PATOLOGIA GŁOWY I SZYI

1. Wady twarzoczaszki

2. Wady szyi

3. Zapalenia jamy ustnej

1. Wady twarzoczaszki

Rozszczep wargi i podniebienia

Szczeliny twarzy

- nosowo-oczna

- ustno-oczna

- ustno-uszna

Zespół Pierre-Robin

Zaburzenia rozwojowe zębów

Zarośniecie nozdrzy tylnych

Torbiele skórzaste twarzy (okolica oczodołu, nadoczodołowa, nasada nosa)

Rozszczep wargi i podniebienia

Rozszczep podniebienia pierwotnego (schisis palati primarii): warga, wyrostek zębodołowy, podstawa nosa

Rozszczep podniebienia wtórnego (schisis palati secundarii): podniebienie kostne, mięśniowe, języczek

Całkowity rozszczep podniebienia pierwotnego i wtórnego

Klinika:

1. Zaburzenia: oddychania, połykania, mowy, słuchu, wzrostu zębów, zgryzu,

2. Predyspozycja do zakażeń: nosa, jamy ustnej, uszu, gardła

3. Współistnienie innych wad: UN, serca, nerek, kończyn (14%)

Obustronny rozszczep wargi i podniebienia

Rozszczep wargi - warga zajęcza - labium leporinum

Wilcza paszcza - faux lupina

Zespół Pierre-Robin

Niedorozwój żuchwy

Niedorozwój języka

Nieprawidłowe położenie języka

Rozszczep podniebienia

Współistnienie innych wad twarzoczaszki, serca, kończyn

Klinika:

1. Zaburzenia oddychania (zaraz po urodzeniu- utrudnienie wdechu)

2. Ostra niewydolność oddechowa

3. Zaburzenia połykania z zachłyśnięciami - zachłystowe zapalenie płuc

2. Wady szyi

Torbiele i przetoki boczne szyi

Torbiele i przetoki środkowe szyi

Pozostałości łuków skrzelowych - torbiel skrzelopochodna (cystis branchiogenes)

Pierwsza kieszonka - okolica przyduszna lub poza tylną połową żuchwy

Druga kieszonka - przedni brzeg i w połowie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego

Trzecia i czwarta kieszonka - nad mostkiem lub nad obojczykiem

Czwarta i piąta kieszonka - tarczyca w postaci fragmentów chrząstki lub grasicy

Torbiel boczna szyi (cystis colli lateralis)

Torbiele wypełnione są wodnistym płynem lub śluzowatą treścią. Nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący (ogniskowo niekiedy nabłonek walcowaty migawkowy). Gęsty naciek z limfocytów z ośrodkami rozmnażania grudek chłonnych.

Diagnostyka: bac

Diagnostyka różnicowa cytologiczna: Przerzut wysokodojrzałego raka płaskonabłonkowego do węzłów chłonnych ze zmianami martwiczo-torbielowatymi

Pierwotny rak płaskonabłonkowy

Torbiel przewodu tarczowo-językowego (cystis ductus thyreoglossi) (torbiel środkowa szyi - cystis colli mediana)

Powstają wzdłuż drogi zstępowania tarczycy, między podstawa języka a tarczycą

Linia środkowa szyi i okolica kości gnykowej

Nabłonek wielowarstwowy płaski lub nabłonek migawkowy

Osoby młode

Zaburzenia rozwojowe zębów

Brak zębów (anodontia)

Brak niektórych zebów (hypodontia)

Zwiększenie liczby zębów (hyperodontia)

Małe zęby (microdontia)

Duże żeby (macrodontia)

Nieprawidłowy kształt (dens invaginatus)

Zaburzenia wytwarzania zębiny

Zaburzenia wytwarzania szkliwa

Opóźnione wyrzynanie się

Przedwczesne wyrzynanie się zębów

3. Zapalenia jamy ustnej

Rodzaje	Przyczyny
Stomatitis Glossitis Gingivitis Cheilitis Pharyngitis Tonsillitis	Bakterie Grzyby Wirusy Antybiotykoterapia Immunosupresja

Zapalenie aftowe błony śluzowej jamy ustnej

Zapalenie pleśniawkowe

Promienica

Angina Ludwiga

Zapalenie wywołane wirusem opryszczki zwykłej typu 1 (HSV1)

Opryszczkowe zapalenie gardła

Zapalenie języka

Język geograficzny

Zapalenie migdałków i gardła

Zapalenie przewlekłe

Zapalenie aftowe błony śluzowej jamy ustnej (stomatitis aphtosa)

Czynnik etiologiczny nieznany (wirusy? bakterie? mycoplasma? reakcje autoimmunologiczne? alergiczne?)

