Ekonomia międzynarodowa
Ewolucja międzynarodowego podziału pracy i gospodarki światowej
Gospodarka światowa - system powiązań międzynarodowych
Rozszerzenie międzynarodowego podziału pracy na czas to większa liczka krajów doprowadziło do powstania gospodarki światowej na przełomie 18 i 19 w tradycyjna gospodarka światowa natomiast po II wojnie powstała gosp. światowa . różni się w tradycyjnej gosp. światowej (podmioty- gosp domowe, przedsiębiorstwa, zrzeszenia producentów i konsumentów)
Unie gosp. i walutowe WSP. gospodarka
Korporacja transnarodowa- eksportuje towary z jednej fili do kolejnej.
Ceny transferowe- ceny niższe od cen międzynarodowych światowa organizacja handlu.
Światowa organizacja handlu międzynarodowego po II wojnie
Problem globalny- bezrobocie, zadłużenie międzynarodowe, terroryzm.
Różnice między gosp. tradycyjną i współczesną.
1)Podmioty gosp. światowej.
2) formy powiązań między podmiotami gosp. światowej
3) charakter międzynarodowego podziału pracy w gosp. tradycyjnej dominował handel międzynarodowy- polega na wymianie wyrobów gotowych produkowanych w różnych branżach i gałęziach przemysłu. Np. export samochodów w zamian za import komputerów.
Handel we współczesnej gospodarce światowej - polega na wymianie wyrobów gotowych prod.. w tych samych branżach i gałęziach przemysłu np.: eksport volkswagena w zamian za fiata.
Handel wewnątrz gałęziowy - może polegać na wymianie: części , zespołów i podzespołów wyrobów gotowych (handel typu pionowego) im kraj bardziej rozwinięty gospodarczo tym lepszy jest handel z innymi krajami dobrze rozwiniętymi gospodarczo.
4) Problem globalny w gospodarce współczesnej ( zanieczyszczenia środowiska, bezrobocie, zadłużenie zagraniczne)
W gospodarce tradycyjnej kraje wysoko rozwinięte gosp. współdziałają z krajami słabo rozwiniętymi gospodarczo a w gospodarce współczesnej kraje wysoko rozwinięte gosp. współdziałają z innymi krajami wysoko rozwiniętymi gosp.
04.10.2008r
Teoria handlu międzynarodowego - musi spełniać
Funkcja decyzyjna
Funkcja wyjściowa
Funkcja optymalizacji uwarunkowań
Ad 1. f. decyzyjna polega na tym iż teoria handlu narodowego powinny ułatwić podejmowanie decyzji odnośnie tego co eksportować, gdzie i co importować z skąd.
Ad.2 funkcja wyjaśniająca rzeczywistość ( teorie handlu międzynarodowego dają odp. Dlaczego handel kształtuje się w dany sposób w przeszłości
Ad 3. funkcja ta powinna wskazać jakie warunki należy stworzyć aby osiągnąć z handlu optymalne korzyści.
Teorie przedklasyczne
koncepcja leku przed brakiem towarów zgodnie z tą koncepcją należało jak najwięcej importować exportowa jak najmniej gdyż obawiano się ze można zabraknąć w przyszłości towarów.
Teoria koncepcji przed plastycznych- to dogmat słusznej ceny( handel w średniowieczu) uważano, że handel międzynarodowy jest bardzo korzystny pokazywał koszty produkcji.
Handel międzynarodowy zgodnie z dogmatem jest korzystny jeśli odbywa się po tzw słusznej cenie ( pokrywa koszty produkcji, zabezpiecza zysk)
Doktryna merkantrynizmu zgodnie z tą doktryną handel powinien być prowadzony w taki sposób by osiągnąć dodatni bilans handlowy. Przewaga importu nad exportem należało wspierać export poprzez subsydia i ograniczyć import za pomocą celu i ograniczeń ilościowych.
Teoria klasyczna
Koszty absolutne
Zał. Do teori:
- model 2*2 2 kraje produkuje dwa towary
-pominięcie kosztów transportu.
- praca( wynik produkcji)
- ziemia zasoby naturalne - nie rozpatrywane przez Smith wolny handel, doskonała komunikacja.
