RYNEK FINANSOWY

Gospodarka - jest systemem zintegrowanych ze sobą rynków (np. mikro, makrorynków, światowych, krajowych, itd.).

W ramach systemu zintegrowanego wyróżniamy trzy rynki:

1. Rynek towarów i usług - jest to rynek, który obrazuje sferę materialną gospodarki.

2. Rynki specyficzne - np. rynek pracy.

3. Rynek finansowy - pozostaje w określonym kontekście do rynku towarów i usług.

Stopa %, kursy Płace

walutowe

Ceny Ceny

Między tymi trzema rynkami zachodzi sprzężenie zwrotne. Między rynkiem pracy, a rynkiem towarów i usług istnieją związki, np. system płac; występują mechanizmy regulujące płace, a także ceny towarów i usług.

Rynek finansowy wpływa na to, co się dzieje na rynku towarów i usług i odwrotnie. Rynek finansowy m.in. zaopatruje rynek towarów i usług w środki finansowe, a także przejmuje pewne nadwyżki z tego rynku. Pomiędzy tymi rynkami istnieją związki kategorialne, np. ceny towarów i usług, stopy procentowe, kursy walut, różne indeksy, itd.

Jeżeli przedsiębiorstwa posiadają pewne nadwyżki środków finansowych wtedy lokują je na rynku finansowym. Jeżeli natomiast nadwyżki finansowe występują na rynku finansowym, wtedy instytucje finansowe oferują swoje usługi instytucjom niefinansowym.

Jeżeli gospodarka znajduje się w równowadze wtedy rynki też są w równowadze w sprzężeniu.

Rynek finansowy poprzez charakter produktów, które się na nim znajdują, powoduje, że gospodarka staje się gospodarką globalną, otwartą; następuje globalizacja wszystkich rynków.

Rynki finansowe zarówno wpływają stabilizująco, jak i destabilizująco na rynki globalne.

Rynek finansowy - jest to rynek za pośrednictwem, którego podmioty gospodarujące dokonują wymiany różnego typu aktywów finansowych. Najczęściej występującym aktywem finansowym jest pieniądz, który pełni funkcję wyjściową i jest wymienialny na inne aktywa finansowe.

Pewne produkty mają charakter produktów wtórnych. Pieniądz natomiast przechodzi ze stanu pierwotnego we wtórny (staje się produktem wtórnym).

Pieniądz jednocześnie posiada cenę pierwotną i pochodną.

W pochodnej cenie zawarta jest cena pierwotna z uwzględnieniem sytuacji rynkowej produktu pochodnego.

Rada Polityki Pieniężnej ustala stopę bazową pieniądza, która jest jednocześnie ceną pierwotną pieniądza. Natomiast w bankach komercyjnych pojawia się pieniądz kredytowy i produkty kredytowe - wraz z nimi pojawia się pieniądz w formie wtórnej.

Poprzez wymianę aktywów finansowych następuje przeniesienie praw i obowiązków stron wynikających z danego aktywu, który jest przedmiotem wymiany.

Przedmiotem obrotu rynków finansowych są te aktywa, które są aktywami finansowymi, a więc: udziały, akcje, obligacje nabyte, gotówka w kasie i na rachunku bankowym, należności, weksle, czeki, rachunki depozytowe, itd.

Funkcje pieniądza:

1. miernik wartości - funkcja idealna - pieniądz mierzy wartość towarów i samego siebie, buduje ceny (stopa procentowa jest ceną pieniądza). Funkcja ta zwraca uwagę na nominalny charakter wartości ceny (cena = wartość). Funkcja ta również określa wartość gospodarki - jeśli gospodarka jest mocna to pieniądz również jest mocny, a zmienność ceny nominalnej jest bardzo niska i zazwyczaj w dół (obniża się).

2. funkcja cyrkulowania innych jednostek pieniężnych, towarów - rozrywa wymianę w czasie i przestrzeni (proporcje w czasie mogą się zmieniać).
   Tx - Ty Tx - P - Ty

3. funkcja tezauryzacji pieniądza, czyli gromadzenia i przechowywania wartości.

4. funkcja płatnicza - pieniądz może pojawiać się wcześniej lub później niż towar.

5. funkcja pieniądza światowego - pieniądz nie zna granic.

Funkcje rynku finansowego:

1. Jako alternatywa dla innych rynków niefinansowych (gdzie będziemy chcieli, czy na rynku towarów i usług, czy na rynku finansowym).
   Jeżeli obserwujemy, że na rynkach sfery realnej jest bezruch, nie realizujemy celów, jest duże ryzyko - to możemy wyjść z tych rynków i wejść na rynek finansowy.
   Pokazuje jakie są utracone korzyści, które ponosimy jeżeli nie jesteśmy na rynku finansowym.
   Rynek finansowy ocenia i weryfikuje; dostarcza nam kryterium oceny. Ocenia, czy nasze decyzje były trafne, czy też nie. Zawsze musimy zadać sobie pytanie, czy była inna możliwość do inwestowania na rynku finansowym.

2. Rynek finansowy pozwala podmiotom gospodarującym kształtować w czasie poziom i strukturę konsumpcji i inwestycji, nie zależne od posiadanych przez te podmioty środków finansowych. Dostarcza podmiotom niezbędne zasoby finansowe i konsumpcyjne. Transferuje środki finansowe od tych podmiotów, które mają ich nadmiar do tych które mają ich niedobór. Przemieszcza zasoby finansowe i pozwala im pracować. Następuje przesunięcie w czasie. Odbywa się to za pomocą wynagrodzeń.
   Im lepiej ten rynek jest rozwinięty, tym możliwość podejmowania trafnych decyzji jest większa.
   Funkcja ta uzupełnia pierwszą.

3. Rynek finansowy poprzez to, że jest weryfikatorem zwiększa efektywność wykorzystywania zasobów w gospodarce. Jego dynamika wpływa na wzrost PKB.

4. Rynek finansowy odgrywa ważną funkcję dla nowych podmiotów. Pozwala im kształtować strukturę majątku (aktywów), pozwala również ograniczyć do pewnego poziomu ryzyko gospodarcze i budować portfel.
   Pozwala kształtować strukturę majątku na pewnym poziomie płynności bieżącej (płynność bieżąca - to zdolność do realizacji bieżących zobowiązań).
   Należy tak kształtować poziom płynności, aby był równy poziomowi płynności wynikającemu z naszych celów. Nie należy doprowadzać do sytuacji nadpłynności lub braku płynności.
   Jeżeli jest zbyt wysoka płynność to mamy zbyt niskie dochody - tracimy dochody, rentowność. Przy niedopłynności istnieje groźba niewypłacalności.

STRUKTURA RYNKU

Posiada on złożoną strukturę podmiotową i przedmiotową.

Z punktu widzenia podmiotowego wyróżniamy trzy grupy podmiotów:

• Podmioty produkujące, wytwarzające, emitujące produkty finansowe.
  Poprzez produkcję finansowych produktów chcą pozyskać niezbędne dla siebie fundusze.
  Najczęściej nazywamy ich inwestorami realnymi (prowadzą pewną działalność i na jej realizację muszą pozyskać realne fundusze).
  Zobowiązują się do tego, że będą zdolni do wykupu tych produktów po pewnym czasie, lub też nie biorą na siebie żadnych zobowiązań.

• Inwestorzy finansowi - są to wszystkie te podmioty, które posiadają środki finansowe i szukają dla nich najlepszego przedmiotu zainwestowania. Nie chcą inwestować w sferze realnej (nie chcą podjąć działalności) tylko chcą zainwestować w produkty finansowe.

inwestorzy realni inwestorzy finansowi

podaż na produkty finansowe popyt na produkty finansowe

• Podmioty pośredniczące - znajdują się między inwestorami realnymi, a finansowymi; najczęściej są to banki i instytucje finansowe, które zajmują się pośrednictwem. Instytucjonalizują sposób wymiany, np. giełda.

Zdefiniowanie cechy podmiotów zmieniają się w czasie, np. inwestorzy zmieniają się z realnych w finansowych i odwrotnie. Często również podmioty pośredniczące są inwestorami realnymi lub finansowymi.

Układ przedmiotowy - pozwala nam struktury rynku przez odpowiedzenie na pytanie co jest przedmiotem segmentacji rynku.

Mamy trzy grupy produktów (ma trzy segmenty):

• Segment rynku walutowego - produkty finansowe o charakterze walutowym. Pieniądz ma postać waluty. W stosunku do pieniądza odnoszą się pewne zasady ogólnie akceptowane i aktywa finansowe zbudowane są na tej podstawie.

produkty walutowe

Waluty to

pochodne produktów

Pieniądz produkty pieniężne pochodne

Kapitał produkty kapitałowe pochodne

Cały rynek walutowy to rynek pochodzący od produktów pieniężnych.
Pieniądz ma cenę, waluta ma cenę i produkt walutowy ma cenę. Na cenę waluty wpłynęła cena pieniądza. Występuje tutaj skomplikowana budowa i odpowiednie ryzyko kursowe.

• Rynek pieniężny - pieniądz jako właściwy pierwotny produkt i buduje on produkty pieniężne. Produkty pieniężne muszą uwzględniać cenę pieniądza i sytuację otoczenia.
  Kryterium tego rynku jest to, że pieniądz staje się walutą. Do rynku pieniężnego zaliczamy te produkty, które mają charakter krótkoterminowy. Są to takie środki gdzie chcemy pokryć bieżące zobowiązania (produkty do 1 roku). Rynek ten dotyczy najbardziej płynnych aktywów finansowych.

• Rynek kapitałowy - mamy do czynienia z kapitałem. Pieniądz bazowy, pierwotny występuje jako kapitał, jako środka dążącego do kapitalizacji. Pieniądz zwykle dąży do kapitalizacji w długim okresie. Występuje ryzyko kapitałowe związane z czasem.

