Część górna (gruczołowa) jamy brzusznej

wątroba, trzustka, śledziona, żołądek

Wątroba (hepar)

Jest największym gruczołem „laboratorium” człowieka (przeprowadza przemiany metaboliczne, wydziela żółć, magazynuje glikogen, odtruwa organizm)

Budowa zewnętrzna

kształt - przeciętego wzdłużnie jaja z zachowanym tępym biegunem

powierzchnie (2):

1) powierzchnia przeponowa (facies diaphragmatica) - wypukła (convexa)

części (4):

1. górna

2. prawa

3. przednia

4. tylna - pole nagie (area nuda) - zawiera bruzdę żyły głównej dolnej (sulcus vena cavae inferioris)

2) powierzchnia trzewna (facies visceralis) - litera „H” i wyciski (impresiones)

litera H:

1. szczelina strzałkowa lewa (fissura sagittalis sinistra) [2]

1. szczelina więzadła obłego (fissura lig. teretis)

2. szczelina więzadła żylnego (fissura lig. venosi)

2. szczelina strzałkowa prawa (fissura sagittalis dextra) [2]

1. dół pęcherzyka żółciowego (fossa vesicae felleae)

2. bruzda żyły głównej dolnej (sulcus vena cavae inferioris)

Wrota wątroby (porta hepatis):

1. przewód żółciowy wspólny (ductus hepaticus communis)

2. t. wątrobowa właściwa (a. hepatica propria)

3. żyła wrotna (v. portae)

1 + 2 + 3 = DVA

powyższe twory są objęte przez więzadło wątrobowo-dwunastnicze (lig. hepatoduodenale) i układają się:

1. od przodu do tyłu: przewód żółciowy wspólny → t. wątrobowa właściwa → żyła wrotna

2. z prawa na lewo: przewód żółciowy wspólny → żyła wrotna → t. wątrobowa właściwa

brzeg (1): brzeg przedni (dolny) - u zbiegu obu powierzchni

płaty (4):

1. prawy - ⁴/₅ wątroby, na prawo od więzadła sierpowatego wątroby (lig. falciforme hepatis), bruzdy żyły głównej dolnej, dołu pęcherzyka żółciowego

2. lewy - ¹/₅ wątroby, na lewo od więzadła sierpowatego wątroby, szczeliny więzadła obłego szczeliny więzadła żylnego

3. ogoniasty (lobus caudatus) - wyrostek brodawkowaty i ogoniasty (processus papillaris et caudatus) - nad wrotami wątroby

4. czworoboczny (lobus quadratus) - pod wrotami wątroby

segment (segmentum) [4] - jest to część wątroby posiadająca odrębne naczynia krwionośne i drogi żółciowe:

1. segment przedni

2. segment tylny

1 + 2 leżą w płacie prawym

3. segment przyśrodkowy

4. segment boczny

3 + 4 leżą w płacie lewym

Budowa wewnętrzna

Podstawową jednostką architektoniczną jest płacik (lobulus) otoczony trzema triadami międzyzrazikowymi [tętnicą, żyłą i przewodzikiem międzyzrazikowym (ductulus interlobularis)], które wnikają do środka zrazika. Naczynia międzyzrazikowe przechodzą w naczynia zatokowe wątroby.

krwiobiegi (2):

1. krwiobieg czynnościowy (circulatio publica) - 80%

1. żyła wrotna [ż. śledzionowa, ż. krezkowa górna i dolna]

2. żyła międzyzrazikowa (vena interlobularis) - biegnie w triadzie międzyzrazikowej

3. sieć dziwna żylna wątroby (rete venosum mirabile hepaticum)

4. żyła środkowa - śródpłacikowa (v. centralis s. intralobularis) - w osi zrazika

5. żyła podzrazikowa [podpłacikowa] (v. sublobularis) - biegnie samotnie

6. żyły wątrobowe prawa, lewa i środkowa (vv. hepaticae dex., sin. et media)

7. żyła główna dolna (v. cava inf.)

