznej. Najkorzystniej ze wszystkich pierw. wpływa na podwyższenie wytrzymałości, twardości przy zachowaniu wysokiej udarności stali. Podwyższa hartowność, obniża próg kruchości. Kobalt - jako jedyny pierw. obniża hartowność (zwiększa krytyczną szybkość chłodzenia). Nie tworzy węglików, zwiększa skłonność do grafityzacji cementytu (nie występuje w typowych stalach maszynowych). Jest bardzo deficytowym pierw. Chrom - stosunkowo tani, uniwersalny składnik stali, w stalach maszynowych występuje w ilości do ok. 5% w innych grupach stali nawet 30-35%, bardzo silnie oddziaływuje na hartowność stali, ale podwyższa temp. przemiany eutektoidalnej. Jest węgliko i azotko twórczy, przez co zwiększa twardość i odporność na ścieranie. Opóźnia proces rozpadu martenzytu. Przy zawartości powyżej 12% zwiększa potencjał elektrochemiczny stali, przez co zwiększa odporność na korozje. Azot - zwiększa skłonność do starzenia stali. Bor - dodawany w ilościach do ok.0,005% przy tych zawartościach silnie zwiększa hartowność stali, węgliko twórczy, najbardziej intensywny wpływ boru uwidacznia się po hartowaniu i niskim odpuszczaniu. Powoduje przy większych ilościach gruboziarnistość, obniża wytrzymałość stali.			Molibden - Bardzo drogi, bardzo deficytowy pierw. w stalach maszynowych dodawany do ok.0,5% węgliko twórczy, opóźniając przemianę perlityczna, umożliwia hartowanie bainityczne nawet na powietrzu. Bardzo silnie zwiększa hartowność stali, ale również zwiększa ilość austenitu szczątkowego, zwiększa twardość wtórną, opóźnia procesy odpuszczania, a co najważniejsze przeciwdziała kruchości stali. Uodparnia stal na przegrzania (na rozrost austenitu). Stosowany w stalach o podwyższonych temp. Wolfram - węgliko twórczy wywołuje twardość wtórną. Bardzo silnie podwyższa temp. przemiany eutektoidalnej (temp. austenityzowania), co ogranicza jego zastosowanie w stalach maszynowych. Zwiększa hartowność, ale w stopniu mniejszym od Ch, Ni, Mo, zapewnia drobnoziarnistość stali. Wanad - dodawany w ilościach do ok. 1,5% silnie węgliko twórczy, azotko twórczy, intensywnie zwiększa hartowność, ale wymaga wysokiej temp. Austenityzowania. Opóźnia procesy odpuszczania, zapewniając wysoką twardość martenzytu. Tytan - stosowany w ilości do 0.5% zwiększa hartowność, ale wymaga wysokiej temp. Austenityzowania, ze względu na trwałe węgliki wywołuje twardość wtórną. Niob - dodawany w ilości do ok. 2% silnie zwiększa hartowność, ale dopiero po rozpuszczeniu w austenicie. W szerokim zakresie temp. Od 300-700^oC tworzy węgliki wtórne. Krzem - dodawany jest w stalach konstrukcyjnych w ilości od 5-7% jest pierw. ferrytotwórczym, grafitotwórczym, bardzo silnie umacnia ferryt. Zwiększa hartowność, opóźnia procesy odpuszczania w zakresie średnich temp. Od 300-500 podwyższa granice plastyczności, a szczególnie granice sprężystości. Podwyższa odporność na powierzchniowe odtlenianie. Aluminium - dodawane w ilości do ok. 1%. Tworzy bardzo twarde azotki, umacnia ferryt, w mniejszym stopniu wpływa na hartowność stali. Miedź - jest pierw. grafitotwórczym nie wpływa na hartowność stali, jest perlitotwórcza podwyższa odporność na korozje, ale wywołuje kruchość stali na gorąco.