Rynek walutowy czasami jest niewyodrębniony gdy dotyczy produktów krótkoterminowych, odnosi się do rynku pieniężnego; natomiast gdy do produktów długoterminowych to odnosi się do rynku kapitałowego.

Produkty walutowe mogą mieć cechy pieniężne lub kapitałowe - z tego powodu mają dodatkowe ryzyko związane ze zmianą kursów walutowych.

Możemy wyodrębnić rynki poszczególnych produktów:

1. rynek walutowy,

2. produktach finansowych walutowych (euro walutach, euro obligacjach; należy za każdym razem pytać się o waluty jakiego państwa chodzi)

3. rynek kredytu obrotowego, krótkoterminowego prowadzonego w rachunku bieżącym - jest konkretny produkt i rynek,

4. rynek kapitałowy - rynek akcji emitowanych na rynku kapitałowym

Rynek finansowy możemy sklasyfikować ze względu na to z jakim charakterem produktu mamy do czynienia:

1. rynek pierwotny (finansowy, walutowy, kapitałowy),

2. rynek wtórny (finansowy, walutowy, kapitałowy).

Ten podział jest istotny z punktu widzenia produktów i klientów.

AD. 1.)

Pojawia się tutaj produkt po raz pierwszy, który ma wartość nominalną i cenię nominalną, ale ma on też pierwotną cenę rynkową.

Na tym rynku występuje emitent (inwestor), który może oddać funkcje organizatora innej wyspecjalizowanej firmie. Pojawiają się tutaj inwestorzy finansowi i pośrednicy.

AD. 2.)

Na rynku wtórnym mamy zwykle do czynienia z ceną pochodną. Produkt jest przekazany do obrotu i jest poddawany wielokrotnej wymianie i wielokrotnie zmieniają się poziomy cen. Cechą tego rynku jest to, że nie występuje tutaj emitent produktu. Nie m on wpływu na operacje rynku, za wyjątkiem gdy produkt ma zostać wycofany z rynku wtórnego i musi pojawić się emitent i musi zaspokoić wszystkie zobowiązania.

Produkty pochodne to te które pojawiają się na rynku pierwotnym i zostały opracowane w oparciu o produkt bazowy, często jest to pieniądz.

Klasyfikacja z punktu widzenia co one sobą reprezentują - wszystkie produkty rynku finansowego dzielą się na 2 grupy:

1. produkty, które niosą w sobie stały dochód dla jego nabywcy - produkty o stałym dochodzie reprezentują one stosunek kredytowy; strony zawarły umowę o charakterze kredytowym - produkt jest o stałej wartości - są to produkty obarczone niskim ryzykiem (np. obligacje).

2. produkty o zmiennym dochodzie, gdzie dochód z tych produktów często nie jest znany. Wyrażają one stosunek właścicielski. Właściciel ryzykuje całym majątkiem. Dochód ma cechy zmienności i może on nie wystąpić lub nawet pomniejszyć majątek właściciela (np. akcje kapitałowe).

Instytucje rynku finansowego - ich funkcje i zasady polityki pieniężnej.

Instytucje bankowe:

• banki centralne (centralne banki emisyjne)

• banki komercyjne (działalność handlowa)

Oba rodzaje - charakter depozytowo-kredytowy

Instytucje finansowe - pozabankowe, np. kasy, fundusze powiernicze, emerytalne, konsorcja.

CHARAKTERYSTYKA BANKU CENTRALNEGO:

Art. 222 RP określa funkcje, prawa, obowiązki, organy:

• bank centralny,

• wyłączne prawo emisji pieniądza i funkcje realizacji polityki pieniężnej,

• ochrona wartości polskiego pieniądza,

• prezes NBP, RPP i zarząd - organy. Prezes NBP wybierany na okres 6 lat przez prezydenta RP).

RPP - Rada Polityki Pieniężnej - ciało niezależne, wybierane przez prezydenta, sejm i senat, ustala założenia polityki pieniężnej co rok, ochrona wartości pieniądza.

Funkcje banku centralnego:

1. Kreuje dwa rodzaje pieniądza (emitent) pierwotny aktyw finansowy w momencie emisji - cena rynku pierwotnego rekomendowana przez RPP stopy bazowe, referencyjne, które NBP później przyjmuje, inne podmioty finansowe się do nich dostosowują (np. banki komercyjne), ale nie automatycznie (nie wszystkie)

1. 1 rodzaj centralny pieniądz gotówkowy tworzący bazę monetarną; pojawił się w tej bazie po raz pierwszy; funkcje - nabiera zdolności absolutnej, płynności cechującej się zbywalnością wszystkich zobowiązań - w tej istocie pełni wszystkie pozostałe funkcje.

2. 2 rodzaj centralny pieniądz wkładowy (żyrowy) - centralna rezerwa stabilizująca system pieniężny w każdym kraju; BC zobowiązuje inne instytucje finansowe do tworzenia obowiązkowych rezerw na pokrycie ryzyka finansowego z własnych funduszy, jeśli banki prowadzą ryzykowne operacje muszą te obowiązkowe rezerwy podwyższać. Tworzą one centralny pieniądz wkładowy, nie jest on oprocentowany - nieoprocentowane lokaty banków komercyjnych podnoszą koszty funkcjonowania tych banków; ma wskazane źródło tzw. wkład pierwotny, który jest źródłem pieniądza pochodnego - z tego funduszu bank centralny udziela kredytu np. rządowi czy innym bankom.

BC nie jest instytucją komercyjną - jego nadwyżki finansowe netto wchodzą do budżetu państwa

Banki komercyjne - działalność nastawiona na zysk. Główna funkcja wprowadzanie do obiegu pieniądza pochodnego (jego cena kształtuje się inaczej niż w BC, wpływa na to stan gospodarki, polityka banku itd.)

2. Stróż systemu monetarnego - utrzymanie stabilności zasad (reguł) obiegu pieniężnego.

3. Bank emisyjny - wyłączne prawo emisji gotówkowych znaków pieniężnych.

4. Bank banków - ostatnia „instancja” refinansowa dla banków kredytowych.

5. Bank państwa - obsługa budżetu państwa, emisja papierów wartościowych.

Zadania, specyfiki:

• regulowanie obrotu pieniężnego - wielkość agregatów pieniężnych M₁, M₂, M₃.
  M₁ - obejmuje gotówkowe znaki pieniądza w obiegu i depozyty czekowe,

M₂ - obejmuje M₁, wkłady a vista i niektóre wkłady terminowe w bankach kredytowych i kasach oszczędnościowych.
M₃ - obejmuje pieniądz gotówkowy w obiegu i sumaryczne depozyty w bankach kredytowych i kasach oszczędnościowych.

• regulowanie zasilania kredytowego (zasięg akcji kredytowej całego systemu bankowego).

Podstawowy cel:

• ochrona wewnętrzna wartości waluty (stabilizacja cen),

• ochrona zewnętrzna wartości waluty (stabilizacja kursu walutowego).

Narzędzia w kontekście tych funkcji:

1. stopy bazowe kredytu refinansowego, lombardowego, redyskontowe ceny wyjściowe pieniądza,

2. stopa minimalnych rezerw - tworzonych przez banki komercyjne i inne instytucje finansowe w BC,

1 i 2 - instrumenty rynkowe

3. instrumenty pułapowania (inplafon) pewną górną granicę, np. oprocentowania wkładów na rachunkach terminowych banków komercyjnych, np. redyskonto,

4. operacje otwartego rynku - BC może kupować (wprowadza do gospodarki pieniądz żerowy) lub sprzedawać aktywa własne (wyprowadza z systemu ten pieniądz). Często działa w ten sposób na polecenie rządu.

Każde z tych narzędzi ma różne cele, minimalnie wpływa na wartość M₁, M₂, M₃ - których zmiana pozwala ocenić skuteczność tej polityki.

FAZY ODDZIAŁYWANIA POLITYKI

PIENIĘŻNEJ NA GOSPODARKĘ

KILKA WERSJI POLITYKI PIENIĘŻNEJ:

1. Koszt i dostępność kredytu

IMPULS BC - pobudzający charakter polityki pieniężnej (spadek stopy dyskontowej, czy stóp minimalnych rezerw) - spadek kosztu kredytu i ułatwienie jego dostępności.

FAZA 1 banki handlowe - wzrost wolnych rezerw płynnych, zwiększenie podaży kredytów, tendencja do spadku stóp (pieniądz bardziej dostępny).

FAZA 2 przedsiębiorstwa niebankowe, gospodarstwa domowe - wzrost popytu na kredyt, wzrost globalnego popytu.

FAZA 3 przedsiębiorstwa niebankowe - wzrost zatrudnienia, wzrost produkcji, spadek popytu globalnego, spadek wielkości bezrobocia.

Stopy procentowe, pułapy, limity:

IMPULS BC - restrykcyjny charakter polityki pieniężnej wzrost stopy dyskontowej, ograniczenie kwot redyskontowych, wzrost stóp rezerw minimalnych

Wolne rezerwy płynne, poziom stóp procentowych:

FAZA 1 spadek wolnych rezerw płynnych, ograniczenie podaży kredytu, tendencja do wzrostu stóp procentowych.

Popyt, produkcja, dochód narodowy:

FAZA 2 spadek popytu na kredyt, zmniejszenie się wydatków finansowanych kredytem, spadek wielkości globalnego popytu.

Zatrudnienie, poziom cen:

FAZA 3 spadek nadwyżki popytowej, spadek luki inflacyjnej, ograniczenie inflacji popytowej.

2. Równowaga i struktura majątku (co zmienia się w aktywach i pasywach w bankach komercyjnych i instytucjach niebankowych) krańcowa skłonność do oszczędzania.

IMPULS BC - ekspansywny charakter regulacji podaży pieniądza, głównie polityki otwartego rynku zakupy papierów wartościowych.

FAZA 1 banki handlowe - sprzedaż papierów wartościowych Bankowi Centralnemu, zakłócenie równowagi struktury majątku, procesy dostosowawcze (pojawia się nadpłynność), np. zakup zagranicznych lub krajowych papierów wartościowych.

