PITIRIM SOROKIN

Integracja:

1. Zewnętrzna - odwołuje się do obiektów, przedmiotów, wydarzeń - manifestacje wewnętrznej integracji kultury

2. Wewnętrzna (ta jest ważniejsza dla niego) nawiązuje do wewnętrznych doświadczeń - idei, uczuć, emocji

Poznanie kulturowe - zawiera poznanie wewnętrznych elementów

Jak można poznawać kulturę (sociologico-phenomenological interpretation)

• Interpretacja przyczynowo-funkcjonalna - wskazuje powiązania przyczynowo-skutkowe, umożliwia tworzenie uniwersalnych formuł i praw

• interpretacja logiczno-znaczeniowa - na podstawie jakiś informacji wysnuwamy wnioski, odnajdujemy logiczne znaczenie faktów kulturowych, daje możliwości odnalezienia centralnej idei, która przenika i scala systemy kulturowe. Pozwala interpretować wewnętrzny aspekt kultury, orzekać o ich logicznej integracji lub braku.

Rodzaje integracji (na tej podstawie powstają odpowiednie konglomeraty kulturowe)

1. przestrzenna

2. Funkcjonalna

3. Logiczna

4. Zewnętrzna

4 typy konglomeratów kulturowych:

1. Oparte na bliskości przestrzennej lub czasowej, na „mechanicznym zjednoczeniu”

2. Oparte na oddziaływaniu czynnika zewnętrznego na indywidualne elementy

3. Oparte na więzi przyczynowo-funkcjonalnej

4. Wewnętrznie spójne systemy kulturowe oparte na integracji logiczno-znaczeniowej

Dwa pierwsze występują we wszystkich kompleksach kulturowych - zmiany w tych konglomeratach mają charakter pasywny, przypadkowy wywołany przez czynnik zewnętrzny. W konglomeratach zintegrowanych logicznie zmiana oznacza transformację całego systemu lub przynajmniej jego części.

Typy systemów kulturowych:

1. ideacyjny

2. sensualny

3. mieszane (pseudoideacyjny i idealistyczny)

system ideacyjny

• Zaspokaja duchowe potrzeby

• Materia jest iluzją, tylko rzeczywistość duchowa jest prawdziwa i nieprzemijająca

• Liczą się najbardziej duchowe wartości (zbawienie, oświecenie etc)

• Odnosi nas do rzeczywistości ostatecznych wartości

• Wartości moralne niezmienne, absolutne, tylko te, które odnoszą nas do duchowego rozwoju

• Zorientowanie na wnętrze (introwertyczność)

• Wiedza niematerialna, poznawanie siebie

• Prawda odkrywana mistycznie

• Widzimy wszystko jako byt - niezmienny, wieczny

• Modyfikacja samego siebie (zarówno ciała i umysłu) w celu wyzbycia się bądź ignorowania potrzeb

Podtypy:

1. Ascetyczny - ekstremalnie ideacyjny - minimalizowanie cielesnych potrzeb, odcięcie się od świata zmysłowego, zminimalizowanie bodźców ze świata materialnego

2. Aktywny - duchowość ma przenikać wszystko, co jest wokół nas - nie zostawiamy świata a uduchowiamy go - dążymy do tego, aby go zmienić tak, aby odpowiadał rzeczywistości duchowej, żeby świat był bliższy idei Boga, chęć reformacji

System sensualny

• Potrzeby zmysłowe najważniejsze (przyjemność zmysłowa, komfort, dobra materialne)

• Skupienie na materialnych, zewnętrznych cechach otaczającego świata

• Rzeczywistość badana empirycznie - skoncentrowanie na wiedzy o rzeczach materialnych

• Ekstrawertyczność

• Widzimy wszystko jako stawanie się, wszystko zmienne, wartości też

Podtypy:

1. Cyniczny - zakładanie masek, chęć zaspokojenia potrzeb w jak najpełniejszy sposób, dostosowanie się tak byle dostać to, co się chce, lizusostwo (postawa Świętoszka z Moliera)

2. Pasywny - tylko te radości realizujemy, które można zrealizować łatwym kosztem, brak ambicji, bez zmieniania siebie ani przez zmianę świata, używanie rzeczywistości w jak najłatwiejszy sposób (postawa: wino, kobiety i śpiew)

3. Aktywny - zmiana świata, aby jak najlepiej zaspokajać swoje materialne potrzeby (Np. postawa wielkich zdobywców, przedsiębiorców)

Typy mieszane (pseudoideacyjny i idealistyczny) - związane z umiarem, zrównoważeniem

(częściowa modyfikacja otoczenia i własnej osobowości, jeśli chodzi o zaspokajanie potrzeb)

Pseudoideacyjny

Tzn. słabo zaspakajane nasze potrzeby, choć system niby dąży do ideału, jednostki w to nie wierzą, ale musza się temu poddawać. Stopień realizacji potrzeb narzucony przez czynnik zewnętrzny.

Zorientowana bardziej na materialny aspekt rzeczywistości, członkowie takich systemów nie są w stanie modyfikować swojego otoczenia (bezradność)

Idealistyczny

System w pełni zintegrowany, dostrzega zarówno istnienie stałego Bytu jak i proces ciągłych przemian w rzeczywistości materialnej. Jej potrzeby i cele są realizowane z uwzględnieniem świata zewnętrznego i przy pewnej jego modyfikacji zaspokajają potrzeby zarówno materialne jak i duchowe.

Wg Sorokina kultura jest zjawiskiem cyklicznym, zintegrowanym. Wymienione typy mentalności występują po sobie w cyklach (od duchowej do zmysłowej) znamionuje to każdą z kultur.

---