- zasada kosztów absolutnych zgodnie z tą zasadą należy eksportować te towary w przypadku których kraj posiada absolutną przewagę w kosztach produkcji nad partnerem handlowym a należy importować te towary w przypadku których kraj nie posiada absolutnej przewagi w kosztach produkcji nad partnerem.
- teoria kosztów względnych należy exportowa te towary w przypadku których kraj posiada względną przewagę w kosztach produkcji nad partnerem handlowym, lub brak tej przewagi jest stosunkowo najmniejszy natomiast należy importować te towary w przypadku których względną przewagę w kosztach produkcji ma partner handlowy.
Zał do teorii
Istnieją 2 kraje produkujące 2 towary i uwzględnia się dwa czynniki produkcji prace i kapitał
Analizowane kraje są również wyposażone w czynniki produkcji.
Czynniki produkcji są mobilne i jednorodne.
Brak korzyści i niekiedy skali
Zasada obfitości zasobów- jeśli kraj jest relatywny bardziej wyposażony w kapitał to powinien exportowa towary kapitałochłonne a importować pracochłonne.
Natomiast kraj relatywnie obfity w pracę powinien exportowa towary pracochłonne a importować kapitałochłonne.
Członkowie Polski w wybranych organizacjach międzynarodowych.
- Światowa organizacja handlu (WIO) prekursora WTO był GATT( general agreenent on tariffs and trade)
GATT rozpoczęło działanie 1940 i powstało w celu liberalizacji handlu międzynarodowego towarami
GATT był układem a nie organizacjom nie posiadał osobowości prawnej koncentrował się na eliminowaniu celów w handlu międzynarodowym ,
GATT funkcjonuje o 4 podstawowe zasady.
-Zasada równowagi korzyści i niedyskryminacji
- zasada preparacji zwrotnej
- zasada możliwości interwencji handlu(wyjątki od zasady wolnego handlu)
- klauzura narodowa - w praktyce oznacza to, że obniżka cła udzielana przez jednego członka GATT na rzecz innego członka kraju GATT była automatycznie rozszerzona na wszystkie kraje członkowskie GATT.
Ad 1 to zobowiązanie odp. Za równość handlową wobec innych partnerów handlowych
Istniały 2 wyjątki od tej zasady
-preferencje stosowane w ramach stref wolnego handlu
- w ramach unii celnej zasada preferencji likwidacja cła członkowskich w uni wolnego handlu.
Ad 2 zgodnie z tą zasadą jeden z krajów członkowskich GATT nie miał obowiązku udzielenia preferencji celnej innemu członkowi GATT jeśli nie uczynił tego samego w stosunku do danego kraju.
Wyjątkiem od tej zasady były jednostronne preferencje celne udzielane przez kraje wysoko rozwinięte gospodarczo, krajom słabo rozwiniętym gospodarczo w ramach systemu powszechnych preferencji celnych
Ad 3 Zgodnie z tą zasadą kraje członkowskie GATT mogły ingerować w wolny handel jedynie za pomocą ceł importowych a w ostateczności wprowadzając ograniczenia ilościowe.
Kraj mógł wprowadzić te instrumenty tylko w następujących sytuacjach po 1 w sytuacji ---zagrożenia zdrowia lub życia ludności danego kraju
- w sytuacji zagrożenia bilansu płatniczego
- w celu ochrony młodego przemysłu krajowego przed konkurencją zagraniczną.
Ad4 Klauzura narodowa (KN) jest to zobowiązanie krajów. Zgodnie z tą zasadą kraj który udziela tej klauzuli był zobowiązany do traktowania towarów importowych nie gorzej niż analogiczny produkt wytworzonych w kraju np.: podatek VAT, akcyzowy, od tej zasady nie ma wyjątków.
1995 r w miejsce GATT powstało WTO (św. Org. Handlu) Celem WTO jest liberalizacja wszelkich powiązań gosp w skali światowej.
WTO zajmuje się handlem towarami, usługami(odbywa się tok na podstawie protokołu on Trade In Services) w sprawie handlu usługami.
WTO zajmuje się:
-ochroną praw własności intelektualnej. ,
- eliminacja barier praw pozataryfowych- WTO posiada os. Prawną.