FAZA 2 przedsiębiorstwa niebankowe, gospodarstwa domowe - sprzedaż papierów wartościowych bankom handlowym, nadmiar gotówki - nic nie robimy lub szukamy lepszego wkładu portfelowego - wzrost popytu.

FAZA 3 przedsiębiorstwa niebankowe, gospodarstwa domowe - spadek deficytu popytowego, wzrost produkcji, wzrost zatrudnienia, spadek bezrobocia.

IMPULS BC - restrykcyjny charakter - sprzedaż papierów wartościowych (musi obniżyć cenę).

FAZA 1 zakup papierów wartościowych w BC, zakłócenie równowagi struktury majątku, sprzedaż papierów wartościowych w kraju lub za granicą.

FAZA 2 zakup papierów wartościowych od banków handlowych - niedobór gotówki (w stosunku do stanu pożądanego), np. sprzedaż innych aktywów finansowych, spadek ogólnego popytu lub nie robi nic.

FAZA 3 spadek nadwyżki popytowej, ograniczenie luki inflacyjnej, ograniczenie wzrostu poziomu cen.

BANKI KOMERCYJNE

Konieczność aktywnego zarządzania pieniądzem:

• pieniądz jest towarem na rynku finansowym tak jak inne aktywa finansowe,

• procesy kształtowania się popytu i podaży na pieniądz, który zmienia w czasie swoją wartość,

• rynek finansowy jest rynkiem otwartym.

Aby uchronić się przed skutkami zmian musimy uważnie śledzić to, co się dzieje wokół

pieniądza i aktywów finansowych.

Pieniądz i aktywa finansowe mogą być aprecjonowane (wzmacniane) lub deprecjonowane.

Skutki tego objawiają się w ruchu cen, zmianach kursu walutowego.

Należy też obserwować decyzje instytucji finansowych, jakie pojawiają się nowe produkty

zabezpieczające przed ryzykiem.

Istotą efektywnego zarządzania pieniądzem jest lokalizacja i minimalizacja ryzyka. Gdy to robimy to minimalizujemy efekt, chodzi więc bardziej o optymalizację (kontrolę) ryzyka. Ryzyka nie można wyeliminować, bo jest nieodłączalną cechą działania.

Główne rodzaje ryzyka - odnoszą się do mechanizmu kształtowania cen:

• ryzyko zmiany kursów walutowych i kursów aktywów finansowych - relacje walut do siebie zmieniają się w czasie, wpływają na to decyzje Banku Centralnego; zmiany kursów akcji,

• ryzyko zmiany stóp procentowych - zmieniają się pod wpływem polityki pieniężnej i czynników rynkowych,

• ryzyko płynności - polega na zdolności do pokrywania własnych zobowiązań w czasie,

• ryzyko kredytowe - w stosunkach kredytowych nie ma parterów pewnych. Ten, komu udzielamy kredytu może nie móc go spłacić.

BANK KOMERCYJNY - to takie samo przedsiębiorstwo jak każde inne, ale przedmiotem jego działalności jest pieniądz. Jest to przedsiębiorstwo nastawione na zysk. Chcą zarobić na różnicy pomiędzy kosztem ponoszonym w związku z pozyskiwaniem wkładów a dochodami związanymi z zarządzaniem środkami pieniężnymi. Banki to typowe instytucje finansowe o charakterze depozytowo-kredytowym.

AKTYWA	PASYWA
Kredyty	Depozyty

W bankach komercyjnych zarządzanie pieniądzem i ryzykiem jest bardzo ważne.

Cele banku komercyjnego:

1. maksymalizacja marż (cen) stanowiących dla banku dochód, który zwiększa stan majątku,

2. dążą do utrzymania stanu realnej bazy wartości kapitału którym dysponują (nie mogą dopuścić do deprecjacji kapitału, który im powierzono),

3. dążą do uzyskania najwyższego poziomu zwrotu z kapitału, którym dysponują,

4. zwiększenie zwrotu na aktywach w poszczególnych grupach co świadczy o ich atrakcyjności

5. utrzymane odpowiedniego współczynnika wypłacalności (problem płynności)

Związek Banków Polskich - asekuracja banków komercyjnych względem siebie (kodeks etyczny bankowca, zasady ostrożnościowe).

Banki komercyjne realizują 3 grupy operacji:

1. aktywne (czynne) - cechą ich jest uzyskanie możliwie najwyższego dochodu; dotyczą zarządzania aktywami,

2. pasywne (bierne) - związane z zarządzaniem pasywami, poprzez które bank pozyskuje kapitały,

3. pośredniczące (aktywno-pasywne) - równoległe zmiany po strome aktywów i pasywów, poprzez które następuje otwarcie lub dopasowanie pozycji aktywów względem pozycji pasywów.

Banki komercyjne realizują te operacje poprzez własne produkty bankowe. Banki w ramach tej samej operacji kształtują różne produkty.

ANALIZA BILANSU BANKU KOMERCYJNEGO

Banki komercyjne budują swoje bilanse według różnych zasad i kryteriów:

• ustawa o rachunkowości finansowej nakłada sposób sporządzania bilansu; wykazanie aktywów i pasywów w tym samym układzie -jest dobry do porównywania,

• układ bilansowy, który banki sporządzają na podstawie kryteriów Urzędu Skarbowego,

• układ bilansowy według kryteriów określanych przez GUS, dla celów statystycznych na dla ustalenia ilości pieniądza w obiegu,

• układ bilansowy na wniosek Związku Banków Polskich, w celach zabezpieczających,

• układ bilansowy operacyjno-strategiczny na własny użytek (tajny) pozwala skutecznie zarządzać kapitałem, konsolidować sieć banków.

Aby porównać bilanse banków należy wziąć pod uwagę bilans sporządzony według tego samego kryterium.

KLASYCZNY UKŁAD BILANSOWY:

AKTYWA (wg terminu zapadalności - malejącej płynności):

1. gotówka - na poziomie zabezpieczającym kasy banku

operacje jednego dnia - zabezpieczenie gotówki między bankami,

2. obrotowe środki kasowe:

• środki na rachunku w Banku Centralnym - rezerwa obowiązkowa i środki z rozliczeń międzybankowych (to saldo jest bardzo płynne, gdy bank sięga po te środki to ma kłopoty)

• salda na rachunku nostro (własnych) w bankach korespondentach,

• instrumenty rynku pieniężnego do l roku, których emitentem jest Skarb Państwa np. weksle skarbowe,

• lokaty w innych bankach,

• inwestycje rynkowe finansowe jakie realizuje dany bank:

• inwestycje o charakterze skarbowych, rządowych, samorządowych papierów w pożyczkach,

• certyfikaty depozytowe (świadectwa wyemitowane przez inne instytucje),

• bony handlowe - emitowane przez instytucje publiczne lub fundusze inwestycyjne,

• należności od innych banków (np. polecenia przelewu),

• kredyty udzielone (inwestycje, konsumpcyjne),

• udziały w innych podmiotach mające charakter właścicielski,

• majątek trwały i inne aktywa.

PASYWA budowane wg wymagalności:

1. kapitał własny i rezerwy np. na ryzykowne operacje,

2. rachunki detaliczne np. rachunki bieżące (ROR)m rachunki pomocnicze )rachunek czekowy),

3. rachunki podmiotów gospodarczych (rachunki korporacyjne),

4. rachunki depozytowe (depozyty przyjęte):

• depozyty przyjęte międzybankowe,

• depozyty komercyjne, - wyemitowane certyfikaty depozytowe (potwierdzenie, że ktoś ma depozyt),

• kredyty przyjęte - zaciągnięte np. w innych instytucjach lub w Banku Centralnym -kredyt refinansowy, którego źródłem są rezerwy obowiązkowe: kredyt redyskontowy (pod weksel), kredyt lombardowy, kredyt interwencyjny związany z utrzymaniem płynności,

• inne pasywa.

RYNEK FINANSOWY JAKO SYSTEM FINANSOWY GOSPODARKI I JEJ MECHANIZM:

Pomiędzy sferą realna a sferą finansową występuje szereg sprzężeń usprawniających procesy gospodarcze, umożliwiają podniesienie efektywności.

Siła nabywcza zawsze jest oceniania przez rynek jest to np. zdolność realizacji wierzytelności).

Elementy rynku jako mechanizmu:

1. Aktywa finansowe - obiektywne kategorie,

2. Rynki i ich mechanizmy,

3. Podmioty - instytucje finansowe i niefinansowe mają one za zadanie realizację określonych celów i za to są wynagradzane,

4. Zasady na jakich działają instytucje finansowe i parafinansowe.

AD l.

Tworzą możliwości wymiany, kształtują ją. Występują jako swoisty obrót na prawach z nich

wynikających, a nie niosący zobowiązanie wierzytelności odnoszą się do majątku podmiotu

gospodarczego i dla każdego mają różną role (dla emitenta jest to zobowiązanie generujące

koszt).

Celowe świadome zarządzanie aktywami i pasywami.

Właściwości instrumentów aktywów finansowych:

1. Ze względu na terminy - jaka data przypisana jest do aktywu, kiedy jest on wymagalny i zapadalny:

• zobowiązania (należności) długoterminowe,

• zobowiązania (należności) krótkoterminowe

1. Kryterium podmiotowe:

• aktywa bezpośrednie (kreowane bezpośrednio przez instytucje refinansowe) przychód ze sprzedaży tych aktywów idzie na działalność w sferze realnej,

• aktywa pośrednie - zabezpieczają sposób prowadzenia działalności (kreowany przez instytucje finansowe),

2. Podział co do charakteru (istoty):

• o charakterze wierzycielskim aktywa niosące stosunek kredytowy wyrażany w dokumencie, poświadczeniu,

• o charakterze własnościowym - niesie ryzyko właściciela.

AD. 2.