2. krwiobieg własny (circulatio privata) - 20%

1. tętnica wątrobowa właściwa: gałąź prawa i lewa (a. hepatica propria: ramus dex. et sin.)

Drogi żółciowe (7):

I. wewnątrzwątrobowe (1-3)

1. kanaliki żółciowe włosowate (canaliculi bilicapillaris) - pomiędzy dwoma hepatocytami

2. przewodziki międzyzrazikowe (ductuli interlobulares) - w triadzie międzyzrazikowej

3. przewodziki żółciowe (ductuli biliferi) - biegną promieniście do wnęki

II. zewnątrzwątrobowe (4-7)

4. przewód wątrobowy prawy (ductus hepaticus dexter) - powstaje z połączenia przewodzików żółciowych płata prawego i czworobocznego

5. przewód wątrobowy lewy (ductus hepaticus sinister) - powstaje z połączenia przewodzików żółciowych płata lewego i ogoniastego

6. przewód wątrobowy wspólny (ductus hepaticus communis) [4 mm] - powstaje z połączenia przewodów wątrobowych prawego i lewego. Biegnie we wrotach wątroby najbardziej z przodu i na prawo oddaje wstecznie przewód pęcherzykowy (ductus cysticus) + pęcherzyk żółciowy

PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY (vesica fellea) [60 ml] - jego zadaniem jest magazynowanie i zagęszczanie żółci

położenie:

1. dno i trzon - w dole pęcherzyka żółciowego, powleczone na powierzchni dolnej otrzewną

2. szyjka (collum) - wchodzi w więzadło wątrobowo-dwunastnicze (lig. hepatoduodenale), przedłuża się w przewód pęcherzykowy

PRZEWÓD PĘCHERZYKOWY (ductus cysticus) [3 mm] - wyściela go fałd spiralny (plica spiralis)

położenie - w więzadle wątrobowo-dwunastniczym

7. przewód żółciowy wspólny (ductus choledochus) [5 mm] - rozpoczyna się od miejsca połączenia przewodu wątrobowego wspólnego z przewodem pęcherzykowym i biegnie do brodawki większej dwunastnicy (papilla duodeni maior)

części (4):

1. część naddwunastnicza (pars supraduodenalis) - w więzadle wątrobowo-dwunastniczym

2. część zadwunastnicza (pars retroduodenalis) - za częścią górną dwunastnicy

3. część trzustkowa (pars pancreatica) - pomiędzy głową trzustki, a częścią zstępującą dwunastnicy (pars descendens duodeni)

4. część śródścienna (pars intramuralis) - tworzy bańkę wątrobowo-trzustkową (ampulla hepatopancreatica) objętą m. zwieraczem bańki wątrobowo-trzustkowej (m. sphincter ampullae hepatopancreaticae)

krzyżuje (6):

• z przodu (3):

1. gał. prawą t. wątrobowej właściwej (ramus dex. a. hepatica propriae)

2. gał. prawą żyły wrotnej (ramus dex. v. portae)

3. t. żołądkowo-dwunastniczą (a. gastroduodenalis)

• z tyłu (3):

1. t. trzustkowo-dwunastnicza górna tylna (a. pancreaticoduodenalis superior posterior)

2. przewód trzustkowy dodatkowy (ductus pancreaticus accesorius)

3. część górna dwunastnicy (pars superior duodeni)

POŁOŻENIE WĄTROBY

W STOSUNKU DO KOŚĆCA - w okolicy podżebrowej prawej (regio hypohondrica dex.), okolicy nadbrzusznej (regio epigastrica) i okolicy podżebrowej lewej (regio hypohondrica sin.)

granica dolna:

• wzdłuż łuku żebrowego (arcus costarum) - od linii łopatkowej prawej (linea scapularis dex.) do linii środkowo-obojczykowej prawej (linea medioclavicularis dex.)