Pierwsze 2 dekady życia

Bolesne afty, wyleczenie po około tygodniu

Nie pozostawiają blizn, mogą być nawroty

Morfologia: płytkie, pojedyncze, lub mnogie owrzodzenia otoczone rąbkiem przekrwienia i pokryte wysiękiem włóknikowo-ropnym, w dnie nacieki z komórek jednojądrowych i neutrofilów

Zapalenie pleśniawkowe (candidiasis, moniliasis)

Czynnik etiologiczny: Candida albicans

Zmiany chorobowe występują u osób z immunosupresją, w czasie terapii cytostatykami, z cukrzycą, z neutropenią, z ciężką niedokrwistością,długotrwała antybiotykoterapia

Morfologia: penetracja grzyba w głąb nabłonka niekiedy nawet do błony śluzowej, liczne, powierzchowne, białe miękkie wykwity w błonie śluzowej jamy ustnej - rozpoznanie histopatologiczne - strzępki grzybni

Promienica (actinomycosis)

Czynnik etiologiczny: Actinomyces israeli

Promienica twarzowo-szyjna - zakażenie zębodołu, następstwo urazów związanych z zabiegami dentystycznymi

Ropnie i przetoki „druzy promienicze”

Zapalenie może się szerzyć na sąsiadujące kości, naciek deskowaty z przetokami

Angina Ludwiga

Ciężkie, rozległe zapalenie luźnej tkanki łącznej lub zapalenie ropowicze okolicy podszczękowej i podjęzykowej

Powikłanie po ekstrakcji zęba, urazach żuchwy lub dna jamy ustnej lub w związku z zakażeniem przywierzchołkowym zęba

Zapalenie może się szerzyć do przestrzeni okołogardłowej i do tkanek wokół tętnicy szyjnej zewnętrznej - zakażone tętniaki - (aneurysma mycoticum)  krwotok

Zapalenie wywołane wirusem opryszczki zwykłej typu 1 (HSV 1)

Źródło zakażenia: Człowiek nosiciel HSV1

Pierwsze zakażenie < 5 rż, droga kropelkowa, kontakt błon śluzowych

Wirusy namnażają się w komórkach nabłonka zakończenia nerwowe komórki zwojowe zwoju trójdzielnego postać nieaktywna możliwość reaktywacji

Morfologia: bolesny, ostry stan zapalny z pojawieniem się drobnych jasnych pęcherzyków zawierających przezroczysty surowiczy płyn, w miejscu pękniętych pęcherzyków powstają nadżerki lub powierzchowne owrzodzenia, cechy zwyrodnienia balonowatego komórek nabłonkowych-kwasochłonne wirusowe wtręty jądrowe

Opryszczkowe zapalenie gardła - herpangina (Coxsackie)

Pęcherzyki i powierzchowne owrzodzenia występują w błonie śluzowej podniebienia miękkiego, migdałków, łuków podniebiennych i gardła

Brak zmian na dziąsłach

Krótki przebieg uodpornienie

Zapalenie języka (glossitis)

Czynnik fizyczny (niedopasowane protezy, ostre próchnicze zęby, oparzenia)

Czynnik chemiczny

Inne patogeny

„Zaczerwieniony język” - zanik brodawek i zwieńczenie błony śluzowej (niedokrwistość złosliwa wywołana niedoborem witaminy B12, niedobór niacyny, ryboflawiny, pirydoksyny, niedokrwistość z niedoboru żelaza, choroba trzewna)

Morfologia: zmiany zanikowe, zmiany zapalne, nadżerki i płytkie owrzodzenia

Język geograficzny - zapalenie wędrujące języka (glossitis migrans)

Zmiana o nieznanej etiologii, dotyczy 1-2% populacji

Wskutek braku brodawek nitkowatych, na grzbiecie języka widoczna jest nieregularna, płaska, zaczerwieniona okolica

Morfologia: akantowa z obecnością granulocytów obojetnochłonnych w nabłonku. W górnych warstwach nabłonka widoczne są mikroropnie, a w podścielisku skąpy odczyn zapalny

Zapalenie migdałków i gardła (tonsillitis et pharyngitis)

Czynnik etiologiczny: rinowirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy, syncytialny wirus oddechowy, Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus, Corynebacterium diphteriae

Zaczerwienienie, obrzęk nosogardła. Zmiany mogą obejmować migdałki podniebienne (angina) i inne okolice anatomiczne nosogardła.

Klinika: tonsillitis acuta, tonsillitis recurrens

Morfologia: zapalenie ostre - powiększenie wskutek hiperplazji grudek chłonnych (tosilitis follicularis) pokryte czopami i nalotami ropnymi, krypty - wysięk. Błonę śluzową może pokrywać wysięk pod postacią błony (tonsillitis pseudomembranosa). Zmiany zapalne mogą obejmować języczek i łuki podniebiene, powiększenie węzłów chłonnych.

3

---