Rynek finansowy jako rynek pierwotny gdzie nabywcy nabywają roszczenia, świadczenia,

itp.,

Rynek finansowy wtórny - aktywa poddawane są wielu operacją wymiennym. Możemy

dokonywać operacji długoterminowych (krótkoterminowych).

AD. 3.

Instytucje mające część swojego majątku w instrumentach (aktywach finansowych). Są to głównie zobowiązania innych podmiotów.

Instytucje pośredniczące - usprawniają one obrót, przyśpieszają go tak, aby nie tracić wartości w czasie tego obrotu.

Instytucje kreujące własne produkty chcą uzyskać z nich dochód i zakupić nowe produkty. Instytucje depozytowe - są to banki kreujące depozyty; rozumiemy przez to zobowiązanie jakie przyjmują na siebie same banki; mają one charakter zdematerializowany (można nimi obracać). Kreują one pieniądz (kreacja aktywna - bank kreujący depozyt, udzielając pożyczki tworzy depozyt; kreacja pasywna - depozyt kreowany przez klienta i jest to lokata).

Banki komercyjne transformują aktywa, kreują depozyty w postaci aktywnych lub pasywnych zachowań.

Instytucje niefinansowe (Fundusze Powiernicze, Emerytalne) nie kreują pieniądza. Nie mogą być one bierne muszą obracać lokatami, inwestują ale w inne aktywa finansowe, licząc na zwrot z tej inwestycji.

AD. 4.

Reguły na podstawie których ogniwa rynku finansowego funkcjonują. Posiadają one najczęściej skodyfikowaną postać (w formie ustawy).

Dwie grupy zasad:

• sformalizowana przez prawo (ustawy, kodeksy),

• zasady niesformalizowane o charakterze zwyczajowym odnoszących się do zasad etycznych.

Rynek finansowy umożliwia przepływ siły nabywczej: sektor finansów publicznych, prywatnych - rynek finansowy odnosi się do tych dwóch sektorów.

Funkcje rynku finansowego jako mechanizmu sektora publicznego i prywatnego:

• wpływa na obniżenie kosztów realizacji, procesów gospodarczych,

• scala różne sektory gospodarcze, umożliwiają przepływ środków pomiędzy sektorami,

• funkcja kształtowania płynności w gospodarce, możemy dokonywać zmiany od najmniej do najbardziej płynnych,

• funkcja oszczędności - skłania nas do oszczędzania, proponuje różne warunki różnej atrakcyjności, czasowo wolnych środków pieniężnych o różnym poziomie ryzyka. Mamy możliwość wyboru.

• pozwala akumulować bogactwo, przechowywać siłę nabywczą pieniądza (aktywnie),

• minimalizuje ryzyko - możemy sobie wybrać poziom ryzyka, każdy wybór to wybór dochodu. Im mniejsze ryzyko tym większy koszt (mniejszy dochód),

• możliwość realizacji polityki gospodarczej.

RYNEK WALUTOWY

• produktem są waluty - jednostka pieniężna pewnego kraju w odniesieniu do jednostki pieniężnej innego kraju.

Należy umieć określić mechanizm kształtowania cen. Warunki określające strumienie dwóch różnych walut podaży i popytu.

Należy umieć odróżnić waluty od aktywów finansowych.

Problemy podstawowe:

• ceny - kursu walutowego (jest to proporcja wymienna jednej waluty na inną) czynniki; mające wpływ to: strumień popytu i podaży, cena bazowa rynkowa. Produkty mają charakter pochodny. Kurs jest to nic innego jak siła nabywcza jednej waluty do drugiej (realna siła nabywcza). Zmienna kursu określa zmianę potencjału (siła nabywcza - zdolność do generowania dochodu) kwotowania - jest to ustalenie kursu.

• Kwotowanie pełne - gdy w stosunku do jednej waluty określamy cenę kupna i sprzedaży. Jest to sygnał dla uczestników rynku, że chcemy spekulować, zarabiać na różnicy.

• Kwotowanie niepełne - pokazujemy tylko jedną cenę, jeden kurs. Dajemy sygnał, że chcemy kupić lub sprzedać. Jest to przygotowanie pewnej operacji (np. chcemy uzyskać płynność w pewnej walucie).

• Kwotowanie bezpośrednie - wyrażenie ceny kupna lub sprzedaży waluty obcej w walucie krajowej. Pokazujemy sposób przejścia z waluty obcej na naszą. Jest to bilansowe kwotowanie.

• Kwotowanie pośrednie - pokazujemy cenę waluty krajowej w innych jednostkach pieniężnych (kwotowanie pełne może być bezpośrednie i pośrednie).

• Kwotowanie ze względu na walutę główną - waluta główna to wskazana przez NBP lub BC waluta. Przez nie chcemy wyjść na pozycję bilansową w kwotowaniu bezpośrednim. Są to te, które cieszą się stabilizacją.

• Kwotowania krzyżowe - wyrażone jest we wszystkich innych kursach, gdzie nie występuje waluta główna ani narodowa. Dotyczy transakcji przygotowawczych, spekulacyjno-zarobkowych.

• tam gdzie nie ma możliwości przyrównywania dwóch walut do siebie, nie istnieje rynek walutowy,

• istota waluty - spełnienie warunków do ich porównywania,

• zmienność kursów - ocena zmienności kondycji całej gospodarki

• „Terms of Trade”,

• kształtowanie kursów (które zbudowane są według pewnych zasad), czyli kwotowanie,

• „koszyk walutowy” - służy do ustalania średniej pozycji waluty krajowej do walut głównych (występują odchylenia od tej średniej do całego koszyka, jak i do każdej z walut w nim znajdujących się.
  ± 15 - średnie odchylenie - po przekroczeniu banki centralne krajów członkowskich (Międzynarodowy Fundusz Walutowy) zmuszone są do interwencji - albo poprzez zakup lub sprzedaż walut (czyli muszą uruchamiać rezerwy walutowe);
  arbitraż międzynarodowy - waluta główna.

Historia rynku walutowego:

• narodowe systemy pieniężne

• do 1914 roku pieniądz oparty jest na parytecie złotym - złoto jako podstawa do porównań, normalnie kurs walutowy = stosunek parytetów poszczególnych walut,

• po I wojnie światowej - waluta pozłacana - rezerwy walutowe obowiązkowe jako zabezpieczenie tych walut (w złocie lub innych walutach) oderwanie wartości nominalnej od realnej pieniądza,

• 1944 rok Międzynarodowy Fundusz Walutowy, cele (aktualne do dziś) to:

• utworzenie systemu stabilnych kursów wymiennych (ustalenie odchyleń),

• likwidacja restrykcji i ograniczeń dewizowych,

• wymienialność walut

dolar amerykański wówczas jeden z podstawowych kursów
35$ = 1 tr / uncji

• 1972 rok - uruchomienie „węża” walutowego; własny system europejski „ECU” - kraje zachodnie, RWPG - rubel transferowy sztuczne waluty obrachunkowe, stabilizatory - obecnie EURO.

Ryzyko walutowe ryzyko odchylenia się kursu w górę lub w dół.

Uczestnicy rynku walutowego:

• banki komercyjne - cel: obsługa klienta, wypracowanie zysku, zarządzanie otwartymi pozycjami walutowymi,

• Europejski Bank Centralny,

• Instytucje finansowe niebankowe - dokonują operacji, lokat wyznaczone limity co do wielkości ich zaangażowania,

• pośrednicy walutowi kształtujący operacje = brokerzy wskazują w którym momencie kupować/sprzedawać, ustawiają walutę,

• dealerzy walutowi - działający na własne ryzyko, oferują efekty swojej pracy innym podmiotom,

• w banku komercyjnym następuje rewaluacja bądź też dewaluacja wartości bilansowych poprzez rynek walutowy (jak i osiąganie zysku?)

KURSY WALUTOWE:

1. ze względu na możliwości wahań:

1. płynne - pod wpływem podaży, popytu walut, są najbardziej niebezpieczne ryzyko zmienności kursów,

2. sztywne - ustalane przez państwo, bank centralny są administrowane:

1. kierowane - np. skokowo,

2. pełzający,

3. czarnorynkowy

2. ze względu na zakres obowiązywania kursów:

1. jednolite - dotyczą wszystkich operacji walutowych i rozliczeń w walutach obcych,

2. zróżnicowane - dla pewnej grupy operacji,

3. ze względu na walutę:

1. główne,

2. krzyżowe,

4. ze względu na warunki transakcji:

1. kasowe - in spot - tzw. kurs bieżący na datę „spot” - dziś zawarta transakcja zobowiązuje partnera do dostarczenia waluty na drugi dzień roboczy,

2. terminowe - in forward

Fixing - ustalenie kursów dla walut z „koszyka”:

• różnica ujemna - bank udziela kredytu walutowego i kurs tej waluty spada niekorzystność dla banku i odwrotnie w przypadku różnicy dodatniej.

Bank Centralny ocenia poziom ryzyka kursowego banków komercyjnych i ustala dopuszczalne normy tego ryzyka.

Poziom ryzyka, czyli pozycję walutową banku, która wynika z relacji wierzytelności do pasywów/zobowiązań w danej walucie, bądź we wszystkich walutach czy danej grupy walut.

Pozycja ta może być:

1. zamknięta - dopasowana, gdy wierzytelności i zobowiązania są równoważone co do kwoty i daty waluty,

2. otwarta - gdy tej równowagi brak,

1. krótkie - zobowiązania w danej walucie, przeważają nad wierzytelnościami,

2. długie - odwrotnie

różnice pozycji długiej/krótkie - ryzyko strat normy określają stopień ryzyka walutowego dotyczy funduszów własnych banku - zabezpieczenie na to ryzyko.

4.

1. globalne - różnica pozycji długich i krótkich

2. maksymalne - suma wartości bezwzględnych wszystkich pozycji długich i krótkich.

Dopuszczalne normy:

1. pozycje krótkie/długie wyrażone w jednej walucie - 15% funduszy własnych,

2. pozycje globalne - do 30% funduszy własnych,

3. pozycje maksymalne - do 40% funduszy własnych.