• krzyżuje żebro X

• przez okolicą nadbrzuszną dochodzi do łuku żebrowego lewego (żebro VIII)

• kończy się na wys. V międzyżebrza w linii środkowo-obojczykowej lewej

W STOSUNKU DO OTRZEWNEJ - położenie wewnętrzotrzewnowe z wyjątkiem (4):

1. pole nagie (area nuda)

2. wrota wątroby (porta hepatis)

3. bruzda żyły głównej dolnej (sulcus v. cavae inferioris)

4. dół pęcherzyka żółciowego (fossa vesicae felleae)

więzadła otrzewnowe (11):

I. ustawione czołowo (8):

1. więzadło wieńcowe (lig. coronarium) - blaszka przednia i tylna wokół pola nagiego

2,3) więzadło trójkątne prawe i lewe (lig. triangulare dex. et sin.) - są to boczne części więzadła wieńcowego utworzone przez zrośnięcie blaszki przedniej i tylnej

4) więzadło wątrobowo-przeponowe (lig. hepatophrenicum) - powstaje z blaszki przedniej więzadła wieńcowego

5) więzadło wątrobowo-nerkowe (lig. hepatprenale) - powstaje z blaszki tylnej więzadła wieńcowego

6, 7) więzadło wątrobowo-przełykowe (lig. hepatoesophageum), wątrobowo-żołądkowe (lig. hepatogastricum) - powstają przez zdwojenie blaszki tylnej więzadła wieńcowego w szczelinie więzadła żylnego

8) więzadło wątrobowo-dwunastnicze (lig. hepatoduodenale) - powstaje poprzez zdwojenie blaszki tylnej więzadła wieńcowego we wrotach wątroby

6 + 7 + 8 = sieć mniejsza (omentum minus)

II. ustawione strzałkowo (3):

9. wiązadło sierpowate wątroby (lig. falciformae hepatis) - powstaje przez zdwojenie blaszki przedniej i tylnej więzadła wieńcowego pomiędzy płatem prawym i lewym

10. więzadło obłe wątroby (lig. teres hepatis) - leży w dolnym wolnym brzegu więzadła wieńcowego, jest pozostałością po żyle pępkowej (v. umbilicalis)

11. więzadło żylne (lig. venosum) - jest pozostałością po przewodzie żylnym (ductus venosus)

W STOSUNKU DO NARZĄDÓW:

Wyciski (8)

1. powierzchnia przeponowa (1) - wycisk sercowy (impressio cardiaca) na płacie lewym i prawym

2. powierzchnia trzewna (7):

1. płat lewy:

1. wycisk przełykowy (i. esophagea)

2. wycisk żołądkowy (i. cardiaca)

b) płat czworoboczny:

3. wycisk odźwiernikowy (i. pylorica)

c) płat prawy:

4. wycisk dwunastniczy (i. duodenalis)

5. wycisk okrężniczy (i. colica)

6. wycisk nerkowy (i. renalis)

7. wycisk nadnerczowy (i. suprarenalis)

Naczynia chłonne (2):

1. naczynia powierzchowne uchodzą do:

1. węzłów chłonnych wątrobowych (nodi lymphatici hepatici) - we wrotach wątroby

2. w więzadle sierpowatym, przez trójkąt mostkowo-żebrowy (trigonum sternocostale) do węzłów chłonnych śródpiersiowych (nodi lymphatici mediastinales)

2. naczynia głębokie:

1. z żyły wrotnej do węzłów chłonnych wątrobowych we wrotach wątroby, a następnie do węzłów chłonnych trzewnych (nodi lymphatici celiaci)

2. z żyły głównej dolnej do węzłów chłonnych sródpiersiowych

Nerwy

nerwy somatyczne - nerw przeponowy (n. phrenicus)

nerwy autonomiczne:

1. sympatyczne - splot wątrobowy (plexus hepaticus) - oplata siateczką sympatyczną tętnicę wątrobową właściwą, hamuje wydzielanie żółci

2. parasympatyczne - nerw błędny (n. X) - pobudza wydzielanie żółci

TRZUSTKA (pancreas)

Jest to gruczoł trawienno-dokrewny (wydziela do światła dwunastnicy amylazę, lipazę, trypsynę i chymotrypsynę, zaś do krwi insulinę i glukagon), ze względu na wygląd zewnętrzny jest zwany „ślinianką brzuszną”

