Przede wszystkim należy uspokoić system nerwowy. W związku z tym radzę stosować następujące zabiegi:
2 do 3 godzin przed'snem nie przyjmować pokarmów, ostatni posiłek nie powinien powodować nasycenia;
—■ nie stosować używek i 'unikać picia dużych ilości płynów;
godzinę przed snem przeznaczyć na spacer połączony z kilkoma ćwiczeniami głębokiego oddychania.
Dobrze jest także stosować kąpiel przemienną. W tym celu należy ustawić obok siebie dwa naczynia. Do jednego z nich nalewa się wodę o temperaturze 33—35 stopni, a do drugiego zimną. Obie nogi zanurza się na zmianę wielokrotnie na około 10 sekund w zimnej potem w ciepłej wodzie. Zabieg ten początkowo stosować przez 3 minuty i stopniowo zwiększać czas trwania do 10 minut.
Głębokie oddychanie. W jaki sposób ćwiczyć głębokie oddychanie? Należy wykonać w czystym powietrzu głęboki wydech tak, aby powstało wrażenie, że płuca są bez powietrza, następnie w ciągu około 8 sekund wykonać powolny wdech, zrobić krótką przerwę i wypuścić powietrze też w ciągu 8 sekund. Ćwiczenia te powtarzać ok. 7—8 razy, po czym zrobić małą przerwę. Przy wdechu dobrze jest podnosić powoli ręce w górę a przy wydechu opuszczać je. Czynność ta pogłębia skuteczność całego ćwiczenia.
Powyższe ćwiczenia należy rozpocząć na trzy miesiące przed sezonem i w miarę możliwości przeprowadzać je rano, w południe i wieczorem — systematycznie — co tydzień je nasilając (od 7 do 40 razy dziennie). Tę ostatnią maksymalną ilość utrzymać aż do zawodów. Ćwiczenia te należy przeprowadzać w różnych warunkach, zwracając jednak uwagę, by nie przechodzić nagle z ogrzanego pomieszczenia do bardzo zimnego. Jeżeli różnice temperatury w pomieszczeniach są znaczne, to radzę przez kwadrans spacerować oddychając normalnie a później rozpocząć pierwsze ćwiczenia. Chciałbym zaznaczyć, że powiązanie ćwiczeń oddechowych z marszem lub gimnastyką powiększa ich korzystne oddziaływanie. Zmniejszają one ciśnienie krwi, łagodzą napięcia emocjonalne a nawet niektóre schorzenia serca na tle nerwowym. Proszę zaobserwować, jak oddychają ludzie zdenerwowani. Chwytają oni tylko trochę powietrza, a otrzymując za mało tlenu pogłębiają swoje niedyspozycje oraz zwiększają uczucie lęku. A co czyni normalny człowiek, jeżeli jest zaniepokojony i zmęczony? Wzdycha mimo woli. Westchnienia, zwiększając dopływ tlenu, przynoszą natychmiast ulgę.
Podczas tych ćwiczeń trzeba oddychać zawsze przez nos, ponieważ oddychanie przez usta - na skutek nagłego wtargnięcia zimnego powietrza do górnych dróg oddechowych powoduje zaziębienia.
Kąpiel. Poprzez skórę wydziela się dziennie około 500 g różnych produktów, których ilość zwiększa się przy ruchu, podniesionej temperaturze i poceniu się. Wydzielane są głównie produkty przemiany materii — rozmaite sole, kwasy, mocznik i woda.
Na powierzchni skóry znajdują się miliony maleńkich porów, przez które wydalane są produkty przemiany materii oraz pobierany jest z powietrza tlen. Sprawność przebiegu tego procesu zależy od czystości skóry.