KURS WALUTOWY - 2 podstawowe funkcje:

• informacyjna - zmiana kursu dla podmiotów gospodarujących jest informacją, co do kierunku zmian w gospodarce - podstawa podejmowania decyzji,

• cenotwórcza - kurs walutowy przenosi zagraniczne układy cenowe na krajowe.

Kurs walutowy ocena strategiczna; wpływa na warunki konfrontacji, współzawodnictwa, poprzez niego definiujemy sprawność gospodarki.

Czynniki kształtujące cenę strategiczną:

1. ekonomiczne - wynikające bezpośrednio z relacji podażowo-popytowych; związanych ze stanem / strukturą bilansu płatniczego (struktura wewnętrzna, jak i w stosunku do innych krajów zewnętrznych); czynniki związane ze zdolnością gospodarki, do równoważenia tego bilansu; stopy procentowe odnoszone także do stóp inflacji (= polityka pieniężna - odnosi się także do bilansu handlowego - zmiana kursu przyhamowuje eksport i zachęca do importu).

2. polityczne - wynikające z oceny stanu sytuacji - napięć politycznych, społecznych.

3. miękkie - kształtowanie pesymistycznej / optymistycznej oceny co do stanu gospodarki.

ZMIANY KURSÓW - dewaluacje (obniżenie kursu walutowego w stosunku do innych jednostek pieniężnych = deprecjacja) / rewaluacje waluty (funkcja operacyjna).

Kryteria klasyfikacji:

• czas funkcjonowania kursów - w którym ten kurs jest i funkcjonuje np. kursy wolnorynkowe, kursy czarnorynkowe, kursy płynne, kursy krótkookresowe, kursy stałe, kursy sztywne.

• liczebność kursów - kursy jednolite (dotyczące w równym stopniu różnych sektorów), kursy dualne (np. jedne obowiązują w imporcie, a inne w eksporcie), kursy zróżnicowane (dla poszczególnych grup sektorów),

• stopień ingerencji państwa - kursy wolnorynkowe, kursy o charakterze pełzającym, czyli z zastosowaniem innych rodzajów polityk.

KURS EFEKTYWNY - uwzględnia stan obrotu handlu zagranicznego z głównymi partnerami zagranicznymi (nie globalne obroty, ale z głównymi partnerami zwłaszcza tych których waluty są w koszyku walutowym).

ŚREDNI KURS OKREŚLONY PRZEZ NBP - najbliższy kurs do kursu efektywnego (najbardziej wiarygodny).

KURS:

1. nominalny - na jego wysokość wpływa stopień inflacji,

2. realny - nominalny oczyszczony przez tę inflację.

KURS:

1. bieżący - kurs nominalny, realny, który możemy zafixować na dzień dzisiejszy (kurs dnia) czy na inny okres (kurs dla pewnego okresu),

2. terminowy - gdy chcemy się zorientować w zmianach kursów.

Ekonomiczne skutki zmiany kursów:

1. wpływ na bilans płatniczy, czyli istotną zmianę oceny poszczególnych elementów tego bilansu,

2. wpływ na inflację - albo ją importujemy albo eksportujemy poprzez zmianę kursu,

3. intensywność i struktura obrotu kapitałowego.

Transakcje kursowe - operacje kursowe:

1 grupa - operacje kasowe - „SPOT” (in. bieżące) - kształtujemy i rozliczmy na datę waluty „SPOT”,

2 grupa - operacje terminowe - na określoną datę „w przód” która jest datą efektywnego rozliczania zmiany waluty.

AD. 1 grupa)

• cel - ustalenie pozycji bilansowej dzisiaj i ustalenie na dziś efektu.

AD 2 grupa)

• cel - szukamy sposobu na zabezpieczenie przed zmianą kursu = ryzyko kursowe; głównie charakter ubezpieczeniowy, jak i charakter spekulacyjny (przewidujemy pozytywną zmianę kursu w przyszłości)




ich połączenie to tzw. „SWAP”, czyli równoczesne zawarcie operacji 1 i 2 na tę samą walutę i tę samą kwotę.

1 operacje „repo” - dziś sprzedaż, ale z jednoczesną propozycją ustalenia warunków odkupu,

2 operacje „reverse repo” - dziś kupujemy i jednocześnie ustalamy warunki sprzedaży.




Te warunki to prawo sprzedaży albo prawo odkupu, za to prawo trzeba ponieść koszty: albo z tego prawa skorzystamy, gdy korzystamy to rosną koszty, lub też z niego zrezygnujemy.

Operacje kombinowane - gdzie obok kursu występuje stopa procentowa, co do określonej daty w przód (czyli spekulujemy w tym wypadku jeszcze na stopach); tę stopę procentową dołączamy do bazy kursowej.

Operacje arbitrażowe - (in. arbitraż walutowy) - dotyczy jednoczesnego zawarcia transakcji na różnych rynkach walutowych, na których to waluty mają różne kursy (tzn. tam gdzie kursy są najniższe kupujemy, sprzedajemy gdzie kursy są najwyższe); o charakterze spekulacyjnym.

Międzynarodowy System Walutowy

Układ / konstrukcja o charakterze historycznym (ewoluuje w czasie^*), zespół reguł i zasad, zwyczajów, które określają sposoby funkcjonowania pieniądza w skali międzynarodowej.

^* 1 faza - tzw. system waluty Złotej - parytet złota,

2 faza - system Dewizowo - Złoty - tzw. dewiza złota - dolar USD

3 faza - system Wielodewizowy, który:

• wskazuje, że każdy kraj ma dowolność budowania swych rezerw walutowych - swoboda dywersyfikacji struktur,

• spadła pozycja dolara USD i pojawiły się bardziej atrakcyjne waluty (również dla ugrupowań integracyjnych EURO).

Bank centralny - gromadzi rezerwy walutowe przede wszystkim przez waluty główne.

Banki komercyjne i przedsiębiorstwa - gromadzą rezerwy transakcyjne, jeśli mają taką wolę, tzn. biorą pod uwagę względy bezpieczeństwa i względy dochodowe.

Mechanizm funkcjonowania sytemu Wielodewizowego:

1. problem - które waluty uznać za waluty rezerwowe,

2. problem - które waluty uznać za waluty interwencyjne, by nie dopuścić do nadmiernych odchyleń od kursu średniego,

3. problem - które uznać za waluty lokacyjne (= które są atrakcyjne do lokowania ich na rynkach międzynarodowych),

4. problem - które uznać za waluty transakcyjne - w których opłaca się kształtować operacje finansowe - najbardziej bezpieczne.

Problem tych walut to problemy oceny poziomu wymienialności waluty.

1 aspekt - prawny - przesłonki pewności,

2 aspekt - ekonomiczny - poprzez wymienialność ustalamy poziom siły nabywczej walut.

Rodzaje wymienialności:

• pełna - swobodny przepływ między krajami,

• niepełna - wewnętrzna lub zewnętrzna - pewne ograniczenia co do waluty krajowej; cel - równoważnie bilansu płatniczego.

Bilans płatniczy - usystematyzowany zestaw transakcji ekonomicznych, dokonywanych w ściśle określonym czasie między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi i niegospodarczymi.

Transakcje odpłatne - przemieszczanie towarów i usług,

Transakcje nieodpłatne - transferowanie środków między krajowymi i zagranicznymi podmiotami.

2 układy rachunku:

1. rachunek bieżący (obroty bieżące) - niefinansowe elementy transakcji zagranicznych związanych z przemieszczeniem towarów i usług,

2. rachunek kapitałowy (długo i średnio terminowy) - obejmuje głównie finansowe elementy.

Rynek pieniężny - związany jest poprzez swą istotę z rynkiem finansowym, stanowi jego rdzeń; podstawowym produktem jest tu pieniądz (w gotówkowej bądź bezgotówkowej postaci) oraz najbardziej płynne aktywa finansowe (in. pieniężne), cechą tego obrotu jest płynność, szybkość, nieregularność, elastyczność, wysoki poziom konkurencji (zbliżony do konkurencji doskonałej).

Funkcjonowanie:

1. wszystkie produkty są jednorodne, gdyż bazują na pieniądzu (mają bardzo płynny charakter),

2. różnorodne struktury oparte na jednej technologii (tzn. pieniądz),

3. specyficzny mechanizm wymiany na tym rynku - kontaktowanie się podmiotów tzn. łącza teleinformatyczne.

Podmioty tego rynku:

• głównie banki, jak również podmioty niebankowe,

• osoby fizyczne o prawne - inwestorzy finansowi.

Geneza rozwoju:

Rozwój i pojawienie się pieniądza, jego funkcji, systemu bankowego, operacji wymienialnych, gospodarczych, rozwój instytucji niebankowych, potrzeba rozwoju gospodarki.

Podstawowe funkcje rynku pieniężnego:

1. alokacja zasobów gospodarczych - dowolny przepływ środków finansowych i ich optymalne wykorzystanie (przy zachowaniu płynności wszystkich innych podmiotów),

2. utrzymanie płynności - stworzenie dogodnych warunków dla podmiotów gospodarczych do natychmiastowego wykorzystania środków finansowych (możliwość dostępności do płynnych aktywów),

3. transformacja dat (terminów) - rynek pieniężny powoduje, że poprzez różne kombinacje produktów tego rynku możemy kształtować poziom płynności w czasie (jego wydłużenie), skracać terminy zobowiązań, wierzytelności,

4. możliwość kształtowania operacji otwartego rynku - obrót płynnymi aktywami finansowymi emitowanymi przez instytucje publiczne (rząd, samorząd) i inne podmioty finansowe i niefinansowe.

Podstawowymi instytucjami rynku pieniężnego są banki komercyjne, jak i bank centralny (realizujący politykę pieniężną państwa); ponadto instytucje niebankowe, podmioty korporacyjne, osoby fizyczne.