Budowa zewnętrzna

kształt - pochylona na lewo niezgrabna szóstka

części (3):

1) głowa + wyrostek haczykowaty (processus ucinatus)

2) trzon - kształt trójściennego graniastosłupa

powierzchnie (3):

1. tylna [+ bruzda tętnicy i żyły śledzionowej] - największa

2. przednia [+guz sieciowy (tuber omentale)] - średnia

3. dolna - najmniejsza

brzegi (3):

1. przedni - pomiędzy powierzchnią przednią i dolną

2. górny - pomiędzy powierzchnią przednią i tylną

3. dolny - pomiędzy powierzchnią tylną i dolną

3) ogon

Przewody (ductus) [2]:

1. przewód trzustkowy (ductus pancreaticus)

2. przewód trzustkowy dodatkowy (ductus pancreaticus accesorius)

przewód trzustkowy - uchodzi razem z przewodem żółciowym wspólnym do bańki wątrobowo-trzustkowej (wewnątrz brodawki większej dwunastnicy)

przewód trzustkowy dodatkowy - uchodzi na brodawce mniejszej dwunastnicy, wyprowadza wydzielinę tylko z głowy

Budowa wewnętrzna

Zrąb (stroma) - utkanie łącznotkankowe dzieli miąższ na zraziki i prowadzi przewody wyprowadzające

Miąższ (parenchyma) - utkanie gruczołowe wypełnia zraziki pod dwiema postaciami:

1. jako utkanie zewnątrzwydzielnicze

2. jako utkanie wewnątrzwydzielnicze = wyspy Langerhansa:

1. komórki α - produkują glukagon

2. komórki β - produkują insulinę

3. komórki Δ - produkują somatostatynę

Położenie

W STOSUNKU DO KOŚĆCA:

1. w okolicy nadbrzusznej (głowa) i podżebrowej lewej (trzon i ogon)

2. w poprzek na wysokości kręgu L2

W STOSUNKU DO OTRZEWNEJ:

1. wtórnie położenie zaotrzewnowe - otrzewna ścienna pokrywa tylko powierzchnię przednią i dolną

2. powierzchnia tylna za pomocą blaszki Treitza (powięzi zatrzustkowej) jest zrośnięta z tworami tylnej ściany jamy brzusznej

W STOSUNKU DO NARZĄDÓW:

1. głowa - leży w podkowie dwunastnicy, z tyłu w bruździe pomiędzy nimi znajduje się przewód żółciowy wspólny, t. trzustkowo-dwunastnicza górna tylna, gał. tylna tętnicy trzustkowo-dwunastniczej dolnej

przed - żyłą główną dolną, tętnicą i żyłą nerkową prawą

za - okrężnicą poprzeczną i jelitem cienkim

2. szyja - przed żyłą wrotną, za odźwiernikiem

3. trzon - za torbą sieciową, ścianą tylną żołądka

przed - aortą piersiową, początkiem tętnicy krezkowej górnej, częścią lędźwiową przepony, tętnicą i żyłą nerkową lewą, nerką i gruczołem nadnerczowym lewym, tętnicą i żyłą śledzionową (w pobliżu brzegu górnego)

brzeg przedni - miejsce przyczepu krezki okrężnicy poprzecznej

4. ogon - w więzadle przeponowo-śledzionowym (lig. phrenicolienale)

dochodzi do wnęki śledziony

opiera się na zagięciu lewym okrężnicy

Tętnice (4):

1. t. trzustkowo-dwunastnicza górna tylna (a. pancreaticoduodenalis superior posterior)

2. t. trzustkowo-dwunastnicza górna przednia (a. pancreaticoduodenalis superior anterior)

1 + 2 pochodzą od t. żołądkowo-dwunastniczej (a. gastroduodenalis)

3. t. trzustkowo-dwunastnicza dolna (a. pancreaticoduodenalis inferior) - posiada gałąź przednią i tylną, pochodzi od t. krezkowej górnej (a. mesenterica superior)

