POLITYKA SPOŁECZNA -działalność państwa i innych organizacji w dziedzinie kształtowania warunków życia i pracy ludzi oraz stosunków społ. Mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego i ładu społecznego. CELE polityki społecznej -1.Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego.2.Inwestycje w człowieka(kształcenie). MIEDZYNARODOWE źródła prawa w zakresie polityki społ. 1.Powszechna deklaracja praw człowieka z 1948. 2.Europejsla karta społeczna z 1961. 3.Międzynarodowy pakt praw ekonomicznych, społecznych i kulturowych 1966. 4.Konwencja nr 102-M.P.O. EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA- 1.Ustanowienia prawa do podjęcia pracy swobodnie wybranej. 2.Prawo do odpowiednich warunków pracy. 3.Tygodniowy czas pracy i wynagrodzenia. 4.Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. 5.Prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia. 6.Równe traktowanie kobiet i mężczyzn w zakresie wynagrodzenia.7. Wprowadzenie instytucji okresu wypowiedzenia. 8.Prawo do organizowania się.9. Prawo dzieci i młodocianych do ochrony(m.in. wiek podjęcia pracy).10.Prawo do ochrony zdrowia.11. Prawo do zabezpieczenia społecznego. PRAWO WSPÓLNOTOWE - 1. Traktat UE- określa cele Unii: a) popieranie postępu gospodarczego i społecznego oraz wysokiego poziomu zatrudnienia i doprowadzenie do zrównoważonego i trwałego poprzez utworzenie przestrzeni bez granic wewnętrznych i ustalenie Unii walutowej celnej. 2.Traktat ustanawiający wspólnotę europejską m.in. zapewnienie ochrony socjalnej, równości kobiet i mężczyzn. Instytucje UE zobowiązane są do zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, itp. Ustanowienie swobodnego przepływu osób, usług i kapitału. WSPÓLNOT EUROPEJSKA powinna przyczyniać się do rozkwitu kultur państw członkowskich w poszanowaniu ich różnorodnym podkreśleniem wspólnego dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim wspierania twórczości artystycznej i literackiej oraz upowszechniania kultury i historii narodów europejskich. Źródła prawa powszechnie obowiązującego w RP- 1.Konstytucja. 2.Ustawy: kodeks pracy, system ubezpieczeń społecznych, wypadkowa, minimalne wynagrodzenie. 3.Ratyfikowane umowy międzynarodowe.4. Rozporządzenia. 5.Specyficzne prawa źródła pracy: układy zbiorowe, regulamin pracy i wynagrodzenia. PRAWA KONSTYTUCJI: 1.Konstytucja zapewnia pracownikowi prawo do określonych dni wolnych od pracy i co rocznych płatnych urlopów. 2.Każdy obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego wrazie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i niemający środków dożycia ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego określa ustawa. 3.Prawo ochrony zdrowia- równy dostęp do środków opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Szczególna ochrona zdrowia przysługuje dzieciom, kobietom w ciąży itp. 4.Nauka do 18r.ż jest obowiązkowa. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. 5.Władze publiczne zapewniają obywatelom równy dostęp do wykształcenia, w tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej dla uczniów i studentów. 6.Konstytucja zapewnia ochronę praw dziecka i stanowi, iż każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. 7.Wolność nauczania i wolność korzystania z dóbr kultury, wolność twórczości artystycznej, badań naukowych. ZASADY PRAWA PRACY-należy rozumieć takie normy ogólne, które zajmują centralne miejsce w systemie norm prawa pracy, które będąc prawnym odbiciem istniejących stosunków społeczno-ekonomicznych. 1.Zasada wolności pracy- każdy ma prawo do wykonywania swobodnie wybranej pracy. 2.Zasada swobody nawiązania stosunków pracy i treścią tej zasady jest stwierdzenie, ze nawiązanie stosunków pracy bez względu na jego postawę prawną wymaga zgodnego oświadczenia woli (swoboda nawiązania stosunku pracy i czy w ogóle nawiązać stosunek pracy). 