Klasyfikacja rynku, jego struktura:

1. nie jest rynkiem jednorodnym - posiada wewnętrzne struktury wskazujące na istotę mechanizmu, jak i na to, co może być podmiotem tego rynku,

1. szerokie ujęcie - instytucje rynku finansowego i rynku pieniężnego stwarzają ofertę dla podmiotów niefinansowych, niebankowych,

2. wąskie ujęcie - instytucje bankowe i pozabankowe - rozwój rynku bankowego,

2. ze względu na kryterium skali obrotu:

1. rynek detaliczny tzn. rynek różnych transakcji produktów krótkoterminowych o charakterze usługowym, zamykającym pozycje finansowe związane z dochodzeniem do płynności,

2. rynek hutrowniczy - o charakterze spekulacyjnym, odbywa się w pewnych ustalonych procedurach, warunkach - data, kwota; obowiązują tu pewne procedury (pisemne i zwyczajowe); zazwyczaj to rynek międzybankowy,

3. ze względu na charakter uczestników (cech jego instytucji):

1. rynki dyskontowe - przewaga produktów o charakterze dyskontowym; specyficzny obszar produktów inwestycyjnych, pieniężnych,

2. rynki równoległe do rynków dyskontowych - cechy rynków depozytowo-lokacyjnych.

4. ze względu na grupy produktów lub ich cechy:

5. ze względu na każdy rodzaj produktów.

Podstawowe instrumenty rynku pieniężnego:

1. gotówka (pieniądz) w różnej postaci - kształtująca swą pozycję poprzez stopy (w postaci marży, bądź premii; narzutu lub czystej opłaty),

2. weksel - może być poddawany operacji dyskonta (rynek dyskontowy), ma różną formułę; o wysokiej płynności; kupieckie, kwalifikowane, skarbowe; są skryptem dłużnym (prawa i zobowiązania); są parapieniądzem; poddawane różnym operacją inwestycyjnym; pełnią też funkcje gwarancyjne, każdy weksel musi mieć wszystkie niezbędne zapisy; może być poddawany wtórnym obrotom, gdzie najczęściej jest dyskontowany:

• o charakterze relacji do instytucji bankowych czy pozabankowych,

• inne podmioty gotowe przyjąć ten weksel.

Weksle akceptacyjne - każdorazowo musi się odbyć akceptacja pozwalająca na kolejną fazę obrotu.

Weksle akceptacyjno-rembusowe - tzw. zwrotne, gdzie można zwrotnie uzupełnić zobowiązania i należności

3. certyfikat depozytowy - połączony z operacjami rynku międzybankowego, in. świadectwo złożenia lokaty; forma rekurtyzacji tzn. zabezpieczenia potwierdzającego złożenie depozytu bankowego; przesłanką do pojawienia się może być lokata lub jako próba kreacji pieniądza wtórnego przez banki - cała grupa możliwych form kształtowania tych świadectw,

4. lokaty - bankowe, jak i międzybankowe, na każdą datę (termin),

5. operacje dotyczące warunków odkupu z transakcją wiązaną - czyli operacje repo i revers repo,

6. operacje i produkty kredytowania - oparte na stosunku kredytu, bądź pożyczki, ale krótkoterminowe, głównie o charakterze operacyjnego kredytu, pożyczki, czyli powiązanego z innym produktem, inną grupą operacji; głównie z rachunkiem bieżącym - tzw. operacji w rachunku bieżącym, który jest pierwotną konstrukcją tego kredytu.

Narzędzia związane z tymi produktami:

1. stopy procentowe - bazowe, wynikające z polityki Banku Centralnego, jak i te, które są stopami transakcyjnymi, czyli pochodnymi względem stóp bazowych, budowane stosownie do potrzeb,

Rynek kapitałowy - w swej strukturze, podobnie jak rynek pieniężny ma wewnętrzny układ uzależniony od charakteru produktów lokowanych na nim jako rynek pierwotny, jak i rynek wtórny (gdzie dominują długoterminowe aktywa finansowe - pieniądz tam pojawiający się jest kapitałem, źródłem pozyskiwania funduszy rozwojowych).

Podstawową instytucją rynku kapitałowego jest giełda papierów wartościowych.

Możemy wyróżnić specyficzną infrastrukturę tego rynku:

































Bank rozliczeniowy i depozyt akcji instytucje rozliczeniowe

Cecha rynku kapitałowego - pojawiające się wokół niego produkty służą podmiotom za źródło pomnażania kapitału czy podstawowe źródło rozwoju.

Sektory rynku kapitałowego wzajemnie się ze sobą współdziałają, tworząc podstawę przepływu kapitałów:

1. sektor publiczny (rządowo - samorządowy) - jako emitent realny oraz występujący także w funkcji inwestora,

2. sektor podmiotów gospodarczych niebankowych - głównie funkcja emitenta,

3. sektor gospodarstw domowych osób fizycznych - inwestor finansowy,

4. sektor finansowy, bankowy - pełni trzy fukcje:

1. inwestor realny,

2. inwestor finansowy,

3. pośrednik.

Układy produktów na rynku kapitałowym:

• o charakterze własnościowym - stosunek własności

• o charakterze kredytowym - stosunek kredyt

Rynek kapitałowy to inaczej rynek lokacyjnych papierów wartościowych tzn. że jego produkty mają najczęściej charakter lokat.





















LOKACYJNE PAPIERY WARTOŚCIOWE:


























Cechy giełdy:

1. poprzez rynek kapitałowy i giełdę realizuje się koncentracja kapitału - powiększanie kapitałów drogą pomnożenia ich wartości,

2. centralizacja kapitałów - połączenie indywidualnie funkcjonujących kapitałów z różnych sektorów gospodarki (stan giełdy charakteryzuje stan gospodarki danego kraju).

Zasady funkcjonowania giełdy ujęte są w normach prawnych.

Podstawowe zasady giełdy:

• instytucja nadzorowana przez państwo - Polska - minister skarbu; norma ustawowa,

• zdefiniowana jako krąg podmiotów uczestniczących w transakcjach giełdowych,

• obowiązuje system weryfikacji produktów przed dopuszczeniem do obrotu giełdowych (poprzez pozycje emitenta - Komisja Papierów Wartościowych),

• mechanizm funkcjonowania (notowania giełdowe) ma charakter publiczny, ujmowany w formie ceduły giełdowej, tzw. tabeli.

Giełda dostarcza bezpośrednich informacji do podejmowania decyzji inwestycyjnych jak i informacji dotyczących poziomu obrotów kapitałowych, gdyż przez wtórne operacje wpływa na przepływ kapitałowy, mobilizuje kapitał oraz wpływa na jego transformacje i stanowi najlepsze odzwierciedlenie poziomu wartości kapitału.

Wniosek:

Rynek kapitałowy to:

1. rynek specyficznego towaru,

2. rynek specyficznego mechanizmu kształtowania cen (poprzez giełdę) - określa dla inwestorów warunki najlepszego sposobu pomnażania kapitału,

3. rybek specyficznego kształtowania się na nim ryzyka - związane jest to z warunkami kształtowania się cen tego rynku.

Problemy przy działalności gospodarczej:

1. kalkulacja wartości,

2. problem wyboru właściwego produktu - jego istoty, funkcji,

3. problem dotyczący zabezpieczeń istniejących pozycji instytucji finansowych banku - związany z rynkiem, zmianami kursu walut.

AD. 1.

• umiejętność odczytywania i określania wartości bieżącej - PV produktu finansowego (głównie pieniądz) - chodzi o to, czy potrafimy urealniać stopy procentowe, które są ceną pieniądza (zależne od bieżącego wskaźnika inflacji),

• problem kursu walutowego - umiejętność określania nie tylko wartości nominalnej, ale też określić kurs rzeczywisty (czyli podział realnej i rzeczywistej siły nabywczej),

• problem oceny wartości przyszłej (FV) - którą chcemy odnieść do pieniądza i określić jego przyszłą wartość, jak i przyszłą wartość produktów zbudowanych na tym pieniądzu

(inflacja - kierunki zmian, polityka pieniężna; tendencje zmiany kursów).


kurs alternatywny - mierzony wartością dochodu możliwego do uzyskania, z którego rezygnujemy dziś wybierając inne możliwości dochodu obarczonego ryzykiem.








Różne formuły budowania wartości przyszłej:

• procent prosty lub składany z kapitalizacją odsetek,

• produkty oparte na stosunkach renty.

• efektywność rentowności decyzji, obliczenie stopy zwrotu z inwestycji finansowych, problem czasu

• produkty dyskontowe - depozyty, certyfikaty depozytowe, bony skarbowe, niektóre rodzaje obligacji,

• produkty kwotowane według ceny czystej (w cenie nominalnej brak dodatkowego dochodu; in. podwyższonego ryzyka) - o charakterze własnościowym, np. akcje (ale nie wszystkie), czy niektóre obligacje z grupy obligacji zmiennych (rolowanych).

• ocena wartości bieżącej inwestycji netto^* - NPV (dziś: netto - po uwzględnieniu różnych czynników - inflacja, koszty, a także czas zwrotu poniesionych nakładów - przy możliwie jak najkrótszym czasie)


^* suma wartości bieżących dochodów uzyskanych z inwestycji w czasie jej trwania.




gdy:

NPV > 0 - sytuacja nie do zaakceptowania

NPV < 0 - przyjmujemy (im większy tym lepiej),

NPV = 0 - warunek brzegowy ograniczonej rentowności zwrotu nakładów inwestowanych, pozuje graniczną datę zwrotu; najbardziej pewny składnik określający rentowność.

Certyfikaty depozytowe - poprzez ich emisję, sprzedaż banki chcą pozyskiwać środki finansowe; charakteryzują się głównie stała stopą; krótkoterminowe i długoterminowe; często mają na celu pozyskanie środków dla ich zdeponowania na lepszych warunkach lub też ze zmienną stopą - (problem ryzyka zmienności tej stopy).