4. gał. trzustkowe t. śledzionowej (rr. pancreatici a. lienalis)

1 + 2 + 3 - tworzą łuk tętniczy trzustkowo-dwunastniczy (arcus arteriosus pancreaticoduodenalis)

Naczynia chłonne:

Trzustka posiada najbardziej rozgałęziony odpływ chłonki ze wszystkich narządów jamy brzusznej

Drogi odpływu (4) - przez:

1. węzły chłonne trzustkowo-śledzionowe (n. l. pancreaticolienales) - wzdłuż górnego brzegu trzonu i ogona

2. węzły chłonne trzustkowe górne (n. l. pancreatici superiores) - w okolicy górnego brzegu głowy

3. węzły chłonne trzustkowe dolne (n. l. pancreatici inferiores) - w okolicy dolnego brzegu głowy

4. węzły chłonne żołądkowe lewe (n. l. gastrici sinistri) - w okolicy górnej części krzywizny mniejszej

Wiodą one chłonkę do węzłów chłonnych trzustkowych, a stąd przez pnie jelitowe (trunci intestinales) do przewodu piersiowego (ductus thoracicus).

Nerwy:

1. część sympatyczna - splot trzustkowy (od splotu trzewnego) - hamuje wydzielanie

2. część parasympatyczna - n. X - pobudza wydzielanie

ŚLEDZIONA (lien)

Największy gruczoł chłonny, którego odrębność polega na włączeniu go w układ krwionośny (a nie limfatyczny).

Jej zadaniem jest produkcja limfocytów (limfopoeza), fagocytoza (hemoliza) i magazynowanie krwi.

Budowa zewnętrzna:

Kształt - ziarna kawy

Powierzchnie (2):

1. powierzchnia przeponowa (facies diaphragmatica) - wypukła (convexa)

2. powierzchnia trzewna (facies visceralis) - wklęsła (concava) - podzielona przez brzeg pośredni (margo intermedius) na:

1. część przednią - powierzchnia żołądkowa

2. część tylna - powierzchnia nerkowa

Brzegi (2):

1. górny - ostry (acutus) - karbowany

2. dolny - tępy (obtusus) - gładki

Końce (2):

1. przedni

2. tylny

Budowa wewnętrzna

Zrąb (stroma) - rusztowanie łącznotkankowo-mięśniowe - beleczki śledziony (trabecule lienalis)

Miąższ (parenchyma):

1. miazga biała (pulpa alba) - grudki limfatyczne + limfocyty

2. miazga czerwona (pulpa rubra) - naczynia włosowate + erytrocyty

Układ naczyń wewnątrzśledzionowych:

1. gał. śledzionowe t. śledzionowej - wstępują do wnęki śledziony (hilus lienalis)

2. t. beleczkowata (a. trabecularis) - biegnie wzdłuż beleczek śledziony, wnika do grudki chłonnej (folliculus lymphaticus)

3. t. środkowa (a. centralis) - rozgałęzia się wewnątrz grudki chłonnej, a po wyjściu z niej wstępuje do miazgi czerwonej rozgałęziając się jako pędzelki (penicilli)

4. pędzelki - uchodzą do zatoki śledziony (sinus lienalis)

5. zatoka śledziony - rozszerzenia kapilarów żylnych pełnią rolę zmiennego filtru w zależności od zapotrzebowania. Mogą być magazynem erytrocytów lub limfocytów

Położenie:

W STOSUNKU DO KOŚĆCA - w okolicy podżebrowej lewej, pomiędzy brzegiem górnym żebra IX, a brzegiem dolnym żebra XI. Oś długa narządu wzdłuż żebra X.