W 1994 r podp Prot. GATTS na podstawie którego odbywa się liberalizacja handlu usługami na forum WTO w przypadku protokołu GATTS stosowane są 3 zasady:
- zasada przejrzystości
- klauzura najwyższego uprzywilejowania
- zas niedyskryminacji(traktowanie przedsiębiorstw usługowych na takich samych zasadach.
Protokół GATTS przewiduje 4 formy świadczenia usług w skali międzynarodowej.
-Świadczenie trans graniczne.--- polega na tym, że usługodawca i usługobiorca pozostaje w swoich krajach a usługa jest świadczona poza granicami.
- Komunikacja za granicą w tym przyp. Usługobiorca przenosi się do kraju usługodawcy i tam nabiera usługi: wycieczki turystyczne
- Obecność handlowa- ta forma świadczenia usług związana jest z przepływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych w tym przypadku usługodawca przemieszcza się do kraju usługobiorcy otwierając filie lub oddział przedsiębiorstwa macierzystego i świadczy swoje usługi. Np.: usługi bankowe, ubezpieczeniowe.
- Obecność osób fizycznych --- w tym przypadku osoba fizyczna (usługodawca) przemieszcza się do kraju usługobiorcy i tam świadczy usługi np.: usługi budowlane.
W ramach GATT odbyło się 8 rund negocjacyjnych ost. Runda to runda urugwajska na której przekształcono GATT w WTO. Ostatnia runda w ramach WTO odbyła się miejscowości Docha na Katarze w 2001r natomiast ostatnia konferencja ministerialna odbyła się w Hongkongu 2005.
Polska należy do WTO od 1995r.
Międzynarodowy fundusz walutowy IMF( International Monetay Fenol) 1944r w Breton Woods.
NFW- powstało w przywróceniu wymienialności walut w skali świata.
Obecnie NFW pełni 4 funkcje
- Funkcja regulacyjna ustala reguły funkcjonowania międzynarodowego systemu walutowego.
- Funkcja kredytowa udziela kredytu krajom członkowskim NFW
- F. kontrolna kontroluje realizacje tzw programów dostosowywanych w krajach członkowskich NFW.
- F konsultacyjna jest miejscem konsultacji i wymiany doświadczeń w zakresie prowadzonej polityki gosp.
Kredyty udzielane przez NFW dzieli się na 3 gr.
- podstawowe udogodnienia kredytowe
- stałe udogodnienia kredytowe
- czasowe udogodnienia kredytowe
Składają się z jednej transzy rezerwowej i 4 kredytowe
Transza rezerwowa to możliwość bezpłatnej i bezwarunkowej wymiany waluty krajowej na SDR do wysokości wniesionej kwoty udziałowej
SDR- specjalne prawa ciągnienia ( pieniądz emitowany przez MFW pełni funkcję pieniądza międzynarodowego i występuje w postaci bezgotówkowej.
Natomiast 4 pozostałe transze kredytowe są odpłatne i uwarunkowane przenoszone są na finansowanie deficytu w bilansie płatniczym.
Kurs SDR ustalany jest $.E,funt,N
2 gr. Kredytów stałe i odpłatne kredyty udzielane krajom transformującym swoje gospodarki oraz krajom uzależnionym od surowców i artykułów rolnych.
3 gr. kredytów- czasowo udzielane są krajom które odnotowały deficyt bilansowy płatniczy ( w wyniku gwałtownego wzrostu cen surowców oraz udzielane są na finansowanie zapasów buforowych.)
1944r-1950r wystąpiliśmy z przyczyn politycznych z MFW i ponownie wstąpiliśmy w 1986r
Organizacja współpracy gosp. i rozwoju OEDC(Organization for Economic Coperation and Development
OEDC- jest następcą powołanej w 1948r organizacji europejskiej współpracy gosp.
OEDC 1960 na podstawie konwencji paryskiej um. weszła w życie w 1961r.
OEDC- należy 30 najbogatszych krajów świata w tym Polska należąca od 1996r
Cel działania OECD
promowanie dynamicznego rozwoju zatrudnienia i standardach życia przy utrzymaniu stabilizacji finansowej.
Przyczynianie się do tzw ekspansji ekonomicznej (czyli zrównoważony w krajach OECD następnie popieranie rozwoju handlu światowego opartego na wieloletniej nie
dyskryminacyjnej podstawie.