Certyfikaty dyskontowe - ich emisja i sprzedaż na rynku pierwotnym po cenie niższej niż wartość nominalna (cena nominalna - cena sprzedaży = poziom stopy dyskonta).

Cele:

1. inwestycyjny - alternatywa dla transakcji depozytowych - pozyskanie funduszy na kolejne operacje finansowe.

2. zarobkowe, spekulacyjne - bazujące na operacjach arbitrażowych, bądź ocenie warunków przyjęcia terminowych pozycji spekulacyjnych (długie lub krótkie).

• certyfikaty jako pochodne w stosunku do lokat,

• certyfikaty ukształtowane z własnej inicjatywy banku.

Bony skarbowe - cena aktywu jest niższa od wartości nominalnej papierów wartościowych emitowanych przez instytucje rządowe, publiczne; krótkoterminowe produkty (charakterystyczne dla rynku pieniężnego); emisja poprzez bank centralny.

Kalkulacja ceny tego banku - tzn. ile jesteśmy skłonni zapłacić dziś, by w przyszłości uzyskać cenę nominalną tego banku.

Cele transakcji na bonach:

1. inwestycyjne - alternatywa w stosunku do transakcji depozytowo-lokacyjnych,

2. spekulacyjno-zarobkowe - uzyskanie nadwyżki dochodów netto (repo, revers repo).

Obligacje - emitent - inwestor realny obligacje inwestycyjne

Rząd także emituje obligacje dążąc do sfinansowania deficytu budżetowego w tej części, gdzie z niego chcemy sfinansować wydatki inwestycyjne / finansowe.

Zobowiązanie emitenta do płatności odsetek i spłaty pożyczki w podanym dniu wykupu;

Najczęściej na okaziciela - wysoka zdolność do obrotu wtórnego.

Obligacje:

• emisja rządowych papierów wartościowych w celu uzyskania funduszy na deficyt budżetowy,

• są na okaziciela z przeznaczeniem do transakcji rynku wtórnego,

• obligacje skierowane do wybranych grup inwestorów; inwestorzy chcą się zabezpieczyć przed ryzykiem.

Można wyróżnić obligacje:

• o stałym oprocentowaniu,

• o zmiennym oprocentowaniu,

• według wartości czystej, z kuponem zerowym.

Regularne odsetki

Cena obligacji - kwota jaką inwestor finansowy jest skłonny zapłacić, aby nabyć wartość nominalną obligacji; sumą zdyskontowanych odsetek do momentu odkupu obligacji.

Wartość zmiany kursu korygujące cenę w górę albo w dół.

Określenie co do daty - od 1 roku do obligacji 3-letnich.

Obligacje bez terminu wykupu - nie ma podanej ostatecznej daty.

PUNKTY WYJŚCIA:

1. czynniki wewnętrzne:

• strategia rozwoju miasta

• czynniki zewnętrzne:

• nowa ustawa o obligacjach,

• rozwój rynku kapitałowego,

• coraz więcej doświadczeń,

• korzystna struktura stóp procentowych.

Atrakcyjność Bielska jako emitenta (inwestor realny):

• wysoka atrakcyjność inwestora realnego,

• wysokie dochody budżetu miasta na 1 mieszkańca (4 miejsce w rankingu),

• duże, szybko rozwijające się miasto,

• ryzyko wypłacalności zbliżone do ryzyka Skarbu Państwa.

Punkty wyjścia:

• alternatywne źródło finansowania potrzeb inwestycyjnych i bieżących,

• wysoka elastyczność,

• aspekt promocyjny,

• niższe koszty w porównaniu z kredytem,

• nie ma zabezpieczeń typowych dla kredytu bankowego,

• płynność obrotu,

• nowy instrument na rynku.

FINANSOWANIE NA RYNKU KAPITAŁOWYM

Podejście tradycyjne

KREDYTOBIORCA BANK DEPOZYTARIUSZE

Podstawy prawne:

• ustawa o samorządzie terytorialnym,

• ustawa o finansowaniu gmin,

• ustawa o obligacjach,

• ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych,

• ustawa - prawo o publicznym obrocie papierami wartościami.

Rodzaje emisji:

1. publiczna:

• dopuszczenie do publicznego obrotu przez KPW,

• prospekt emisyjny,

• liczne obowiązki informacyjne,

• bank - reprezentant,

• brak rozwiniętego rynku,

• brak doświadczeń (badania rynku),

• nie publiczne:

• oferta do maksimum 300 inwestorów,

• zakaz korzystania ze środków masowego przekazu,

• memorandum informacyjne,

• rozwinięty rynek inwestorów instytucjonalnych.

Czynniki sukcesu emisji:

• doradztwo finansowo-prawne,

• konstrukcje instrumentów,

• pozytywna opinia RIO i Rady Miejskiej,

• promocja miasta,

• planowanie - baza inwestorów,

• obsługa emisji,

• bezpieczeństwa emitenta,

• wybór agenta emisji.

Doradztwo finansowo-prawne:

• analiza budżetu miasta,

• analiza cash-flow budżetu,

• prognoza budżetu,

• struktura instrument / emisja

• projekt uchwały rady miasta o obligacjach,

• założenia do wniosku do RIO

• zabezpieczenie przed ryzykiem wahań stóp procentowych i kursów walutowych.

Konstrukcje instrumentu:

• podstawa prawna - ustawa o obligacjach,

• wartość nominalna obligacji = 100000 PLN,

• sposób sprzedaży: emisja niepubliczna Private Placement (do mniej niż 300 inwestorów),

• termin wykupu: 1 - 4 lat,

• obligacje na okaziciela, niezabezpieczone,

• oprocentowanie zmienne oparte na rentowności 52-tygodniowych bonów skarbowych + marża,

• emisja w transzach,

• underwriting - zabezpieczenie sprzedaży całości emisji.

Promocja:

• memorandum informacyjne,

• spotkanie z inwestorami,

• akcja promocyjna w mediach,

• promocja wśród inwestorów - wyspecjalizowany zespół do spraw sprzedaży.

Planowanie - baza inwestorów:

• wielkość,

• dywersyfikacja:

1. kierunki geograficzne,

2. typ inwestora,

3. rodzaj instrumentu.

Funkcje banków:




























Obsługa emisji:

• druk obligacji,

• przygotowanie propozycji nabycia,

• prasowanie na rynku pierwotnym,

• rozliczenie emisji,

• doręczenie obligacji,

• usługi powiernicze,

• wypłata odsetek i wykup obligacji,

• rynek wtórny,

• „finansowanie pomostowe”

Bezpieczeństwo Emitenta:

• limity:

1. wewnętrzny, ostrzejszy,

2. zewnętrzny 15%

• stała kontrola organów rządowych (RIO i wojewody)

RIO - Regionalna Izba Obrachunkowa

• możliwość „rolowania” obligacji,

• dodatkowe oszczędności (większy upust przy dużych zamówieniach).

Agent emisji:

• doświadczenie na rynku kapitałowym, w tym na rynku obligacji komunalnych,

• wiarygodność kredytowa,

• baza kapitałowa,

• znajomość uwarunkowań lokalnych.

Produkty oparte na transakcjach terminowych, czyli te w których występuje różnica w czasie - tzw. derywaty.

Pomiędzy zawarciem transakcji a jej zakończeniem strony przyjmują prawa i obowiązki; w tym czasie mogą następować uzgodnienia pomiędzy nimi.

Ceny i produkty mają charakter pochodny. Najczęściej tymi pochodnymi są stopy procentowe zmieniające się w czasie i kursy walutowe.

Produkty te to tzw. kontrakty terminowe mogą one być walutowe (ceną jest kurs walutowy) lub pieniężne (ceną jest stopa procentowa).

Kontrakty terminowe dewizowe - opiewają na walutę obcą z wyznaczonym terminem realizacji powyżej 48 godzin.

Występuje rozbieżność pomiędzy datą zawarcia a datą realizacji transakcji.

Transakcje terminowe dzielimy na:

• symetryczne - to te które mają tzw. opcję zerową tzn. strata jednej strony bilansuje się z zyskiem drugiej, np. kontrakty terminowe,

• niesymetryczne - w którym wygrywa tylko jedna strona i ona zyskuje albo traci; druga strona ma gwarantowaną premię za usługę, np. opcje terminowe.

Cele zawierania transakcji terminowych, dewizowych:

1. prowadzenie spekulacji dewizowych lub procentowych,

2. ochrona przed ryzykiem,

3. wprowadzenie arbitrażu (jednoczesne operacje na różnych rynkach i z różnymi parterami).

Instrumenty pochodne są budowane w oparciu o ceny innych instrumentów finansowych.

Cechy produktów terminowych:

• wartość produktu zmienia się w czasie wraz ze zmianą kursu walut, stóp procentowych, cen towarów,

• rozliczone są w przeszłości a dzisiaj zawierane,

• w momencie zawierania transakcji nie ma transferu przedmiotu transakcji.

Produkty terminowe:

1. kontrakty - należą do tzw. grupy produktów bezpośrednich - strony bezpośrednio zawierają umowę, nie ma pomiędzy nimi pośrednika, może wystąpić instytucja organizująca ale w niej nie uczestniczy.

Grupa pośrednia - występuje ogniwo pośredniczące: giełda, biura maklerskie (np. opcje)

1. kontrakty terminowe typu „FOVARD” dotyczą określonej przez strony daty, wielkośći transakcji, dostawy, waluty, czasu trwania; cechują się dużym zaufaniem stron do siebie; ustalają kurs walutowy lub stopę procentową. Rozliczenie tego typu kontraktów odbywa się w dniu realizacji kontraktu przez fizyczną wymianę.
   Rozliczenie może nastąpić w formie gotówkowej, na różnicy w cenach (między kursem uzgodnionym w kontrakcie a faktycznym).
   Najczęściej spotykanymi transakcjami tego typu transakcje zawierane na rynku międzybankowym.

