JOANNA SULEJEWSKA
FARMACJA 1
Doświadczenie poronienia i śmierci dziecka
Instytucje medyczne w obliczu poronienia z perspektywy rodziców.
1. Wstęp:
Nie ma takich słów, niewiele też można zrobić, by złagodzić ból utraty dziecka, jednak to co dzieje się podczas badania w gabinecie bądź szpitalu, gdy umiera dziecko, ma swoje długofalowe skutki. Te doświadczenia wpływają na długość i głębokość żałoby rodziców.
Należy zwrócić uwagę na to, że poczucie straty nie zależy od wieku dziecka oraz faktu, czy się narodziło. Ogromna cześć kobiet roniących nawet bardzo wczesne ciąże przeżywa emocje zbliżone do tych które odczuwają rodzice, którzy tracą dziecko po urodzeniu. To co w rozumieniu medycznym jest obumarciem lub utrata ciąży, dla matki jest strata dziecka.
Należy pamiętać, że poronienie to nie tylko problem kobiety. Cierpią również ojcowie. To trudny moment dla związku. Na ogół małżonkowie bardzo się wtedy od siebie oddalają. Według badań sprzed kilku lat, 80% par po stracie dziecka w wyniku poronienia przeżywa silny kryzys małżeński. Aż 40% związków rozpada się.
2. Poronienie - definicja, rodzaje i przyczyny:
• Definicja
Poronienie - przedwczesne zakończenie ciąży trwającej krócej niż 22 tygodnie wskutek wydalenia obumarłego jaja płodowego. Uważa się, że około 10-15% wszystkich ciąż kończy się poronieniem samoistnym. Ryzyko kolejnego poronienia po pierwszym poronieniu zwiększa się o około 24%, po dwóch poronieniach o 26%, a po trzech poronieniach o 32%.
• Wyróżnia się następujące rodzaje poronień
1. Samoistne- ukończenie przedwczesne ciąży następuje z przyczyn naturalnych (strony jaja
płodowego i ze strony matki).
2. Sztuczne- przerwanie ciąży wykonane jest z przyczyn leczniczych oraz innych
(aborcja).
• Rodzaje poronień samoistnych
Poronienie zagrażające (objawami są skąpe bezbolesne krwawienia z dróg rodnych
pojawiające się w I trymestrze cięży - przed ukończeniem 16. tygodnia, istnieje duża szansa na zachowanie ciąży.)
Poronienie rozpoczynające się (postać poronienia, której nie da się zatrzymać,
charakteryzująca się obfitym krwawieniem, silnymi skurczami macicy i rozpierającym bólem w podbrzuszu lub krzyżu)
Poronienie w toku (dalsze objawy poronienia rozpoczynającego się oraz zejście jaja
płodowego lub jego części do kanału szyjki macicy)
Poronienie niezupełne (część jaja płodowego zostaje wydalona, a pozostała w macicy część wymaga wyłyżeczkowania)
- Poronienie zupełne (wszystkie tkanki płodu wraz z zarodkiem zostają wydalone z macicy)
- Poronienie zatrzymane (ciąża obumarła)
- Poronienie nawykowe (postać poronienia częstego, gdy u tej samej kobiety wystąpią trzy
lub więcej poronienia jednego po drugim)
• Przyczyny poronień:
Złe odżywianie
Spożywanie alkoholu
Palenie tytoniu
Genetyczne (patologia komórek rozrodczych, wady chromosomalne płodu)
Konflikt serologiczny
Nadużywanie leków
Wady rozwojowe
Choroby zakaźne przebyte podczas ciąży u kobiety (różyczka itp.)
Wysoki poziom stresu
3. Instytucje medyczne w obliczu poronienia z perspektywy rodziców.
Bardzo dużo zależy od personelu medycznego - od tego, co i jak mówią, jak się zachowują. To jak będzie wyglądał pobyt pacjentki w szpitalu może nałożyć się na jej późniejsze wychodzenie z żałoby. Jeśli szpital był traumą - nie przez to, co się stało, ale jak się stało - to ten czas bólu i tęsknoty za straconym dzieckiem może trwać o wiele dłużej.
W jaki sposób instytucje medyczne oraz personel medyczny mogą pomóc przejść kobiecie przez trudny moment straty dziecka i jednocześnie jak swoim postępowaniem mogą przysporzyć dodatkowego stresu i cierpienia? (wyjaśnienie na podstawie przytoczonych wypowiedzi)
• Okazanie szacunku mamie i zmarłemu dziecku
Przykłady negatywnych zachowań:
Żarty, błahe rozmowy
Mylenie poronienia z aborcją
Pomniejszanie straty, bagatelizowanie cierpienia matki
Mówienie o dziecku: to, coś
Szacunek dla osoby
Dane liczbowe
• Badania przeprowadzane w intymnej atmosferze
• Możliwość uczestnictwa męża w badaniach (jeśli jest takie życzenie ze strony pacjentki i jej męża)
przy badaniu ginekologicznym
przy badaniu USG
przy zabiegu łyżeczkowania do momentu zaśnięcia pacjentki
• Ograniczenie spraw biurowych do niezbędnego minimum
możliwość uzupełnienia częściowych danych
możliwość uzupełnienia danych przez męża
możliwość uzupełnienia danych w późniejszym terminie
• Zabieg wyłyżeczkowania w znieczuleniu ogólnym
• Możliwość skorzystania z pomocy psychologa
• Dostęp do pełnej informacji medycznej
• Informowanie pacjentki o wszystkich czynnościach, które będą podejmowane
• Pobyt na sali bez pacjentek w ciąży
• Zabranie ciała dziecka ze sobą, zgodnie z obowiązującym prawem w Polsce, jeśli jest takie życzenie ze strony rodziców dziecka
4. Żałoba po poronieniu, stracie dziecka:
Po poronieniu, stracie dziecka kobieta jak również mężczyzna mają prawo do przeżywania żałoby. Do opłakiwania nawet kilku tygodniowego dziecka. Żeby pogodzić się ze stratą powinni przejść wszystkie etapy żałoby.
