2)wyjątek od zasady immunitetu jurysdykcyjnego państwa- immunitet dyplomatyczny

-immunitet jurysdykcyjny dyplomatyczny ma różne formy

1występuje jako immunitet karny

2 jako immunitet cywilny -administracyjny

Immunitet dyplomatyczny w sprawach karnych:

zasada- osoba uprawnionej do immunitetu jakkolwiek zobowiązane są do przestrzegania prawa państwa przyjmującego to jednak nie mogą być one oskarżane przed sądem danego państwa.

Dyplomaci nie podlegają również sankcjom o charakterze karnym przewidzianym w prawie państwa przyjmującego np.: nie podlegają mandatom za złamanie przepisów ruchu drogowego.

Immunitet karny jest immunitetem absolutnym przysługuje dyplomacie zawsze niezależnie od ciężaru naruszenia.

▼ Sprawa incydentu w Maryland, 1935 rok

W 1935 roku policjant zatrzymał do kontroli samochód, w którym jechał poseł irański z małżonką. Zatrzymanie nastąpiło w związku ze zbyt nieostrożną i szybką jazdą.

Policjant twierdził, że w trakcie sporu z posłem został zaatakowany przez posła i jego małżonkę.

Posła obezwładniono, założono mu kajdanki i dopiero po dwu godzinach sędzia pokoju zwolnił go (jako dyplomatę, któremu przysługuje przywilej nietykalności osobistej oraz immunitet jurysdykcyjny); nałożono jednak na kierowcę dyplomaty grzywnę w wysokości 5 USD (wykonanie kary zawieszono, każąc kierowcy zapłacić jedynie 75 centów).

W związku z protestem posła, Departament Stanu USA wyraził swój żal i wskazał, że policjanta już zwolniono ze służby.

W przypadku, gdy osoba uprawniona do powoływania się na immunitet łamie prawo państwa przyjmującego to państwo przyjmujące dysponuje trzema środkami:

1)państwo przyjmujące może żądać od państwa uchylenia immunitetu dyplomatycznego.

▼ Sprawa Waddingtona z 1906 roku

Waddington, syn przedstawiciela chilijskiego w Brukseli, zabił sekretarza poselstwa chilijskiego, który skrzywdził swą narzeczoną, siostrę zabójcy. Ponieważ zabójca schronił się w poselstwie - policja tam nie weszła, ograniczając się jedynie do jego otoczenia. Ojciec zabójcy oświadczył, że zrzeka się, odnośnie syna, immunitetu. Po potwierdzeniu owego zrzeczenia przez władze chilijskie - zabójcę postawiono przed sądem belgijskim.

2)państwo przyjmujące może uznać obcego dyplomatę za persona non grata

Jeżeli państwo wysyłające zgodnie z zadaniem nie uchyli immunitetu bądź nie odwoła dyplomaty uznanego za persona non grata to wówczas państwo przyjmujące może wyznaczyć dyplomacie odpowiedni termin na opuszczenie jego terytorium po bezskutecznym upływie tego terminu państwo przyjmujące może w stosunku do tego dyplomaty wykonać swoją jurysdykcje.

3)państwo przyjmujące może żądać od państwa wysyłającego osądzenia osoby objętej immunitetem we własnym zakresie.

Prawo międzynarodowe nie zobowiązuje jednak państwa wysyłającego do osadzenia dyplomaty.

▼ Sprawa ambasady irackiej w Paryżu z 1978 roku

Ambasada iracka w Paryżu przez pewien czas zajęta była przez terrorystę. Kiedy okupacja skończyła się i napastnik, eskortowany przez policję, wyprowadzany był z budynku - kilku dyplomatów irackich otworzyło doń ogień w oczywistym zamiarze pozbawienia go życia, Zamiast niego, zabili dwie inne osoby, w tym francuskiego policjanta. Rząd francuski wydalił trzech dyplomatów kilka dni później i zażądał by osądzono ich w Iraku. Vice-prezydent Irackiej Rady Rewolucyjnej stwierdził, że ta sprawa (tj. osądzenie sprawców) ma „drugorzędne znaczenie”. Władze irackie wypłaciły odszkodowania rodzinom poszkodowanych, ale procesu nie wszczęły.

W sprawach administracyjnych:

Zasadą jest, że osoba uprawniona nie podlega jurysdykcji cywilnej i administracyjnej

Państwa przyjmującego.

Wskazana zasada nie dotyczy trzech przypadków:

1(wyjątek)Nie dotyczy powództw przeciwko dyplomatom z zakresu prawa rzeczowego odnoszących się do prywatnego mienia nieruchomego położonego na terenie państwa przyjmującego.