3.Zasad poszanowania godności dóbr osobistych pracownika- pracodawca winien szanować godność pracownika. Dobra osobiste: zdrowie, cześć, mienie, wolność, swoboda sumienia itp. 4.Zasada równego traktowania pracowników- jednakowe traktowanie wszystkich pracowników. 5.Zasada niedyskryminacji- pracodawca nie może dyskryminować pracowników ze względu na płeć, wiek, rasę, religię itp. Dyskryminacja bezpośrednia- pracownik jest, był lub mógł być traktowany mniej korzystniej niż inni pracownicy. Dyskryminacja pośrednia- istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie negatywnego nastawienia lub podjętego działania występuje lub mogłoby wystąpić dystroporcie w zakresie warunków zatrudnienia na niekorzyść pracownika jeżeli te dystorprcje nie mogą być uzasadnione innymi obiektywnymi powodami. 6.Zasada adaptacji pracy- wszelka praca wykonywana w ramach stosunku pracy musi być odpowiednio wynagrodzona .Za wynagrodzenie godziwe uznaje się wynagrodzenie ustalone na poziomie około 68% przeciętnego wynagrodzenia krajowego. 7.Prawo do wypoczynku- obejmuje prawo do codziennego, tyg. lub co rocznego wypoczynku zapewniającego stałą ochronę i regenerację sił pracownika. 8.Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy- wszyscy pracodawcy mają obowiązek zapewnienia wszystkim pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Obowiązek ten spoczywa na pracodawcy nie zależnie od tego ile zatrudnia pracowników i pracowników jaki sposób pracownicy wywiązują się ze swoich obowiązków. 9.Zaspokojenie bytowych, socjalnych, kulturowych potrzeb pracowników- szczególną rolę pełni zakładowy fundusz świadczeń socjalnych(m.in. pożyczki, bilety do kina). 10.Ułatwienie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych- ta zasada wyraża ogólny postulat skierowany do pracodawców by ułatwić pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. 11.Ochrona uprawnień pracownika- postanowienia umów o pracę oraz innych aktów na podstawie, których powstaje stosunek pracy nie mogą być mieć korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. W przypadku gdy są one mniej korzystne dla pracownika to za miast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy. 12.Zasada wolności zrzeszania się w związki zawodowe i organizacje pracowników- każdy pracownik ma prawo do zrzeszania się. 13.Zasada udziału załóg w zarządzaniu zakładem pracy. OBOWIĄZKI PRACODAWCY- 1.Zeznajomienie pracowników podejmujących prace z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy, podstawowymi uprawnieniami. 2.Organizowanie pracy w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy. 3. Organizowanie pracy w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy. 4. Przeciwdziałanie w zwalczaniu dyskryminacji w zatrudnieniu. 5.Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. 6.Terminowe wypłacanie wynagrodzenia (max do 10 dnia m-c). 7.Zaspokajac w miarę posiadanych środków potrzeby pracowników. 8.Stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria ocen pracowników oraz wyników ich pracy. 9.Prowadzic dokumentacje w sprawach związanych ze stanowiskiem pracy oraz akta osobowe pracowników. OBOWIĄZKI PRACOWNIKA- 1.Jest zobowiązany do sumiennego i starannego wykonywania swojej pracy i stosowanie się do poleceń przełożonych gdy nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. 2.Ma przestrzegać przepisów BHP i PP. 3.Jest zobowiązany przestrzegać tajemnicy przedsiębiorstwa. 4.Ma dbać o dobre imię zakładu pracy i chronić jego mienię. CZASOWA ZMIANA TREŚCI STOSUNKU PRACY- pracodawca może powierzyć pracownikowi inną pracę niż określoną w umowie w drodze jednostronnego oświadczenia woli jeżeli przeniesienie do innej pracy jest:1.Uzasadniane potrzebami pracodawcy. 