Witaminy : substancje organiczne, syntetyzowane w komórkach roślin, zwierząt i człowieka., Biorą udział w przebiegu licznych reakcji biochemicznych; Najczęściej są składnikami katalizujących te reakcje enzymów

Zapotrzebowanie dzienne na witaminy jest minimalne, i wyrażone w miligramach.

Niedobór może powodować zaburzenia - awitaminozy.

Przedawkowanie witamin zdarza się rzadko i dotyczy tylko niektórych ( A i B ₃)- hiperwitaminoza

Ani sole mineralne, ani witaminy nie dostarczają organizmowi energii

Nazwę witamina - wprowadził Polak - Kazimierz Funk ( 1912) - wyodrębnił wit. B₁ zapobiegająca chorobie beri-beri.

Znane dziś witaminy są przeważnie związkami nietrwałymi. Łatwo ulegają rozpadowi w czasie gotowania, zamrażania.

Nazwa Symbol	Źródło			Dzienne (w mg) zapotrzebowanie	Rola biologiczna			Objawy niedoboru
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
B1 Tiamina	Drożdże, orzechy Ziarna zbóż, fasola			1,2 - 2,4	Wspomaga pracę serca i układu nerwowego			mrowienie i zanik czucia, osłabienie m. sercowego
B2 Ryboflawina	Mleko, jaja, drożdże Kiełki zbóż			2,6	Oddychanie wewnątrzkomórko -we, regeneracja skóry			Zapalenie skóry, zajady, łysienie
B3 - PP Niacyna	Mięso, ryby, kiełki zbóż			23	Regeneracja układu nerwowego i skóry			Pelagra = sucha skóra, Zaburzenia pamięci
B5 - Kwas pantotenowy	Mleko, jaja, wątroba , pomidory *			4 - 7	Niezbędna w przemianie kwasów tłuszczowych / coA			Zaburzenia czucia
B6 Pirodyksyna	Drób, ryby, mleko, banany *			2,4	Zapobiega anemii, wspomaga układ nerwowy			Niedobór rzadki,
B9 - Kwas foliowy	Zielone warzywa lisciowe, jaja, mleko*			300 - 450µg	Biosynteza kw. nukleinowych ( b. ważny dla ciężarnych)			niedokrwistość
B12 Kobalamina	Jaja, mięso, ryby *			3 - 4	Przemiany kw. Nukleinowych Synteza - flora bakteryjna jelit			niedokrwistość
C - Kwas askorbinowy	Cytrusy, porzeczki, kapusta, pomidory			70 - 100	Synteza kolagenu, wzmaga odporność, i przyswajanie Fe			Szkorbut, zapalenie dziaseł
H - biotyna	Ziemniaki, marchew Wątroba *			30 - 100µg	Wpływa na stan skóry i włosów			Chroni przed łojotokiem,
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
A Retinol		Wątroba, żółtka jaj, marchew, pomidory	600 - 950			Proces widzenia, wzrost nabłonka	Kurza ślepota, łuszczenie skóry
D Kalcyferol		Wątroba, tran, tłuste mleko	5µg			Wzmaga wchłanianie Ca w jelicie, wzrost kości	krzywica
E Tokoferol		Oleje roślinne, orzechy, ryby, jaja	10			Hamuje utlenianie wit A i Innych związków	Osłabienie pracy mięśni, możliwe, że bezpłodność
K Filochinon Grupa witamin/K1, K2, K3		Zielone warzywa * (* - synteza bakterie jelitowe)	45 - 80 µg			Proces krzepnięcia	Niedobór w stanach pooperacyjnych

Nazywane Witaminą F - Egzogenne kwasy tluszczowe: linolowy, linolenowy i arachidonowy nie należą do witamin bo zapotrzebowanie na nie wynosi 5 - 10 g / dobę, są więc składnikiem odżywczym

Egzogenne kw. tłuszczowe. - związki nie syntetyzowane w organizmie. Zawierają dwa i wiecej podwójnych wiązań

Aminokwasy egzogenne (9):

lizyna, leucyna, izoleucyna, histydyna, metionina, fenyloalanina, tryptofan, treonina, walina

---