STAL KONSTRUKCYJNA: Stale stopowe dzielimy na: 1) stale do ulepszania cieplnego, 2) stale do utwardzania powierzchniowego, 3) stale sprężynowe, 4) stale łożyskowe. Ad 1) Przezn. jest do wyrobu małych i średnich części maszyn. Stal stopowa do ulepszania cieplnego z nielicznymi wyjątkami stosowana powinna być po ulepszaniu cieplnym. Uzyskana w ten sposób mikrostruktura sorbityczna charakteryzuje się najkorzystniejszymi właśc. W tym wysoką granicą plastyczności przy wysokiej wytrzymałości. Niższą temp. Przejścia w stan kruchy i wystarczającą ciągliwością. Dzielimy na: a) manganowe (do 2% Mn), dobre efekty ulepsz. ciepl. uzyskuje się w przekroju do 30 mm, hart. w wodzie lub oleju - Rm=800-1000 Mpa, gran. plast.: 500-600 MPa, stale manganowe mogą być ponadto stosowane na wyroby o większych przekrojach w stanie normalizowanym, oznaczenia 30G2, 45G2. Stal manganowo-krzemowa oznaczenie 35SiMn4, 35SG, pozwalają uzyskać dobre właściwości mech. W przekrojach do ok. 30-40mm, rozpuszczony w ferrycie krzem utwardza go co zwiększa w stanie normalizowanym i ulepszonym cieplnie odporność na ścieranie. b) chromowe (ok. 1% Cr), ozn. 30H, 50H (30Cr4, 50Cr4), jest stalą o większej hartownośći zapewnia uzyskanie mikrostruktury sorbitycznej w przekrojach 30-80mm, stosowana jest również na wyroby o większych przekrojach dla których nie wymaga się hartowania wskroś. Jeszcze większą hartowność śr. Krytyczna do ok.100mm posiada stal Cr-Mn-Si (30HGS) znacznie lepsze efekty uzyskuje się dla tego gat. Stali przy hartowaniu izotermicznym. Ograniczeniem dla tej stali jest wrażliwość na kruchość odpuszczania 500. Stale Cr-Mo (25HM, 35HM,40HM) zawart. Cr i Mo, pozwala podwyższyć temp. Odpuszczania co zapewnia większą ciągliwość przy zachowaniu większej tward. I ciągliwości. Jednym z najwyrz. hartowności śr. krytyczna do 250mm jest stal Cr-Mo-Wanadowa 40H2MF (40CrMoF8). Stale Cr-Mo-Ni 34HMN charakteryzują się jednorodnymi wysokimi właść. z wysoką ciągliwością w przekrojach do 250mm.			Ad 2) Hartowanie powierzchniowe: (wyżej węglowe: 0,4-0,5% C dla stali niestopowych, 0,3-0,5% C dla stali stopowych do ulepszania cieplnego), Nawęglanie: (stale niskowęglowe 0,1-0,25% C - Stale stopowe i niestopowe). Podst. skład. jest Cr. Wadą Cr jest zmniejsz. dyfuzji C i tworz. się ostrej koherencji C pomiędzy warstwą nawęgloną a rdzeniem. Aby zmniejszyć negatywne działanie Cr dodaje się Mn i Ni do ok. 0,3-0,4% co zwięk. wytrzym. i ciągliw. rdzenia. Stal Cr i Cr-Mn (15H, 20H,14HG, 20HG) jest stosowana do wyrobu niedużych elementów od których jest wymagana duża odporność na ścieranie warstwy nawęglonej. Azotowanie: (średnio węglowe 0,35-0,4% C - stale do ulepsz. ciepl. Cr-Mo-Ni, Cr-Mo-Al). Dodatek Al zapewnia uzyskanie najwyższej tward. warstwy wierzchniej. Dodatek Mo umożliwia przeprow. procesu azotowania przy uniknięciu kruch. odpuszcz.. Ad 3) Stale sprężynowe - przeznaczone są do wyrobu sprężyn na które stos. są wysokowęglowe 0.6-1% stale niestopowe. Składnikami stopowymi w s. sprężynowych są Si, Mn, Cr, V, które zapewniają hartowność i podwyższenie granicy plast. sprężystości. Wymagane właść. Uzyskuje się przez hart. 820-840C dla stali węglowych i 830-870 dla stali stopowych i średnio odpuszczanie w temp 400-480C. Sprężyny pracują przede wszystkim na zmęczenie dlatego ważne jest w procesie tech. Utrzymanie wysokiej jakości pow. Niedopuszcza się pęknięć czy też odwęglania w procesie ob. cieplnej. Ad 4) Stale łożyskowe. Elementy łożysk tocznych powinny odznaczać się dużą twardością, odpornością na ścieranie, zginanie, skręcanie, oraz wysoką wytrz. zmęczeniową w warunkach naprężeń kontaktowych. Hartowana w oleju: 820-840^0C, odpuszczana w temp.: 120^0C. Wymagania dla stali do wyrobu łożysk: czystość, jednorodność mikrostruktury, wysoka tward. i odporn. na ścieranie, stale po wyżarzaniu sweroidyzującym. Rodzaje ŁH15, ŁH15SG, ŁH18GM.