Wyjaśnić należy termin - powództwa z zakresu prawa rzeczowego chodzi tutaj o powództwa dotyczące prawa własności nieruchomości bądź tez posiadania nieruchomości przykładowo chodzi tutaj powództwo dotyczące wydania bezprawnie zajętej rzeczy bądź też powództwo o zaniechanie wznoszenia budynku na czyjejś posiadłości.

Powództwami z zakresu prawa rzeczowego nie są natomiast powództwa, które dotyczą nie tyle stanu prawnego nieruchomości, ale skierowane są przeciwko osobie dyplomaty a związane tylko pośrednio z wykonywaniem władztwa nad nieruchomością np.: nie jest powództwem rzeczowym powództwo o zapłatę czynszu.

Dyplomatom przysługuje jednak immunitet w stosunku do powództwa z zakresu prawa rzeczowego dotyczącego prywatnego mienia nieruchomego położonego na terytorium państwa przyjmującego o ile dyplomata sprawuje władztwo nad nieruchomością w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji.

Prywatna rezydencja dyplomaty nie jest nieruchomością, wobec której dyplomata wykonuje władztwo w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji dopuszczanie są, dlatego powództwa z zakresu prawa rzeczowego dotyczące prywatnego mienia dyplomaty (możliwa eksmisja)

2)(wyjątek) opisana wyżej zasada nie dotyczy powództw spadkowych, których przedstawiciel dyplomatyczny występuje w charakterze osoby prywatnej a nie przedstawiciela państwa wysyłającego.

3), jeżeli przedstawiciel dyplomatyczny wykonuje w państwie przyjmującym działalność prace zawodową lub handlową to nie przysługuje mu immunitet w przypadku powództw dotyczących takiej działalności wykonywanej przezeń w państwie przyjmującym poza jego funkcjami zawodowymi(?).

Użyte sformułowanie działalność zawodowo- handlowa oznacza działalność o charakterze ciągłym tzn. nie odnosi się do działań incydentalnych, które zaliczyć można do spraw bieżących życia codziennego(np.: sprzedaż samochodu)

Przykładowo, zatem dopuszczalne jest powództwo odszkodowawcze przeciwko osobie uprawnionej do immunitetu, która jako lekarz stomatolog w wyniku błędu wyrządziła szkodę pacjentowi. Nie jest dopuszczalne natomiast przykładowo pozwanie osoby uprawnionej do immunitetu z tytułu rękojmi za wadę sprzedanej rzeczy o ile dana osoba nie trudni się zawodowo sprzedażą tych rzeczy.

PROBLEM ZRZECZENIA SIĘ IMMUNITETU DYPLOMATYCZNEGO

Immunitetu zrzec się może tylko i wyłącznie państwo wysyłające działając np.: przez szefa dyplomacji. Immunitetu nigdy skutecznie nie może się zrzec sam dyplomata.

▼ Sprawa Montwid-Białłozór v. Ivaldi (polski SN, 1925 rok)

Włoski attache wojskowy w Warszawie zawarł umowę najmu lokalu z osobą prywatną. W umowie zawarta została klauzula, że w toku ewentualnego sporu związanego z wykonywaniem umowy, nie będzie powoływał się na przysługujący mu dyplomatyczny immunitet jurysdykcyjny.

W sprawie o eksmisję wszczętej przeciwko niemu przez właściciela lokalu (attache nie płacił czynszu) SN stwierdził, że „oczywistą jest rzeczą, że immunitet sądowy jest przywilejem nie osobistym tego, czy innego dyplomaty obcego państwa, a przywilejem samego państwa tego, a więc, że poseł [...] sam w tej dziedzinie rozporządzać nie może”. Zrzeczenie się w umowie immunitetu przez dyplomatę jest, zatem prawnie bezskuteczne.

Jak długo przysługuje dyplomacie immunitet jurysdykcyjny?

Osoby uprawnionej nie można sądzić po wygaśnięciu przysługujących jej immunitetów o ile w grę wchodzą akty urzędowe dokonane przezeń w toku pełnienia funkcji członka misji dyplomatycznej.

Np.: znieważenie przez dyplomatę głowy państwa w czasie publicznej wypowiedzi.

Immunitet nie przysługuje jednak, gdy dany akt należy zakwalifikować nie jako akt państwa, którego przedstawicielem jest dyplomata, ale jako akty ewidentnie prywatne.

---