Ekonomika Ubezpieczeń Zdrowotnych wyład 21 I 2009

Selekcja ryzyka przez ubezpieczycieli - instrumenty przeciwdziałające

Community rating:

• Składki niezależne od indywidualnego ryzyka

• Składki ryczałtowe - takie same dla każdego członka określonej grupy wiekowej, mieszkańców tego samego rejonu, płci

• Składki ryczałtowe - wprowadzają ex ante redystrybucję pomiędzy wysokimi i niskimi ryzykami zdrowotnymi (zdrowi płacąc składki subwencjonują chorujących)

• Zastosowanie: Szwajcaria, Belgia, Holandia, Niemcy

• Przymus kontraktowania (open enrollment) - ubezpieczenie musi przyjąć każdego chętnego

• Obowiązek ubezpieczenia (compulsary insurance) - żeby nie dochodziło do self (adverse) selection

• W idealnych warunkach community rating wiąże sprawiedliwe finansowanie świadczeń z efektywnością ekonomiczną opartą na konkurencji

• Obowiązek wprowadzenia składek ryczałtowych może jednak prowadzić do niepożądanych działań....

Cream skimming (spijanie śmietanki):

• Dążenie instytucji ubezpieczeniowych do przechwytywania dobrych ryzyk i unikania złych

• Ryzyko dobre - ubezpieczony, dla którego oczekiwana wartość płaconych składek przewyższa oczekiwaną wartość szkód (przy czym ubezpieczony niekoniecznie musi być młody i zdrowy)

• Obowiązek kontraktowania może nie wystarczyć jako przeciwdziałanie

• Kontraktowanie specjalistów zainteresowanych leczeniem mniej chorych, nie kontraktowanie specjalistów ważnych dla wysokich ryzyk

• Kontraktowanie pakietów ubezpieczeniowych atrakcyjnych dla niskich ryzyk

• Nagradzanie agentów ubezpieczeniowych za selekcje ryzyk

• Selektywna reklama nastawiona na niskie ryzyka

• Wprowadzenie form współpłacenia atrakcyjnych dla niskich ryzyk - szczególnie franszyz

Instrumenty przeciwdziałające cream skimming:

- wyrównanie ryzyka

- regulacje pakietu ubezpieczeniowego świadczeń

Cel wyrównania ryzyka:

• Unikanie cream skimming

• Wzmocnienie solidaryzmu społecznego

• Ochrona ubezpieczycieli przed bankructwem (problem przymusu kontraktacyjnego - ochrona ubezpieczycieli, którzy nie z własnej winy mają gorszą strukturę ubezpieczenia - nagromadzili gorsze ryzyka)

• Wzmocnienie konkurencji ekonomicznej (konkurencja atrakcyjności pakietów i świadczeń, ograniczenie kosztów administracyjnych)

Obszary wyrównań:

• Wyrównanie zdrowotnego przy składkach ryczałtowych wyrównania ryzyka

• Dodatkowo wyrównanie finansowe przy składkach zależnych od dochodu i istnienia bezskładkowego ubezpieczenia pewnych grup społecznych (np. niepracujących członków rodziny)

Czynniki istotne dla risk adjustment:

• Czynniki na które ubezpieczyciele nie mają wpływu

• Czynniki, co do których wpływu istnieje uzasadniona naukowo wiedza

• Czynniki regularni wpływające na sytuację finansową ubezpieczyciela

• Czynniki istotnie wpływające na sytuację finansową ubezpieczyciela

Czynniki po stronie kosztów świadczeń - wpływają na wysokość wydatków, nie ma na nie wpływu - wyjaśniają w 20% różnice w profilach kosztów poszczególnych ubezpieczycieli, pozostałej części (80%) nie jesteśmy w stanie wyjaśnić

• Wiek, płeć, zawód, miejsce zamieszkania (4%)

• Indywidualna historia choroby (10%)

• Koncentracja wielkich szkód

• Stopień inwalidztwa

• Regularne różnice w kosztach produkcji świadczeń (a miejsce uzyskiwania świadczeń)

