Państwowa Wyższa Szkoła
Zawodowa w Nysie

Kierunek:

„Ratownictwo Medyczne”

Medycyna Ratunkowa

BIOTERORYZM

Temat opracowali:

Grzegorz Kocot

Mycko Michał

"Prezydent RP czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji,
stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa
oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium"
art. 126 ust. 2 Konstytucji RP

Patogeny które potencjalnie mogą być użyte w ataku bioterrorystycznym
opracowano na postawie „Poradnika Lekarskiego” i źródeł internetowych.

• www.sluzbazdrowia.com.pl

• www.julia.univ.gda.pl

• www.bioqtr.w.interia.pl

• www.kuratorium.pl

• www.gazeta.pl

Cele ataku bioterrorystycznego

• ludność

• zwierzęta hodowlane

• uprawy roślinne

• żywność

• środowisko: ekosystem wodny, woda pitna

Czynniki biologiczne, które mogą zostać użyte w ataku terrorystycznym.

• bakterie

• wirusy

• biologicznie czynne substancje wytwarzane przez organizmy żywe lub uzyskane na drodze syntezy chemicznej.

Idealny czynnik biologiczny dla bioterrorysty

• jest tani i łatwy do wyprodukowania

• łatwo daje się rozpylić w postaci aerozolu

• jest odporny na działanie promieni słonecznych i wysuszenie

• wywołuje groźną lub śmiertelną chorobę

• łatwo się rozprzestrzenia; optymalnie przez bezpośredni kontakt ; wysoka zakaźność

• brak skutecznej ochrony profilaktycznej lub jest ona ograniczona

• brak skutecznego leczenia

W 1999 r. CDC wyróżniło 3 kategorie czynników biologicznych, które mogą potencjalnie użyte jako broń biologiczna

OSPA PRAWDZIWA

1. ETIOLOGIA

• wirus ospy prawdziwej Poxvirus variolae

Wirus Ospy

2. REZERWUAR I ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA

• wyłącznie człowiek

3. DROGI SZEŻENIA

• Kontakt z chorą osobą:

• droga kropelkowa

• kontakt ze zmianami skórnymi

• poprzez błony śluzowe

• Poprzez kontakt z odzieżą chorego

• Drogą powietrzną

4. OBJAWY KLINICZNE

• nagły początek choroby

• wysypka

• gorączka

• bóle głowy

• uczucie rozbicia i wyczerpania

• silne bóle mięśnia grzbietu

• niekiedy bóle brzucha

Wykwity na twarzy

Wykwity na ramieniu

Wykwity na twarzy

Wykwity na ciele

Ospa prawdziwa wykwity

5. ROZPOZNANIE LABOLATORYJNE

• badania pod mikroskopem elektronowym

• hodowla na zarodniku kurzym lub hodowla tkankowa

6. ZAPOBIEGNIE

• ścisła izolacja chorych

• szczepienia ochronne

7. LECZENIE SWOISTE

• Brak

Laseczka wąglika

Laseczka wąglika

Laseczka Wąglika

Hodowla wąglika

1. ETIOLOGIA

• laseczka wąglika (Bacillus anthracis)

• jest jedną z największych znanych bakterii

• zarodniki odporne na czynniki fizyczne (120^OC - 150^OC)

• zarodniki odporne na czynniki chemiczne

• w glebie mogą przetrwać kilkadziesiąt lat

2. ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA

• zwierzęta (bydło, owce, kozy, konie, świnie, renifery, wielbłądy)

• produkty pochodzenia zwierzęcego

• zakażona gleba

3. PODATNOŚĆ NA ZAKAŻENIE

• wrażliwość ludzi przy typowym narażeniu jest ograniczona

• przebyta choroba nie daje trwałej odporności

4. PRZEBIEG CHOROBY

• uzależniony od drogi wchłonięcia

5. WROTA ZAKAŻENIA

• skaleczenia na skóra (postać skórna)

• drogi oddechowe (postać płucna)

• droga pokarmowa (postać jelitowa)

• postać uogólniona

6. OBJAWY POSTACI SKÓRNEJ

• czarne krosty

• pęcherze

• czarne strupy (karbunkuł) otoczone zaczerwienieniem, obrzękniętą tkanką z nowymi pęcherzykami

Cechą charakterystyczną tych gródek jest ich bezbolesność.