Koniec przedni nie przekracza linea costoatricularis sin (pomiędzy końcem żebra XI a stawem mostkowo-obojczykowym lewym)

W STOSUNKU DO OTRZEWNEJ - położenie wewnątrzotrzewnowe

więzadła (2):

1. w. przeponowo-śledzionowe (lig. phrenicolienale)

2. w. żołądkowo-śledzionowe (lig. gastricolienale)

pokrycia otrzewną nie posiada jedynie wnęka wątroby

W STOSUNKU DO NARZĄDÓW -

powierzchnie (4):

1. pow. żołądkowa (f. gastrica) - największa, do przodu od wnęki wątroby

2. pow. okrężnicza (f. colica) - najmniejsza, na końcu przednim

3. pow. nerkowa (f. renalis) - do tyłu od wnęki śledziony

4. pow. trzustkowa (f. pancreatica) - we wnęce wątroby

Tętnica (1) - t. śledzionowa (a. lienalis)

Nerwy:

1. część sympatyczna - splot śledzionowy - od splotu trzewnego

2. część parasympatyczna - n. X

Naczynia limfatyczne - głębokie i powierzchowne - wiodą chłonkę do węzłów chłonnych trzustkowo-śledzionowych, a stąd do węzłów chłonnych trzewnych i przewodu piersiowego.

ŻOŁĄDEK (ventriculus)

To workowate rozszerzenie cewy pokarmowej, którego zadaniem jest trawienie mechaniczne (perystolika i perystaltyka) i chemiczne (pepsyna, kwas solny)

Budowa zewnętrzna:

kształt - zmienny (haka, rogu, retorty) zależny od stopnia wypełnienia, położenia ciała, napięcia mięśniówki (atoniczny, hipotoniczny, ortotoniczny, hipertoniczny)

części (4):

1. wpust i ujście wpustowe (cardia et ostium cardiacum)

2. dno - sklepienie (fundus - fornix) - położone najwyżej

3. trzon

4. odźwiernik i ujście odźwiernikowe (pylorus et ostium pyloricum)

ściany (2):

1. przednia

2. tylna

krzywizny (2):

1. większa (curvarura maior) + kolano żołądka (genu ventriculi) - wypukła, skierowana na lewo i do przodu

2. mniejsza (curvatura minor) + wcięcie kątowe (incisura angularis) - wklęsła, skierowana na prawo i do tyłu

kolano żołądka + wcięcie kątowe to miejsce przejścia trzonu w część odźwiernikową

Budowa wewnętrzna

ściana - trójwarstwowa

1. błona surowicza - blaszka trzewna otrzewnej (lamina visceralis peritonei)

1. tkanka podśluzowa (tela submucosa) + więzadła żołądka przednie i tylne - przytrzymują ramiona wcięcia kątowego

2. błona mięśniowa

1. warstwa podłużna (na krzywiznach)

2. warstwa okrężna - szczególnie gruba przy odźwierniku - tworzy m. zwieracz odźwiernika (m. sphincter pylori)

3. włókna skośne - w obrębie dna i trzonu

pomiędzy warstwami a, b i c znajduje się splot mięśniowy (plexus myentericus)

3. błona śluzowa

1. fałdy żołądkowe (plicae gastricae) - od 8-10 ograniczają drogę żołądkową, są utworzone przez błonę śluzową i podśluzową pod wpływem błony mięśniowej

2. pola żołądkowe (areae gastricae) - są utworzone przez błonę śluzową pod wpływem blaszki mięśniowej błony śluzowej (lamina muscularis mucosae)

3. fałdy kosmkowate i dołeczki żołądkowe (plicae villosae et foveolae gastricae) - ujścia gruczołów żołądkowych

tkanka podśluzowa - splot podśluzowy (plexus submucosus)

Położenie:

w stosunku do kośćca - w okolicy nadbrzusznej i podżebrowej lewej

w pozycji leżącej:

1. wpust - na wys. kręgu Th₁₀, w linii przymostkowej L (linea parasternalis sin.)

2. dno - w V przestrzeni międzyżebrowej, w linii środkowo-obojczykowej L (linea medioclavicularis sin.)

