http://mamopedia.pl/24-36-mies/wychowanie/typy-i-rodzaje-rodzin

Ze względu na stopień wychowawczy możemy wyróżnić pięć kategorii rodzin:

1) rodzina wzorcowa- wg Kawuli jest to takie środowisko, w którym wszystkie składniki zarówno struktury jak i funkcjonowania są korzystne i wysokie, dzięki czemu umożliwiają prawidłową egzystencję wszystkim członkom¹.

2) rodzina normalna - w jej obrębie możemy wyróżnić 3 podstawowe kategorie:

• występuje duża ilość typowych dla danego środowiska cech np.: zawód rodziców.

• funkcjonowanie rodziny odbywa się zgodnie z ustanowionymi w społeczeństwie normami i nie jest ono sprzeczne z ogólnospołecznymi tendencjami.

• występuje zjawisko zintegrowania osób wychowujący z elementami wpływającymi na działalności wychowawczą.

3) rodzina jeszcze wydolna wychowawczo - funkcje wychowawcze w takiej rodzinie bywają niejednokrotnie zachwiane pod różnym względem, ale rodzina dąży do wyeliminowania wszelkich konfliktów własnymi siłami bez dodatkowej ingerencji środowiska zewnętrznego.

4) rodzina niewydolna wychowawczo - to taka, w której występuje nieodpowiednie funkcjonowanie wychowawcze, jest ona najczęściej niekompletna lub wyraźnie stoi na krawędzi rozbicia.

5) rodzina patologiczna - Hołtys charakteryzuje ją jako „margines społeczny”, cechuje ją duże nagromadzenie czynników negatywnych, np.:

• przestępczość

• alkoholizm

• bark więzi w rodzinie

• agresja

• porzucenie rodziny przez rodzica

Ze względu na rozkład władzy i kompetencji wyróżniamy następujące typy: 1) patriarchalna - władza należy do męża i ojca

2) matriarchalna- władzę sprawuje żona i matka

3) elitarna ( inaczej partnerska) - równy podział władzy pomiędzy męża i żonę.

Ze względu na więzi możemy wyróżnić rodzinę:

1. nuklearną (inaczej zamknięta) - małą ,która składa się z małżonków oraz ich niepełnoletnich dzieci a kontakty są ograniczone do najbliższych krewnych.

 

2. duża (zwana familią) - przynajmniej trzypokoleniowa, najczęściej połączona wspólnym majątkiem.

3. duża zmodyfikowana ( inaczej rozproszona ) - wielopokoleniowa rodzina nie mieszkająca ze sobą.

Ze względu na rodzaj zawodu wykonywanego przez żywiciela wyróżniamy następujące typy rodzin :

• chłopską

• robotniczą

• inteligencką

• elitarną

Ze względu na ilość członków rozróżniamy :

1) rodzinę małą - czyli podstawową i dwupokoleniową, w obrębie której wyróżniamy:

• rodzinę pełną

• rodzinę niepełną

2) rodzinę duża

3) zredukowaną rodzinę dużą - czyli inaczej poszerzoną rodzinę mała

4. rozproszoną rodzinę duża

Ze względu na układ stosunków pracy zawodowej członków rodziny: 1) tradycyjną - gdzie pracuje tylko mąż, żona prowadzi gospodarstwo domowe.

2) zatrudnioną - pracują oboje małżonkowie, przy czym wspólnie zajmują się gospodarstwem domowym.

3) wspomagana - taka, gdzie oboje małżonkowie pracują, a gospodarstwo domowe prowadzi osoba trzecia (np. teściowa).

Ze względu na style w wychowaniu wyróżniamy 4 następujące typy rodzin:

• autokratyczna - w tej rodzinie rodzice egzekwują od swych dzieci kategorycznego przestrzegania norm postępowania.

• demokratyczna - mamy tutaj do czynienia z układem partnerskim, a kanon norm jest dostosowany do potrzeb wychowanków.

• liberalna - pomimo, że istnieją w tej rodzinie normy, to generalnie występuje tutaj bezstresowe wychowywanie potomstwa.

• mieszana - w takiej rodzinie występują wszystkie trzy opisane wcześniej style wychowawcze. ²

 

 

Ze względu na rodzaj więzi społecznych możemy wyróżnić rodzinę :

1) normalną - występują tutaj więzi biologiczne, skład rodziny jest pełny, można

zaobserwować bardzo trwałe więzi emocjonalne pomiędzy wszystkimi członkami, konflikty są tutaj przejściowe i nietrwałe, a układ ról odbywa się zgodnie z modelem rodziny tradycyjnej.

2) niepełną - to taka rodzina, która powstała na skutek trwałej nieobecności któregoś z jej członków, tworzy ją najczęściej tylko matka lub tylko ojciec i dzieci, ale mogą ją tworzyć również tylko same dzieci bez rodziców.

3) zreorganizowaną - powstająca na skutek ponownego małżeństwa któregoś z rodziców.

4) zdezorganizowaną - występują tutaj konflikty i relacje konfliktowe oraz antagonistyczne, podstawowe potrzeby członków rodziny są nieodpowiednio odczytywanie i zaspakajane, a ponad to funkcja opiekuńcza rodziców wobec dzieci jest tutaj znacznie osłabiona.

5) zdemoralizowaną - rodzina, która pozostaje w konflikcie z prawem, zachowanie rodziców jest sprzeczne z normami moralnymi, najczęściej to rodzina dotknięta alkoholizmem, w której odnotowuje się zachowania przestępcze.

6) zastępczą - jest to rodzina oparta na więzi współżycia i funkcji opiekuńczo -wychowawczej, skierowanej w kierunku dziecka całkowicie lub częściowo pozbawionego opieki rodziców biologicznych.

Inne typy rodzin to :

- rodzina koniugalna - mała, składająca się z małżonków i dzieci, w rodzinie tej liczą się więzi głównie małżeńskie a dobro dziecka jest rzadko brane pod uwagę, rodzina o takim charakterze podatna jest na rozpad, rozwód lub separację, znacznie bardziej niż inna, a powodem tego jest fakt, że uczucia dziecka nie są brane pod uwagę rodziców.

- rodzina rdzenna - taka, w której gospodarstwo domowe jest dziedziczone z pokolenia na pokolenie.

- rodzina symetryczna - jest to rodzina, o której zaczęto mówić dopiero z nadejściem lat 70. XX wieku, wg Janga jest to rodzina, w której występuje dowartościowanie domu, panuje symetria a zadania domowe są wykonywane w równym stopniu i symetrycznie przez wszystkich jej członków bez wyjątku³.  

1S. Kawula, J. Brągiel,A.W Janke, „Pedagogika rodziny”

2Tamże

3 Tamże.

---