Przesycanie polega na nagrzaniu stopu do temperatury powyżej granicznej rozpuszczalności drugiego składnika, wygrzaniu w tej temperaturze i szybkim chłodzeniu w celu zatrzymania rozpuszczonego składnika w roztworze stałym. W wyniku przesycania poprawiają się właściwości plastyczne natomiast zmniejsza się wytrzymałość i twardość. Przesycanie jest szeroko stosowane do stali Cr-Ni o strukturze austenitycznej w celu rozpuszczenia węglików i uzyskania jednorodnej struktury austenitycznej, co zwiększa odporność na korozję międzykrystaliczną oraz do uszlachetniania wysokostopowych stali żarowytrzymałych i stali o specjalnych właściwościach magnetycznych. Starzenie polega na nagrzaniu stopu uprzednio przesyconego do temperatury poniżej granicznej rozpuszczalności drugiego składnika, wygrzaniu w tej temperaturze i powolnym chłodzeniu. Podczas procesu z roztworu przesyconego wydziela się składnik znajdujący się w nadmiarze w postaci drobnodyspersyjnych faz. Jeżeli proces starzenia zachodzi w temperaturze pokojowej to nosi nazwę starzenia naturalnego. Starzenie powoduje poprawę właściwości wytrzymałościowych i twardości oraz pogorszenie plastyczności. Połączone procesy przesycania i starzenia określa się wspólną nazwą utwardzanie wydzieleniowe. Utwardzaniu wydzieleniowemu poddawane są stopy charakteryzujące się zmienną rozpuszczalnością jednego ze składników w stanie stałym i ma zastosowanie do umacniania metali nieżelaznych oraz stopowych stali austenitycznych i ferrytycznych. Jeżeli celem utwardzania dyspersyjnego jest uzyskanie maksymalnej twardości i wytrzymałości należy zwrócić szczególną uwagę na dobór odpowiedniej temperatury starzenia. Zachodzące procesy starzenia mogą być niekorzystne w stalach przeznaczonych do głębokiego tłoczenia oraz kotłowych, gdyż powodują zmniejszenie plastyczności i wzrost kruchości.

Beryl należy do lekkich met. ziem alkalicznych.Temp. top. = 1778°C, gęs= 1,845 g/cm^3. Be jest mało plast., na wytrz. RM= 240-300 MPa przy tłoczeniu na gorąco 500-700 MPa przy wycisk. na gorąco, twar. 90-120 HB. Ma dużą wytrz. i wys. temp. top.Wady Be to duża toks, małe właśc. plast, utlenia się w wilgotn. powiet. i ma małą odp. na dział. kwasów. Zaniecz. zmniej. właśc. mech. Be, zwięk. jego kruch. Czysty Be jest stos. do bud. lamp rentgenow. i cyklotronów, w technice jądrowej oraz jako dodat. w stopach (Cu,Ni,Al,Fe) Otrzym. stopów Be jest trudne ze względu na znikomo małą roz­pusz. pierw. stopowych w Be, którymi najczęściej są:-miedź (4-5%) zwiększ. wytrz. przez zmniej. anizotropii właśc. me­ch. -alumin. (20-35%) zwiększ. właśc. mech.i gęstości. Cyna i ołów są met. niskotop., plast., nie umacniającymi się przez gniot, odp. na korozję, posiadającymi małe właśc.. wy­trzym.Cyna jest pierw. alotropowym. Zanieczyszcz. cyny są (As,Fe,Cu,Pb).Czysta cyna znajd. zastos. do zabezp. antykorozyjnego stopów Fe, w elektrotech. oraz jako składnik stopów, głównie Cu i lutów miękkich. Ołów jest pierw. met., krystalizującym w struk. Al, o temp. top.=327,4°C i gęs.= 11,3 g/ cm^3. Zaniecz. ołowiu są (Ag,As,Fe,Bi) Ołów jest stos. na osłony kabli elektrycz. , inne zabezpieczenia przed korozją, do bud. aparatury chem., na śrut myśliwski oraz jako składnik stopowy w metalurgii. Grupy stopów cyny i ołowiu:• stopy łoż. dobre właśc.cierne, dobre właśc.odlewnicze, do­bra przewodność cieplna, tward, wytrzy. statyczna i zmęcze­niowa -babbity cynowe (Sn-Sb(7.5-11%)Cu(3,6%)- babbity ołowiowo-cynowe (Pb-Sn(5-15%)-Sb(5-15%)-Cu(3-6%) -stopy B - (Pb-Na-Li-Ca) Stopy specjalne -drukarskie Pb-Sb(ll-26%)-Sn(3-12%) - wymagana dobra lejność, niska temp. top. (240-330°C), -niskotopliwe Pb-Sn-Bi-Zn-Cd-Sb - temp top < 230°C, zastos: bezpieczniki termiczne, sprzęt lekarski i ortopedyczny, mierniki elektryczne, -luty miękkie (TT < 400°C): Pb-Sn(3-90%)-Sb(l-6%). Służą do łączenia części z metali i stopów. Charakterystyczną ich cechą jest mała wy­trzymałość na rozciąganie i ścinanie.