3. odźwiernik - na wys. kręgu L1, w linii przymostkowej P (linea parasternalis dex.)

w pozycji stojącej o jeden kręg niżej

w stosunku do otrzewnej - położenie wewnątrzotrzewnowe (z wyjątkiem pasma pomiędzy blaszkami sieci większej, mniejszej oraz więzadła żołądkowo-przeponowego (lig. gastrophrenicum) tzw „siodła dna” (sella fundi)

więzadła (4):

1. w. wątrobowo-żołądkowe (lig. hepatogastricum) - od strony krzywizny mniejszej

2. w. żołądkowo-przeponowe

3. w. żołądkowo-śledzionowe (lig. gastrolienale)

4. w. żołądkowo-okrężnicze (lig. gastrocolicum)

2+3+4 są położone od strony krzywizny większej

w stosunku do narządów:

1. z przodu (3):

1. pow. wątrobowa

2. pow. przeponowa

3. pow. wolna (facies libera) - przylega do przedniej ściany jamy brzusznej

2. z tyłu (6) - przylega do narządów przez szczelinę torby sieciowej

1. pow. przeponowa

2. pow. nerkowa lewa

3. pow. nadnerczowa lewa

4. pow. śledzionowa

5. pow. trzustkowa

6. pow. krezkowa i okrężnicza (facies mesocolica et colica)

Tętnice (5):

1. t. żołądkowa prawa (a. gastrica dex.) - od wątrobowej właściwej

2. t. żołądkowa lewa (a. gastrica sin) - od pnia trzewnego

1 i 2 biegną i zespalają się wzdłuż krzywizny mniejszej żołądka, w obrębie sieci mniejszej

3. t. żołądkowo-sieciowa prawa (a. gastroepiploica dex.) - od t. żołądkowo-dwunastniczej (a. gastroduodenalis)

4. t. żołądkowo-sieciowa lewa - od t. śledzionowej (a. lienalis)

3 i 4 biegną i zespalają się wzdłuż krzywizny większej żołądka

5. tt. żołądkowe krótkie (aa. gastricae breves) - od t. śledzionowej, biegną w więzadle żołądkowo-przeponowym i zaopatrują dno żołądka

Żyły (6):

1. ż. żołądkowo-sieciowa lewa

2. żż. żołądkowe krótkie

1 + 2 uchodzą do żyły śledzionowej

3. ż. żołądkowo-sieciowa prawa - uchodzi do ż. krezkowej górnej (v. mesenterica sup.)

4. ż. żołądkowa lewa

5. ż. żołądkowa prawa

6. ż. przedodźwiernikowa (v. prepylorica)

4 + 5 + 6 - uchodzą do pnia żyły wrotnej

Naczynia chłonne - 4 drogi odpływu chłonki przez węzły chłonne regionalne:

1. w. chłonne żołądkowe lewe i prawe (n. l. gastrici sin. et dex.) - leżą wzdłuż odpowiadającym im naczyniom, zbierają chłonkę z okolicy wpustu i krzywizny mniejszej

2. w. chłonne trzustkowo-śledzionowe (n. l. pancreaticolienales) - znajdują się na górnym brzegu trzonu i ogona trzustki, zbierają chłonkę z okolicy dna żołądka

3. w. chłonne żołądkowo-sieciowe lewe i prawe (n. l. gastroepiploici sin. et dex.) - leżą wzdłuż odpowiadającym im naczyniom, zbierają chłonkę z krzywizny większej

4. w. chłonne odźwiernikowe (n. l. pylorici) - leżą za częścią odźwiernikową, zbierają chłonkę z okolicy odźwiernika

Z węzłów chłonnych regionalnych żołądka chłonka odpływa do węzłów chłonnych okrężniczych , a następnie przez pnie jelitowe (trunci intestinales) do przewodu piersiowego

Nerwy:

1. część sympatyczna - splot żołądkowy od splotu trzewnego, hamuje perystaltykę i perystolikę

2. część parasympatyczna - n. X : pnie błędne przedni i tylny (trunci vagalis ant. et post.), pobudza perystaltykę i perystolikę

1 + 2 tworzą splot śródścienny (pl. intramuralis) [2]:

1. splot mięśniowy - pomiędzy warstwami błony mięśniowej

2. splot podśluzowy - w tkance podśluzowej

3

---