Choroba trwa zwykle 1-3 tygodni

Zmiany skórna w przebiegu wąglika skórnego

Skórna postać wąglika - czarna krosta (pustula maligna), zmiana na palcu

7. OBJAWY POSTACI JELTOWEJ

• Objawy przypominają ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy

• gorączka

• dreszcze

• bóle brzucha

• wzdęcia

• krwawe biegunki

• Przebieg choroby ciężki, zwykle śmiertelny

8. OBJAWY POSTACI PŁUCNEJ (choroba gałganiarzy)

• bóle głowy

• nieżyt nosa

• łzawienie

• gorączka

• męczący kaszel z odksztuszaniem plwociny śluzowej

• plwocina rdzawa lub krwisto-pienista

• przebieg ciążki

9. POSTAĆ UOGÓLNIONA

• Może być powikłaniem (zejściem) każdej z w/w postaci

• Przebieg pod postacią ostrej posocznicy krwistej

• krew ciemna

• gęsta jak smoła

• występują zmiany krwotoczna w narządach wewnętrznych

• Wysoka gorączka

• Leukocytoza

• Spadek RR

• Zapaść i zgon

10. ROKOWANIE

• śmiertelność w postaci skórnej waha się od 5 - 15%

• w pozostałych przypadkach śmiertelność jest bardzo duża

11. PROFILAKTYKA

• szczepienia u zwierząt hodowlanych i ludzi

• u ludzi środki ochrony osobistej

• nadzór epidemiologiczny

12. LECZENIE

• środki penicylinowe

• sulfonamidami

1. ETIOLOGIA

• bakteria Gram-ujemna należąca do rodziny Enterobacteriaceae Y. pestis

• jest względnym baztlenowcem

• występuje tam gdzie znajduje się naturalny rezerwuar - gryzonie

• do rodziny Yersinia należą również: Yersinia pseudotuberculosis i Y. ereterocolitica, które wywołują chorobę u ludzi

Y. pestis - barwienie metodą Grama.

Kolonie Y. pestis po 72. godzinnej inkubacji na podłożu z krwią baranią.

2. DROGI ZAKAŻENIA

• dżuma przenoszona jest przez pchły

• najczęściej wektorem jest pchła szczurza

• pchła ludzka Pulex irritans

3. ROZPOZNANIE

• poprzez hodowlę

4. DŻUMA JAKO BROŃ

• W przypadku ataku bioterrorystycznego należy przypuszczać, że zakażenie u ludzi nastąpi drogą płucną - w wyniku kontaktu ze skażonym aerozolem.

1. ETIOLOGIA

• drobne Gram-ujemne pałeczki

• bacterium tularensis - Francisella tularensis

• obligatoryjny tlenowiec

• obecnie poznano dwa typy szczepów:

• typ A F. tularensis subsp. tularensis

• typ B F. tularensis subsp. holarctica - dawniej paleatica

2. REZERWUAR

• zwierzęta dzikie (jelenie, lisy, bobry, oposy)

• zwierzęta hodowlane (owce, konie, króliki)

• zwierzęta domowe (psy, koty)

• naturalnym rezerwuarem są dzikie gryzonie

3. DROGI ZAKAŻENIA

• Kontakt z chorym zwierzęciem

• Ukąszenia przez:

• kleszcze

• pchły

• gzy

• wszy

• Zwierzęta mogą się zarazić poprzez:

• zakażoną wodę i pożywienie

• Materiał biologiczny

4. Symptomy choroby różnią się w zależności od sposobu zakażenia - związku z tym wyróżniono aż sześć odmian tularemii:

• wrzodowo-gruczołowa

• oczno-gruczołowa - zakażenie poprzez zatarcie oka

• gruczołowa

• ustno-gardłowa

• płucna

• durowa

5. Postać płucna i durowa objawia się:

• gorączką

• bólami głowy i gardła

• suchym kaszlem

• ogólnie złe samopoczuciem.

Z tego względu tularemia może być mylona z grypą, pneumokkowym zapaleniem płuc lub atypowymi zapaleniami płuc.

6. Diagnostyka

• Na podstawie testów serologicznych - aglutynacji bądź immunofluorescencyjnych.

Francisella tularensis - test immunofluorescencyjny

Kolonie F. tularensis na agarze czekoladowym.

7. Leczenie

Chorym podajemy:

• streptomycynę

• kobietom w ciąży zaleca się gentamycynę

W leczeniu stosuje się także:

• chloramfenikol

• tetracyklinę

Ponieważ są antybiotyki o działaniu bakteriostatycznym zdarzają się nawroty choroby.

8. W przypadku ataku bioterrorystycznego

• Najbardziej prawdopodobne użycie F. tularensis w postaci aerozolu - skażenie wody nie wydaje się być opcją dla terrorystów, gdyż procesy uzdatniania wody niszczą bakterie.

• Obliczono, że rozpylenie 50 kg pałeczek tularemii nad 5-milionowym miastem spowodowałoby zachorowanie około 250 tys. osób, z których około 19 tys. poniesie śmierć.

W ostatecznym rozrachunku liczba zgonów jest zbyt mała.

9. Przeciwdziałanie

• Skażone powierzchnie należy zdezynfekować 10% roztworem podchlorynu, a następnie 70% etanolem.

1. ETIOLOGIA

• przetrwalniki laseczki rozwijają się w warunkach beztlenowych

• wymaga wąskiego przedziały pH 7,0 - 7,3

• przetrwalniki występują powszechnie w glebie

• są odporne na wysoką temp. (190^OC)

• są odporne na promieniowanie

• niszczy je jedynie proces sterylizacji w autoklawie

Choroby nie wywołuje laseczka lecz jej toksyny

Przetrwalniki C. botulinum barwione zielenią malachitową.

