Pyt. 12 Przyczyny i następstwa urazów kręgosłupa. Rehabilitacja chorych po urazach rdzenia z porażeniami.(Zasady oceny sprawności funkcjonalnej, etapy usprawniania).

PRZYCZYNY URAZÓW RDZENIA:

- upadki z wysokości

- wypadki samochodowe

- urazy sportowe

MECHANIZM URAZU:

-zgięciowy -powstaje w wyniku zadziałania sił urazowych na potyliczną część czaszki i okolicę grzbietu. Dochodzi do rozerwania więzadeł między- i nadkolcowych, rozerwanie lub rozciągnięcie torebek stawowych międzykręgowych, zwichnięcie stawów uszkodzenie krążka międzykręgowego (upadki z drzewa, dachu).

Postępowanie: złamanie przy odcinku szyjnym -wyciąg czaszkowy, odc piersiowy i lędźwiow - gorset gipsowy lub ortopedyczny. Zwichnięcie odcinka piersiowego i lędźwiowego leczy się operacyjnie

-wyprostny- siły urazowe działają od przodu. Dochodzi do rozerwania więzadła podłużnego przedniego, uszkodz krażka międzykręgowego. (wypadki na rowerze, samochodowe)

Postepowanie : kołnierz ortopedyczny. W niestabilnych złamaniach leczenie operacyjne

-kompresyjny- są to przeważnie upadki z wysokości na pośladki. Duża siła podczas upadku prowadzi do zmiażdżenia i rozkawałkowania trzonu kręgu a odłamu mogą się dostawać do rdzenia kręgowego. Występuje małe prawdopodobieństwo uszkodzenia rdzenia

Postępowanie: kołnierz ortopedyczny. Przy większym uszkodz wyciąg czaszkowy. Zmiażdżenie trzonu lub gdy jego odłamy kostne z rdzenia leczy się operacyjnie

OBJAWY

1. okres wstrząsu rdzeniowego (ostry 3-4 tyg)- zahamowanie czynności ruchowo- czuciowych(szok rdzeniowy), zniesienie czucia, zahamowanie odruchów i czynności dowolnych mięśni, zab. f. ukł. moczowego, oddechowego, płciowego, pokarmowego, zmiany skórne (odleżyny)

2. okres regeneracyjno-kompensacyjny (cofanie się objawów) trwa 3-4 miesiace.

Pojawia się spastyka jako wyraz uszkodz drogi korowo-rdzeniowej.

3. okres stabilizacji fizjopatologicznej trwa 6-24 mc. Utrwalanie się zmian nieodwracalnych. nasilenie spastyki, zab narządu ruchu związanego z unieruchomieniem (przykurcze, osteoporoza, kostnienia pozaszkieletowe, złamania)

4. okres adaptacji. Utrwalone zaburzenia w układach, zmiany psychiczne

Objawy uszkodzeń są także ściśle związane z poziomem uszkodzeń.

C₅ i wyżej>nie można odzyskać sprawności. Wózek

C₇> możliwość częściowej samoobsługi

Th₆>pełna samoobsługa i chód po równym terenie z stabilizacją miednicy

Th₁₂>chód o kulach po nierównym terenie

L₂ > samodzielny chód (w wysokich aparatach )

L₅ > Łuski na staw skokowy (opada stopa)

POWIKŁANIA

-płucne szczególnie w wysokich uszkodz (pow C₅ uszkodz nerwu przeponowego (respirator)

-moczowe zachamow. czynności oś nerwowych w segmencie krzyżowym rdzenia. Zniesienine wydalania moczu (cewnik)

- skostnienia neurogenne- zwapnienia okołostawowe (biodro, łokcie, kolana)

REHABILITACJA

1.okres bezwzględnego unieruchomienia. (do 3mc) celem jest zapobieganie powikłaniom płucnym i urologicznym, odleżynom, przykurczom, deformacją, zanikiem mięsni, i spadkiem wydolności ogólnej. Materace przeciwodleżeniowe, podpórki pod stopy, zmiany pozycji co 2 godz, Ćw. oddechowe, bierne później czynne.

2.okres od pionizacji do wypisu. Jego rozpoczęcie jest uwarunkowane uzyskaniem dostatecznej stabilności kręgosłupa. Pionizacja na stole pionizacyjnym, siadanie na łóżku, przechodzenie z łóżka na wózek. Nauka lokomocji. Ćw ogólnousprawniające i ćw

Samoobsługi (ubierania się)

3.okres późny do końca życia. Poinstruowanie rodziny, turnusy rehabilitacyjne, pomoc psychologiczna, regulacja czynności pęcherza moczowego, przystosowanie domu czyli likwidacja barier architektonicznych, szukanie pracy.

---