2. Kontrakty typu „FUTURES” - to kontrakty pośrednie, instytucją pośredniczącą jest giełda, która precyzuje pewne standardowe warunki, np. cenę.
   Nie ma bezpośredniego kontaktu między sprzedającym a kupującym. Istnieje podwójna umowa: kupujący z giełdą i sprzedający z giełdą.
   kontrakty te są rejestrowane przez Izbę Rozliczeniową Giełdy.
   
   Kupujący i sprzedający wnoszą depozyt jako gwarancję, że nie wycofią się z kontaktu. Strony są dla siebie anonimowe.
   Zawarcie kontraktu może się odbyć na dowolną datę w przód ale nie na krócej iż 30 dni lub na powtarzalne kontrakty 30-dniowe.
   Saldo transakcji jest rozliczane każdego dnia. Różnica ujemna pomiędzy ceną kontraktową a bieżącą odliczona jest od depozytu jednej strony i doliczona do depozytu drugiej.
   Jest możliwość wycofania się z kontraktu ale traci się depozyt.

produkty opcyjne (kontrakty opcyjne) - mogą być walutowe lub pieniężne, są to kontrakty niesymetryczne, bezpośrednie. Nie występuje fizyczny przepływ przedmiotu kontraktu. Jedna strona ma obowiązek dostarczenia kwoty pieniężnej na określony dzień w przód po uzgodnionej dzisiaj cenie, druga kupuje to prawo.
Strona sprzedająca przyjmuje zlecenie żądając od kupującego premii.
Jeżeli różnica jest dodatnia i przewyższa koszt premii to strona uzyska zysk.
Jeżeli różnica kursowa jest ujemna to powiększy koszt już poniesiony więc strona nie skorzysta z tej opcji

KIERUNKI ZMIAN ROZWOJU WSPÓŁCZESNEJ BANKOWOŚCI:

Trzy grupy czynników:

1. wynikające z globalizacji rynków,

2. związane z międzynarodową standaryzacją, unifikacją,

3. związane z międzynarodową konkurencją pomiędzy centrami finansowymi.

Generalnie na świecie występują dwa systemy finansowe:

• system reński (oparty na EURO) - obowiązuje w gospodarce niemieckiej - oparty na niemieckiej rachunkowości: we Francji, Hiszpanii, Japonii.

• system anglosaski (oparty na dolarze) - klasyczna postać w USA i w krajach które są satelitami USA: Wielka Brytania, Szwecja, Finlandia, Norwegia, Dania.

Który z systemów powinien być preferowany w Polsce?

Unia Europejska przyjmuje system reński.

Są próby budowania 3-go systemu, pojawiły się one w krajach Azji Południowo-Wschodniej, próba łączenia tych dwóch systemów; jest to system zbudowany mechanicznie, nie mający zabezpieczeń kontrolnych.

………

należy ocenić relacje EURO w stosunku do DOLARA.

Elementy oceny:

• ocena efektywności alokacji wolnych środków finansowych,

• ocena skuteczności kontroli i gwarancji, że dany system zapewni stabilny i zrównoważony rozwój,

Globalizacja pokazuje, że:

• brakuje legalizacji dla działań międzynarodowych instytucji finansowych,

• brakuje międzynarodowego pożyczkodawcy ostatniej instancji (brak banku centralnego) - instytucji odpowiedzialnej za stan finansów w ujęciu globalnym.

Korzyści wynikające z globalizacji:

• jest efektem procesu rozwoju rynku finansowego, jest to pochodna wymienialności walut,

• szuka obniżki kosztów transakcyjnych np. poprzez teleinformatyzację - element przyśpieszający globalizację; zagrożenie że nastąpi popsucie jakości produktów i usług rynku finansowego; mogą zostać wyparte instytucje pośredniczące np. banki.

Fazy globalizacji:

1. kapitalizm wolny 1970-1975,

2. kapitalizm hierarchiczny 1975-1980,

3. kapitalizm aliansu (fuzji) po 1980 roku.

Globalizacja nie ma jednego oblicza - jest trudna do zdefiniowania.

Grupy procesów składających się na globalizację:

1. internacjonalizacja produkcji, obniżka kosztów (produkt jest gdzie indziej planowany, produkowany, konsumowany),

2. swoboda zawierania zyskownych kontraktów, w każdym czasie, miejscu, walucie i z każdym,

3. zmierzch klasycznych funkcji państw (z interwencyjnych na nowe role),

Dzisiejsza bankowość nabiera dualnego charakteru. W Polsce poprzez system bankowy realizowana jest polityka pieniężna i fiskalna.

Na rynku finansowym pojawiają się zjawiska nieuczciwej konkurencji. Pojawia się ryzyko kryzysów finansowych, np. gospodarka Japońska, Argentyńska.

Międzynarodowe standardy finansowe stają się normami, ponieważ ich zastosowanie ma przeciwdziałać nieuczciwej konkurencji, psuciu produktów i kryzysowi finansowemu.

Grupy standardów:

1. zasady postępowania kreowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Instytut Walutowy, …… Nadzoru Bankowego,

2. praktyki postępowania (instrukcje) - wyznaczają jak zasady powinny być stosowane w praktyce,

3. metodyki - zgodność danych realnych z wzorcami (zasadami i praktykami),

4. kodeksy dobrej praktyki,

5. nieformalne zwyczaje bankowe.

Pojawienie się standardów jest:

• odpowiedzią na globalizację,

• ułatwieniem globalizacji - mają spowodować przejrzystość tego co dzieje się na rynkach finansowych,

• ułatwieniem przewidywania zachowań i ich skutków,

• ujednoliceniem zachowań,

• przeciwdziałaniem zagrożeniom.

Międzynarodowe standardy mają określić jednolity poziom dostępności do gry rynkowej, wszyscy uczestnicy mają mieć taki sam dostęp do rynku. Pomagają w liberalizacji - zniesienie barier administracyjnych, na ich miejscu pojawiły się standardy, które trzeba spełnić aby wejść na rynki finansowe.

Pojawiają się nowe mechanizmy konkurencji na rynku. Wiąże się to z:

• wysoką jednorodnością produkcji i usług,

• konkurencji sprzyja rozwój teleinformatyki,

• następuje szybka liberalizacja wewnętrzna (krajowa) - rynki narodowe zostały otwarte,

• pojawiają się nowe grupy produktów,

• produkty stymulowane poprzez podaż - wymienialność waluty powoduje, że pojawiają się produkty bazujące na tej wymienialności,

• produkty stymulowane poprzez popyt - ze strony klientów pojawiają się zapotrzebowania na nowego typy produkty i usługi.

Pojawiają się produkty bezpośrednie - banki muszą szukać nowych pozycji i strategii.

Strategie rozwoju banku:

1. strategia postawy analityka tego co dzieje się na rynku; wysoka jakoś produktów bezpiecznych, tańszych od konkurencji, nowych,

2. strategia obrony swojej pozycji produkcji, wysokiej jakości, bezpieczeństwa, nowości,

3. strategia pioniera - bank szuka nowości, chce być pierwszym w zakresie wykreowania produktu i wprowadzenia go na rynek,

4. strategia działacza - bank łapie okazje, działa od przypadku do przypadku.

Zmiany w bankowości będą zachodzić pod wpływem czynników wewnętrznych i zewnętrznych (otoczenie).

Zagrożenia dla Polski:

• znikną stanowiska rezydentów,

• może pojawić się kryzys walutowy,

• decyzje - na zewnątrz

Szanse:

- możliwość dostosowań.

Rynek towarów i usług

Rynek pracy

Rynek finansowy

Podmioty pośredniczące

Rynek walutowy

Rynek pieniężny

Rynek kapitałowy

FAZA

Rodzaj działania

FAZA / IMPULS

Zastosowanie środków polityki pieniężnej przez BC

FAZA 1

Dostosowania w obrębie sektora pieniężno-publicznego

FAZA 2

Dostosowanie w obrębie sektora realnego (nie związane z rynkiem finansowym przedsiębiorstwa niebankowe, gospodarstwa domowe

FAZA 3

Dostosowanie w zakresie ostatecznych celów polityki gospodarczej państwa

FAZA 3

Wskaźniki wzrostu makroekonomicznego, np. wskaźniki PKB, zmiany cen, bilansu płatniczego.

FAZA 2

W obrębie popytu globalnego w zakresie decyzji inwestycji, konsumpcyjnych, wykorzystania aparatu wytwórczego

FAZA 1

Obserwacja zmian tzw. pośrednich celów struktury stóp procentowych

FAZA / IMPULS

Obserwowania zmian wskaźników BC, np. stopy redyskontowej

FAZA

Sposób sprawdzania efektu działania

EMITENCI (osoby prawne)

POŚREDNICY

GIEŁDA

Bank rozliczeniowy

Depozyt akcji

POŚREDNICY

INWESTORZY FIZYCZNI (osoby fizyczne i prawne)

KOMISJA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

akcje

akcje

Rynek pierwotny

Rynek wtórny

Rynek publiczny

Rynek prywatny

Rynek giełdowy

Rynek pozagiełdowy

Rynek indywidualny

Rynek maklerski

O stałym dochodzie (odsetkowe)

O zmiennym dochodzie (charakter właścicielski)

Obligacje, listy zastawne, renty kapitałowe, bony pieniężne

Certyfikaty inwestycyjne, akcje

POŻYCZKOWE

UDZIAŁOWE

KRÓTKOTERMINOWE

DŁUGOTERMINOWE

Bony (weksle) skarbowe, bony bankowe

Obligacje, listy zastawne, renty kapitałowe, akcje, certyfikaty inwestycyjne

NIE DOPUSZCZONE DO PUBLICZNEGO OBROTU

DOPUSZCZONE DO PUBLICZNEGO OBROTU

głównie jako odsetki skumulowane

Organizator / agent

Dealer

Doradca finansowo- prawny

Pełnomocnik do spraw emisji i płatności

Organizatorzy konsorcjów bankowych

Powiernik

BANKI

---