2. WYSTĘPOWANIE

• konserwy warzywne (kukurydza, fasola, marchewka)

• sałatki ziemniaczane

• orzechy ziemne w puszce

• jogurty

• ryby w puszce

• miód

3. DROGI ZAKAŻENIA

• droga pokarmowa

• skóra (rany, brak odpowiedniej higieny)

• błony śluzowe

4. DIAGNOZA

• Botulinizm diagnozuje się na podstawie symptomów neurologicznych

Potwierdzeniem diagnozy jest tzw. test neutralizacji toksyny.

5. OBJAWY

• zaburzenia widzenia: podwójne widzenie, brak koordynacji mięśni ocznych

• zaburzenia w mowie

• niemożliwość przełykania śliny

• postępujące porażenie opuszków

Symptomu zwykle pojawiają się po 12 do 73 godzin od wniknięcia toksyny

6. LECZENIE

• trójwalentna antytoksyna - przeciwciała skierowane przeciwko toksynie A, B, i E

• pacjent poddany jest ciągłej obserwacji

W przypadku zatruć pokarmowych podajemy również:

• węgiel aktywny

W leczeniu nie stosujemy antybiotyków

1. ETIOLOGIA

• wirus z rodziny Filoviridae

• w temp. +4^OC może przetrwać przez wiele dni

• zawiera RNA

• wrażliwy na wysoką temp. (60^OC)

• wrażliwy na rutynowo stosowane środki dezenfekujące

2. REZERWUAR

• nieznany

3. OBJAWY

• nagły początek choroby

• silne bóle głowy

• bóle mięśni

• uczucie ogólnego rozbicia

• wysoka gorączka

• odczyny ze strony opłucnej

• suchy męczący kaszel

• plamisto grudkowa wysypka skórna

• wykwity na błonach śluzowych

• skaza krwotoczna

• możliwe krwawienia z jam ciała

• uszkodzenie narządów śródmiąższowych

• wymioty

• biegunka

• bóle w klatce piersiowej

4. ŚMIERTELNOŚĆ

• Ebola 50% - 90%

• Marburg 27%

5. DROGI SZEŻENIA

A. Wirus Marburg

• bezpośredni kontakt z krwią chorego

• kontakt z chorym człowiekiem

• zakażenie drogą kropelkową

• zakażenie drogą powietrzną

• z nasieniem ozdrowieńca po chorobie Marburskiej

B. Wirus Ebola

• zanieczyszczony sprzęt medyczny

• bezpośredni kontakt z chorym

• kontakt z krwią chorego

• zakażenie drogą kropelkową

• zakażenie drogą powietrzną

Wirus Ebola

Wirus Ebola

6. WROTA ZAKAŻENIA

• skóra

• błony śluzowe

• spojówki

• droga oddechowa

Ebola i Marbyrg mogą przebiegać podczas innych chorób takich jak:

• malaria

• żółta febra

• dur brzuszny

• gorączka Lassa

7. OBJAWY LABOLATORYJNE

• badania serologiczne

• przeprowadzanie testów

• badania na zwierzętach labolatoryjnych

8. ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE

Unieszkodliwianie źródeł zakażenia:

• bezwzględna izolacja chorych

• osoby z bezpośredniego kontaktu z chorym podlegają 21-dniowej izolacji

• nadzór lekarsko-weterynaryjny nad importowanymi zwierzętami (małpami)

Przecięcie dróg szerzenia:

• dezynfekcja pomieszczeń

• dezynfekcja sprzętu laboratoryjnego

• dezynfekcja sprzętu medycznego

• osoby opiekujące się chorymi powinny być zaopatrzone w sprzęt ochronny osobisty

• odzież ochronną

• zwłoki zmarłych podlegają dezynfekcji

Zwiększenie odporności:

• dotychczas nieznane

9. POSTĘPOWANIE PODCZAS EPIDEMII

• izolacja chorych

• ustalenie źródła zakażenia

• jeżeli źródłem jest zwierze wdrożyć postępowanie sanitarno-weterynaryjne

• ustalenie osób z bezpośredniego kontaktu z chorym i poddanie ich izolacji

• przesyłanie informacji do służb sanitarnych innych terenów kraju i państw

10. LECZENIE

• nie istnieje

• zaleca się podawanie plazmy ozdrowieńców (wolnych od zakażeń wirusem HIV i WZW)

Instytucje zajmujące się zwalczaniem, badaniem i nadzorem nad środkami biologicznymi zagrażającymi życiu oraz zdrowiu człowieka.

Na świecie:

• Centers for Disease Control and Prevention (CDC)- USA

• World Health Organization (WHO)

• U.S. Food and Drug Administration

• The Applied Science and Analysis

• University of California, Epidemiologic Information on Bioterrorism

W Polsce:

• Biuro Bezpieczeństwa Narodowego

• Główny Inspektorat Sanitarny

• Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii - Warszawa

---