2.Odpowiada kwalifikacjom pracownika. 3.Nie przekracza 3m-c roku kalendarzowego. 4.Nie powoduje obniżenia wynagrodzenia. KIEDY PRACODAWCA MOŻE POWIERZYĆ INNĄ PRACĘ NIŻ W UMOWIE- 1. Kiedy istnieje konieczność akcji ratowniczej. 2.W czasie przestoju bez względu na przyczyny, które spowodowały ten przestój. 3. Kobietę w ciąży lub karmiącą piersią, jeżeli: a)jest zatrudniona przy pracy wzbronionej kobietom w ciąży lub karmiącą piersią, b)gdy ta kobieta przedstawi orzeczenie lekarskie stwierdzające przeciw wskazania do wykonywania określonej pracy. NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY- Pracodawca może żądać od osoby ubiegającej się o pracę: 1.imię i nazwisko, imiona rodziców datę urodzenia, miejsce zamieszkania, wykształcenie, PESEL, przebieg dotychczasowego wynagrodzenia, dane osobowe dzieci pracownika jeśli to jest konieczne. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzenie. PRACODAWCĄ - może być jednostka organizacyjna chodzby nie posiadała osobowości prawnej i także osoba fizyczna jeżeli zatrudnia pracowników. Pracownikiem - może być osoba fizyczna, która 18 lat,a także może być osoba, która ukończyła lat 16 (młodociany).UMOWA O PRACĘ- powinna być zawarta na piśmie, a gdy nie jest zawarta na piśmie to pracodawca powinien w dniu rozpoczęcia pracy potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do rodzaju umowy i jej warunków. UMOWA O PRACĘ powinna określać strony umowy, datę jej zawarcie, warunki pracy( rodzaj i miejsce pracy, wynagrodzenie za pracę, czas pracy). RODZAJE UMÓW O PRACĘ: 1.Okres próbny- z jednym pracownikiem możemy ją tylko raz zastosować i trwa ona 3m-c. 2.Na czas określony-mamy podany termin, do którego będziemy pracować. 3.Na czas wykonywania określonej pracy. 4.Na czas nieokreślony.5.Umowa o zastępstwo w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. W przypadku, gdy strony poprzednio dwu krotnie zawarły umowę o pracę na czas określony bez przerwy (przerwa może wynosić max 1m-c) to następna umowa jest na czas określony. UMOWA NA CZAS OKREŚLONY:- okres wypowiedzenia wynosi 2tyg. Ta umowa może być rozwiązana za wypowiedzeniem, gdy spełnione są dwa warunki a) została zawarta na okres dłuższy niż 6m-c, b)strony przewidziały taką możliwość i zapisały ją w treści umowy. UMOWA NA CZAS NIEOKREŚLONY:- każde wypowiedzenie powinno wystąpić na piśmie i powinno być uzasadnione. W przypadku nieuzasadnionego rozwiązania umowy pracownikowi przysługuje roszczenie do sądu pracy o przywrócenie go do pracy lub o odszkodowanie. ZMIANY W STOSUNKACH PRACY: 1.WYPOWIEDZENIE ZMIENIAJĄCE-przepisy prawa pracy wprowadzają zasadę, że niekorzystna dla pracownika zmiana w umowie o pracę, warunków płacy lub pracy może być dokonana tylko za zgodą pracownika po uprzednim wypowiedzeniu dotychczasowych warunków i zaoferowania nowych, które są koniecznym składnikiem wypowiedzenia zmieniającego, bowiem wypowiedzenie uważa się za dokonane dopiero wtedy, jeżeli pracownikowi zaproponowano nowe warunki. Pracownik może przyjąć lub odrzucić nowe warunki w ciągu połowy wypowiedzenia. W przypadku nie przyjęcia nowych warunków pracy stosunek pracy zostaje rozwiązany. WARUNKI PRACY-RODZAJ, MIEJSCE, CZAS PRACY. WARUNKI PŁACY- SYSTEM WYNAGRODZENIA I SKŁADNIKI WYNAGRODZENIA. ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY: 1.Na mocy porozumienia stron. 2.Przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia. 3.Przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia. 4.Z upływem czasu, na jaki umowa została zawarta. 5.Z dniem ukończenia pracy, dla której umowa była zawarta. WYPOWIEDZENIE UMOWY O PRACĘ JEST JEDNOSTRONNYM OŚWIADCZENIEM WOLI JEDNEJ ZE STRON, KTÓRE MA NA CELU ZAKOŃCZENIE ISTNIEJĄCEGO STOSUNKU PRAWNEGO PO UPŁYWIE OKRESU WYPOWIEDZENIA.