Cynk jest pierw. met., krystalizującym,o temp. top.= 419°C, gęs.= 7,1 g/cm^3i odp. na kor. Jako czysty metal jest wyko­rz. głównie do zabezp. stali przed kor. W stopach cynku głów. dodatk: -Al(do 30%)-poprawia właś. odlewnicze i wytrz. stopu na rozciąg, rozpuszcz. się w cynku,-Cu(do 5%) - zwiększa wytrz. na rozciąg, tward. i po­prawia odp. na kor; w niewielkiej ilości rozpusz się w roztw. stałych oraz tworzy fazy międzymet. Zaniecz. w stopach cynku są(Pb,Fe,As,Zn)..Znale (Zn-Al), znale (Zn-Al-Cu) są mało odp. na kor. Znale obrabia się cieplnie poddając je wyż. ujednorodniającemu,odprężają­cemu. Znale to głównie stopy odlewnicze stos. do wyrobu korpusów, pokryw, matryc, gaźników, części maszyn do pisania, aparatury pomiarowej oraz dźwigni. Na łoż. ślizg. są stosow stopy o większej zawart dodatków stopowych. Ich wadą jest konieczność dokładnego przygotowania powierzchni, możliwość pracy jedynie w niekorozyjnym środow. do temp. 70°C. Magnez jest pierw. met.,o temp. top.= 650°C, gęst.= 1,75 g/cm^3, mało plast, o niewielkiej wytrz. Char. się małą odp. na kor. W postaci czystej znajd zast. w metalurgii jako odtleniacz i składnik stopowy.W zależ. od kształt. wyrobów stopy Mg dzielą się na odlew i do przer plast. Dodat. stopowymi są najczęściej:-Al 3-11% - zwiększa wytrz, a następnie zmniej. pla­st. poprawia lejność, . Zn < 5,5% - poprawia wytrz i plast, ale tylko w obecności Al lub Mn ,Mn (< 2,5%) - zwięk wytrz i poprawia odp na ko­r Właśc.. stopów silnie zależą od rodzaju formy . Mają dobre właśc. odlewnicze ,dobrą lej. i mały skurcz odlewni­czy. Głów. dodat. w stopach odlewniczych są (Al,Sn,Mn,Cu).Stopy odlewnicze poddaje się wyż. ujednorodniaj, rekrystalizuj.Wyż. ujed. powoduje niewielki wzrost wy­trz. i plast. oraz odp. na obciąż dyn. Celem wyż rekr.. jest zrekrystalizowanie ziarna i koagulacja cząsteczek faz wydzieleniowych, w wyniku czego następuje polep­szenie plast. i zmniej wytrz. na rozciąganie.Zastos znajdują również stopy Mg do przeróbki plast. Głównymi dod. stopowymi są w nich: Mn, Al,Zr,Ca. Stopy te są poddawane przeróbce plast. na gorą­co w temp. 250-450°C oraz rzadziej na zimno. Naj­częściej stos. stopami Mg przerabianymi plast. są tzw. elek­trony zaw.Al,Zn,Mn.

---