Zasady działania OECD
1) Zasada niedyskryminacji- zobowiązuje kraje członkowskie OECD do stosowania tych samych zasad i środków w stosunku do wszystkich krajów członkowskich w tym klauzura największego uprzywilejowania
2) Zasada narodowego traktowania inwestorów zagranicznych- Kraje członkowskie OECD zobowiązały się do traktowania przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego na tych samych zasadach co przedsiębiorstwa krajowe.
3) Zasada liberalizacji- Zob. kraje członkowskie OECD do przedstawienia programu konkretnych działań liberalizacyjnych włącznie z tzn. kalendarzem liberalizacji.(Czyli kiedy się rozpocznie i zakończy)
4)Zasada Standstill- kraje członkowskie zobowiązują się do nie wprowadzania nowych ograniczeń a jedynie do likwidowania tych które istnieją.
Gr. Banku Światowego
Do gr. BŚ zalicza się 4 instytucje:
- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju.
-międzynarodowe słowa rozwoju - nie jestem pewien.
- Agencja międzynarodowych gwarancji inwestycyjnych.
- Międzynarodowa korporacja finansowa.
Ad1 Bank Światowy 1944r na konwencji w Breton Woods
BŚ powstał w celu pomocy w odbudowie ze zniszczeń wojennych krajów Europy zachodniej. Bank światowy miał pośredniczyć w podziale środków w ramach B. Marshala
Celem BŚ- wspieranie rozwoju gosp. rynkowej przy jednoczesnym zwolnieniu ubóstwa.
Członkostwo- w BŚ jest uzależnione od członkostwa międzynarodowego funduszu walutowego.
Pozyskiwanie środków (obligacje) BŚ pozyskuje kapitał z emisji obligacji na międzynarodowym rynku oraz z kwot udziałowych krajów członkowskich
BŚ- udziela- dł. Terminowych kredytów na okres od 15-20 lat z 5 letnim okresem karencji
Ad2 Międzynarodowa stała rozwoju udziela nisko oprocentowanych pożyczek najuboższym krajom świata są to kredyty udzielane 30-40 lat z 10 letnim okresem karencji.
Ad3. Agencja międzynarodowa 1988r. wspiera inwestycje prywatne w krajach rozwijających się oraz bezp. Np. inwestycje od ryzyka ekonomicznego. Instytucja ta wspierana doradztwem rządy poszczególnych krajów które zabiegają o inwestycje prywatne.
Ad4 Międzynarodowa korporacja finansowa 1956r. wspiera ona rozwój krajów rozwijających się poprzez udzielanie pożyczek bezpośrednio dla sektora prywatnego.
Zagraniczna polityka ekonomiczna - zajmuje się analizą celów środków i narzędzi wykorzystywanych w procesie rozwoju stosunków międzynarodowych.
Cele zagranicznej polityki ekonomicznej- dzielimy na kryteria:
-Horyzont czasowy osiągania celów, mówimy o krótko, średni i długo terminowych.
-Cele krótkoterminowe obejmują ok. do 1 roku.
-Średnioterminowe do 3 lat.
-Długo terminowe po 3 latach.
Cel średnioterminowy np.:
-zmiana stron, poprawa cenowych Times of Trade- jest to stosunek zmian cen towarów exportowych do zmian cen towarów importowych.
Zwiększenie udziałów kraju w międzynarodowym podziale pracy.
Cele zagranicznej polityki ekonomicznej dzieli się na:
1) Ilościowe
2)Jakościowe
Ad1 Ilościowy- zwiększenie norm exportu
Ad2 Jakościowy- poprawa cenowych Times of Trade
Środki zagranicznej polityki ekonomicznej
Są tą ujęte rzeczowo lub wartościowo, zasoby czynników produkcji służących do osiągania celów zagranicznej polityki ekonomicznej.
Narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej- Są to instrumenty służące do realizacji celów zagranicznej polityki ekonomicznej.
To narzędzia oddziałujące wyłącznie na podmioty prowadzące współpracę zagraniczną.(handel zagraniczny)
Taryfowe, pozataryfowe, parotaryfowe.
Narzędzia- które wpływają na wszystkie pod. W danym kraju. Np.: kurs walutowy, stopa%, podatki, ceny minimalne i max.
Narzędzia taryfowe-