• Etapy żałoby
1) Zaprzeczenie
2) Gniew
3) Poszukiwanie znaczenia / Nadawanie sensu
4) Depresja
5) Pogodzenie się ze stratą
• Rodzicom łatwiej jest pogodzić się ze stratą, kiedy:
- mieli możliwość pożegnać się ze swoim dzieckiem;
- jeżeli chcieli, to mogli pochować swoje nienarodzone dziecko;
- zatrzymali sobie na pamiątkę zdjęcie USG.
5. Zachowanie otoczenia wobec rodziców, którzy stracili dziecko:
Najczęściej spotykane zachowania
Brak pytań o dziecko, utraconą ciąże
Udawanie, ze temat ciąży nie istnieje
Unikanie rozmów, traktowanie temat jako tabu
Unikanie spotkań z rodzicami po stracie
Słowa pocieszenia typu: ,,Nie martwcie się, będziecie jeszcze mieli dziecko”
Niestety są to najczęściej przykłady nieodpowiednich zachowań, które zamiast pomóc spotęgują tylko cierpienie i ból rodziców przeżywających tragedię. Ich oczekiwania są zupełnie inne. Zamiast milczenia potrzebują szczerej, prawdziwej rozmowy, obecności i wsparcia bliskich.
6. Sytuacja prawna rodziców po poronieniu:
• Do czego masz prawo?
Prawo do rejestracji dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego, bez względu na czas zakończenia ciąży ( akt urodzenia z odpowiednią adnotacją jest jednocześnie (aktem zgonu).
Prawo do urlopu macierzyńskiego (lub zasiłku macierzyńskiego, jeśli przebywasz na urlopie wychowawczym). W przypadku narodzin martwego dziecka kobiecie przysługuje połowa wymiaru urlopu. Obecnie jest to 8 tygodni.
Masz prawo do pochowania dziecka (jego ciała czy szczątków), bez względu na czas zakończenia ciąży. Szpital wydaje wtedy Kartę Zgonu. Dokument ten potrzebny jest na cmentarzu, aby pochować dziecko.
Masz prawo do uzyskania zasiłku pogrzebowego - bez względu na czas zakończenia ciąży.
W szpitalu masz prawo do uzyskania informacji.
Masz prawo, jak każdy pacjent, do uzyskania dokumentacji medycznej.
7. Podsumowanie:
Ile poronień samoistnych?
Rzeczywista liczba poronień samoistnych jest trudna do określenia, gdyż często dochodzi do poronienia, zanim jeszcze kobieta wie, że jest w ciąży. Za pomocą testów ciążowych ciążę można stwierdzić z dużym prawdopodobieństwem dopiero 7 - 14 dni po zapłodnieniu.
Poronienie może także nastąpić wkrótce po spodziewanym terminie kolejnej miesiączki. Dlatego też kobieta może nie podejrzewać, że była już w ciąży.
Wyniki badań świadczą, że przeciętnie 1 na 5 zapłodnionych komórek jajowych podlega stracie po implantacji (zagnieżdżeniu się zarodka), czego kobieta w ogóle nie zauważa.
Po rozpoznaniu ciąży uważa się, że 1 na 5-6 potwierdzonych ciąż ulega poronieniu już w pierwszych 14 tygodniach ciąży, 1 na 50 zaś w II trymestrze.
W trakcie każdej ciąży rozwija się nowe życie. Utracone dziecko nie pojawi się w kolejnej ciąży. Kobiety, które straciły swoje dzieci noszą je w sercach i są one dla nich wyjątkowe. Dla tych wszystkich kobiet 15.10 jest dniem wyjątkowym, jest to Dzień Dziecka Nienarodzonego.
Źródłem pomocy jest Stowarzyszenie Rodziców po Poronieniu, które bardzo aktywnie działa, żeby uwrażliwić personel medyczny na aspekt poronienia i przekazać im jak powinni zachowywać się w takiej sytuacji wobec pacjentki i jej rodziny.
Bibliografia:
Zwolenkiewicz K., W otchłani śmierci, Wydanie I, Gliwice 2007.
Strony internetowe:
http://www.poronienie.pl
http://www.edziecko.pl/przed_ciaza/1,79569,3191400.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Poronienie