Partykularyzm historyczny-
RELATYWIZM- pogląd, wg. Którego poznanie i rzeczywistość mają charakter względny (podlega on zmianom w zalezności od punktu widzenia lub odniesienia)
Jest to koncepcja głosząca nieistnienie żadnej prawdy lub niemożliwość ustalenia i poznania jej.
Relatywizm to sprzeciwienie się dogmatyzmowi, który polega na bezkrytycznym poznaniu prawd, które niekoniecznie są udowodnione i uzasadnione).
RELATYWIZM KULTUROWY: Każda kultura ma swoją niepowtarzalną historię, którą można zrozumieć, ale nie wyjaśnić. Fakty mają charakter historyczny, są konkretnym wydarzeniem, zakorzenionym w określonej kulturze. Zasada relatywizmu kulturowego, oznacza, że każda kultura musi być mierzona własną miarą, bowiem kultury są nieporównywalne. Każda z kultur rozwija się na swój własny sposób, a nie wg jednolitych praw.
Krytyka koncepcji decydującego czynnika.
Relatywizm kulturowy- jego typy i odmiany:
relatywizm deskryptywny
rozstrzyga o 1 sądzie: o kulturowej zmienności
opiera się na determinizmie kulturowym ►▼
konsekwencja społecznych i psychologicznych cech ludzi (bo one są wytworami kultury)
zmienność cech społecznych wiąże się i zależy od zmian kultury
3 formy: silna, umiarkowana i słaba
relatywizm normatywny
składa się z 2 sądów: 1) dotyczy kultury
2) odnosi się do potencjalnych społecznych i psychologicznych wytworów
ad 1) normatywny relatywizm kulturowy
nie można oceniać różnych kultur (ich osiągnięć, wartości) na podstawie transkulturowych standardów (bo każda kultura wytwarza własne standardy) - skala relatywnego osiągnięcia lub wartości
wszystkie kultury posiadają równą wartość
stanowiska deskryptywne i ewolucyjne
2 podtypy: kognitywny - cała nauka to etnonauka
moralny - etyka jest względna w stosunku do morali różnych kultur
ad 2) każdy sąd wydany na temat danej grupy społecznej, musi odnosić się do zmiennych standardów tej właśnie kultury (te zachowania, które dla nas są nośnikiem konkretnych emocji, dla innych kultur mogą oznaczać coś zupełnie innego)
-poznawczy: wszelkie prawdy dostępne człowiekowi są względne. Prawdy naukowe nie są ostateczne ponieważ wciąż ulegają ewolucji na gruncie uściślania ich podczas procesu rozwoju nauki.
-moralny: akcentuje głównie kulturową wielkość form i obyczajów, a także ich historyczną zmienność. Zaprzecza istnieniu powszechnie najważniejszych wartości moralnych.
relatywizm epistemologiczny
wszystkie społeczne i psychiczne cech determinuje kultura (tj ludzkie działanie) - nie dyktuje co myśleć, lecz jak
zwany mocnym relatywizmem deskryptywnym
uniwersalne sądy o kulturze, naturze ludzkiej i ludzkim umyśle są fałszywe/puste (należy skupić się na poszczególnych grupach, wtedy jest się bliżej prawdy, ale nie wolno zapominać o uwzględnieniu relatywizmu kulturowego)
określa cel antropologii - interpretacja poszczególnych kultur ( a nie jednej kultury) poprzez wyjaśnianie symbolicznych znaczeń (można tego dokonać tylko dzięki empatii etnografa-badacza)