Czynniki po stronie przychodów:

• Podstawa naliczania składek (różnice w wysokościach płac pomiędzy regionami, równomierne potrzeby zdrowotne konieczność wyrównań)

• Liczba płacących składki

• Poziom bezrobocia

Przykład liczbowy

	przeciętny koszt oczekiwanych wydatków ubezpieczenia [zł]	populacja [%]	udział osób starszych [%]	udział osób młodszych [%]
wysokie ryzyko	2000	50	40	60
niskie ryzyko	1000	50	10	90
starsi	1800	25	100	0
młodsi	1400	75	0	100

Oczekiwany wydatek C_h= 2000 (high risk)

Oczekiwany wydatek C_l= 1000 (low rizk)

Przeciętny oczekiwany wydatek = 1500 (½ * 2000 + ½ * 1000)

Jeśli istnieje system wyrównania ryzyka i ryzyka są znane (obserwowane) ubezpieczenie otrzyma z niego 500 zł za każdą osobę stanowiącą wysokie ryzykoi odprowadzi do systemu wyrównania po 500 zł za każdą osobę stanowiącą niskie ryzyko wówczas brak motywacji do cream skimming

Jeśli system wyrównania ryzyka nie może być wprowadzony bądź nie działa idealnie, jeśli wysokość ryzyk indywidualnych nie jest znana np.: gdy znany jest tylko wiek, ale także wtedy gdy system wysyła określone sygnały.

Aby uniknąć sytuacji selekcji ryzyka system wyrównań musiałby prowadzić do tego, że ubezpieczyciel ponosiłby przeciętnie takie same koszty niezależnie od tego czy ubezpiecza tylko niskie czy wysokie ryzyka.

Z_o - płatność w wyrównaniu ryzyka za osobę starszą

Z_y - płatność w wyrównaniu ryzyka za osobę młodszą

Przeciętny koszt ubezpieczającego tylko złe ryzyko:

2000 + 0.4 Z_o + 0.6 Z_y = 1500

Przeciętny koszt ubezpieczającego tylko dobre ryzyko:

1000 + 0.1 Z_o +0.9 Z_y = 1500

Z_o = -2500 Z_y = 833

(ubezpieczenie powinno za każdą osobe młodszą wpłacać do systemu wyrównania 833zł. I otrzymywać od systemu 2500zł. Za osobę starszą) płatności dotyczą nie ryzyka tylko wieku

pojawia się problem, ponieważ wynika z tego, że opłaca się opłacać osoby starsze bo: otrzymujemy za nie 2500 zł. z systemu wyrównania ryzyka, a wydatki na te osoby wynoszą 1800 zł.

Gdy znany jest jedynie wiek, a nie indywidualne ryzyko:

G_o - płatność w wyrównaniu ryzyka za osoby starsze = 300

G_n - płatność w wrównaniu ryzyka za osoby młodsze = - 100

Takie wyrównanie nie zlikwiduje bodźców do selekcji według wysokości ryzyka, gdyż następuje overcompensiting (przekompensowanie) gdyż zmiany w strukturze ryzyka (w przykładzie100% i 0% wysokich ryzyk) prowadzi jedynie do niewielkiej zmiany w strukturze wiekowej (w przykładzie 40% i 10%)

• Managed care ogranicza koszty (i składki) oraz zachowuje jakość ograniczając wolność wyboru świadczeniodawcy

• Tradycyjne systemy gwarantują wybór świadczeniodawcy

• Przy składkach zależnych od ryzyka jednostki wybiorą zgodnie z własnymi preferencjami

• Przy community rating wybór nie jest jednoznaczny

Z jednej strony dopuszczanie wyboru między managed care i systemem tradycyjnym poprawia sytuację każdego jeśli różne ryzyka preferują różne systemy ubezpieczenia. Z drugiej jednak strony dopuszczanie wyboru może prowadzić do niekorzystnych efektów - generowania cream skimming. Które efekty przeważają? Niewiadomo.

---